1

NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE

Narządy płciowe męskie dzieli się na wewnętrzne i zewnętrzne.
Do narządów wewnętrznych zalicza się:

 parzyste: jądro, najądrze, nasieniowód, pęcherzyki nasienne
 nieparzysty gruczoł krokowy (stercz, prostata).

Narządami płciowymi zewnętrznymi są:

 narząd kopulacyjny - prącie, w którym przebiega cewka moczowa,
 worek mosznowy - moszna, w którym leżą jądra.

JĄDRO
Męska gonada wytwarzającą komórki płciowe, plemniki i hormony (androgeny), mające
wpływ na powstanie pierwotnych i wtórnych cech płciowych.
Jądro ma kształt owalny, nieco spłaszczony bocznie, wielkości orzecha włoskiego. Długość
jego wynosi 4-5 cm, szerokość 2,5-3,5 cm, grubość 2-2,5 cm. Masa od 20 do 30 g.
Z zewnątrz jądro otoczone jest dwiema blaszkami błony surowiczej, pod którymi znajduje
się gruba torebka włóknista - błona biaława, od której w głąb gruczołu wchodzą liczne
przegrody łącznotkankowe tworzące przegródki jądra, przegródki dzielą jądro na ok. 200
płacików.
Przegrody biegną zbieżnie do tylnego brzegu gruczołu i łączą się tam tworząc śródjądrze.
Każdy płacik składa się z kilku kanalików nasiennych krętych, które przed wejściem do
śródjądrza łączą się w cewki proste. W śródjądrzu cewki proste tworzą sieć kanalików -
sieć jądra.
Cewki nasienne proste i siatkę jądra zaliczamy do dróg wyprowadzających nasienie.
Od sieci jądra wychodzi ok. 10-20 przewodów odprowadzających uchodzących do
przewodu najądrza.

Całkowita długość kanalików nasiennych obu jąder wynosi do 1200 m.

2

Ścianę kanalika krętego tworzą: błona własna oraz nabłonek plemnikotwórczy.
Nabłonek plemnikotwórczy tworzą:

­

komórki podporowe (Sertoliego). Rola - odżywianie komórek spermatogenezy
i plemników, wytwarzanie i wydzielanie do światła kanalika krętego płynu
stanowiącego środowisko dla plemników (zawiera on duże stężenie testosteronu);
fagocytowanie ciał resztkowych powstałych w spermiogenezie

­

komórki płciowe w różnych stadiach dojrzewania. Rola – produkcja plemników.

Komórki płciowe układają się w kilka warstw, najmniej zróżnicowane – spermatogonie, leżą
przy błonie podstawnej.
Proces różnicowania komórek płciowych – spermatogeneza, przebiega w trzech fazach:

1. spermatocytogenezy, w której dzielące w mitozie się spermatogonie /z diploidalną (46)

liczbą chromosomów/ przekształcają się ostatecznie w spermatocyty (46),

2. dwóch podziałów redukcyjnych (mejozy), w wyniku czego ze spermatocytów powstają

spermatydy (23 chromosomy),

3. spermiogenezy, spermatydy nie podlegają już podziałom, ale rozpoczynają złożony

proces przekształceń, w wyniku czego powstają plemniki.

Proces spermatogenezy oraz działanie komórek Sertoliego regulowany jest przez
hormon folikulotropowego i testosteron. Z kolei za produkcję testosteronu odpowiada
hormon luteinizujący.
Pełen cykl spermatogenezy u człowieka trwa około 72-74 dni.


Gruczoł śródmiąższowy
Pomiędzy kanalikami krętymi znajdują się skupiska komórek - gruczoł
śródmiąższowy, który stanowi ok. 12% objętości jądra. Czynność gruczołu rozpoczyna
się od okresu pokwitania, ok. 12 – 13 roku życia.
Komórki śródmiąższowe jądra syntetyzują i wydzielają steroidowe hormony płciowe męskie,
czyli androgeny. Najważniejszy z nich to testosteron, a oprócz niego dihydrotestosteron
i androstendiol. Działanie testosteronu i innych androgenów powoduje:

­ pobudzanie spermatogenezy;
­

powstawanie drugorzędowych cech płciowych męskich (owłosienie, budowa ciała);

­

zwiększanie masy mięśni szkieletowych, syntezę cząsteczek i makrocząsteczek (działanie
anaboliczne).

NAJĄDRZE
Najądrze położone jest na obrzeżu jądra. Widoczne są w nim głowa, trzon i ogon.
Kanaliki odprowadzające jądra wchodzą do głowy najądrza i uchodzą do zwiniętego
przewodu najądrza (4-6 m). Dystalny odcinek przewodu najądrza opuszcza ogon narządu
i przekształca się w nasieniowód.
W najądrzu plemniki dojrzewają i są magazynowane.
Plemniki, które trafiają z jądra do najądrza są niedojrzałe, tzn. nie mają zdolności ruchu
i zapładniania komórki jajowej.

3

Ruchy rzęsek nabłonka powodują powolne przesuwanie się nasienia w kierunku
przewodu najądrza, a skurcz mięśniówki gładkiej powoduje szybkie przesunięcie
plemników.
Wydzielina przewodu najądrza stwarza środowisko, które:

• sprzyja dojrzewaniu i przechowywaniu plemników (pełni funkcję zbiornika

plemników)

• lekko kwaśne środowisko działa hamująco na ruchy plemników, oszczędzając

ich energię.

NASIENIOWÓD
Stanowi przedłużenie przewodu najądrza, przeprowadza nasienie do cewki moczowej.
Długości ok. 50-60 cm, śr. 3 mm, ściana gruba, twarda, łatwo wyczuwalny.
Biegnie po przyśrodkowej stronie jądra, przechodzi przez kanał pachwinowy, razem z
nerwami i naczyniami krwionośnymi wchodzi do miednicy małej.
Nasieniowód wraz z nerwami i naczyniami tworzy powrózek nasienny
Wyróżniamy :

­

część zewnątrzbrzuszną – przebiega w mosznie

­

część pachwinową – biegnie w kanale pachwinowym

­

część miedniczną – biegnie wewnątrzotrzewnowo w miednicy mniejszej

Błona śluzowa wysłana nabłonkiem wielorzędowym walcowatym.
Komórki nabłonka bańki nasieniowodu wytwarzają wydzielinę wchodzącą w skład nasienia,
która pobudza plemniki do ruchu.
Błona mięśniowa ma zdolność do szybkiego kurczenia się, cała warstwa mięśniówki jest
silnie unerwiona.

Przed wniknięciem w gruczoł krokowy nasieniowód tworzy rozszerzenie, w którym
przechowywane są plemniki, zwane bańką, tu dochodzi do nasieniowodu przewód
wydalający pęcherzyka nasiennego.
Od tego miejsca nasieniowód nazywamy przewodem wytryskowym - wnika do
gruczołu krokowego i uchodzi do części sterczowej cewki moczowej na wzgórku
nasiennym.


PĘCHERZYKI NASIENNE
Pęcherzyki nasienne (gruczoły pęcherzykowe) są uchyłkami nasieniowodu o kształcie cewek.
Dalszy koniec cewki (stanowiący część wydzielniczą gruczołu) jest szerszy i ślepo
zakończony, a bliższy zwęża się i uchodzi w postaci przewodu wyprowadzającego do bańki
nasieniowodu. Długość wynosi średnio 4-5 cm.
Pęcherzyki nasienne wydzielają jasny i lepki płyn o odczynie słabo zasadowym. Stanowi on
70-80% objętości nasienia i pobudza plemniki do ruchu. Zawiera m.in.: fruktozę (cukier
odżywiający plemniki), tłuszcze, białka (przede wszystkim globuliny), sole mineralne, kwas
askorbinowy (witamina C), kwas cytrynowy i prostaglandyny (A

2

, B

2

, F

2

).

Wydzielanie pęcherzyków nasiennych pobudzają androgeny, a hamują estrogeny.

4

GRUCZOŁ KROKOWY

Gruczoł krokowy (stercz, prostata) ma kształt i wielkość kasztana jadalnego (2 x 3 x 4 cm),
masa ok. 20g, wyróżnia się w nim podstawę skierowaną ku górze i wierzchołek skierowany
ku dołowi.
Leży w miednicy mniejszej poniżej pęcherza moczowego, do którego przylega podstawą.
Przez gruczoł przechodzi cewka moczowa, do której uchodzą przewody wytryskowe.
Zbudowany jest z trzech płatów: lewego, prawego i środkowego.
W zaawansowanym wieku, płat środkowy ulega przerostowi, co może być przyczyną
zwężenia światła cewki moczowej i kłopotów z wydalaniem moczu.

Miąższ gruczołu krokowego składa się 30-50 pojedynczych gruczołów cewkowo-
pęcherzykowych. Przewody odprowadzające dwóch sąsiadujących gruczołów bardzo często
łączą się ze sobą i w ten sposób ich liczba wynosi od około 20. Uchodzą one do cewki
moczowej w pobliżu ujścia przewodów wytryskowych.

W świetle pęcherzyków i cewek wydzielniczych gruczołu krokowego spotyka się często
owalne lub okrągłe twory o budowie warstwowej. Noszą one nazwę kamyków albo ciałek
sterczowych i są zbudowane ze skondensowanych, czasem zwapnianych białek i
węglowodanów, a ich liczba wzrasta wraz z wiekiem.

Skurcz włókien mięśniowych gładkich stercza powoduje wyciśniecie wydzieliny gruczołów.
Wydzielina gruczołu krokowego nadaje nasieniu charakterystyczny zapach oraz ma
właściwości neutralizujące kwaśną wydzielinę pochwy.
Gruczoł krokowy wydziela substancje o właściwościach hormonalnych, tzw.
prostaglandyny, które powodują zwolnienie skurczów macicy i rozluźnienie końca
brzusznego jajowodu.
Wydzielina stanowi 20% objętości ejakulatu
Komórki stercza uwalniają specyficzne białko PSA (prostate specyfic antygen), którego
stężenie wzrasta w stanach zapalnych, nowotworach i urazach prostaty. Odpowiedzialne za
utrzymanie nasienia w płynnej postaci.


GRUCZOŁY OPUSZKOWO-CEWKOWE
Leżą w pobliżu opuszki prącia w obrębie przepony moczowo-płciowej.
Przewody gruczołów opuszkowo-cewkowych uchodzą do części gąbczastej cewki moczowej
Gruczoły produkują podobną do śluzu wydzielinę o odczynie lekko zasadowym, która
przedostaje się do cewki moczowej, czyni ją śliską oraz alkalizuje resztki kwaśnego moczu.
Opróżniają się podczas wzwodu prącia przygotowując drogę dla nasienia.

5

PRĄCIE (penis, członek męski)
Prącie jest narządem płciowym męskim zewnętrznym, jest narządem kopulacyjnym i
końcowym odcinkiem dróg moczowych.
Prącie ma kształt podłużnego walca zakończonego stożkiem. Długość w stanie spoczynku
wynosi około 6 - 11cm, a w stanie wzwodu 11 - 17 cm.
Anatomicznie w prąciu wyróżnia się:



odnogi i nasadę – stanowią część tylną, nieruchomą prącia, przytwierdzoną do kości
łonowych i spojenia łonowego oraz przykrytą skórą moszny i krocza



trzon – ma kształt pokrytego skórą walca;



żołądź z ujściem cewki moczowej część ruchoma

W budowie prącia najważniejszą rolę odgrywają trzy struktury wzwodowe, z których każda
otoczona jest przez błonę białawą zbudowaną z tkanki łącznej włóknistej zbitej. Wyróżnia się:



dwa ciała jamiste – znajdują się po stronie grzbietowej prącia, mają utkanie gąbczaste

zbudowane z systemu jam wysłanych śródbłonkiem



jedno ciało gąbczaste – leży po stronie brzusznej prącia, przebiega w nim część

jamista cewki moczowej, jego koniec dalszy przekształca się w żołądź, ma budowę
podobną do ciał jamistych, ale mniej komórek mięśniowych gładkich (odwrotnie niż
w ciałach jamistych).

Ciała jamiste i ciało gąbczaste prącia składają się z licznych szczelinowatych
przestrzeni wysłanych śródbłonkiem i zawierających krew.
Krew z ciał jamistych wyprowadzają naczynia żylne o wąskim świetle.
W następstwie rozkurczu mięśni gładkich tętnic doprowadzających oraz skurczu
żył wypustowych krew dopływa do ciał jamistych w nadmiarze.
Szczelinowate przestrzenie przepełnione krwią rozszerzają się znacznie i objętość ciał
jamistych zwiększa się powodując wzwód, tj. usztywnienie i powiększenie prącia

Żołądź prącia jest przedłużeniem i stożkowatym pogrubieniem ciała gąbczastego w jego
dalszej części. Nie zawiera ciał jamistych, a wewnątrz znajduje się skomplikowany splot
żylny. Powierzchnię skóry żołędzi wyściela nabłonek wielowarstwowy płaski
nierogowaciejący..

Trzon prącia z zewnątrz pokrywa cienka, łatwo przesuwalna skóra, łącząca się z podłożem
wzdłuż brzegu żołędzi (korony).
Poza okresami wzwodu skóra prącia tworzy ruchomy fałd skórny składający się z dwóch
blaszek (wewnętrznej i zewnętrznej) - napletek. Wewnętrzna blaszka napletka, która
przylega do żołędzi jest nieco podobna do błony śluzowej, lecz zawiera charakterystyczne dla
skóry gruczoły łojowe, wydzielające łój napletkowy, czyli tzw. mastkę (smegma).
Od strony wewnętrznej napletka znajduje się wędzidełko napletka zapobiegające
nadmiernemu cofaniu się skóry.

Struktury wzwodowe prącia to połączone ze sobą przestrzenie naczyniowe napełniające się
krwią podczas wzwodu (erekcji). Krew do prącia dostarczają tętnice głębokie i tętnice

6

grzbietowe, odchodzące od tętnicy prącia. Liczne anastomozy tętniczo-żylne łączą tętnice
głębokie z żyłami odprowadzającymi krew z prącia. Odgałęzienia tętnic głębokich, tzw.
tętnice spiralne (lub ślimakowate) dostarczają krew do ciał jamistych i ciała gąbczastego. W
stanie spoczynku są one skręcone i obkurczone, a cała krew przepływa przez tętnice głębokie
i anastomozy tętniczo-żylne omijając jamy struktur wzwodowych. Podczas erekcji tętnice
spiralne wyprostowują się i poszerzają, co powoduje napływ krwi do jam ciał jamistych i
ciała gąbczastego. Napełnianie się jam struktur wzwodowych krwią jest zależne od
zamykania się anastomoz tętniczo-żylnych w wyniku pobudzenia nerwów
przywspółczulnych. Dodatkowo na zatrzymanie odpływu krwi z jam ciał jamistych i ciała
gąbczastego wpływa zaciskanie światła cienkościennych żył odprowadzających przez krew
wypełniającą jamy. Po zmniejszeniu podniecenia nerwy przywspółczulne przestają dostarczać
impulsów, dochodzi do otwarcia anastomoz tętniczo-żylnych i odpływu krwi ze struktur
wzwodowych. Podczas wzwodu ciała jamiste uzyskują większą sztywność niż ciało
gąbczaste. Odpływ krwi z ciała gąbczastego nie jest tak mocno hamowany, co pozwala na
zachowanie drożności cewki moczowej.

Unerwienie: prącie unerwia nerw grzbietowy prącia (gałąź nerwu sromowego)
odchodzącego od splotu krzyżowego.
Nerwy układu autonomicznego - współczulne i przywspółczulne biegną ze splotu
miedniczego.

Moszna
Jest ona workiem skórnym, wewnątrz którego znajdują się jądra, jest uwypukleniem
przedniej ściany brzucha.
Ściana moszny zbudowana jest z podobnych warstw jak przednia ściana brzucha, czyli:

­

skóry,

­

błony kurczliwej łączącej się z mięśniówką prącia, krocza i okolicy pachwinowej,

­

powięzi nasiennej zewnętrznej,

­

powięzi mięśnia dźwigacza jądra,

­

mięśnia dźwigacza jądra,

­

powięzi nasiennej wewnętrznej

­

osłonki pochwowej jądra otaczającej błonę białawą jądra.
Osłonka pochwowa będąca przedłużeniem otrzewnej (błony surowiczej) posiada dwie
blaszki: trzewną i ścienną. Pomiędzy blaszką trzewną a ścienną znajduje się jama
surowicza moszny. Zawiera ona niewielką ilość płynu surowiczego. W stanach zapalnych
mogą się tu gromadzić jego znaczne ilości tworząc wodniaka.

Podobieństwo to jest wynikiem tzw. procesu zstępowania jąder, który zachodzi pod koniec
okresu rozwoju wewnątrzmacicznego lub dopiero po urodzeniu. U płodu jądra znajdują się w
jamie brzusznej w okolicy lędźwiowej, pod koniec ciąży jądra wraz z najądrzami i
nasieniowodami wędrują w dół z jamy brzusznej przez kanał pachwinowy do moszny.
W procesie tym uczestniczy także przednia ściana jamy brzusznej, która wędrując przed
jądrem do worka mosznowego tworzy kieszonkę ze wszystkich swoich warstw wraz z
otrzewną.

7

Moszna jest odpowiednikiem warg sromowych większych. Świadczy o tym znajdujące się
pośrodkowo pasmo tworzące szew moszny i przegroda moszny.

Ze względu na niżej położone lewe jądro worek mosznowy nie jest symetryczny i lewą
połową zwisa nieco niżej.
Skóra moszny jest ciemniejsza, słabo owłosiona i zawiera znaczną ilość gruczołów łojowych
i potowych. Mieszki włosowe są nieco wyniosłe ponad powierzchnię skóry. Skóra moszny
może się znacznie rozciągać szczególnie podczas wzwodu. Worek mosznowy unosi się,
ponieważ skóra zostaje zużyta na pokrycie powiększonego prącia..
Obecność błony kurczliwej powoduje, że w zależności od środowiska, w którym się
znajduje, może ona kurczyć się i regulować temperaturę w worku mosznowym, co jest
istotne dla funkcji jąder.
W czasie chłodu moszna utrzymuje odpowiednią temperaturę kurcząc się, co zbliża
jądra do wnętrza ciała. Akcja ta wspomagana jest skurczem mięśnia dźwigacza jądra.
Termoregulację wspomaga również mięśniowa błona sprężysta, wyściełająca mosznę
od wewnątrz. Kurczenie się jej włókien powoduje marszczenie skóry moszny, co
zmniejsza jej powierzchnię i redukuje ucieczkę ciepła; odpowiednio rozkurczanie
powoduje wygładzenie moszny, a przez to zwiększenie jej powierzchni i polepszenie
chłodzenia.
Temperatura wewnątrz moszny jest o 2- 3°C niższa niż w jamie brzusznej, co ma duże
znaczenie dla prawidłowego przebiegu spermiogenezy.


Tętnice doprowadzające krew do moszny to tętnice sromowe wewnętrzne i tętnice sromowe
zewnętrzne. Unaczynienie żylne to żyły sromowe wewnętrzne i żyły podskórne
odpiszczelowe. Spływ chłonki odbywa się do węzłów chłonnych pachwinowych. Natomiast
za unerwienie odpowiedzialny jest nerw płciowo-udowy, biodrowo-pachwinowy oraz nerw
sromowy.

8

Badanie nasienia -

seminogram, spermiogram

• Podstawowe badanie nasienia jest najważniejszym narzędziem diagnostycznym w

przypadku diagnostyki niepłodności męskiej.

• Do badania należy dostarczyć nasienie uzyskane podczas masturbacji najlepiej po

powstrzymaniu się od wytrysku przez 3-5 dni przed badanie.

• Badanie powinno być wykonane w ciągu 30 minut od pobrania nasienia.

Pełna analiza nasienia zawiera badanie makroskopowe i mikroskopowe, i w jej skład
wchodzi:

• charakterystyka płynu nasiennego (np. objętość i pH)
• liczba, ruchliwość, morfologia plemników
• ocena innych składników morfotycznych nasienia,

Aby uzyskać wiarygodny wynik, należy przeprowadzone co najmniej dwa badania w odstępie
minimum 3 tygodni.



Objętość -

Wartości prawidłowe: powyżej 1,5ml =

normospermia: 2,0 - 4,0 ml

Wartości nieprawidłowe:

­ aspermia: 0 - 0,5 ml
­ hipospermia: 0,5 - 2,0 ml
­ hiperspermia: > 6,0 ml

 Czas upłynnienia do 30 min
 pH 7,2 - 8,0

 Kolor - terminologia używana do określania barwy:

­

prawidłowa: szaro-opalizująca, mleczno-szara, nieprzezroczysta

­

nieprawidłowa: przezroczysta, żółtawa (żółtaczka, przyjmowane leki), czerwono-
brunatna (domieszka krwi)

 Zapach kasztanów
 Liczba plemników w ml:

­

liczba plemników na mililitr (koncentracja, gęstość plemników) 15 mln/ml

­

liczba plemników na ejakulat (całkowita liczba plemników lub liczebność
plemników). Uzyskuje się ją przez pomnożenie liczby plemników na mililitr przez
liczbę mililitrów nasienia – 39 mln (na ejakulat).

Azoospermia

Brak plemników w ejakulacie w ocenie bezpośredniej

Cryptozoospermia

Brak plemników w ejakulacie wg oceny bezpośredniej, po
zwirowaniu plemniki obecne w powstałym osadzie

Asthenozoospermia Procent plemników o ruchu progresywnym (PR) <32%

Oligozoospermia

Całkowita liczba plemników w ejakulacie <15M/mL
Koncentracja plemników <39M/mL

Teratozoospermia

Procent prawidłowych morfologicznie (pod względem kształtu)
plemników <4%

Liczba plemników – wartości nieprawidłowe:
• polizoospermia: powyżej 250 mln/ml (u około 0,5 – 4 % niepłodnych mężczyzn.)

9

− zbyt szybkie wyczerpywanie fruktozy zawartej w płynie nasiennym, będącej

podstawowym zasobem energetycznym dla plemników;

− zmniejszoną ilość ATP w plemnikach;
− uszkodzoną czynność akrosomalną plemników;
− zmniejszoną ilość DNA w nasieniu;
− aberracje chromosomowe w materiale genetycznym plemników.

 Ruch plemników

≥ 32% plemników o ruchu progresywnym (dawne typu a i b) lub
≥ 40% plemników a i b i c (klasy a: plemniki o ruchu postępowym szybkim, lasy b:
plemniki o ruchu postępowym wolnym)

 Żywotność

Wartości prawidłowe: >75 proc. żywych plemników

 Morfologia

Wartości prawidłowe: >4% o prawidłowej budowie

Wartości nieprawidłowe: Jeżeli mniej niż 4% (wcześniej 14% , 30%) prawidłowych,
mówimy o teratozoospermii
• Morfologię ocenia się przy większym powiększeniu niż wcześniej wymienione

parametry, dlatego aby móc lepiej przyjrzeć się poszczególnym elementom budowy
plemnika.

• Przy ocenie bierze się pod uwagę np. kształt główki plemnika, długość i kształt

witki, prawidłowość połączenia główki z witką, a także wiele innych aspektów
budowy.

• Za nieprawidłowe uznaje się także plemniki posiadające więcej niż jedną główkę

lub witkę.

• Dodatkowo ocenia się także odsetek/procent plemników z uszkodzeniami danego

typu (1. defekt główki, 2. defekt wstawki, 3. defekt witki, 4. pozostałości
cytoplazmy).

• Suma tych odsetków może być wyższa niż 100% ponieważ niektóre plemniki mają

więcej niż jeden defekt.

• Jeśli obserwuje się znaczną liczbę plemników z jakimś konkretnym typem defektu

(powiększona główka) powinno to być odnotowane na wyniku.

 Aglutynaty i agregaty plemników: brak

10

 W nasieniu można także oceniać poziom fruktozy, cynku, kwasu cytrynowego,

kwaśnej fosfatazy - do oceny funkcjonalności pęcherzyków nasiennych.

 Komórki okrągłe <5mln/ml

Komórki okrągłe to wszystkie komórki znajdujące się w nasieniu nie będące
plemnikami. Jeżeli ilość komórek okrągłych przekracza dopuszczalną normę należy
dokładnie określić liczbę leukocytów. Jeżeli przekracza ona 1mln/ml świadczyć to
może o infekcji narządów płciowych. Kolejnym etapem diagnostyki będzie
wykonanie posiewu nasienia z antybiogramem

Parametry idealnego plemnika
­

Idealny, dojrzały plemnik zgodnie z wytycznymi WHO, posiada główkę owalnego
kształtu, o regularnym konturze, długości 4,0-5,0 mikrometra, szerokości 2,5-3,5
mikrometra. Przednia część główki (akrosom 40-70%) jest bledsza, dalsza, część jądrowa
zawierająca materiał genetyczny, ciemniejsza.

­

Niechłonące barwnika wakuole nie powinny stanowić więcej niż 20% powierzchni główki.

­

Stosunek długość do szerokość to 1,50-1,75.

­

Pojedyncza witka plemnika powinna być przyczepiona symetrycznie przy podstawie
główki. Podstawa główki powinna być szeroka. Witka powinna mieć długość
45 mikrometra, nie zwinięta oraz nie zakrzywiona.

­

Zaraz za główką pierwsza część witki to wstawka, która powinna być troszkę szersza niż
dalsza część witki, około 1 mikrometra, o długości 7-8 mikrometra. Normalna kropla
cytoplazmatyczna powinna mieć gładką błonę, być umiejscowiona przy podstawie główki,
a jej rozmiar nie powinien przekraczać 1/3 główki.

Wnętrostwo – wrodzone niezstąpienie jądra

, stan w którym nie dokonał się proces

przemieszczenia się jądra z jamy brzusznej do moszny. Nieprawidłowość ta dotyczy około
1-2% chłopców, u których po ukończeniu okresu niemowlęcego nie stwierdza się jądra w
mosznie.

Spodziectwo - jest najczęściej występującą wadą wrodzoną cewki moczowej i prącia u
chłopców

(1/300 chłopców). Polega na niedorozwoju obwodowego odcinka cewki moczowej.

Cewka nie dochodzi do szczytu żołędzi, a

jej ujście położone jest na brzusznej (spodniej)

stronie prącia, na mosznie lub na kroczu. Wada może stanowić niewielki defekt kosmetyczny
lub dysfunkcje oddawania moczu i seksualną, stanowiącą poważny problem psychologiczny.

11

Wierzchniactwo - to wada rozwojowa cewki moczowej

występująca głównie u dzieci płci

męskiej – dochodzi w niej do

rozszczepienia cewki moczowej po grzbietowej stronie prącia.

Może dotyczyć jedynie żołędzi lub całego prącia, wtedy dziecko nie trzyma moczu.
Wierzchniactwo powoduje, że cewka jest niezrośnięta, prącie jest krótkie, płaskie, zgięte ku
górze. Ta nieprawidłowość w umiejscowieniu ujścia cewki moczowej dotyka także, bardzo
rzadko, dziewczynek.

Obrzezanie

czyli cyrkumcyzja (łac. circumcisio) jest to zabieg, który polega na

częściowym

lub całkowity usunięciu zewnętrznych elementów narządów płciowych.

Obrzezanie kobiet

oznacza wycięcie łechtaczki, a czasami także mniejszych i większych warg sromowych.
Obrzezanie mężczyzn dotyczy usunięcia dużej części napletka. Niekiedy oprócz napletka
usuwane jest także wędzidełko napletkowe (łac. frenulum). Obrzezanie mężczyzn nie
powoduje istotnych zmian w budowie organizmu ani w jego funkcjonowaniu.

Stulejka

jest schorzeniem na które cierpi ok. 12% mężczyzn, polega na

zwężeniu końcówki

napletka do tego stopnia, że skutkuje to utrudnieniem (odczuwalny jest dyskomfort, a nawet
ból) lub nawet niemożliwością zsunięcia napletka z żołędzi.

Stulejka utrudnia bądź

uniemożliwia prowadzenia podstawowych czynności higieniczny (mycie, usuwanie
zalegającej pod napletkiem mastki zwanej również smegmą) i fizjologicznych (oddawanie
moczu). Stulejka skutecznie utrudnia lub wręcz uniemożliwia odbywanie czynności
seksualnych. Podczas stosunku może dojść do naderwania napletka, a powstające często rany
po zabliźnieniu powodują jeszcze większe zwężenie utworu napletka.

Wazektomia jest bezpieczną i efektywną metodą trwałej antykoncepcji u mężczyzn

. Zabieg

może być wykonany w warunkach ambulatoryjnych, w znieczuleniu miejscowym. Poprzez
niewielkie nacięcie w górnej części moszny dociera się do nasieniowodu, z którego, po

przecięciu i podwiązaniu końców, wycina się fragment o długości około 0,5–1 cm.

Wazektomia nie ma wpływu na wytwarzanie plemników, są one nadal produkowane, ale
ponieważ nie ma możliwości uwolnienia ich w wytrysku, stopniowo rozpuszczają się i są
wchłaniane przez organizm. Operacja nie wpływa na popęd płciowy i nie powoduje
impotencji. Wytryski następują normalnie, ponieważ zamknięcie nasieniowodu nie wpływa
na produkcję płynu nasiennego w prostacie. Jedyna różnica polega na tym, że po wazektomii
płyn nasienny nie zawiera plemników – pewność po 3 miesiącach.

Impotencja, niemoc płciowa, często spotykane u mężczyzn zaburzenie seksualne - niepełne
wzwody, brak wzwodu, zaburzenia erekcji, zanik lub osłabienie reaktywności seksualnej.

Z badań amerykańskich wynika, że dotyczy 5% 40-latków, 10% 60-latków, 20% 70-latków.

12

Praca z atlasem:

Jolanta Sadek