 | Pobierz cały dokument Rozmiar 115 KB |
DZIEJE śYDÓW W POLSCE - DZIEJE NAJNOWSZE ( PO 1945 )
- śydzi w Polsce
- Średniowiecze (do 1500 r.)
- NowoŜytność
(do rozbiorów 1795 r.)
- zabór pruski (do 1918 r.)
- zabór rosyjski (do 1918 r.)
- zabór austriacki (do 1918 r.)
- II Rzeczpospolita
(1918-1939)
- Holokaust (1939-1945)
- Dzieje najnowsze (po 1945)
Informacje na temat liczby ocalonych po wojnie śydów są bardzo niedokładne i
wahają się od 30 - 150 tys. osób, zaś najnowsze badania wykazują liczbę 300 tysięcy i
więcej (Marszałek 1994).
Po wojnie największe skupisko śydów powstało na Dolnym Śląsku (86 563 osoby),
w Łodzi (30 000 osób), w Szczecinie (28 324 osoby), na Górnym Śląsku (20 000 osób)
i w Krakowie (13 000 osób), (śebrowski 1993b). Równocześnie władze polskie
umoŜliwiły ocalałym emigrację do Palestyny. Dla wielu śydów ziemie polskie były
zmienione eksterminacyjną polityką okupanta, bolącym wspomnieniem tragicznych
doświadczeń. Odradzający się antysemityzm równieŜ nie rokował nadziei na spokojne
osiedlenie się w naszym kraju. Te oraz inne czynniki zadecydowały o tym, iŜ do końca
stycznia 1946 roku wyemigrowało (przewaŜnie do USA) 25 000 śydów . Pomimo tego
masowego exodusu Polska bezpośrednio po wojnie nadal była największym skupiskiem
Ŝydowskim w Europie, które w latach 1947-1949 ustabilizowało się na poziomie około
100 000 osób. Byli to przewaŜnie repatrianci z ZSSR, inteligencja, która tam
przetrwała czas Zagłady.
Najtrudniejszym problemem powojennego skupiska śydów w Polsce była odbudowa
Ŝycia religijnego. W tradycyjnym kształcie było to praktycznie niemoŜliwe. Mimo to juŜ
w 1945 roku istniało 39 gmin religijnych, w 1946 roku 45, zaś w 1947 juŜ 80
(śebrowski 1993b). Do najwaŜniejszych osiągnięć tych gmin naleŜała rozbudowa
szkolnictwa. W 1945 roku istniało wiele szkół Ŝydowskich w Lublinie, Krakowie,
Białymstoku, Łodzi, Bytomiu, Wałbrzychu, zaś jesziwy działały w Krakowie, Szczecinie,
Wrocławiu i Łodzi. Nad Ŝyciem edukacyjnym i społeczno-kulturalnym opiekę sprawował
powołany w 1944 roku Centralny Komitet śydów w Polsce (CKśP).
W 1955 roku rozpoczęła się kolejna fala exodusu. Do 1960 roku Polskę opuściło w
sumie 51 000 śydów; zostało ich 45 000. Wojna sześciodniowa i sukces Izraela w 1967
roku nasiliły w Polsce tendencje nacjonalistyczne i antysemickie, powodując kolejną
falę emigracji, która objęła w latach 1968-1972 ponad 30 000 osób (śebrowski
1993b).Ostatecznie połoŜyło to kres skupisku Ŝydowskiemu w Polsce, a przykładem
jego zamierania moŜe być synagoga we Wrocławiu, funkcjonująca do 1968 roku,
potem opuszczona i niszczejąca.
Odrodzenie się Ŝydowskiego środowiska kulturalnego nie jest w Polsce obecnie
moŜliwe ze względu na nikłe jego rozmiary i strukturę wiekową, choć w ostatnich
latach nastąpiło ciekawe zjawisko powrotów do Ŝydostwa ludzi młodych ze środowisk
niemal zupełnie zasymilowanych.
Polska na zawsze zostanie miejscem, w którym w ciągu stuleci powstawała i
rozwijała się oryginalna kultura Ŝydowska, jak i centrum myśli religijnej o znaczeniu
światowym. Szczególnie dynamizm tej kultury widoczny był przed wojną, aczkolwiek
jeszcze do 1950 roku skupisko Ŝydowskie było znaczącym fenomenem kulturowo-
organizacyjnym w skali międzynarodowej.
Obecnie niezmiernie trudno określić, ile śydów mieszka w Polsce. Problem dotyczy
tu bowiem toŜsamości grup i jednostek, a szczególnie ich kwestii autodefinicji, czyli
samookreślenia się w sensie odrębności etnicznej i kulturowej. Zagadnienie to jest
dość złoŜone ze względu na historyczną zmienność samego pojęcia "śyd", oraz róŜne
kryteria identyfikujące jednostki określane tym desygnatem. Jest to problem
interesujący i owocuje w ostatnich latach duŜą liczbą publikacji poświęconych tej
tematyce.
Wynikająca trudność wskazania liczby ludności Ŝydowskiej w Polsce jest tym
większa, Ŝe Główny Urząd Statystyczny nie dysponuje danymi dotyczącymi liczby osób
przynaleŜących do mniejszości narodowych, podając jedynie liczbę członków
stowarzyszeń narodowych i etnicznych w Polsce. Na podstawie tych danych zostaną
więc przeprowadzone szacunkowe obliczenia ludności Ŝydowskiej w Polsce.
OtóŜ w 1994 r. Związek Gmin Wyznaniowych śydowskich w RP liczył 1220 wiernych,
Karaimski Związek Religijny - 190, zaś wszystkich członków świeckich stowarzyszeń
Ŝydowskich (dokładnie opisanych w następnym rozdziale) jest około 5400. MoŜna
równieŜ przyjąć, iŜ osoby wyznania MojŜeszowego mają członków swoich rodzin nie
zrzeszonych w gminach. Stąd liczbę 1220 moŜna przypuszczalnie pomnoŜyć przez 3,
uzyskując 3660. Dochodzi tu jeszcze 190 wiernych Karaimskiego Związku Religijnego
oraz 5400 członków świeckich stowarzyszeń. Sumując te dane otrzymujemy 9250 osób
pochodzenia Ŝydowskiego.
Page 1 of 5
Zydzi w Polsce/Dzieje najnowsze (po 1945)
2008-04-19
http://www.izrael.badacz.org/zydzi_w_polsce/dzieje_najnowsze.html
| Pobierz cały dokument Rozmiar 115 KB |