P

Parafia to nie tylko

proboszcz czy

wikary, ale także

pozostałe osoby,

dbające na przykład

o stan techniczny

budynków czy

ich estetyczny

wygląd. Wśród

nich na szczególną

uwagę zasługują

osoby sprzątające,

których obecność

jest w każdej parafii

niezbędna, choć

tak rzadko się

ją zauważa.

Artykuł 226 Kodeksu pracy stanowi,
że każdy pracodawca obowiązany jest in-
formować każdego pracownika o ryzyku
zawodowym, które wiąże się z wykonywa-
ną przez niego pracą. Bardziej szczegółowe
wymagania dotyczące sposobu określania
ryzyka zawodowego wynikają z postano-
wień § 39 Rozporządzenia Ministra Pra-
cy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bez-
pieczeństwa i higieny pracy, który mówi,
że pracodawca jest obowiązany ocenić
i dokumentować ryzyko zawodowe wy-
stępujące przy określonych pracach oraz
powinien stosować niezbędne środki pro-
filaktyczne zmniejszające to ryzyko.

Obowiązek ten ciąży więc także na pro-

boszczu, który zatrudnia pracowników (za-
wiera umowę o pracę z pracownikiem) lub
zatrudnia osobę fizyczną na innej podsta-
wie niż stosunek pracy, np. na umowę zle-
cenie (art. 304 Kodeksu pracy).

W niniejszym artykule podane są pod-

stawowe informacje o ryzyku zawodowym
na stanowisku osoby sprzątającej w para-
fii, wzór oceny ryzyka zawodowego oraz
wzór instrukcji bezpieczeństwa jej pracy.
Należy bowiem pamiętać, że ocena ryzyka
zawodowego i instrukcja bezpiecznej pra-
cy każdego pracownika parafii mogą być
przedmiotem kontroli inspektora pracy.

Podstawowe wymagania

Prawie w każdej pracy występują zagro-
żenia stwarzające ryzyko utraty zdrowia,

a w niektórych sytuacjach – nawet życia.
Biorąc pod uwagę aspekt bezpieczeństwa,
przy każdej pracy ważne jest, aby ocenić
ryzyko wynikające z zagrożeń towarzy-
szących różnym technologiom i techni-
kom wykonywania określonej pracy. Oce-
niając to ryzyko, szacuje się jego wielkość
pod kątem możliwości zaakceptowania
go lub likwidacji.

Dokonywanie oceny ryzyka zawodowe-

go obowiązuje każdego, kto zatrudnia pra-
cowników, w tym także proboszcza, który
zatrudnia do pracy w parafii. Do oceny ry-
zyka zawodowego proboszcz zobowiązany
jest przepisem prawa.

Pojęcie ryzyka zawodowego

W potocznym rozumieniu pojęcie ryzyka
oznacza „igranie z niebezpieczeństwem”.

Dla pracodawcy – proboszcza – ryzyko

jest prawdopodobieństwem utraty cennej
wartości mienia parafii (np. w wyniku po-
żaru), w skrajnym wypadku – utraty życia
pracowników. Ryzyko zawodowe będące
składową prawie każdej czynności jest
tym większe, im poważniejsza szkoda (lub
krzywda człowieka) może wystąpić oraz
im bardziej prawdopodobne jest zaistnie-
nie tego zdarzenia.

Według polskiej normy dotyczącej sys-

temu zarządzania bezpieczeństwem i hi-
gieną pracy ryzyko zawodowe to prawdo-
podobieństwo wystąpienia niepożądanych
zdarzeń, związanych z wykonaną pracą,
powodujących straty. W szczególności zaś

Ryzyko zawodowe

– ocena stanowiska

osoby sprzątającej w parafii

GRAŻYNA ŚWIDERSKA

www.ecclesia.elamed.pl

20

3/09

Porady prawne

dotyczy występowania u pracowników nie-
korzystnych skutków zdrowotnych w wyni-
ku zagrożeń zawodowych, na które mogą
oni być narażeni w środowisku pracy lub
na skutek sposobu wykonywania pracy.
Przez zagrożenie należy natomiast rozu-
mieć stan środowiska pracy, mogący spo-
wodować wypadek, pożar lub chorobę czło-
wieka (pracownika).

Z kolei ocena ryzyka to proces analizo-

wania ryzyka i wyznaczanie jego dopusz-
czalności. W ocenie ryzyka zawodowego
na potrzeby bezpieczeństwa pracy w pa-
rafii powinno się przyjąć trzy elemen-
ty: zagrożenie, przewidywaną ciężkość
skutków, jakie mogą powstać w wyniku
wypadku przy pracy, a także prawdopo-
dobieństwo powstania skutków o przewi-
dywanej ciężkości.

W praktycznej ocenie ryzyko zawodowe

określa się jako iloczyn skutków zagroże-
nia i prawdopodobieństwa ich występowa-
nia, obliczany według wzoru

R = Z · P

gdzie:
R – ryzyko,
Z – zagrożenie,
P – prawdopodobieństwo.

Zasady oceny
ryzyka zawodowego
– obowiązki pracodawcy

Każdy, kto zobowiązany jest do zapewnie-
nia bezpieczeństwa pracy w miejscu jej wy-
konywania, w tym także proboszcz, powi-
nien zorganizować pracę w parafii w taki
sposób, aby zapobiegać wypadkom przy
pracy. Stanowisko pracy powinno być tak
zorganizowane, aby nie narażać pracowni-
ka na ryzyko utraty życia. Proboszcz powi-
nien także zapobiegać powstawaniu chorób
zawodowych, np. tak organizować stanowi-
sko pracy, aby dostosować je do możliwości
psychofizycznych pracownika.

Ocena ryzyka zawodowego odgrywa

istotną rolę w procesie monitorowania
stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, do-
starczając informacji niezbędnych do pla-
nowania działań korygujących i zapobie-
gawczych w stosunku do niezgodności
zidentyfikowanych w tym procesie. Taka
ocena ryzyka polega na określeniu (iden-
tyfikacji) zagrożenia towarzyszącego okre-
ślonej pracy w parafii oraz na oszacowaniu
tego ryzyka, natomiast identyfikacja zagro-
żenia polega na rozpoznaniu lub przewi-
dywaniu (potencjalne, możliwe wystąpie-
nie) niebezpiecznych sytuacji czy zdarzeń.

poleceniom osoby prowadzącej akcję
gaśniczą.

Niniejszą instrukcję należy traktować

jako przykładową.

Środki ochrony indywidualnej

Sprzątaczka, mająca podczas pracy kontakt
z brudem i zagrożeniami biologicznymi,
powinna stosować środki ochrony indywi-
dualnej. Większość prac, które wykonuje,
prowadzona jest w warunkach wilgotnych
bądź mokrych. Powodem stosowania np.
rękawic ochronnych jest więc ciągły kon-
takt skóry rąk z wodą. Rozszerzone pory
ułatwiają wchłanianie przez skórę szko-
dliwych czynników, co może doprowa-
dzić do uczuleń i problemów dermatolo-
gicznych.

Jak zatem należy się chronić przed taki-

mi zagrożeniami? Osoba sprzątająca po-
winna stosować jako środki ochrony indy-
widualnej rękawice ochronne oraz kremy
ochronne i pielęgnacyjne.

Rękawice ochronne i kremy

Rękawice ochronne wykonane są z kauczu-
ku, co powoduje, że podczas ich używania
skóra nie oddycha – brak jej wentylacji. Po-
cenie się dłoni prowadzi również do rozwo-
ju mikroorganizmów i grzybic skóry. Dlate-
go stosując rękawice jako środek ochronny,

należy pamiętać, aby zastosować

odpowiedni krem o działaniu

antybakteryjnym, nato-

miast po zdjęciu rękawic
trzeba stosować krem de-

zynfekujący dłonie.

W celach profilaktycz-

nych sprzątaczka pracująca

Mogą one powstać w związku z warunka-
mi środowiska pracy, wykorzystywaniem
energii elektrycznej, a także popełnieniem
przez pracownika niebezpiecznych w skut-
kach błędów.

Wytyczne dotyczące identyfikacji zagro-

żeń i oceny ryzyka zawodowego podane
są w Polskiej Normie PN-N-18002 Syste-
my zarządzania bezpieczeństwem i higie-
ną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka
zawodowego. W praktyce identyfikuje się
zagrożenie związane z kolejnymi czynno-
ściami wykonywanymi podczas pracy.

W parafii ocenę ryzyka zawodowego na-

leżałoby dokonać w wypadku takich sta-
nowisk pracy, jak na przykład sprzątaczka
czy organista.

Przykład karty oceny
ryzyka zawodowego

Sprzątaczka wykonuje swoje prace w po-
mieszczeniach parafii. Do jej zadań należą:
dbałość o czystość i estetykę kościoła oraz
pomieszczeń parafialnych, mycie okien
i parapetów w pomieszczeniach parafii
oraz okresowa wymiana firan i zasłon, od-
kurzanie i mycie podłogi, usuwanie zgroma-
dzonych odpadków, codzienne mycie po-
mieszczeń higieniczno-sanitarnych, a także
dezynfekowanie urządzeń sanitarnych.

Na str. 22 przedstawiono przykładową

kartę oceny ryzyka zawodowego
dla sprzątaczki w parafii.

Postępowanie
w sytuacjach awaryjnych

1. W każdej wyjątkowej sytuacji

należy zwrócić się do przełożo-
nego o dodatkowe wskazówki
odnośnie do wykonywanej pracy.

2. W przypadku wystąpienia bezpośred-

niego zagrożenia dla zdrowia należy na-
tychmiast przerwać pracę i powiadomić
o tym bezpośredniego przełożonego.

3. W przypadku zaistnienia wypadku

należy natychmiast poinformo-
wać o tym fakcie proboszcza.

4. W razie zaistnienia pożaru

należy go ugasić w zarod-
ku. Gdy jest to niemożliwe,
należy zaalarmować pra-
cowników i osoby będące
w strefie zagrożenia, a na-
stępnie postępować zgodnie
z instrukcją bezpieczeństwa
pożarowego.

5. Podczas akcji gaśniczej obo-

wiązuje zasada bezwzględ-
nego podporządkowania się

[e-mail]

21

3/09

Porady prawne

Choroby

ogólnoustrojowe

Karta oceny ryzyka zawodowego

dla sprzątaczki parafi i

…………………………………………………………….

wpisać stanowisko pracy

Ocena ryzyka zawodowego

Zagrożenie

(możliwe niebez-

pieczne zdarzenie)

Możliwe źródła

zagrożenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Ocena ryzyka zawodowego

Ciężkość

(C)

Prawdopodo-

bieństwo (P)

Ryzyko

(R )

1

2

3

4

5

6

Powierzchnie, na

których możli-

wy jest upadek

(upadek na tym

samym poziomie)

Śliska i mokra
powierzchnia

w miejscu

wykonywania prac

Potłuczenie, złamania
kończyn, zwichnięcia,

urazy wewnętrzne

S

Sp

S

Różnica pozio-

mów (upadek )

Wykonywanie

pracy na drabinie

lub z parapetu okna

Kalectwo

D

D

D

Czynniki chemiczne

– drażniące i żrące

Rozpuszczalniki,

detergenty, środ-

ki czyszczące

Zatrucia, uczulenia

S

S

S

Czynniki biologiczne

– mikroorganizmy,

m.in. roztocza

Kurz, brud

Choroby układu

oddechowego,

choroby skóry

S

S

S

Prąd elektryczny

(porażenie prądem)

Sprzęt używany

w trakcie sprzątania

Śmierć

D

Sp

D

Obciążenie fi zycz-

ne – dynamiczne

(przeciążenie

układu kostnego)

Przesuwanie ciężkie-

go sprzętu i dźwiga-
nie dużych ciężarów

Dolegliwości bólowe,

uszkodzenia sta-

wów i kręgosłupa,

przepuklina

S

S

S

Ruch powietrza

– przeciągi

Jednoczesne otwie-

ranie okien i drzwi

pomieszczeń

Przeziębienia,

choroby układu

oddechowego

S

Sp

S

Obciążenie stresem

Pośpiech przy wy-

konywaniu zadań

Choroby

ogólnoustrojowe

S

Sp

S

Ryzyko zawodowe dla sprzątaczki w parafi i jest średnie, występuje czasami

Akceptuję wielkość ryzyka zawodowego

Data i podpis proboszcza...................................................................................

Zasady oceny prawdopodobieństwa
Oceniając prawdopodobieństwo, upraszczając je, odpowiadamy na pytanie, jakie ono jest. Prawdopodobieństwo ryzyka zawodowego doty-
czy prawie zawsze skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W takim kontekście należy je oceniać.

Oznaczenie

prawdopodobieństwa

Prawdopodobieństwo Przykłady

prawdopodobieństwa

1

2

3

Dp

Duże

Częste

Gdy wiemy, że skutki takie zdarzają się dość często

D

Duże

Gdy skutki są potencjale, zdarzają się

Spp

Średnie

Prawdopodobne

Gdy skutki są prawdopodobne

S

Średnie

Gdy skutki zdarzają się

Sp

Średnie

Czasami

Gdy skutki mogą się zdarzyć czasami

M

Małe

Gdy skutki mogą się zdarzyć

Mp

Małe

Niewielkie

Gdy skutki mogą się zdarzyć bardzo rzadko

Mpp

Małe

Nieprawdopodobne

Gdy skutki są niemożliwe

www.ecclesia.elamed.pl

22

3/09

Porady prawne

Oświadczam, że zostałam zapoznana z ryzykiem zawodowym na stanowisku sprzątaczki w parafi i. Wskaźnik ryzyka zawo-

dowego jest na poziomie średnim (występującym czasowo).

Wykaz pracowników, którzy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym na wymienionym stanowisku pracy – poniżej:

Lp.

Imię i nazwisko pracownika

Data przyjęcia do wiadomo-

ści ryzyka zawodowego

Podpis pracownika

1

2

3

4

bez rękawic (przy kontakcie z kurzem)
powinna stosować kremy ochronne. Prze-
ważnie są to kremy hydrofilowe, które
są nieodporne na wodę i zabezpieczają
skórę przed niekorzystnym działaniem
zwykłego brudu.

Istnieją także kremy hydrofobowe, które

są odporne na wodę i mają większe zasto-
sowanie w sprzątaniu. Kremy takie charak-
teryzują się tym, że wzmacniają naskórek
i stanowią barierę dla środków chemicz-
nych czy dezynfekujących, rozpuszczal-
nych w wodzie.

Kremów pielęgnacyjnych powinno się

używać w celu zabezpieczenia skóry przed
działaniem niekorzystnych warunków at-
mosferycznych. Sprzątaczka pracująca
na zewnątrz powinna chronić kremem na-

tłuszczającym skórę twarzy i rąk. Pamiętając
o profilaktyce, w celu ochrony przed ewentu-
alnym swędzeniem, zaczerwienieniem skóry
czy pękaniem naskórka i zapobiegając prze-
suszaniu, należy po pracy stosować kremy
pielęgnacyjne o przedłużonym działaniu.

Podsumowanie

Ponieważ sprzątaczka w parafii wykonuje
pracę na zlecenie i pod kontrolą probosz-
cza, dlatego to proboszcz, jako pracodaw-
ca lub zleceniodawca, jest obowiązany
ocenić ryzyko zawodowe dla zatrudnia-
nej sprzątaczki.

Artykuł ten daje proboszczowi do dyspo-

zycji istotne narzędzia: opracowaną kartę
ryzyka zawodowego dla sprzątaczki w pa-
rafii, którą po dostosowaniu do swojej pa-

rafii można wprowadzić w życie. Należy
pamiętać, iż ocenę ryzyka zawodowego
powinna przyjąć do wiadomości (podpi-
sać oświadczenie) każda osoba wykonu-
jąca tego typu pracę w parafii.



Przepisy prawa
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks

pracy (jednolity tekst z 1989 r., Dz.U. nr 21,
poz. 94).

2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-

cjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higie-
ny pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844).

3. PN-N-18001 Systemy zarządzania bezpie-

czeństwem i higieną pracy.

4. PN-N-18002 Identyfikacja zagrożeń i ocena

ryzyka zawodowego.

reklama

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE

i krysztale

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE

i krysztale

www.opal.lublin.pl

[e-mail]

23

3/09

Porady prawne