Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

1

Wykład 2: Filozoficzno-psychologiczne podłoże systemu edukacji w

Polsce. Edukacja monologowa a wpływ psychologii rozwoju i

psychologii humanistycznej – implikacje dla pedagogiki i dydaktyki.

Edukacja holistyczna

i dialogowa w szkole

Funkcja adaptacyjna i emancypacyjna szkoły - rozwój jednostki czy

społeczeństwa ?

Zewnętrzna presja na adaptację

•

pojawienie się państw narodowych, rozwój nowoczesnego przemysłu,

realizacja programów wychowania narodowego, państwowego

•

systemy totalitarne (faszyzm, hitleryzm, komunizm)- „.kontrolująca”

edukacja

Ku szkole dla ucznia

•

przełom XIX i XX w. - szkoły alternatywne, wpływ poznawczej

psychologii rozwojowej Jeana Piageta, psychoanalizy Zygmunta Freuda,

psychologii indywidualnej Alfreda Adlera

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

2

Kryzys: koniec lat sześćdziesiątych - pierwsze oznaki kryzysu oświatowego,

rozwój pedagogiki progresywistycznej i nowych kierunków edukacji

humanistycznej, edukacji refleksyjnej, radykalnej reformy szkoły

Kategoria

porównania

Szkoła tradycyjna

Szkoła progresywistyczna

Filozofia

Idealizm i realizm; odwołanie do

absolutnych, ponadczasowych i

uniwersalnych

wartości

oraz

możliwości

poznania

ś

wiata

poprzez zmysły i rozumowanie

Pragmatyzm, zmiana, proces i

względność świata oraz

ludzkiego poznania

Ideologia

Transmisja kulturowa

Romantyczna i progresywna

Cel kształcenia

Akceptacja swego miejsca w

ż

yciu

Poprawa jakości życia,

wspomaganie demokracji

Uczenie się

Opanowywanie zorganizowane-

go materiału nauczania (głównie

faktów i poglądów)

Kooperatywne rozwiązywanie

problemów

Program

Zorganizowana, podzielona na

przedmioty, hierarchicznie

ustrukturyzowana wiedza

odzwierciedlająca kulturalne

dziedzictwo ludzkości

Interdyscyplinarny, opierający

się na doświadczeniach i

zainteresowaniach ucznia

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

3

Model

nauczania

Przekaz wiedzy, modelowanie

zachowań

Bezpośrednie,

fenomenologiczne, przez

działanie; akcent na metodę

Model

oceniania

Ocenianie produktu (rezultatów)

kształcenia, świadectwa, pro-

mocje

Ocenianie formujące

(systematyczne przekazywanie

informacji zwrotnej dotyczącej

sposobu pracy)

Model

wychowania

Rygoryzm wychowawczy

Podmiotowe traktowanie ucznia

Model

motywowania

Zewnętrzny (kary i nagrody)

Wspieranie motywacji

wewnętrznej

Zmiana

Inicjowana i sterowana z

zewnątrz

Od wewnątrz, od siebie, z

pełnym podzielaniem

przesłanek leżących u jej

podstaw przez jej rzeczywistych

realizatorów, tzn. nauczycieli

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

4

Modele szkoły współczesnej

Szkoła tradycyjna, czyli konserwatywna

•

autokratyczne stosunki: nauczyciele uczniowie

•

dominacja nauczycieli : stosowanie nauczania frontalnego, praca pod

kierunkiem i według wzoru prezentowanego uprzednio przez nauczyciela

•

wiedza naukowa, traktowana jako „pewna”, dobrze ustrukturyzowana i

podawana w sposób jasny i przystępny: szkolne przedmioty nauczania,

korzystanie z pomocy naukowych

•

dbałość o wykształcenie podstawowych umiejętności

- szkolnych (czytania, pisania, rachowania)

- akademickich (zestawiania danych, porównywania, dowodzenia itp.)

•

surowa dyscyplina na lekcji, sterowanie aktywnością uczniów za pomocą

systemu kar i nagród

•

w strategii motywowania uczniów do nauki ważną rolę odgrywają elementy

rywalizacji (rankingi indywidualnych osiągnięć, klas, szkół)

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

5

Szkoła romantyczna

•

zindywidualizowane nauczanie: uczniowie uczą się według indywidualnych

planów (semestralnych, miesięcznych, tygodniowych, dziennych)

•

nauczyciel rezygnuje z autorytetu opartego na władzy na rzecz pobłażliwości

w wychodzeniu naprzeciw ujawnianym potrzebom edukacyjnym każdej

jednostki

•

uczniowie działają nie tyle według wzoru demonstrowanego przez

nauczyciela, ile w celu zrealizowania czegoś dla nich ważnego

•

akcentuje się nie tyle przedmiot, ile metodę uczenia: uczniowie, zachęcani do

odkrywania wiedzy

•

wzmacnianie motywacji wewnętrznej: duża swoboda w określaniu, czego i

jak uczeń chce się uczyć - troska o to, aby wiedza wynoszona przez uczniów

z takiej szkoły była w pełni usystematyzowana, pozostaje wyraźnie na

drugim planie

•

klasa jako zbiór indywidualności, klimat wzajemnej akceptacji, gotowości do

współdziałania

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

6

Szkoła nowoczesna

•

uczenie się w elastycznie tworzonych, małych grupach roboczych

•

uczniowie realizują autorskie projekty edukacyjne, często wykraczając poza

ramy pojedynczych przedmiotów szkolnych

•

akcent położony jest na sam proces uczenia się, doświadczanie, wyzwalanie

zachowań kreatywnych

•

wiedza jest traktowana jako prawdopodobna, tymczasowa, wymagająca stałej

weryfikacji i modyfikacji.

•

demokratyczny styl kierowania pracą uczniów

•

dużą wagę przywiązuje się do wielości i różnorodności materiałów

edukacyjnych (podręczników, kart pracy, czasopism, technologii

informacyjnej) jako zasobów naukowych

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

7

Trzy wersje szkoły nowoczesnej

Model terapeutyczny

•

wpływ psychologii A.Maslowa i C. Rogersa oraz wyników badań nad

znaczeniem obrazu własnej osoby i motywacji dla osiągnięć szkolnych

ucznia

•

cel edukacji: pełny rozwój jednostki i jej samorealizacja

•

edukacja: prowadzenie uczniów do pełnego zrozumienia i akceptacji siebie

i innych, poprzez rozpoznanie mocnych stron i ograniczeń oraz wspieranie

niezależności uczniów

•

uczeń: indywidualność kontrolująca własne uczenie się

•

rola nauczyciela: tworzenie warunków do ujawnienia osobistych celów

edukacji i pomoc uczniom w ich określaniu i organizowaniu proces uczenia

się i doświadczania sukcesu

•

nauczanie

- dostosowane do poziomu rozwoju i zdolności uczniów

- szczególna rola informacji zwrotnej i konstruktywnego, wyrażania uznania
dla osiągnięć i postępów

- kreowanie bogatego w materiały i interakcje środowiska uczenia się

- dzielenie się wiedzą, praca grupowa, wzajemne wyrażanie akceptacji

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

8

Model refleksyjny

•

dydaktyczne implikacje teorii Lwa Wygorskiego, Jeana Piageta, Jerome”a

Brunera, wyników badań nad związkiem między mową a myśleniem

•

przywiązywanie dużej wagi do rozwoju poznawczego wspieranego

czynnikami społecznymi (procesami porozumiewania się)

- uruchamianie wszystkich kanałów komunikacyjnych (mówienie „od siebie do

drugiego”, aktywne słuchanie, czytanie traktowane jako „wypytywanie”

podręczników itp.)

- język medium porozumiewania się i instrument myślenia.

uczenie się opiera się na aktualne aktywności dzieci, ujętej w elastyczne ramy

organizacyjne w postaci bloków ścieżek, czy tematów wiodących

•

duża rola wewnętrznej motywacji uczenia się

•

ocenianie formatywne (formujące i kształtujące) :

- diagnozowanie poziomu rozwoju struktur poznawczych i moralnych

każdego ucznia w klasie

- monitorowanie uzyskiwanych przez niego postępów

- rozmowy na temat postępów z uczniem i jego rodzicami

(Gołębniak B.D.)

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

9

INTEGRACJA MIĘDZYPRZEDMIOTOWA

→

integracja procesu nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania –

nauczyciele powinni współdziałać na rzecz tworzenia w świadomości uczniów

zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności i postaw

Wprowadzenie:

1/ kształcenia zintegrowanego w klasach I – III szkoły podstawowej

2/ bloków przedmiotowych

3/ ścieżek edukacyjnych

Postulaty:

- przekazywanie spójnej wizji świata;

- odejście od encyklopedyzmu

- przejście od wąskiej specjalizacji poszczególnych nauczycieli ku ich szerszemu

przygotowaniu pedagogicznemu i zawodowemu;

- położenie nacisku na osiąganie przez uczniów uniwersalnych umiejętności, a nie

jak dotychczas – głównie wiedzy;

- współpraca nauczycieli w szkole, prowadząca do spójności szkolnych programów

nauczania i wychowania

- integrowanie szkoły ze środowiskiem lokalnym, co powoduje lepsze zaspokojenie

lokalnych potrzeb edukacyjnych uczniów.

(Sielatycki M.)

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1.

Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004

2.

Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.

3.

Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992

4.

Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999

10