bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

76

Metoda Dobrego Startu

Metoda Dobrego Startu

Marty Bogdanowicz

Koordynowanie czynności ruchowo-słuchowo-wzrokowych
oraz harmonizowanie wszystkich funkcji psychomotorycznych
leży w założeniach Metody Dobrego Startu Marty Bogdanowicz.
Najistotniejszy etap zajęć prowadzonych tą metodą stanowią
zajęcia właściwe. Składają się one z trzech rodzajów ćwiczeń
(ruchowe, ruchowo-słuchowe, ruchowo-słuchowo-wzrokowe),
które angażują coraz większą liczbę analizatorów koordy-
nujących i harmonizujących funkcje psychomotoryczne.

Marta Bogdanowicz

zaJęcia WłaściWe – ĆWiczenia ruchoWo-słuchoWe

Ć

wiczenia ruchowo-słuchowe kształcą pamięć i percep-

cję słuchową oraz koordynację ruchowo-słuchową.

Podczas ich wykonywania dzieci, śpiewając piosenkę

lub mówiąc wierszyk, odtwarzają ich rytm, np. na bębenku

(pudełku), na woreczku z grochem, wałeczku z sypkim ma-

teriałem (ziarna, piasek) lub wałeczku ulepionym z masy

solnej bądź plasteliny. Ćwiczenia te to ruchy wykonane za

pomocą: pięści, dłoni i palców (jednego, dwóch i po kolei

wszystkich), łokci, a wreszcie ruchy całego ciała wykony-

wane w rytm śpiewanej piosenki lub wypowiadanego wier-

szyka. Podczas ćwiczeń ruchowo-słuchowych używamy też

takich pomocy, jak: sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony,

chusteczki i instrumenty muzyczne lub przedmioty, które

mogą te instrumenty zastąpić. W trakcie zajęć dzieci naj-

pierw wykonują ćwiczenia według wzoru, a następnie same

proponują własne formy ćwiczeń, w których w dowolny

sposób ruchem wyrażają rytm piosenki lub wierszyka.
Podczas prezentowania sposobu wykonywania ćwiczenia

prowadzący stoi obok dzieci. Nie powinien on pokazywać

sposobu wykonania ćwiczeń, znajdując się naprzeciwko

dzieci. Przed każdym dzieckiem siedzącym przy stole leży

woreczek/woreczki lub wałeczek w odległości wyciągniętej

ręki. Dzieci, śpiewając piosenkę lub mówiąc wierszyk, mogą

wykonywać na woreczkach/wałeczkach rytmiczne ruchy:

pięścią, dłonią, palcami. Ćwiczenia pięścią, od których

rozpoczynamy, są dla dzieci najłatwiejsze, następnie wpro-

wadzamy trudniejsze ćwiczenia dłonią. Na ćwiczenia dłoni

składają się ruchy wykonywane stroną wewnętrzną, ze-

wnętrzną i brzegiem dłoni. Do ćwiczeń palcami zaliczamy:

ruchy jednym palcem, dwoma palcami (np. kciuk i wska-

zujący) i kolejno wszystkimi palcami. Największą trudność

sprawiają ćwiczenia wymagające użycia kolejno wszystkich

palców.
Uwzględnienie konieczności stopniowania trudności ćwi-

czeń przejawia się więc wprowadzaniem na kolejnych

zajęciach zadań wymagających coraz większej precyzji

ruchów. Dlatego też najpierw stosujemy ćwiczenia obej-

mujące ruchy jednej ręki, zaczynając od ręki dominującej,

następnie ćwiczenia obu rąk. Podczas ćwiczeń przy uży-

ciu obu rąk ich układ może być prosty – ręce ułożone są

równolegle obok siebie, lub skrzyżowany – ręce złożone

na krzyż. Ruchy rąk mogą być wykonywane jednocześnie

– obie ręce pracują razem, lub sukcesywnie – ręce uderzają

w woreczek/wałeczek kolejno, na przemian jedna po dru-

giej. Ćwiczenia wykonywane są początkowo na worecz-

ku/wałeczku w tym samym miejscu, bez przemieszczania

w przestrzeni, potem w różnych układach przestrzennych.

Wystukiwanie rytmu ma początkowo kierunek od lewej do

prawej (LP), w następnych ćwiczeniach od prawej do lewej

(PL), a wreszcie tam i z powrotem (LPL). Przy ćwiczeniach

obiema rękami, oprócz powyższych możliwości, dochodzi

jeszcze wystukiwanie rytmu od krańców woreczka/wa-

łeczka do wewnątrz, czyli ku jego środkowi, i na zewnątrz,

czyli od środka woreczka/wałeczka do jego końców. Jest to

trudne ćwiczenie, ponieważ każda ręka posuwa się w in-

nym kierunku. W pierwszym okresie ćwiczeń ruchowych

o różnych układach przestrzennych celowe jest zastąpienie

wałeczka woreczkami. Ćwiczenie staje się łatwiejsze, gdy

bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

77

książki Marty Bogdanowicz „Piosenki do rysowania” oraz „Od piosenki do literki”

zamów w sklepie BlizejEdukacji.pl

tel. [phone] www.blizejedukacji.pl

liczba woreczków wyznacza liczbę uderzeń, a tym samym

zapewnia rytmiczne wykonywanie zadania. Dla ułatwie-

nia można też na początku stosować głośne liczenie za-

miast piosenki lub wierszyka. Podczas ćwiczeń, w których

ruchy przyjmują kierunek od lewej do prawej strony, wo-

reczki początkowo układamy przed dziećmi w taki sposób,

że są one rozsunięte. Pierwszy woreczek od lewej strony

powinien mieć inny kolor niż pozostałe, bo pozwala to na

rozpoczynanie ćwiczenia od lewej strony i utrwala orienta-

cję w lewej i prawej stronie w przestrzeni. Gdy wykonanie

ćwiczenia nie sprawia już dzieciom trudności, zsuwamy

woreczki, a później można je zastąpić wałeczkiem.

Inne warianty ćwiczeń ruchowo-słuchowych to odtwarza-

nie rytmu śpiewanej piosenki lub wypowiadanego wier-

szyka z wykorzystaniem takich pomocy, jak: balony, piłki

(podrzucanie, odbijanie); wstążki, chustki (falowanie).

Dzieci wnoszą też wiele własnych pomysłów ćwiczeń.

Przykłady



ZAROZUMIAłE JAJKO – LITERA J

Poznając z dziećmi literę J do piosenki Zarozumia-

łe jajko z programu Od piosenki do literki – część 2,

zapraszamy je do zabawy przy piosence, w czasie

której gestem i ruchem ilustrują jej tekst. Dzieci-

kurki ustawione są w kole, a jedno z nich, dziecko-jajko, stoi

w środku i trzyma się pod boki. Przy stolikach dzieci wyko-

nują ćwiczenia z wykorzystaniem jajek zrobionych z plasteli-

ny. Ich zadanie polega na tym, że śpiewając piosenkę, dotyka-

ją palcami wskazującymi jednej i drugiej dłoni na przemian

leżące przed nimi plastelinowe jajko, a następnie rytmicznie

przekładają jajko z jednej ręki do drugiej. Ćwiczenie można

zakończyć zabawą z podawaniem sobie jajka przez kolejne

dzieci stojące w kole, w rytm śpiewanej piosenki.

2) Na to rzekły/ wszystkie kury//

Aj jaj jaj jaj/jaj/ aj//

Ejże patrzysz/ na nas z góry//

Aj jaj jaj jaj/ jaj/ aj//

Oj to brzydko/ uwierz proszę//

Oj ja takich/ jaj nie znoszę//

Aj jaj jaj jaj/ jaj/ aj//

Przemądrzałych/ jaj aj//

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

1) wystukiwanie rytmu

jedną ręką, pięścią.

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

2) wystukiwanie rytmu

brzegiem dłoni.

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

3) wystukiwanie rytmu

palcem.

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

4) wystukiwanie rytmu

dwoma rękami,

pięściami jednocześnie.

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

5) wystukiwanie rytmu dwoma

rękami, wewnętrzną stroną

dłoni jednocześnie,

Ćwiczenia ruchowo-słuchowe

na woreczkach z kaszą:

6) wystukiwanie rytmu

dwoma rękami, pięściami

na zmianę.

1 2

Jedno jajko/ pewnej kwoki//

aj jaj jaj jaj/ jaj/ aj//

dumnie wzięło/ się pod boki//

aj jaj jaj jaj/jaj/ aj//

blizejprzedszkola.pl

R E K L A M A

bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

78



JEŻyK – WZóR 1B

Podczas opracowywania z młodszymi dziećmi

wzoru 1B do piosenki Jeżyk z programu Piosenki

do rysowania można zaproponować im, aby sta-

nęły w kole i pobawiły się w jeżyka. Jedno dzie-

cko będące jeżykiem leży w środku koła, czyli we wspomi-

nanym w piosence ogródeczku, i zasypia. Dzieci śpiewają

piosenkę i jednocześnie rytmicznie klaszczą. Gdy skończą

śpiewać, jeżyk budzi się i wita z wybranym przez siebie

dzieckiem w dowolny sposób, ale bez podania ręki, żeby

go nie pokłuć. Przywitane dziecko zostaje jeżykiem. Zaba-

wę powtarza się kilkakrotnie.

W ogró/deczku/ jeżyk/ śpi/

zbudź się/ jeżu/ zbudź/ zbudź/

Lecz nie/ podam/ rączki/ ci/

bo mnie/ będziesz/ kłuć/ kłuć/

La, la/ łay la/la, la/la/

zbudź się/ jeżu/ zbudź/ zbudź/

la la/ la la/ la la/ la/

bo mnie/ będziesz/ kłuć/ kłuć/



ULKA I ULA – LITERA U

Pracując ze starszymi dziećmi w oparciu o literę

U do piosenki Ulka i Ula z programu Od piosenki

do literki – część 1, prosimy je, żeby zrobiły z waty

po jednej śniegowej kulce. Zadaniem dzieci jest

rytmiczne przekładanie kulki z ręki do ręki podczas równo-

czesnego śpiewania piosenki. Śpiewając piosenkę, dzieci ryt-

micznie klepią kulkę obiema dłońmi na przemian.



BAL W PRZEDSZKOLU – WZóR 2C

Pracując z dziećmi w oparciu o wzór 2C do pio-

senki Bal w przedszkolu z programu Piosenki do

rysowania, można poprosić je, aby zatańczyły

poleczkę zgodnie z rytmem piosenki. Następnie

przy stolikach można zaproponować im ćwiczenia z wyko-

rzystaniem dwóch woreczków. Zadanie dzieci polega na

równoczesnym śpiewaniu piosenki i wystukiwaniu jej ryt-

mu pięścią, uderzając raz w jeden, raz w drugi woreczek.

Ćwiczenie należy powtórzyć, wystukując rytm na worecz-

kach drugą pięścią.



Opracowała Aneta Wojnarowska

Bibliografia:

Bogdanowicz M., Metoda Dobrego Startu, Warszawa 2004.
Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., Metoda Dobrego Startu. Od pio-

senki do literki – część 1, Gdańsk 2006.
Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., Metoda Dobrego Startu. Piosen-

ki do rysowania, Gdańsk 2006.

Bal w przedszkolu dzisiaj,

wyszły z szafy misie

i proszą laleczki

do miłej poleczki.
Mała złota trąbka

wyskoczyła z kątka,

„tru tu tu“ powiada,

zatrąbię wam rada.
Hopsa, hopsa, dana,

dana, zabawa udana.

Hopsa, hopsa, hola, hola,

poleczka z przedszkola.

1 2 3 4

Bal w przed/szkolu/ dzi/siaj//

wyszły/ z szafy/ mi/sie//

i pro/szą la/lezki//

do mi/łej po/le/czki//

Mała/ złota/ trą/bka//

wysko/czyła/ z ką/tka//

tru tu/ tu po/wia/da//

zatrą/bię wam/ra/da//

Metoda Dobrego Startu

Aneta Wojnarowska – jest nauczycielem kontraktowym w Samo-

rządowym Przedszkolu nr 76 i asystentem w Instytucie Pedagogiki

Przedszkolnej i Szkolnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczania języka polskie-

go jako obcego na UP w Krakowie.
W pracy zawodowej najchętniej wykorzystuje elementy alternatyw-

nych metod nauczania, które pozwalają rozwijać potencjał twórczy

każdego dziecka.

Prof. dr hab. marta Bogdanowicz – dziecięcy psycholog kliniczny,

dyrektor Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, założyciel-

ka, wieloletnia wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Dysleksji,

wiceprzewodnicząca Europejskiego Towarzystwa Dysleksji, członek

międzynarodowych towarzystw naukowych.
Jej prace i badania dotyczą głównie psychologii klinicznej dziecka,

dysleksji rozwojowej, leworęczności, profilaktyki niepowodzeń szkol-

nych i terapii pedagogicznej.

1. To mała/ Ulka// to mała/ Ulka//

a to mała/ kulka// ze śniegu/ kulka//

Tą małą/ kulką// lepiła/ Ulka//

ulepiła/ Ulka// ta mała/ Ulka//

Ref. Toczy się/ toczy// śniegowa/ kulka//

Kulką ule/piła// ta mała/ Ulka//
2. To duża/ Ula// to duża/ Ula//

a to duża/ kula// ze śniegu/ kula//

Tą dużą/ kulę// lepiła/ Ula//

ulepiła/ Ula// ta duża/ Ula//

1 2 1 2

Toczy sią/ toczy// śniegowa/ kulka//

Kulką ule/piła// ta duża/ Ula//