 | Pobierz cały dokument Jakość życia chorych na cukrzycę.pdf Rozmiar 128,2 KB |
Jakość życia chorych na cukrzycę
311
Quality of life in patients with diabetes
Pietrzykowska E., Zozulińska D., Wierusz-Wysocka B.
Medical University of Poznan, Poland, Department of Internal Medi-
cine and Diabetology, e-mail: e-lina@wp.pl
Quality of life (QoL) has been recognized as an important health
outcome in treatment of chronic diseases. Quality of life is measu-
red as perceived physical and social functioning, and mental well-
being. Reviews of research findings indicate that QoL may be ad-
versely affected by diabetes. Although assessing QoL is methodolo-
gically complex, valid and reliable tools are available and can be
used with diabetes patients. Measurement of quality of life as part of
a monitoring procedure should be routinely included in clinical prac-
tice and clinical research in the field of diabetes care.
Key words: quality of life, diabetes mellitus, chronic disease
Pol. Merk. Lek., 2007, XXIII, 136, 311
Jakość życia chorych na cukrzycę
EWELINA PIETRZYKOWSKA, DOROTA ZOZULIŃSKA, BOGNA WIERUSZ-WYSOCKA
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii kierownik: prof. dr hab. med. B. Wierusz-Wysocka
Jakość życia chorych na cukrzycę
Pietrzykowska E., Zozulińska D., Wierusz-Wysocka B.
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Klinika Chorób Wewnętrznych
i Diabetologii, e-mail: e-lina@wp.pl
Jakość życia stanowi ważny cel leczenia chorób przewlekłych. Okre-
śla ona subiektywną ocenę własnego życia w sferze fizycznej, psy-
chicznej i społecznej. Przegląd badań wskazuje, że cukrzyca może
mieć negatywny wpływ na jakość życia. Ocena jakości życia pod
względem metodologicznym jest złożona, jednak dostępne są rze-
telne i trafne narzędzia, które mogą być wykorzystywane do oceny
tego parametru u chorych na cukrzycę. Badanie jakości życia cho-
rych powinno być stałym elementem rutynowej opieki diabetologicz-
nej i stanowić potencjalny punkt końcowy wielu badań klinicznych
dotyczących problematyki cukrzycy.
Słowa kluczowe: jakość życia, cukrzyca, choroba przewlekła
Pol. Merk. Lek., 2007, XXIII, 136, 311
Do tradycyjnych celów leczenia zalicza się zmniejszenie
śmiertelności, zmniejszenie częstości występowania choro-
by i jej powikłań, a także poprawę funkcji organizmu. Jednak
w chorobach przewlekłych, zwracanie uwagi tylko na te pa-
rametry wydaje się być niewystarczające [26]. Choroba chro-
niczna wpływa bowiem na wszystkie sfery funkcjonowania
człowieka. Dlatego u chorych cierpiących z powodu tego typu
schorzeń, coraz częściej podkreśla się konieczność oceny
jakości życia.
Jedną z chorób przewlekłych, która wywiera ogromny
wpływ na życie dotkniętej nią jednostki jest cukrzyca. Z per-
spektywy chorego jest to choroba, o której nie można zapo-
mnieć. Osiąganie satysfakcjonującej kontroli glikemii wyma-
ga od chorego dużego zaangażowania i wielu wyrzeczeń.
Jest on zmuszony do ustawicznego przestrzegania reżimu
leczniczego w postaci częstych i systematycznych pomia-
rów glikemii, iniekcji insuliny i/lub zażywania leków oraz do
przestrzegania zaleceń dotyczących diety i wysiłku fizyczne-
go. Dla wielu chorych dodatkowym obciążeniem może być
konieczność częstych kontaktów z personelem medycznym.
Ponadto chorzy często obawiają się ostrych i przewlekłych
powikłań. Oprócz kosztów fizycznych związanych z objawa-
mi choroby, ponoszą oni też koszty psychiczne, takie jak utrata
swobody i niezależności, a także koszty rodzinne, zawodo-
we, społeczne i finansowe. Dlatego u chorych na cukrzycę
istnieje większe ryzyko wystąpienia zaburzeń psychopatolo-
gicznych, takich jak zaburzenia depresyjne [1, 6, 9], lękowe
[17, 23] i zaburzenia odżywiania [16, 22]. Zrozumiałe jest więc,
że taka choroba jak cukrzyca i jej leczenie wpływać musi na
jakość życia chorego nią dotkniętego, na jego zdolność funk-
cjonowania i czerpania przyjemności z życia.
DEFINICJA I METODY BADANIA JAKOŚCI ŻYCIA
W ostatnich latach wokół pytania, czym jest jakość życia i jak
się ją definiuje, powstało wiele kontrowersji. Termin „jakość
życia” jest niejednokrotnie używany do określania różnych
czynników, takich jak: stan zdrowia, funkcjonowanie fizycz-
ne, adaptacja psychospołeczna, dobrostan, satysfakcja z
życia, poczucie szczęścia i wiele innych. Powoduje to nasi-
lenie trudności w stworzeniu jednej definicji jakości życia, która
byłaby powszechnie uznana i stosowana. Taka sytuacja nie
sprzyja porównywaniu wyników różnych badań dotyczących
jakości życia, a tym samym wyciąganiu wniosków pomoc-
nych w opracowywaniu rozwiązań możliwych do zastosowa-
nia w praktyce [7]. Pomimo trudności definicyjnych, większość
badaczy przyjmuje, że jakość życia to wielowymiarowe poję-
cie, uwzględniające subiektywną ocenę własnego życia w
sferze fizycznej, psychicznej i społecznej. Obejmuje ono za-
równo reakcje emocjonalne na zdarzenia, jak i poznawcze
sądy, dotyczące poczucia zadowolenia i spełnienia [5, 28].
Jakość życia jednostki odnosi się do rozległego zakresu
ludzkiego doświadczenia i zależy od wielu czynników, takich
jak: sytuacja finansowa i zawodowa, stan zdrowia, warunki
mieszkaniowe, relacje osobiste, polityczny i kulturowy klimat,
czynniki środowiskowe i wiele innych [24]. Dlatego, by zawę-
zić jakość życia do aspektów funkcjonowania bezpośrednio
powiązanych z chorobą i/lub leczeniem medycznym, wpro-
wadzono pojęcie jakości życia uwarunkowanej stanem zdro-
wia – HRQOL (ang. health-related quality of life) [31]. Jakość
życia uwarunkowana zdrowiem określa, w jaki sposób zdro-
wie i choroba wpływa na różne sfery funkcjonowania (fizycz-
ne, psychiczne i społeczne), a w efekcie na subiektywną oce-
nę jakości całego życia. HRQOL uwzględnia naturalny prze-
bieg choroby, jej następstwa i wyniki leczenia oraz odzwier-
ciedla indywidualny punkt widzenia chorego na całokształt
choroby. Obiektywny stan zdrowia i życia stanowią kwestię
drugorzędową, ale wywierającą wpływ na subiektywną oce-
nę jakości życia. Oba aspekty definiowania jakości życia po-
kazuje tabela 1 [30].
Dla przykładu, przyjmując, że cukrzyca jest czynnikiem
obiektywnie niekorzystnym, wśród chorych diabetologicznych
można spodziewać się paradoksu zadowolenia (pomimo nie-
korzystnych warunków chory ocenia swe położenie pozytyw-
nie) lub uzasadnionego niezadowolenia. Jednak subiektyw-
na ocena jakości życia może się zmienić, gdy np. w następ-
stwie leczenia zmienią się obiektywne warunki. Leczenie przy-
| Pobierz cały dokument Jakość życia chorych na cukrzycę.pdf Rozmiar 128,2 KB |