16 dostosowanie zakladu do obow Nieznany (2)

–

1 –

Stanis³aw Staszewski

Dostosuj swój zak³ad

do obowi¹zuj¹cego

prawa pracy

Lista kontrolna z komentarzem

–

2 –

Wydawca:

G£ÓWNY INSPEKTORAT PRACY

Departament Informacji i Promocji

www.pip.gov.pl

e-mail: kancelaria@gip.pl

Projekt okladki

Dorota Zajac

Opracowanie typograficzne i lamanie

Barbara Charewicz

–

3 –

WSTÊP

Poszanowanie godnoœci i innych dóbr osobistych pracownika oraz za-

pewnienie mu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy s¹ podstawo-
wymi obowi¹zkami pracodawcy. Problem ochrony pracownika w procesie
pracy ma nie tylko aspekt humanitarny, ale równie¿ ekonomiczny. Cz³owiek w
trakcie wykonywania pracy nara¿ony jest na zagro¿enia wynikaj¹ce nie tylko z
samej pracy, ale równie¿ z oddzia³ywania warunków œrodowiska, w którym
pracuje. Wskutek tego odczuwanie przez niego uci¹¿liwoœci pracy bêdzie tym
ni¿sze, a jej efektywnoœæ tym wy¿sza, im bardziej sprzyjaj¹ce bêd¹ warunki, w
których ona przebiega.

Coraz czêœciej upowszechnianym narzêdziem do okreœlenia, czy dzia³a-

nia w zak³adzie pracy s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cym prawem oraz wskazania
czy i gdzie wystêpuj¹ nieprawid³owoœci, s¹ listy kontrolne. W za³o¿eniach
stanowi¹ one narzêdzie s³u¿¹ce do oceny rzeczywistego poziomu przestrze-
gania prawa w danym zak³adzie, na stanowisku pracy.

Prezentowana w opracowaniu

Lista kontrolna jest przeznaczona

w szczególnoœci dla pracodawców (w³aœcicieli ma³ych zak³adów pracy) jako
pomoc w ocenie prawnej ochrony pracy oraz warunków bezpieczeñstwa i
higieny pracy w zak³adzie.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy okreœla prawa i obo-

wi¹zki pracowników i pracodawców. Jest to podstawowy akt prawny
z zakresu prawa pracy, lecz nie jedyny. Szereg zagadnieñ uregulowany jest
w przepisach odrêbnych.

Praktyka (prowadzone przez inspektorów pracy czynnoœci kontrolno-

nadzorcze) wykazuje, ¿e przepisy prawa pracy w wielu przypadkach nie s¹
przestrzegane. Powodem tego stanu (w wiêkszoœci ma³ych firm) jest niewie-
dza pracodawcy o obowi¹zuj¹cym stanie prawnym oraz brak œrodków finan-
sowych, aby sprostaæ ustawowym (prawnym) obowi¹zkom.

Problematyka bhp i prawnej ochrony pracy jest skomplikowana, wystê-

puje w ró¿nych aspektach dzia³alnoœci firmy, dlatego przygotowano zestaw
uporz¹dkowanych, pogrupowanych problemowo i w jednolity sposób zreda-

gowanych pytañ wymagaj¹cych sformu³owania konkretnej odpowiedzi. Pyta-
nia zawarte w liœcie kontrolnej zosta³y wybrane na podstawie przeprowadzo-
nych kontroli i najczêœciej wystêpuj¹cych nieprawid³owoœci. Opracowanie ma
charakter ogólny, aby by³o u¿yteczne w zak³adach ró¿nych bran¿. Zachowano
zbli¿ony poziom ogólnoœci pytañ, a zagadnienia potraktowano w sposób rów-
norzêdny.

Lista kontrolna zawiera wykaz potencjalnych nieprawid³owoœci

mog¹cych wystêpowaæ w wiêkszoœci ma³ych przedsiêbiorstw wraz z niezbêd-
nymi odniesieniami do obowi¹zuj¹cych przepisów.

Kontrola (czy samokontrola) jest porównaniem stanu obecnego do sta-

nu prawid³owego (zgodnego z obowi¹zuj¹cym prawem). Jej celem jest li-
kwidacja wystêpuj¹cych w przedsiêbiorstwie nieprawid³owoœci i zagro¿eñ
poprzez podjêcie dzia³añ koryguj¹cych.

Jak u¿ywaæ listy kontrolnej?

W celu dokonania samokontroli nale¿y wykorzystaæ listê (stanowi¹c¹

za³¹cznik nr 1) oraz udzieliæ (na postawione w niej pytania) odpowiedzi
,,Tak” lub ,,Nie”, a w przypadkach, gdy podany problem nie wystêpuje w
zak³adzie - odpowiedzi ,,Nie Dotyczy”. Pracodawco, je¿eli na pytanie odpo-
wiedzia³eœ twierdz¹co, przejdŸ do nastêpnego (ä). Je¿eli odpowiedŸ jest
negatywna, zapoznaj siê z komentarzem (â).

Kodeks pracy zawiera prawa i obowi¹zki pracowników i pracodawców.

Zawiera równie¿ pojêcie prawa pracy. Rozumie siê przez to przepisy kodek-
su pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych okreœlaj¹ce
prawa i obowi¹zki pracowników oraz pracodawców, a tak¿e postanowienia
uk³adów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumieñ zbioro-
wych, okreœlaj¹cych prawa i obowi¹zki stron stosunku pracy. Do Ÿróde³ pra-
wa zalicza siê równie¿ wewn¹trzzak³adowe uregulowania, do których nale¿¹
miêdzy innymi regulaminy pracy, regulaminy wynagradzania oraz statuty
okreœlaj¹ce prawa i obowi¹zki stron stosunku pracy.

–

4 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Informacje ogólne

Pracodawco, czy
zawiadomi³eœ na piœmie
Pañstwow¹ Inspekcjê
Pracy o miejscu, rodzaju
i zakresie prowadzonej
dzia³alnoœci?

Tak

Nie

Pracodawco, jeœli rozpoczynasz dzia³alnoœæ, masz obowi¹zek w terminie 30
dni od dnia rozpoczêcia dzia³alnoœci zawiadomiæ na piœmie w³aœciwego in-
spektora pracy i w³aœciwego pañstwowego inspektora sanitarnego o miejscu,
rodzaju i zakresie prowadzonej dzia³alno œci.

Jak ten obowi¹zek spe³niæ?

Pañstwowa Inspekcja Pracy opracowa³a formularz (druk). Mo¿esz pojawiæ siê
w placówce (okrêgu, oddziale lub biurze terenowym) Pañstwowej Inspekcji
Pracy, wówczas otrzymasz stosowny druk, wype³nisz go i przeœlesz (dostar-
czysz) do naszej jednostki terenowej. Formularz znajdziesz równie¿ na stronie
internetowej PIP (www.pip.gov.pl).

art. 209 § 1 [1]

30 dni
od rozpoczêcia
dzia³alnoœci.

Pracodawco, czy wyko-
na³eœ wczeœniej wydane
decyzje inspektora pra-
cy?

Jesteœ obowi¹zany wykonaæ decyzje wydawane przez organy nadzoru nad
warunkami pracy. Pamiêtaj, ¿e jeœli odwiedzi Ciê inspektor pracy, kontrolê
rozpocznie od sprawdzenia realizacji wczeœniej wydanych decyzji. SprawdŸ
wiêc, czy zosta³y wykonane decyzje.

Siêgnij do dokumentu NAKAZ (jeœli

by³eœ kontrolowany), zobacz, czego dotyczy³y wydane decyzje, czy up³ynê³y
ju¿ terminy ich wykonania, a je¿eli tak, zastosuj siê do pouczenia - poinformuj
instytucjê o wykonaniu decyzji.

art. 207 § 2 pkt 3 [1]

Nie póŸniej ni¿ z
up³ywem terminu
wykonania okreœlo-
nego w nakazie.

Pracodawco, czy wyko-
na³eœ wczeœniej wydane
decyzje Pañstwowej In-
spekcji Sanitarnej?

Jednym z organów nadzoru jest Pañstwowa Inspekcja Sanitarna. Pracodawco,
decyzje wydawane przez te organy jesteœ równie¿ obowi¹zany wykonaæ, a
inspektor pracy w trakcie czynnoœci kontrolnych dokona sprawdzenia realizacji
tych decyzji. Upewnij siê wiêc, czy zosta³y one wykonane.

art. 207 § 2 pkt 3 [1]

Nie póŸniej ni¿ z
up³ywem terminu
wykonania okreœlo-
nego w decyzji.

–

5 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy wyko-
na³eœ wczeœniej wydane
wnioski z wyst¹pieñ
inspektora pracy?

Inspektorzy pracy maj¹ tak¿e obowi¹zek skontrolowania wczeœniej wydanych
wniosków.

Siêgnij do dokumentu WYST¥PIENIE (jeœli by³eœ ju¿ kontrolowa-

ny), zobacz, czego dotyczy³y wydane wnioski. Na ich realizacjê obowi¹zywa³
termin 30 dni od daty otrzymania (obecnie termin ten ustala inspektor i nie
mo¿e on byæ d³u¿szy ni¿ 30 dni). Je¿eli wnioski zosta³y wykonane, zastosuj
siê do pouczenia zawartego w koñcowej czêœci wyst¹pienia - poinformuj
inspektora pracy o wykonaniu wniosków. Pamiêtaj równie¿ o tym, ¿e je¿eli
wnioski dotyczy³y wyp³at œwiadczeñ pieniê¿nych, nale¿y podaæ sumê wyp³a-
conych kwot oraz liczbê osób, którym œwiadczenia wyp³aci³eœ.

art. 207 § 2 pkt 3 [1]

Ustalony
w wyst¹pieniu
(max do 30 dni).

Stosunek pracy

Pracodawco, czy ustali-
³eœ regulamin pracy?

Je¿eli zatrudnieni w Twojej firmie pracownicy nie s¹ objêci uk³adem zbioro-
wym pracy reguluj¹cym organizacjê i porz¹dek w procesie pracy oraz zwi¹-
zane z tym prawa i obowi¹zki pracodawcy i pracowników, to – zgodnie z art.
104 kp – musisz tego dokonaæ w regulaminie pracy. Obowi¹zek ustalania
regulaminu pracy dotyczy ka¿dego pracodawcy zatrudniaj¹cego co najmniej
20 pracowników, bez wzglêdu na podstawê nawi¹zania stosunku pracy czy
rodzaj umowy o pracê. Ka¿da zatem osoba fizyczna, osoba prawna czy jed-
nostka organizacyjna zatrudniaj¹ca co najmniej 20 pracowników – jako pra-
codawca – ma obowi¹zek ustalenia regulaminu pracy.

art. 104 § 1 i 2 [1]

Niezw³ocznie.

Pracodawco, czy
regulamin pracy
opracowa³eœ
prawid³owo?

Regulamin pracy musi zawieraæ wszystkie zagadnienia, o których mowa w
art. 104

kp, z tym zastrze¿eniem, ¿e sprawy wskazane w punktach 6, 7 i 7

tego artyku³u, podaje siê w regulaminie pracy w razie potrzeby – jeœli zatrud-
niasz kobiety i pracowników m³odocianych. Regulamin wchodzi w ¿ycie po
up³ywie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomoœci pracowników, w spo-

Na bie¿¹co.

–

6 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

sób przyjêty w Twojej firmie. Zatrudnionego pracownika jesteœ obowi¹zany
zapoznaæ z treœci¹ regulaminu pracy przed rozpoczêciem przez niego pracy.
W Twoim interesie le¿y, abyœ posiada³ pisemne potwierdzenie tego faktu.

art. 104

§ 1 i 2 [1]

Pracodawco, czy
udzieli³eœ pracownikom
pisemnej informacji
o niektórych warunkach
zatrudnienia?

Masz obowi¹zek poinformowaæ pracownika na piœmie, nie póŸniej ni¿ w ci¹gu
7 dni od dnia zawarcia umowy o pracê o:

•

obowi¹zuj¹cej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,

•

czêstotliwoœci wyp³aty wynagrodzenia za pracê,

•

urlopie wypoczynkowym,

•

d³ugoœci okresu wypowiedzenia umowy,

Jeœli nie masz obowi¹zku ustalenia regulaminu pracy, musisz poinformowaæ
tak¿e o:

•

porze nocnej,

•

miejscu, terminie i czasie wyp³aty wynagrodzenia,

•

przyjêtym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obec-

noœci w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecnoœci.

art. 29 § 3 [1]

Nie póŸniej
ni¿ w ci¹gu 7 dni
od dnia zawarcia
umowy o pracê.

Pracodawco, czy
udostêpni³eœ
pracownikom tekst
przepisów dotycz¹cych
równego traktowania
kobiet i mê¿czyzn
w zatrudnieniu?

W formie pisemnej informacji lub w inny sposób przyjêty w Twoim zak³adzie,
musisz udostêpniæ pracownikom tekst przepisów dotycz¹cych równego trak-
towania kobiet i mê¿czyzn w zatrudnieniu. W szczególnoœci musisz poinfor-
mowaæ pracowników o tym, ¿e:

•

pracownicy powinni byæ równo traktowani w zakresie nawi¹zania i rozwi¹-
zania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostêpu
do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególno-
œci bez wzglêdu na p³eæ, wiek, niepe³nosprawnoœæ, rasê, religiê, narodo-
woœæ, przekonania polityczne, przynale¿noœæ zwi¹zkow¹, pochodzenie

Niezw³ocznie.

–

7 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

etniczne, wyznanie, orientacjê seksualn¹, a tak¿e bez wzglêdu na zatrud-
nienie na czas okreœlony lub nieokreœlony albo w pe³nym lub w niepe³nym
wymiarze czasu pracy.

•

(2) równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w
jakikolwiek sposób, bezpoœrednio lub poœrednio, z przyczyn okreœlonych
w punkcie (1).

Dyskryminowanie bezpoœrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z
kilku przyczyn okreœlonych w punkcie (1) by³, jest lub móg³by byæ traktowany
w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie ni¿ inni pracownicy.

Dyskryminowanie poœrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutral-
nego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjêtego dzia³ania wy-
stêpuj¹ dysproporcje w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyœæ
wszystkich lub znacznej liczby pracowników nale¿¹cych do grupy wyró¿nio-
nej ze wzglêdu na jedn¹ lub kilka przyczyn okreœlonych w punkcie (1), je¿eli
dysproporcje te nie mog¹ byæ uzasadnione innymi obiektywnymi powodami.

Przejawem dyskryminowania [w rozumieniu punktu (2)] jest tak¿e:

dzia³anie polegaj¹ce na zachêcaniu innej osoby do naruszania zasady
równego traktowania w zatrudnieniu,

zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godnoœci albo
poni¿enie lub upokorzenie pracownika (molestowanie).

Dyskryminowaniem ze wzglêdu na p³eæ jest tak¿e ka¿de nieakceptowane
zachowanie o charakterze seksualnym lub odnosz¹ce siê do p³ci pracownika,
którego to zachowania celem lub skutkiem jest naruszenie godnoœci lub po-
ni¿enie albo upokorzenie pracownika; na zachowanie to mog¹ siê sk³adaæ
fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).

–

8 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uwa¿a siê ró¿ni-
cowanie przez pracodawcê sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn
okreœlonych w punkcie (1), którego skutkiem jest w szczególnoœci:

odmowa nawi¹zania lub rozwi¹zanie stosunku pracy,

niekorzystne ukszta³towanie wynagrodzenia za pracê lub innych warun-
ków zatrudnienia albo pominiêcie przy awansowaniu lub przyznawaniu in-
nych œwiadczeñ zwi¹zanych z prac¹,

pominiêcie przy typowaniu do udzia³u w szkoleniach podnosz¹cych kwali-
fikacje zawodowe - chyba ¿e pracodawca udowodni, ¿e kierowa³ siê
obiektywnymi powodami.

Pracownicy maj¹ prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakow¹ pracê
lub za pracê o jednakowej wartoœci. Wynagrodzenie to obejmuje wszystkie
sk³adniki wynagrodzenia, bez wzglêdu na ich nazwê i charakter, a tak¿e inne
œwiadczenia zwi¹zane z prac¹, przyznawane pracownikom w formie pieniê¿-
nej lub w innej formie ni¿ pieniê¿na.
Osoba, wobec której pracodawca naruszy³ zasadê równego traktowania w
zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokoœci nie ni¿szej ni¿ mini-
malne wynagrodzenie za pracê.
Skorzystanie przez pracownika z uprawnieñ przys³uguj¹cych z tytu³u naru-
szenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie mo¿e stanowiæ przy-
czyny uzasadniaj¹cej wypowiedzenie przez pracodawcê stosunku pracy lub
jego rozwi¹zanie bez wypowiedzenia.

art. art. 18

-18

, 94

[1]

Pracodawco, czy
prowadzisz akta osobo-
we pracowników?

Jesteœ obowi¹zany prowadziæ dokumentacjê w sprawach zwi¹zanych ze
stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników. W rozporz¹dzeniu Mini-
stra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zakresu prowadzenia przez praco-
dawców dokumentacji w sprawach zwi¹zanych ze stosunkiem pracy oraz

Niezw³ocznie i na
bie¿¹co - przy za-
trudnianiu kolej-
nych pracowników.

–

9 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika szczegó³owo okreœlono to,
jak ma wygl¹daæ dokumentacja zwi¹zana ze stosunkiem pracy.

art. 94 pkt 9a [1] i [6]

Pracodawco, czy akta
osobowe pracowników
prowadzisz prawid³owo?

Pamiêtaj, ¿e zak³adasz i prowadzisz oddzielnie dla ka¿dego pracownika akta
osobowe, które powinny sk³adaæ siê z 3 czêœci:

•

w czêœci A - dokumenty zgromadzone w zwi¹zku z ubieganiem siê o

zatrudnienie;

•

w czêœci B - dokumenty dotycz¹ce nawi¹zania stosunku pracy oraz prze-

biegu zatrudnienia pracownika,

•

w czêœci C - dokumenty zwi¹zane z ustaniem zatrudnienia.

[6]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy po-
twierdzi³eœ pracownikom
na piœmie, najpóŸniej
w dniu rozpoczêcia
pracy, rodzaj umowy
o pracê i jej warunki?

SprawdŸ w aktach osobowych, czy wszystkim pracownikom potwierdzi³eœ na
piœmie rodzaj umowy i jej warunki. Je¿eli nie zawar³eœ umowy o pracê w for-
mie pisemnej, pamiêtaj, ¿e musisz to zrobiæ najpóŸniej w dniu rozpoczêcia
pracy przez pracownika – potwierdziæ ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej
warunków, a w szczególnoœci:

•

rodzaj pracy,

•

miejsce wykonywania pracy,

•

wynagrodzenie za pracê odpowiadaj¹ce rodzajowi pracy, ze wskazaniem

sk³adników wynagrodzenia,

•

wymiar czasu pracy,

•

termin rozpoczêcia pracy.

art. 29 § 1 i 2 [1]

Nie póŸniej ni¿
w dniu rozpoczêcia
pracy.

Pracodawco, czy prawi-
d³owo sporz¹dzasz
umowy o pracê?

Siêgnij do akt osobowych Twoich pracowników i sprawdŸ, czy zawarte z nimi
umowy o pracê zawieraj¹ istotne elementy. Przyjrzyj siê, czy zapisa³eœ w nich:
strony umowy, rodzaj umowy, datê jej zawarcia oraz warunki pracy i p³acy.

Na bie¿¹co.

–

10 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Umowa o pracê mo¿e byæ zawarta:

•

na czas nieokreœlony

•

na czas okreœlony

•

na czas wykonywania okreœlonej pracy

Ka¿da z tych umów mo¿e byæ poprzedzona umow¹ o pracê na okres próbny,
nie d³u¿szy ni¿ 3 miesi¹ce.

art. 25 § 1 i 2, art. 29 § 1 i 2 [1]

Pracodawco, czy
charakter œwiadczonej
pracy jest zgodny
z rodzajem umowy
(umowa cywilnoprawna
zamiast umowy o pracê)?

Jeœli zatrudniasz pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy
zlecenia, umowy o dzie³o), przyjrzyj siê, czy pracownicy ci wykonuj¹ pracê
pod Twoim kierownictwem lub pod kierownictwem osoby dzia³aj¹cej w Two-
im imieniu, na Twoje ryzyko gospodarcze, wg ustalonego przez Ciebie ro z-
k³adu czasu i w okreœlonym miejscu, czy nie ustali³eœ im wynagrodzenia za
pracê w formie godzinowej lub miesiêcznej. Jeœli te elementy wyst¹pi³y, to
bez wzglêdu na nazwê zawartej przez strony umowy, zatrudnienie w tych
warunkach jest zatrudnieniem na podstawie st osunku pracy.

art. 22 § 1 i § 1

[1]

Na bie¿¹co.

10. Pracodawco, czy prze-

strzegasz przepisów
o rozwi¹zywaniu
umów o pracê
za wypowiedzeniem?

Ka¿da ze stron stosunku pracy (pracodawca i pracownik) mo¿e rozwi¹zaæ
za wypowiedzeniem umowê o pracê zawart¹ na okres próbny i na czas nie-
okreœlony.
Przy zawieraniu umowy o pracê na czas okreœlony, d³u¿szy ni¿ 6 miesiêcy,
strony mog¹ przewidzieæ dopuszczalnoœæ wczeœniejszego rozwi¹zania tej
umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Okres wypowiedzenia umowy o pracê zawartej na czas okreœlony (na tzw.
zastêpstwo – art. 25 § 1 k p) wynosi 3 dni robocze.
Okres wypowiedzenia umowy o pracê zawartej na okres próbny wynosi:

•

3 dni robocze, je¿eli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

•

1 tydzieñ, je¿eli okres próbny jest d³u¿szy ni¿ 2 tygodnie,

Na bie¿¹co.

–

11 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

2 tygodnie, je¿eli okres próbny wynosi 3 miesi¹ce.

Okres wypowiedzenia umowy o pracê zawartej na czas nieokreœlony zale¿y
od okresu zatrudnienia u Ciebie pracownika i wynosi:

•

2 tygodnie, je¿eli pracownik by³ zatrudniony krócej ni¿ 6 miesiêcy,

•

1 miesi¹c, je¿eli pracownik by³ zatrudniony co najmniej 6 miesiêcy,

•

3 miesi¹ce, je¿eli pracownik by³ zatrudniony co najmniej 3 lata.

Do okresu zatrudnienia (o którym mowa w poprzednim zdaniu) wlicza siê
pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, je¿eli zmiana
pracodawcy nast¹pi³a na zasadach okreœlonych w art. 23

, a tak¿e w innych

przypadkach, gdy z mocy odrêbnych przepisów nowy pracodawca jest na-
stêpc¹ prawnym w stosunkach pracy nawi¹zanych przez pracodawcê po-
przednio zatrudniaj¹cego tego pracownika.
Je¿eli pracownik jest zatrudniony na stanowisku zwi¹zanym z odpowiedzial-
noœci¹ materialn¹ za powierzone mienie, mo¿esz ustaliæ w umowie o pracê,
¿e wówczas okres wypowiedzenia bêdzie wynosi³ 1 miesi¹c (jeœli zatrudniony
by³ krócej ni¿ 6 miesiêcy), a w przypadku, gdy zatrudnienie trwa co najmniej 6
miesiêcy – okres wypowiedzenia mo¿na przed³u¿yæ do 3 miesiêcy.
I Ty, i pracownik mo¿ecie (po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracê)
ustaliæ wczeœniejszy termin rozwi¹zania umowy; lecz nie zmienia to trybu
rozwi¹zania umowy o pracê.
Je¿eli wypowiedzia³eœ pracownikowi umowê o pracê zawart¹ na czas nie-
okreœlony z powodu og³oszenia upad³oœci lub likwidacji zak³adu albo z innych
przyczyn niedotycz¹cych pracownika, to mo¿esz, w celu wczeœniejszego
rozwi¹zania umowy o pracê, skróciæ okres trzymiesiêcznego wypowiedzenia,
najwy¿ej jednak do 1 miesi¹ca. W takim przypadku musisz pracownikowi
wyp³aciæ odszkodowanie w wysokoœci wynagrodzenia za pozosta³¹ czêœæ
okresu wypowiedzenia.

–

12 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracê
dokonanego przez Ciebie pracownik nabywa prawa na poszukiwanie pracy, z
zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze:

•

2 dni roboczych – w okresie dwutygodniowego i jednomiesiêcznego wy-
powiedzenia,

•

3 dni roboczych – w okresie trzymiesiêcznego wypowiedzenia, tak¿e w
przypadku jego skrócenia na podstawie art. 36

§ 1 k p.

O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracê zawartej na czas
nieokreœlony masz obowi¹zek zawiadomienia na piœmie reprezentuj¹c¹ pra-
cownika zak³adow¹ organizacjê zwi¹zkow¹, podaj¹c przyczynê uzasadniaj¹-
c¹ rozwi¹zanie umowy.
Je¿eli zak³adowa organizacja zwi¹zkowa uwa¿a, ¿e wypowiedzenie by³oby
nieuzasadnione, mo¿e w ci¹gu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zg³osiæ
Tobie na piœmie umotywowane zastrze¿enia. Po rozpatrzeniu stanowiska
organizacji zwi¹zkowej, a tak¿e w razie niezajêcia przez ni¹ stanowiska w
ustalonym terminie, podejmujesz decyzjê w sprawie wypowiedzenia.
Pamiêtaj, ¿e nie mo¿esz wypowiedzieæ umowy o pracê m.in.:
1. pracownikowi, któremu brakuje nie wiêcej ni¿ 2 lata do nabycia prawa do

emerytury z Funduszu Ubezpieczeñ Spo³ecznych, chyba ¿e uzyska³ pra-
wa do renty z tytu³u ca³kowitej niezdolnoœci do pracy,

2. w czasie urlopu pracownika,
3. w czasie innej usprawiedliwionej nieobecnoœci pracownika w pracy, je¿eli

nie up³yn¹³ jeszcze okres uprawniaj¹cy do rozwi¹zania umowy o pracê
bez wypowiedzenia.

W razie og³oszenia upad³oœci lub likwidacji zak³adu, umowa o pracê zawarta
na czas okreœlony lub na czas wykonania okreœlonej pracy mo¿e byæ rozwi¹-
zana przez ka¿d¹ ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

art. 32 - 43 [1]

–

13 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

11. Pracodawco, czy

przestrzegasz przepisów
o rozwi¹zywaniu
umów o pracê
bez wypowiedzenia?

Mo¿esz rozwi¹zaæ umowê o pracê bez wypowiedzenia z winy pracownika
w przypadku:

•

ciê¿kiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowi¹zków pra-
cowniczych,

•

pope³nienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracê przestêp-
stwa, które uniemo¿liwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowi-
sku, je¿eli przestêpstwo jest oczywiste lub zosta³o stwierdzone prawo-
mocnym wyrokiem,

•

zawinionej przez pracownika utraty uprawnieñ koniecznych do wykony-
wania pracy na zajmowanym stanowisku.

Rozwi¹zanie takie nie mo¿e nast¹piæ po up³ywie 1 miesi¹ca od uzyskania
przez Ciebie wiadomoœci o okolicznoœci uzasadniaj¹cej rozwi¹zanie umowy.
Decyzjê w sprawie rozwi¹zania umowy podejmujesz po zasiêgniêciu opinii
reprezentuj¹cej pracownika zak³adowej organizacji zwi¹zkowej, któr¹ zawia-
damiasz o przyczynie uzasadniaj¹cej rozwi¹zanie umowy. W razie zastrze¿eñ
co do zasadnoœci rozwi¹zania umowy, zak³adowa organizacja zwi¹zkowa
wyra¿a swoj¹ opiniê niezw³ocznie, nie póŸniej jednak ni¿ w ci¹gu 3 dni.

Mo¿esz rozwi¹zaæ umowê o pracê bez wypowiedzenia:

•

je¿eli niezdolnoœæ pracownika do pracy wskutek choroby trwa

d³u¿ej ni¿ 3 miesi¹ce - gdy pracownik by³ zatrudniony u Ciebie krócej
ni¿ 6 miesiêcy,

d³u¿ej ni¿ ³¹czny okres pobierania z tego tytu³u wynagrodzenia i zasi³ku
– gdy pracownika zatrudnia³eœ co najmniej 6 miesiêcy lub jeœli niezdol-
noœæ do pracy zosta³a spowodowana wypadkiem przy pracy lub cho-
rob¹ zawodow¹;

Na bie¿¹co.

–

14 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

w razie usprawiedliwionej nieobecnoœci pracownika w pracy z innych
przyczyn ni¿ wymienione w punkcie 1, trwaj¹cej d³u¿ej ni¿ 1 miesi¹c.

Rozwi¹zanie to nie mo¿e nast¹piæ:

•

w razie nieobecnoœci pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki
nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytu³u zasi³ku, a w przypadku
odosobnienia pracownika ze wzglêdu na chorobê zakaŸn¹ – w okresie
pobierania z tego tytu³u wynagrodzenia i zasi³ku,

•

po stawieniu siê pracownika do pracy w zwi¹zku z ustaniem przyczyny
nieobecnoœci.

Pamiêtaj, ¿e pracownik ma prawo rozwi¹zaæ umowê o pracê bez wypo-
wiedzenia, je¿eli:

•

zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzaj¹ce szkodliwy wp³yw
wykonywanej pracy na jego zdrowie, a Ty nie przeniesiesz go w terminie
wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze
wzglêdu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe,

•

to Ty dopuœcisz siê ciê¿kiego naruszenia podstawowych obowi¹zków
wobec pracownika, np. nie wyp³acasz (przez jakiœ czas) wynagrodzenia
za pracê.

art. art. 52 – 55 [1]

12. Pracodawco, czy wyda³eœ

(by³ym pracownikom)
œwiadectwa pracy ?

Zajrzyj do akt osobowych pracowników, z którymi rozwi¹za³eœ umowy o pra-
cê. SprawdŸ, czy wyda³eœ im œwiadectwa pracy w dniu, w którym nast¹pi³o
rozwi¹zanie lub wygaœniêcie stosunku pracy. Je¿eli wydanie œwiadectwa
pracy pracownikowi albo osobie przez niego upowa¿nionej nie by³o mo¿liwe,
nie póŸniej ni¿ w ci¹gu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, masz obowi¹-
zek przes³aæ œwiadectwo pracy pracownikowi (lub osobie upowa¿nionej) za
poœrednictwem poczty albo dorêczyæ je w inny sposób.

art. 97 § 2 [1] i [2]

W dniu rozwi¹zania
(lub wygaœniêcia)
stosunku pracy.

–

15 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

13. Pracodawco, czy treœæ

œwiadectw pracy jest
prawid³owa?

Abyœ móg³ unikn¹æ b³êdów przy sporz¹dzaniu œwiadectw pracy, zajrzyj do
wskazanego w wykazie literatury [2] rozporz¹dzenia oraz zastosuj siê do wzoru
stanowi¹cego za³¹cznik do tego rozporz¹dzenia i instrukcji tam zawartej.

[2]

Na bie¿¹co – przy
rozwi¹zywaniu
umowy o pracê.

14. Pracodawco, czy

zawiesi³eœ stosowanie
postanowieñ regulaminu
pracy – zgodnie
z przepisami kodeksu
pracy?

Je¿eli masz trudn¹ sytuacjê finansow¹, mo¿esz zawiesiæ stosowanie przepi-
sów prawa pracy okreœlaj¹cych prawa i obowi¹zki stron stosunku pracy (nie
dotyczy to przepisów kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów
wykonawczych). Musz¹ jednak byæ spe³nione nastêpuj¹ce warunki:

•

musisz zawrzeæ porozumienie z reprezentuj¹c¹ pracowników organizacj¹
zwi¹zkow¹, a je¿eli taka organizacja nie dzia³a w Twoim zak³adzie – z
przedstawicielem za³ogi, wy³onionym w sposób przyjêty w Twoim zak³a-
dzie,

•

w porozumieniu musisz podaæ zakres (w ca³oœci lub w czêœci) i okres
zawieszenia stosowania przepisów prawa pracy, który nie mo¿e trwaæ
d³u¿ej ni¿ 3 lata,

•

porozumienie musisz przekazaæ w³aœciwemu inspektorowi pracy.

art. 9

[1]

Po zawarciu
porozumienia.

15. Pracodawco, czy

stosujesz mniej
korzystne warunki
zatrudnienia ni¿
wynikaj¹ce z umów
o pracê, zgodnie
z przepisami kodeksu
pracy?

Je¿eli masz trudn¹ sytuacjê finansow¹, Twoi pracownicy nie s¹ objêci uk³a-
dem zbiorowym pracy lub zatrudniasz mniej ni¿ 20 pracowników, mo¿esz
zawrzeæ porozumienie o zawieszeniu warunków zatrudnienia wynikaj¹cych
z umów o pracê. Powinieneœ jednak pamiêtaæ, ¿e nie mog¹ byæ one mniej
korzystne od postanowieñ kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw
i aktów wykonawczych. W tym przypadku równie¿:

•

musisz zawrzeæ porozumienie z reprezentuj¹c¹ pracowników organiza-
cj¹ zwi¹zkow¹, a je¿eli taka organizacja nie dzia³a w Twoim zak³adzie –
z przedstawicielem za³ogi wy³onionym w sposób przyjêty w Twoim za-
k³adzie,

Po zawarciu
porozumienia –
maksymalnie przez
okres 3 lat.

–

16 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

w porozumieniu musz¹ byæ podane postanowienia umowy, które ulegaj¹
zawieszeniu oraz nowe warunki, które bêd¹ stosowane, a tak¿e okres sto-
sowania mniej korzystnych warunków (nie d³u¿szy ni¿ 3 lata),

•

porozumienie musisz przekazaæ w³aœciwemu inspektorowi pracy.

art. 23

[1]

Szkolenia bhp

Pracodawco, czy
podda³eœ pracowników
szkoleniom wstêpnym?

Szkolenie w zakresie bhp jest prowadzone jako szkolenie wstêpne i szko-
lenie okresowe.
Dzia³alnoœæ szkoleniow¹ w zakresie bhp mo¿esz prowadzic sam lub na Twoje
zlecenie – uprawnione do tego, na podstawie odrêbnych przepisów, jednostki
organizacyjne.
Je¿eli zatrudni³eœ pracownika, w pierwszym dniu jego pracy poddaj go szko-
leniu wstêpnemu ogólnemu – tzw. instrukta¿owi ogólnemu. Ten rodzaj szko-
lenia dotyczy wszystkich nowo zatrudnianych pracowników, tak¿e studentów
odbywaj¹cych praktyki oraz uczniów szkó³ zawodowych zatrudnionych
w celu praktycznej nauki zawodu.
Przed powierzeniem pracownikowi pracy na stanowisku, na które zosta³ przy-
jêty, poddaj go szkoleniu wstêpnemu stanowiskowemu – tzw. instrukta¿owi
stanowiskowemu. Czas tego szkolenia jest przewidziany na minimum 8 go-
dzin – wg programu opracowanego przez Ciebie i treœci zale¿nej od specyfiki
stanowiska. Ten rodzaj szkolenia dotyczy:

pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i innych, któ-
rych charakter pracy bêdzie zwi¹zany z nara¿eniem na dzia³anie czynni-
ków szkodliwych dla zdrowia, uci¹¿liwych lub niebezpiecznych, a takze
pracowników przenoszonych na takie stanowiska,

uczniów odbywaj¹cych praktyczn¹ nauke zawodu oraz studentów odby-
waj¹cych praktyki studenckie.

Przed
dopuszczeniem
do pracy.

Przed
dopuszczeniem
do wykonywania
pracy na okreœlo-
nym stanowisku.

–

17 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Pracownik wykonuj¹cy pracê na kilku stanowiskach powinien odbyæ instruk-
ta¿ stanowiskowy na ka¿dym z tych stanowisk. Instrukta¿ stanowiskowy

po-

winien byc zakoñczony sprawdzeniem wiadomosci i umiejêtnoœci pra-
cownika, przy czym odbycie instrukta¿u ogólnego i stanowiskowego powinno
byc potwierdzone przez pracownika na piœmie oraz odnotowane w jego ak-
tach osobowych (od 1 lipca 2005 r. dokumentem tym bêdzie karta szkolenia
wstêpnego, której wzór stanowi za³¹cznik nr 2 do rozporz¹dzenia).
Pamiêtaj, ¿e ustawodawca da³ Ci 6 miesiêcy, abyœ w tym czasie podda³ pra-
cowników szkoleniu wstêpnemu (podstawowemu). Podlegaj¹ mu:
a) osoby bêd¹ce pracodawcami lub kieruj¹ce pracownikami,
b) pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych,
c) projektanci oraz konstruktorzy maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych,
d) technolodzy, organizatorzy produkcji i inni pracownicy in¿ynieryjno -

techniczni,

e) pracownicy sluzby bezpieczeñstwa i higieny pracy,
f) pracownicy inni niz wyzej wymienieni, których charakter pracy wi¹¿e siê

z nara¿eniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci¹¿liwe lub niebez-
pieczne albo z odpowiedzialnoœci¹ w zakresie bezpieczeñstwa i higieny
pracy.

Szkolenie podstawowe powinno byc zakoñczone egzaminem sprawdzaj¹cym
przyswojenie wiadomosci oraz umiejêtnoœci wykonywania lub organizowania
pracy – zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Szkoleniu podstawowemu nie
bêdziesz musia³ poddawaæ pracowników zatrudnionych po 1 lipca 2005 r.,
gdy¿ w myœl przepisów, które bêd¹ wówczas obowi¹zywa³y, takie szkolenie
nie bêdzie wystêpowa³o.
Pracodawco, pamiêtaj – je¿eli zatrudniasz pracownika na tym samym stano-
wisku, które zajmowa³ u Ciebie bezpoœrednio przed nawi¹zaniem kolejnej
umowy, nie jest wymagane szkolenie przed dopuszczeniem go do pracy.

art. 237

§§ 1, 2 i 3 [1] i [3]

Do 6 miesiêcy od
rozpoczêcia pracy
na okreœlonym
stanowisku.

–

18 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy podda³eœ
pracowników szkoleniom
okresowym?

Szkolenie okresowe odbywaja:
a) osoby bêd¹ce pracodawcami lub kieruj¹ce pracownikami, w szczególno-

œci kierownicy, mistrzowie i brygadziœci,

b) pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych,
c) pracownicy in¿ynieryjno -techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy ma-

szyn i innych urz¹dzeñ technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji,

d) pracownicy sluzby bezpieczeñstwa i higieny pracy i inne osoby wykonuj¹-

ce zadania tej s³u¿by,

e) e)pracownicy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni powy¿ej, któ-

rych charakter pracy wi¹¿e siê z nara¿eniem na czynniki szkodliwe dla
zdrowia, uci¹¿liwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnoœci¹ w zakre-
sie bezpieczeñstwa i higieny pracy.

Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotni-
czych powinno byc przeprowadzane w formie instrukta¿u – nie rzadziej ni¿ raz
na 3 lata, a na stanowiskach, na których wystêpuja szczególnie du¿e zagro¿e-
nia – nie rzadziej niz raz w roku. Szkolenie okresowe pozosta³ych pracowników
podlegaj¹cych tej formie szkolenia powinno siê odbyæ nie rzadziej niz raz na 6
lat (a od 1 lipca 2005 r. nie rzadziej ni¿ raz na 5 lat). Czêstotliwoœæ szkolenia
obowi¹zuj¹c¹ w Twoim zak³adzie oraz czas jego trwania musisz okreœliæ w
porozumieniu z zak³adow¹ organizacj¹ zwi¹zkow¹, a w razie jej braku, w poro-
zumieniu z przedstawicielami pracowników.
Szkolenie okresowe powinno byc zakoñczone egzaminem sprawdzaj¹cym
przyswojenie wiadomosci oraz umiejêtnoœci wykonywania lub organizowania
pracy – zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Egzamin przeprowadza organi-
zator szkolenia, który wydaje stosowne zaœwiadczenia potwierdzaj¹ce ukoñ-
czenie szkolenia. Odpis tego zaœwiadczenia winien byæ przechowywany w
aktach osobowych pracownika.

art. 237

§ 2 [1] i § 11 [3]

Raz na 3 lata.

Na stanowiskach,
gdzie wystêpuj¹
szczególne zagro¿e-
nia – 1 raz w roku.

Raz na 6 lat
(od 1.07.2005 r. – raz
na 5 lat).

–

19 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy Ty
odby³eœ szkolenie bhp?

Ty równie¿ masz obowi¹zek odbycia szkolenia podstawowego w okresie nie
d³u¿szym ni¿ 6 miesiêcy od rozpoczêcia dzia³alnoœci (jako pracodawca). Musisz
tak¿e poddawaæ siê szkoleniu okresowemu – nie rzadziej ni¿ raz na 6 lat.

art. 237

§ 2 [1] i § 13 ust. 2 pkt 1 [3]

Do 6 miesiêcy od
rozpoczêcia
dzia³alnoœci (jako
pracodawca). Okre-
sowo – nie rzadziej
ni¿ co 6 lat.

Pracodawco, czy Ty
odby³eœ szkolenie
niezbêdne do
wykonywania zadañ
s³u¿by bezpieczeñstwa
i higieny pracy?

Je¿eli zadania s³u¿by bhp postanowi³eœ wykonywaæ sam, musisz wiedzieæ, ¿e
masz obowi¹zek odbycia szkolenia w zakresie niezbêdnym do wykonywania
tych zadañ oraz okresowo je powtarzaæ.

art. 237

§ 2

[1]

Niezw³ocznie
i okresowo
powtarzaæ.

Badania lekarskie

Pracodawco, czy
podda³eœ pracowników
wstêpnym badaniom
lekarskim?

SprawdŸ w aktach osobowych, czy podda³eœ pracowników wstêpnym bada-
niom lekarskim. Dowodem s¹ zaœwiadczenia lekarskie o braku przeciwwska-
zañ zdrowotnych do wykonywania pracy na okreœlonym stanowisku. Je¿eli
tego nie zrobi³eœ, uczyñ to natychmiast. Jeœli zatrudniasz pracowników m³o-
docianych, ich równie¿ masz obowi¹zek poddaæ wstêpnym badaniom lekar-
skim. Podlegaja nim ponadto pracownicy m³odociani przenoszeni na inne
stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na
których wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdro wia lub warunki uci¹¿liwe.

art. 229 § 1, 3, 6 [1] i [4]

Przed
przyst¹pieniem
do pracy.

Zgodnie
z ustaleniem
lekarza.

Pracodawco, czy
podda³eœ pracowników
okresowym badaniom
lekarskim?

SprawdŸ, czy nie powinieneœ skierowaæ pracowników na badania okresowe.
Na zaœwiadczeniach lekarskich, jakie pracownicy otrzymali po wstêpnych
badaniach, lekarz okreœli³ datê nastêpnego badania okresowego. Oznacza to,
¿e pracowników do placówki s³u¿by zdrowia powinieneœ skierowaæ w takim

Przed terminem
okreœlonym przez
lekarza na ostatnim
zaœwiadczeniu.

–

20 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

czasie, aby zaœwiadczenie o braku przeciwwskazañ zdrowotnych do pracy
zosta³o wydane przed up³ywem tej daty.
Pamiêtaj równie¿, ¿e je¿eli któryœ z Twoich pracowników przebywa³ na zwol-
nieniu lekarskim, spowodowanym chorob¹, trwaj¹cym dluzej niz 30 dni, po-
winieneœ poddaæ go kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdol-
noœci do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

art. 229 § 2 [1] i [4]

Dodatkowe kwalifikacje

Pracodawco, czy
pracownicy posiadaj¹
wymagane dodatkowe
uprawnienia
kwalifikacyjne?

S¹ takie stanowiska, na których wykonywanie pracy jest mo¿liwe wy³¹cznie
przez pracowników legitymuj¹cych siê dodatkowymi uprawnieniami kwalifi-
kacyjnymi.
Dotycz¹ one osób pe³ni¹cych niektóre funkcje nadzoru (dozoru) oraz pra-
cowników zatrudnionych przy obs³udze niektórych maszyn i urz¹dzeñ, w
szczególnoœci:

•

kierowca pojazdów silnikowych,

•

kierowca wyznaczony do przewozu materia³ów niebezpiecznych,

•

kierowca wózka jezdniowego z napêdem silnikowym,

•

pracownicy zatrudnieni przy eksploatacji ci¹gników i maszyn rolniczych,

•

pracownicy stacji kontroli pojazdów,

•

osoby pe³ni¹ce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie,

•

operatorzy maszyn budowlanych,

•

pracownicy zatrudnieni przy obs³udze urz¹dzeñ wytwarzaj¹cych pole
elektromagnetyczne w zakresie 0,1 MHz – 300 MHz,

•

pracownicy zatrudnieni przy obs³udze urz¹dzeñ wytwarzaj¹cych pole
elektromagnetyczne w zakresie 300 MHz – 300 GHz,

Niezw³ocznie.

–

21 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

pracownicy zatrudnieni przy pozyskiwaniu drewna przy u¿yciu pilarek,

•

osoby obs³uguj¹ce i konserwuj¹ce urz¹dzenia dŸwignicowe,

•

obs³uga urz¹dzeñ ciœnieniowych (kot³y parowe, wodne, sprê¿arki),

•

osoby zatrudnione przy nape³nianiu zbiorników przenoœnych powy¿ej 350
cm

•

osoby zatrudnione przy wykonywaniu prac spawalniczych,

•

osoby zatrudnione przy spawaniu i zgrzewaniu urz¹dzeniami technicznymi
podlegaj¹cymi dozorowi technicznemu,

•

pracownicy s³u¿by bhp zatrudnieni na stanowiskach inspektorów, star-
szych inspektorów, specjalistów oraz g³ównych specjalistów do spraw
bezpieczeñstwa i higieny pracy,

•

osoby dozoru – stanowiska pracowników technicznych i innych osób
kieruj¹cych czynnoœciami osób wykonuj¹cych prace w zakresie obs³ugi,
konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym, monta¿u i stanowiska osób
sprawuj¹cych nadzór nad eksploatacj¹ urz¹dzeñ, instalacji i sieci,

•

osoby wykonuj¹ce prace w zakresie eksploatacji, obs³ugi, konserwacji,
napraw, kontrolno-pomiarowym i monta¿u.

art. 237

§ 1 [5]

Czas pracy

Pracodawco, czy
prowadzisz ewidencjê
czasu pracy?

Jesteœ obowi¹zany prowadziæ ewidencjê czasu pracy. Je¿eli dotychczas tego
nie robi³eœ, za³ó¿ – oddzieln¹ dla ka¿dego pracownika – kartê ewidencji czasu
pracy. Je¿eli zatrudniasz pracowników m³odocianych, musisz uwzglêdniæ
w karcie ewidencji czasu pracy tak¿e czas pracy przy pracach im wzbronio-
nych, których wykonywanie jest dozwolone w celu odbycia przez nich przy

Na bie¿¹co.

–

22 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

gotowania zawodowego (nauka zawodu oraz przyuczenie do wykonywania
okreœlonej pracy).
Karty trzymaj w aktach osobowych, a na ¿¹danie pracownika powinieneœ mu
je udostêpniæ.

art. 94 pkt 9a i art. 149 § 1 [1] oraz § 3 [6]

Pracodawco, czy
prawid³owo prowadzisz
ewidencjê czasu pracy?

Ewidencja czasu pracy powinna obejmowaæ czas faktycznie przepracowany
– zgodnie z przyjêtym harmonogramem, pracê w niedziele i œwiêta, w porze
nocnej, w godzinach nadliczbowych oraz dni wolne wynikaj¹ce z 5-dniowego
tygodnia pracy, a tak¿e w szczególnoœci:

•

okres pe³nionego dy¿uru,

•

okres urlopu (wypoczynkowego, okolicznoœciowego, p³atnego
i bezp³atnego),

•

okres zwolnienia od pracy,

•

okres usprawiedliwionej i nieusprawiedliwionej nieobecnoœci w pracy.

art. 94 pkt 9a i art. 149 § 1[1] oraz § 3 [6]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy zatrud-
niasz pracowników prze-
ciêtnie 5 dni w tygodniu
w przyjêtym okresie roz-
liczeniowym?

W prawid³owo sporz¹dzonym harmonogramie czasu pracy, praca odbywaæ
siê mo¿e przeciêtnie piêæ dni w tygodniu, co oznacza koniecznoœæ zapew-
nienia odpowiedniej liczby dni wolnych tzw. „szóstych dni”, np. sobót – w
przyjêtym okresie rozliczeniowym.

art. 129 [1]

Na etapie sporz¹-
dzania harmono-
gramu, rozliczenie
czasu pracy po
zakoñczeniu okresu
rozliczeniowego.

Pracodawco, czy pra-
cownicy zatrudnieni s¹
w czasie pracy
nieprzekraczaj¹cym do-
bowego wymiaru

Je¿eli ustali³eœ pracownikom harmonogramy pracy, musisz d¹¿yæ do ich
realizacji. Rozk³ady czasu pracy musz¹ byæ sporz¹dzane na nominalny czas
pracy poszczególnych pracowników, wynikaj¹cy z zawartych umów o pracê.
Najbardziej powszechny jest dobowy wymiar czas pracy – wynosz¹cy 8 go-

Na bie¿¹co.

–

23 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

ustalonego dla systemu,
w którym pracownicy
s¹ zatrudnieni?

dzin. Od tej ogólnej zasady ustawodawca dopuœci³ wyj¹tki zale¿ne od specy-
fiki zak³adu i przyjêtego systemu czasu pracy:

•

je¿eli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacj¹, mo¿esz
zastosowaæ system równowa¿nego czasu pracy, w którym dopuszczal-
ne jest przed³u¿enie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin, ale
okres rozliczeniowy nie mo¿e przekraczaæ jednego miesi¹ca. Przed³u¿ony
dobowy wymiar czasu pracy musisz zrównowa¿yæ krótszym czasem pracy
w innych dniach lub udzielaniem pracownikom dni wolnych. W szczegól-
nych przypadkach okres rozliczeniowy mo¿e byæ przed³u¿ony maksymal-
nie do 3 miesiêcy, a przy pracach uzale¿nionych od pory roku lub warun-
ków atmosferycznych – nie d³u¿ej ni¿ do 4 miesiêcy,

•

przy pracach polegaj¹cych na dozorze urz¹dzeñ lub zwi¹z anych z
czêœciowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy mo¿esz zastoso-
waæ system równowa¿nego czasu pracy, w którym istnieje mo¿liwoœæ
przed³u¿enia dobowego wymiaru czasu pracy – nie wiêcej ni¿ do 16 go-
dzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczaj¹cym 1 miesi¹ca. Pamiêtaj
jednak, ¿e w tym przypadku, po ka¿dym dniu przepracowanym w prze-
d³u¿onym wymiarze czasu pracy pracownikowi przys³uguje odpoczynek
przez czas odpowiadaj¹cy co najmniej liczbie przepracowanych godzin,
niezale¿nie od odpoczynku przewidzianego w art. 133 (czyli: w ka¿dym
tygodniu co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmuj¹-
cego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego),

•

do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie
osób, a tak¿e pracowników zak³adowych stra¿y po¿arnych i zak³ado-
wych s³u¿b ratowniczych mo¿e byæ stosowany system równowa¿nego
czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przed³u¿enie dobowego wy-
miaru czasu pracy do 24 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekra-

–

24 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

czaj¹cym 1 miesi¹ca. Przepisy art. 135 § 2 i 3 oraz art. 136 § 2 stosuje
siê odpowiednio,

•

przy pracach w ruchu ci¹g³ym mo¿esz zastosowaæ system czasu pracy,
w którym istnieje mo¿liwoœæ przed³u¿enia czasu pracy do 43 godzin prze-
ciêtnie na tydzieñ w okresie rozliczeniowym nie przekraczaj¹cym 4 tygo-
dni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie – dobowy wy-
miar czasu pracy mo¿esz przed³u¿yæ do 12 godzin,

•

na pisemny wniosek pracownika mo¿e byæ wobec niego stosowany sy s-
tem skróconego tygodnia pracy. Wówczas dopuszczalne jest wykony-
wanie pracy przez pracownika przez mniej ni¿ 5 dni w ci¹gu tygodnia,
przy równoczesnym przed³u¿eniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie
wiêcej ni¿ do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczaj¹cym 1
miesi¹ca,

•

na pisemny wniosek pracownika mo¿e byæ wobec niego stosowany
weekendowy system czasu pracy, w którym praca jest œwiadczona wy-
³¹cznie w pi¹tki, soboty, niedziele i œwiêta. W tym systemie dopusz-
czalne jest przed³u¿enie dobowego wymiaru czasu pracy, nie wiêcej
jednak ni¿ do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczaj¹cym
1 miesi¹ca.

art. 129 § 1, 135, 136, 137, 138, 143, 144 [1]

Pracodawco, czy
pracownicy zatrudnieni
s¹ w czasie pracy nie
przekraczaj¹cym
przeciêtnej tygodniowej
normy czasu pracy?

Tygodniowa norma czasu pracy wynosi przeciêtnie 40 godzin w przeciêtnie
piêciodniowym tygodniu pracy. Oznacza to, ¿e np. w jednym tygodniu mo-
¿esz zatrudniæ pracowników w wiêkszej ni¿ 40 godzin liczbie godzin pracy,
lecz wówczas w innym tygodniu nale¿y pracownikom odpowiednio obni¿yæ
wymiar czasu pracy, tak aby w okresie rozliczeniowym liczba godzin pracy
nie przekracza³a 40 w tygodniu. D³ugoœæ okresu rozliczeniowego zale¿y od
przyjêtego systemu [patrz: punkt 4].

art. 135 § 1, 143, 144 [1]

Na bie¿¹co,
a rozliczenie
w przyjêtym okresie
rozliczeniowym.

–

25 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy pracê
w niedzielê lub œwiêto
rekompensujesz pracow-
nikom udzieleniem inne-
go dna wolnego lub wy-
p³at¹ dodatkowego wy-
nagrodzenia?

Pamiêtaj (jako zasada), ¿e niedziele i œwiêta s¹ wolne od pracy. Istniej¹ jed-
nak przypadki, kiedy pracownicy w tych dniach wykonuj¹ pracê. Wykaz tych
prac ustawodawca okreœli³ i wymieni³:

1) w razie koniecznoœci prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony ¿y-

cia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub œrodowiska albo usu-
niêcia awarii,

2) w ruchu ci¹g³ym,
3) przy pracy zmianowej,
4) przy niezbêdnych remontach,
5) w transporcie i w komunikacji,
6) w zak³adowych stra¿ach po¿arnych i w zak³adowych s³u¿bach ratowni-

czych,

7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
8) w rolnictwie i hodowli,
9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze wzglêdu na ich u¿ytecznoœæ

spo³eczn¹ i codzienne potrzeby ludnoœci, w szczególnoœci w:

a) placówkach handlowych,
b) zak³adach œwiadcz¹cych us³ugi dla ludnoœci,
c) gastronomii,
d) zak³adach hotelarskich,
e) jednostkach gospodarki komunalnej,
f) zak³adach opieki zdrowotnej i innych placówkach s³u¿by zdrowia

przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga ca³odo-
bowych lub ca³odziennych œwiadczeñ zdrowo tnych,

g) jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej oraz placów-

kach opiekuñczo -wychowawczych, zapewniaj¹cych ca³odobow¹
opiekê,

h) zak³adach prowadz¹cych dzia³alnoœæ w zakresie kultury, oœwiaty,

turystyki i wypoczynku,

Na bie¿¹co.

–

26 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w

którym praca jest œwiadczona wy³¹cznie w pi¹tki, soboty, niedziele
i œwiêta.

W takich okolicznoœciach:

•

za pracê w niedziele jesteœ obowi¹zany udzieliæ dnia wolnego w okresie 6
dni kalendarzowych poprzedzaj¹cych lub nastêpuj¹cych po takiej niedzieli.
Je¿eli nie jest mo¿liwe wykorzystanie, w terminie wy¿ej wskazanym, dnia
wolnego od pracy w zamian za pracê w niedzielê, pracownikowi przys³uguje
dzieñ wolny od pracy – udzielony do koñca okresu rozliczeniowego, a w ra-
zie braku mo¿liwoœci udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie –
oprócz normalnego wynagrodzenia – przys³uguje dodatek w wysokoœci
100% wynagrodzenia za ka¿d¹ godzinê pracy w niedzielê,

•

za pracê w œwiêto jesteœ obowi¹zany zapewniæ inny dzieñ wolny w ci¹gu
okresu rozliczeniowego. W razie braku mo¿liwoœci udzielenia dnia wolne-
go od pracy w tym terminie pracownikowi przys³uguje dodatek do wyna-
grodzenia w wysokoœci 100% wynagrodzenia za ka¿d¹ godzinê pracy
w œwiêto.

art. 151

, 151

[1]

Dzieñ wolny w
okresie 6 dni przed
lub po przepraco-
wanej niedzieli.

Dzieñ wolny
w okresie
rozliczeniowym.

Pracodawco, czy w razie
zatrudniania pracowni-
ków w godzinach nad-
liczbowych nie przekra-
czasz przeciêtnego tygo-
dniowego czasu pracy
³¹cznie z godzinami nad-
liczbowymi?

Tygodniowy czas pracy – ³¹cznie z godzinami nadliczbowymi – nie mo¿e
przekraczaæ przeciêtnie 48 godzin w przyjêtym okresie rozliczeniowym. Mo-
¿esz wiêc zatrudniaæ pracowników w wymiarze nie przekraczaj¹cym 8 godzin
nadliczbowych na tydzieñ.

art. 131 § 1, art. 151, [1], [33]

Przeciêtnie
48 godzin na
tydzieñ.

–

27 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy s¹
przestrzegane dopusz-
czalne limity pracy
w godzinach nadliczbo-
wych w roku kalendarzo-
wym?

W roku kalendarzowym, w zwi¹zku ze szczególnymi potrzebami, mo¿esz
zatrudniaæ pracownika w godzinach nadliczbowych, ale ich liczba mo¿e wy-
nieœæ maksymalnie do 150.

W uk³adzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy lub w umowie o pracê
mo¿esz ustaliæ inn¹ liczbê godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym. W
takim przypadku czas pracy, z uwzglêdnieniem pracy w godzinach nadlicz-
bowych, nie mo¿e przekroczyæ przeciêtnie 48 godzin tygodniowo w przyjê-
tym okresie rozliczeniowym.

Pamiêtaj, ¿e do ustalonego limitu godzin nadliczbowych wlicza siê wszystkie
przepracowane przez pracownika godziny nadliczbowe, niezale¿nie od tego,
czy za te godziny otrzyma³ czas wolny, czy dodatek za pracê w godzinach
nadliczbowych.

art. 151 [1]

150 godzin w roku
kalendarzowym.

Wynagrodzenia i inne œwiadczenia

Pracodawco, czy
ustali³eœ regulamin
wynagradzania?

Obowi¹zek ustalania regulaminu wynagradzania dotyczy Ciebie, jeœli ³¹cznie
spe³niasz nastêpuj¹ce warunki:

•

zatrudniasz co najmniej 20 pracowników,

•

pracownicy nie s¹ objêci zak³adowym lub ponadzak³adowym uk³adem
zbiorowym pracy, pozwalaj¹cym na okreœlenie na jego podstawie indywi-
dualnych warunków umów o pracê,

Pracownicy to osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy. Do tych
osób zalicza siê równie¿ pracowników m³odocianych. Obowi¹zek ten powsta-
je w chwili zatrudnienia dwudziestego pracownika. Do tej liczby zalicza siê
wszystkich pracowników – bez wzglêdu na ich status, rodzaj umowy o pracê,

W chwili
zatrudnienia
20 pracownika.

–

28 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

czy te¿ wymiar czasu pracy. Wymóg zatrudniania 20 pracowników nie ozna-
cza, ¿e pracodawca zatrudniaj¹cy choæby jednego pracownika nie mo¿e
wprowadziæ regulaminu wynagradzania.

art. 77

i art. 77

[1]

Pracodawco, czy prawi-
d³owo opracowa³eœ regu-
lamin wynagradzania?

Ty ustalasz regulamin wynagradzania. W przypadku, gdy w Twoim zak³adzie
powo³ana jest zak³adowa organizacja zwi¹zkowa, jesteœ obowi¹zany uzgod-
niæ regulamin wynagradzania z t¹ organizacj¹ przed jego wprowadzeniem.
Regulamin powinien zawieraæ miêdzy innymi wysokoœæ oraz zasady przy-
znawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracê okreœlonego rodzaju
lub na okreœlonym stanowisku, a tak¿e innych (dodatkowych) sk³adników
wynagrodzenia, takich jak np. premie, dodatki, nagrody itp.
Uzgodniony regulamin wynagradzania wchodzi w ¿ycie po up³ywie dwóch
tygodni od dnia podania go do wiadomoœci pracowników, w sposób przyjêty
w Twoim zak³adzie.

Art. 77

[1]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy prowa-
dzisz imienne karty wy-
p³acanego wynagrodzenia
za pracê i innych œwiad-
czeñ zwi¹zanych z prac¹?

Masz obowi¹zek za³o¿enia i prowadzenia – odrêbnie dla ka¿dego pracownika
– imiennej karty (listy) wyp³acanego wynagrodzenia za pracê i innych œwiad-
czeñ zwi¹zanych z prac¹,.

§ 8 ust. 2 [6]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy wyp³a-
casz pracownikom wyna-
grodzenie za pracê?

Pracownik nie mo¿e zrzec siê prawa do wynagrodzenia ani przenieœæ tego
prawa na inn¹ osobê.
Miejsce i termin wyp³aty wynagrodzenia okreœla siê w regulaminie pracy, a
je¿eli zatrudnia siê mniej ni¿ 20 pracowników, informacje te podaje siê do
wiadomoœci wszystkich pracowników w stosownej pisemnej informacji.

art. 29 § 3, 84, 85, 104

[1]

Minimum
1 raz w miesi¹cu.

–

29 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy termi-
nowo wyp³acasz wyna-
grodzenie za pracê?

Wynagrodzenie za pracê, które masz obowi¹zek wyp³acaæ raz w miesi¹cu z
do³u, niezw³ocznie po ustaleniu jego wysokoœci, lecz nie póŸniej ni¿ do dzie-
si¹tego dnia nastêpnego miesi¹ca kalendarzowego. Oznacza to, ¿e powinie-
neœ ustaliæ, którego dnia bêdziesz wyp³aca³ wynagrodzenie i nie mo¿esz tej
daty przekroczyæ.

art. 85 [1]

Przynajmniej raz
w miesi¹cu
w ustalonym
terminie.

Pracodawco, czy wyna-
grodzenie za pracê wy-
p³acasz w wysokoœci co
najmniej równej minimal-
nemu wynagrodzeniu?

Wysokoœæ minimalnego wynagrodzenia co pewien okres czasu zmienia siê.
Na podstawie delegacji ustawowej, Rada Ministrów wydaje rozporz¹dzenia
zmieniaj¹ce kwotê minimalnego wynagrodzenia za pracê. Pracodawco, po-
winieneœ wiêc œledziæ wychodz¹ce akty prawne dotycz¹ce tej problematyki.

art. 85 i art 94 pkt 5 [1], [7] i [8]

Pracodawco, czy wyp³a-
casz pracownikom wyna-
grodzenie za pracê w
godzinach nadliczbo-
wych?

Je¿eli zatrudniasz pracowników ponad obowi¹zuj¹ce normy czasu pracy lub
przed³u¿ony dobowy wymiar czasu pracy, wynikaj¹cy z obowi¹zuj¹cego ich
systemu i rozk³adu czasu pracy, oznacza to, ¿e zatrudniasz ich w godzinach
nadliczbowych. Za pracê w godzinach nadliczbowych – oprócz normalnego
wynagrodzenia – przys³uguje dodatek w wysokoœci:

•

100% wynagrodzenia - za pracê w godzinach nadliczbowych przypada-
j¹cych w nocy, w godzinach nadliczbowych w niedziele i œwiêta nie bêd¹-
ce dla pracownika dniami pracy – zgodnie z obowi¹zuj¹cym go rozk³adem
czasu pracy, a tak¿e w godzinach nadliczbowych przypadaj¹cych w dniu
wolnym od pracy – udzielonym w zamian za pracê w niedzielê lub w œwiê-
to bêd¹ce dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowi¹zuj¹cym go roz-
k³adem czasu pracy,

•

50% wynagrodzenia - za pracê w godzinach nadliczbowych, przypadaj¹-
cych w ka¿dym innym dniu ni¿ okreœlonym powy¿ej.

Po okresie
rozliczeniowym.

–

30 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Dodatek w wysokoœci 100% wynagrodzenia przys³uguje równie¿ za ka¿d¹
godzinê pracy przekraczaj¹c¹ przeciêtn¹ tygodniow¹ normê czasu pracy w
przyjêtym okresie rozliczeniowym.

art. 151

[1]

Pracodawco, czy wyp³a-
casz dodatek za pracê w
porze nocnej?

Pora nocna obejmuje 8 godzin miêdzy godzinami 21 i 7 dnia nastêpnego.
Oznacza to, ze w regulaminie pracy powinieneœ okreœliæ te 8 godzin. Mog¹
byæ trzy typowe ro zwi¹zania: 21 - 5, 22 - 6 oraz 23 - 7. W Twojej gestii jest
wybór w³aœciwego wariantu, przy czym dopuszczalne jest ustalenie tej pory
na przyk³ad na 10 godzin, tj. od 21 do 7, jednakze w takiej sytuacji trzeba siê
liczyc ze wszystkimi wynikaj¹cymi z tego faktu konsekwencjami.
Za ka¿d¹ godzine pracy w porze nocnej pracownikowi przys³uguje 20% doda-
tek obliczony od stawki wynikaj¹cej z minimalnego wynagrodzenia za pracê,
ustalonego na podstawie odrêbnych przepisów [8]. Regulamin wynagradza-
nia lub uk³ad zbiorowy pracy, a takze inne przepisy o wynagradzaniu mog¹
przewidywaæ korzystniejszy dodatek.

art. 151

i art. 151

[1]

Minimum raz
w miesi¹cu
w dniu wyp³aty
wynagrodzenia.

Pracodawco, czy wyp³a-
ci³eœ wynagrodzenie za
urlop wypoczynkowy?

Za czas urlopu pracownikowi przys³uguje wynagrodzenie (tzw. wynagrodze-
nie urlopowe). Jego wyp³ata nastêpuje nie póŸniej ni¿ w terminie wyp³aty
wynagrodzenia, jakie otrzyma³by, gdyby w tym czasie pracowa³.

art. 172 [1]

W dniu wyp³aty.

10. Pracodawco, czy wyp³a-

ci³eœ wynagrodzenie za
urlop wypoczynkowy w
nale¿nej wysokoœci?

Zasad¹ jest, ¿e za czas urlopu powinieneœ wyp³aciæ pracownikowi wynagro-
dzenie, jakie otrzyma³by, gdyby w tym czasie pracowa³. Sk³adniki wynagro-
dzenia okreœlone w stawce miesiêcznej w sta³ej wysokoœci uwzglêdniasz przy
wynagrodzeniu urlopowym w wysokoœci nale¿nej pracownikowi w miesi¹cu
wykorzystywania urlopu. Zmienne sk³adniki wynagrodzenia, przys³uguj¹ce za
okresy nie d³u¿sze ni¿ jeden miesi¹c, uwzglêdniasz w ³¹cznej wysokoœci kwoty

W dniu wyp³aty.

–

31 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

wyp³aconej pracownikowi w okresie 3 miesiêcy kalendarzowych poprzedza-
j¹cych miesi¹c ro zpoczêcia urlopu. W taki sposób otrzymujesz podstawê
wymiaru wynagrodzenia urlopowego, któr¹ dzielisz nastêpnie przez liczbê
godzin, w czasie których pracownik wykonywa³ pracê w okresie, z którego
zosta³a ustalona ta podstawa, a nastêpnie mno¿¹c tak ustalone wynagrodze-
nie za 1 godzinê pracy przez liczbê godzin pracy, jakie by pracownik prze-
pracowa³ w czasie urlopu wypoczynkowego w ramach normalnego czasu
pracy, zgodnie z obowi¹zuj¹cym go rozk³adem czasu pracy, gdyby w tym
czasie nie korzysta³ z urlopu.

[9]

11. Pracodawco, czy wyp³a-

ci³eœ ekwiwalent pieniê¿-
ny za niewykorzystany
urlop wypoczynkowy?

W przypadku niewykorzystania przys³uguj¹cego urlopu w ca³oœci lub w czê-
œci z powodu rozwi¹zania lub wygaœniêcia stosunku pracy, jesteœ obowi¹za-
ny wyp³aciæ pracownikowi ekwiwalent pieniê¿ny.
Jeœli czas trwania zawartej z pracownikiem umowy o pracê w³aœnie siê za-
koñczy³ i zamierzasz ponownie nawi¹zaæ z nim stosunek pracy (bez przerwy
w zatrudnieniu), w takim przypadku, je¿eli postanowicie o wykorzystaniu
urlopu w czasie trwania kolejnej umowy, nie musisz wyp³acaæ ekwiwalentu
pieniê¿nego.

art. 171 [1]

NajpóŸniej
w ostatnim dniu
pracy, tj. w dniu
rozwi¹zania umowy
o pracê.

12. Pracodawco, czy wyp³a-

ci³eœ ekwiwalent pieniê¿-
ny za niewykorzystany
urlop wypoczynkowy w
nale¿nej wysokoœci?

Ekwiwalent pieniê¿ny za urlop wypoczynkowy, zwany dalej "ekwiwalentem",
ustala siê stosuj¹c zasady obowi¹zuj¹ce przy obliczaniu wynagrodzenia urlo-
powego, z nastêpuj¹cymi zmianami:

•

sk³adniki wynagrodzenia okreœlone w stawce miesiêcznej w sta³ej wyso-
koœci uwzglêdnia siê przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokoœci nale¿nej w
miesi¹cu nabycia prawa do tego ekwiwalentu,

•

sk³adniki wynagrodzenia przys³uguj¹ce pracownikowi za okresy nie d³u¿sze
ni¿ 1 miesi¹c (z tym wyj¹tkiem, ¿e sk³adniki wynagrodzenia okreœlone

NajpóŸniej
w ostatnim dniu
pracy.

–

32 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

w stawce miesiêcznej w sta³ej wysokoœci uwzglêdnia siê w wynagrodzeniu
urlopowym w wysokoœci nale¿nej pracownikowi w miesi¹cu wykorzystywa-
nia urlopu), uzyskane przez pracownika w okresie 3 miesiêcy poprzedzaj¹-
cych miesi¹c nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzglêdnia siê przy ustalaniu
tego ekwiwalentu w przeciêtnej wysokoœci z okresu 3 miesiêcy,

•

je¿eli pracownik nie przepracowa³ pe³nego okresu, wynagrodzenie fak-
tycznie uzyskane przez niego w tym okresie dzieli siê przez liczbê dni pra-
cy, za które przys³ugiwa³o to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mno¿y
przez liczbê dni, jakie pracownik przepracowa³by w ramach normalnego
czasu pracy, zgodnie z obowi¹zuj¹cym go rozk³adem czasu pracy,

•

sk³adniki wynagrodzenia przys³uguj¹ce pracownikowi za okresy d³u¿sze
ni¿ 1 miesi¹c, wyp³acone w okresie 12 miesiêcy bezpoœrednio poprzedza-
j¹cych miesi¹c nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzglêdnia siê przy usta-
laniu ekwiwalentu w œredniej wysokoœci z tego okresu.

Ekwiwalent za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy obli-
cza siê:

•

dziel¹c sumê miesiêcznych wynagrodzeñ przez wspó³czynnik,
a nastêpnie

•

dziel¹c tak otrzymany ekwiwalent za 1 dzieñ urlopu przez 8, a nastêpnie

•

mno¿¹c tak otrzymany ekwiwalent za 1 godzinê urlopu przez liczbê go-
dzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego.

Wspó³czynnik s³u¿¹cy do ustalenia ekwiwalentu za 1 dzieñ urlopu ustala siê
odrêbnie w ka¿dym roku kalendarzowym i stosuje przy obliczaniu ekwiwalen-
tu, do którego pracownik naby³ prawo w ci¹gu tego roku kalendarzowego.
Wspó³czynnik ustala siê odejmuj¹c od liczby dni w danym roku kalendarzo-
wym ³¹czn¹ liczbê przypadaj¹cych w tym roku niedziel i œwi¹t oraz dni wol-
nych, wynikaj¹cych z przeciêtnie 5-dniowego tygodnia pracy, a otrzymany
wynik dzieli siê przez 12.

[9]

–

33 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

13. Pracodawco, czy

wyp³aci³eœ œwiadczenie
urlopowe?

Je¿eli zatrudniasz mniej ni¿ 20 pracowników (w przeliczeniu na pe³ne etaty
wed³ug stanu na dzieñ 1 stycznia danego roku) i nie jesteœ jednostk¹ organi-
zacyjn¹ prowadz¹c¹ gospodarkê finansow¹ na zasadach okreœlonych w
ustawie Prawo bud¿etowe, nie musisz tworzyæ zak³adowego funduszu œwiad-
czeñ socjalnych i nie masz obowi¹zku wyp³acaæ pracownikom œwiadczeñ
urlopowych.
Je¿eli zatrudniasz mniej ni¿ 20 pracowników nieobjêtych uk³adem zbiorowym
pracy oraz niezobowi¹zanych do wydania regulaminu wynagradzania, masz
obowi¹zek w pierwszym miesi¹cu danego roku kalendarzowego przekazaæ
pracownikom informacje w tej sprawie. Przekazanie informacji mo¿e nast¹piæ
w sposób dowolny, przyjêty w Twoim zak³adzie, np. za pomoc¹ maili, tablicy
og³oszeñ, pisma obiegowego.
Natomiast je¿eli zatrudniasz co najmniej 20 pracowników, ale mniej ni¿ 20 w
przeliczeniu na pe³ne etaty (np. 30 na 1/2 etatu), decyzjê w sprawie niewyp³a-
cania œwiadczenia urlopowego zawierasz w:

uk³adzie zbiorowym pracy (je¿eli pracownicy s¹ nim objêci),

regulaminie wynagradzania (je¿eli u pracodawcy nie ma uk³adu zbio-
rowego pracy), uzgodnionym z organizacj¹ zwi¹zkow¹ lub pracowni-
kiem wybranym do reprezentowania za³ogi.

Je¿eli podj¹³eœ decyzjê o wyp³acaniu pracownikom œwiadczeñ urlopowych,
przys³uguj¹ one ka¿demu pracownikowi korzystaj¹cemu w danym roku ka-
lendarzowym z urlopu wypoczynkowego, w wymiarze co najmniej 14 kolej-
nych dni kalendarzowych.
Wysokoœæ œwiadczenia urlopowego wynosi na jednego zatrudnionego 37,5%
(a w stosunku do pracowników zatrudnionych w szczególnie uci¹¿liwych
warunkach pracy – 50%) przeciêtnego wynagrodzenia miesiêcznego w go-
spodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim pó³roczu roku po-
przedniego, jeœli przeciêtne wynagrodzenie z tego okresu stanowi³o kwotê
wy¿sz¹. W stosunku do pracowników m³odocianych wysokoœæ œwiadczenia

NajpóŸniej
w ostatnim dniu
pracy, przed
pójœciem na
14-dniowy urlop
wypoczynkowy.

–

34 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

urlopowego wynosi 5% w I, 6% w II, a w III roku nauki 7% tego wynagrodze-
nia. Przeciêtne wynagrodzenie miesiêczne og³asza Prezes G³ównego Urzêdu
Statystycznego w ,,Monitorze Polskim” nie póŸniej ni¿ do 20 lutego ka¿dego
roku. Wyp³acenie przez Ciebie ekwiwalentu z tytu³u niewykorzystanego urlo-
pu wypoczynkowego nie rodzi prawa do œwiadczenia urlopowego. Œwiad-
czenie urlopowe nie jest obci¹¿one sk³adk¹ na ubezpieczenie spo³eczne.

art. 3 ust. 3a i 3b [10]

14. Pracodawco, czy

zawiesi³eœ stosowanie
postanowieñ regulaminu
wynagradzania zgodnie
z przepisami kodeksu
pracy?

Ustawodawca przewidzia³ mo¿liwoœæ zawarcia porozumienia o niestosowaniu
w ca³oœci lub czêœci przepisów prawa pracy, okreœlaj¹cych prawa i obowi¹zki
pracowników w zakresie wykraczaj¹cym poza postanowienia kodeksu pracy i
innych ustaw szczególnych. Przes³ank¹ porozumienia jest z³a sytuacja finan-
sowa Twojego zak³adu. Porozumienie zawierasz z zak³adow¹ organizacj¹
zwi¹zkow¹, a w razie jej braku – z przedstawicielem pracowników wy³onio-
nym w trybie przyjêtym w Twoim zak³adzie. Zawarte porozumienie masz
obowi¹zek przekazaæ w³aœciwemu inspektorowi pracy.

art. 9

[1]

Po zawarciu poro-
zumienia – maksy-
malnie przez okres
3 lat.

Urlopy pracownicze

Pracodawco, czy opra-
cowa³eœ plan urlopów?

Urlopy powinny byæ udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów usta-
lasz, bior¹c pod uwagê wnioski pracowników i koniecznoœæ zapewnienia
normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmujesz czêœci urlopu udzie-
lanego pracownikowi na ¿¹danie (4 dni w roku)

Nie musisz ustalaæ planu urlopów, je¿eli:

•

zak³adowa organizacja zwi¹zkowa wyrazi³a na to zgodê,

•

w Twoim zak³adzie nie dzia³a zak³adowa organizacja zwi¹zkowa.

W takich przypadkach ustalasz termin urlopu po porozumieniu siê z pracow-
nikami.

Do 31 grudnia da-
nego roku - na
nastêpny rok
(chyba ¿e ustali³eœ
inne zasady).

–

35 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Plan urlopów podajesz do wiadomoœci pracowników w sposób przyjêty w
Twoim zak³adzie.

art. 163 i art. 167

[1]

Pracodawco, czy prawi-
d³owo ustali³eœ wymiar
urlopu wypoczynkowego
w pierwszym roku pracy?

Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:

•

20 dni – jeœli pracownik jest zatrudniony krócej ni¿ 10 lat,

•

26 dni – jeœli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Do okresu pracy, od którego zale¿y wymiar urlopu, wlicza siê z tytu³u ukoñ-
czenia

1. zasadniczej lub innej równorzêdnej szko³y zawodowej – nie wiêcej ni¿

3 lata,

2. œredniej szko³y zawodowej – nie wiêcej ni¿ 5 lat,
3. œredniej szko³y zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równo-

rzêdnych) szkó³ zawodowych – 5 lat,

4. œredniej szko³y ogólnokszta³c¹cej – 4 lata,
5. szko³y policealnej – 6 lat,
6. szko³y wy¿szej – 8 lat.

Okresy nauki, o których mowa w pkt 1–6, nie podlegaj¹ sumowaniu.
Je¿eli pracownik pobiera³ naukê w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od
którego zale¿y wymiar urlopu, wlicza siê b¹dŸ okres zatrudnienia, w którym
by³a pobierana nauka, b¹dŸ okres nauki, zale¿nie od tego, co jest korzyst-
niejsze dla pracownika.
Podejmuj¹c pracê po raz pierwszy (po 1 stycznia 2004 r.), w roku kalenda-
rzowym, w którym pracownik podj¹³ pracê, za ka¿dy miesi¹c pracy, pracow-
nik nabywa urlop w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przys³uguj¹cego mu po
przepracowaniu roku. Jeœli z urlopu nie korzysta, miesiêczny wymiar sumuje
siê. W ka¿dym nastêpnym roku pracy wymiar urlopu pracownika bêdzie zale-
¿a³ od jego sta¿u pracy.

art. art. 153, 154 i [1]

W pierwszym roku
i po ka¿dym
miesi¹cu pracy.

–

36 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy prawi-
d³owo ustali³eœ prawo do
kolejnego urlopu wypo-
czynkowego?

W ka¿dym nastêpnym roku kalendarzowym pracownik nabywa prawa do
kolejnego urlopu.

art. art. 153, 154 i art. 155 [1]

W ka¿dym kolej-
nym roku pracy.

Pracodawco, czy udziel i-
³eœ urlopów w roku ka-
lendarzowym, w którym
pracownicy nabyli do
nich prawo, nie póŸniej
ni¿ do koñca I - szego
kwarta³u roku nastêpuj¹-
cego po nim?

Masz obowi¹zek udzielania pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym,
w którym pracownik uzyska³ do niego prawo, nie póŸniej jednak ni¿ do koñca
pierwszego kwarta³u nastêpnego roku kalendarzowego.

art. 161 i art. 168 [1]

Zgodnie z planem,
nie póŸniej ni¿ do
31 marca nastêp-
nego roku.

Zak³adowy fundusz œwiadczeñ socjalnych

Pracodawco, czy utwo-
rzy³eœ zak³adowy fundusz
œwiadczeñ socjalnych?

Masz obowi¹zek utworzenia zak³adowego funduszu œwiadczeñ socjalnych (w
skrócie ZFŒS), je¿eli zatrudniasz co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu
na pe³ne etaty. Oznacza to, ¿e nie liczba pracowników ma tutaj przes¹dzaj¹ce
znaczenie, lecz jej przeliczenie na pe³ne etaty.
Jeœli jesteœ jednostk¹ organizacyjn¹, która prowadzi gospodarkê finansow¹
na zasadach okreœlonych w ustawie Prawo bud¿etowe, masz obowi¹zek
utworzenia ZFŒS bez wzglêdu na liczbê zatrudnionych pracowników.
Je¿eli nie zaliczasz siê do ¿adnego z w/w pracodawców to równie¿ mo¿esz
tworzyæ Fundusz (decyzja nale¿y do Ciebie) na zasadach okreœlonych w
ustawie.

art. 3 ust 1-3 [10]

Jeœli zatrudniasz co
najmniej 20 pra-
cowników wg stanu
na dzieñ 1 stycznia
danego roku.

–

37 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy termi-
nowo przekazujesz odpi-
sy na zak³adowy fundusz
œwiadczeñ socjalnych?

Równowartoœæ naliczonych odpisów na dany rok kalendarzowy masz obo-
wi¹zek przekazaæ na rachunek bankowy ZFŒS w terminie:

•

do 31 maja danego roku kwotê co najmniej 75% równowartoœci odpisów,

•

do 30 wrzeœnia danego roku pozosta³¹ czêœæ odpisów.

art. 6 ust. 2 [10]

Do 31.05. – 75%
do 30.09. – pozo-
sta³¹ kwotê.

Pracodawco, czy ustali-
³eœ regulamin zak³ado-
wego funduszu œwiad-
czeñ socjalnych?

Zasady przeznaczania œrodków funduszu œwiadczeñ socjalnych na poszcze-
gólne cele i rodzaje dzia³alnoœci oraz zasady i warunki korzystania z us³ug i
œwiadczeñ finansowych z Funduszu ustalasz w regulaminie. Pamiêtaj, ¿e
regulamin:

•

powinien przyznawanie ulgowych us³ug i œwiadczeñ oraz wysokoœæ dop³at
z Funduszu uzale¿niaæ od sytuacji ¿yciowej, rodzinnej i materialnej osoby
upowa¿nionej do korzystania z Funduszu,

•

uzgadniasz z zak³adowymi organizacjami zwi¹zkowymi, a je¿eli takowe
nie dzia³aj¹ w Twoim zak³adzie, to z przedstawicielem wybranym przez
za³ogê.

Art. 8 ust. 2 [10]

Jeœli zatrudniasz co
najmniej 20
pracowników.

Ocena ryzyka zawodowego

Pracodawco,
czy dokona³eœ
i udokumentowa³eœ
ocenê ryzyka
zawodowego
na stanowiskach
pracy?

Jesteœ obowi¹zany oceniaæ i dokumentowaæ ryzyko zawodowe, wystêpuj¹ce
przy okreœlonych pracach, oraz stosowaæ niezbêdne œrodki profilaktyczne
zmniejszaj¹ce ryzyko.

Pracodawco, Twoi pracownicy, przebywaj¹c w œrodowisku pracy, s¹ nara¿eni
na oddzia³ywanie ró¿nych czynników zagra¿aj¹cych ich zdrowiu lub ¿yciu.
Praca w warunkach ekspozycji na oddzia³ywanie tych czynników stwarza

Niezw³ocznie.

–

38 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

mo¿liwoœæ wyst¹pienia niekorzystnych skutków dla zdrowia i ¿ycia pracownika,
a prawdopodobieñstwo i zakres tych nastêpstw okreœla siê jako ryzyko za-
wodowe. Dlatego te¿ jesteœ obowi¹zany oceniæ ryzyko zawodowe na tych
stanowiskach.
Ocena ryzyka zawodowego powinna byæ traktowana jako proces ci¹g³y, pro-
wadz¹cy do systematycznej poprawy warunków pracy i powtarzana okreso-
wo, w zale¿noœci od wystêpuj¹cych zagro¿eñ. Nale¿y j¹ tak¿e powtórzyæ
wówczas, gdy wprowadzane s¹ zmiany na stanowisku pracy lub gdy ulegaj¹
zmianie wykorzystywane podczas jej przeprowadzania informacje, np. wy-
magania obowi¹zuj¹cych przepisów. Twoje dzia³ania dotycz¹ce oceny ryzyka
zawodowego udokumentuj (w formie pisemnej lub elektronicznej).

art. 226 [1] oraz § 39 ust. 1 [11] i [PN-1]

Pracodawco, czy
poinformowa³eœ
pracowników o ryzyku
zawodowym zwi¹zanym
z wykonywan¹ przez nich
prac¹?

Jeœli ju¿ oceni³eœ ryzyko zawodowe na poszczególnych stanowiskach pracy,
masz obowi¹zek poinformowaæ pracowników o ryzyku, które wi¹¿e siê z
wykonywan¹ prac¹ oraz o zasadach ochrony przed zagro¿eniami.
Sposób wywi¹zywania siê z tego obowi¹zku powinieneœ okreœliæ w regulami-
nie pracy.

art. 226 [1]

Niezw³ocznie po
dokonaniu oceny
ryzyka.

Okresowo w trakcie
przeprowadzanych
szkoleñ bhp.

Pracodawco, czy
prowadzisz rejestr
wypadków przy pracy?

Jesteœ obowi¹zany prowadziæ rejestr wypadków przy pracy. Je¿eli w Twoim
zak³adzie zdarzy³ siê ju¿ jakiœ wypadek, sprawdŸ czy wpisano: imiê i nazwisko
poszkodowanego, miejsce i datê wypadku, informacje dotycz¹ce skutków
wypadku dla poszkodowanego, datê sporz¹dzenia protoko³u powypadkowe-
go, stwierdzenie czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, krótki opis okolicz-
noœci wypadku, datê przekazania wniosku do Zak³adu Ubezpieczeñ Spo³ecz-

Na bie¿¹co
do rejestru.

–

39 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

nych, informacje o wyp³aconych œwiadczeniach lub o przyczynach pozba-
wienia tych œwiadczeñ oraz inne okolicznoœci wypadku, których zamieszcze-
nie w rejestrze jest celowe.
Rejestr powinien byæ prowadzony na podstawie wszystkich protoko³ów po-
wypadkowych.

art. 234 § 3 [1] i [12]

Czynniki szkodliwe, niebezpieczne i uci¹¿liwe

Pracodawco, czy dostar-
czy³eœ pracownikom od-
powiednie œrodki ochro-
ny indywidualnej?

W porozumieniu z zak³adow¹ organizacj¹ zwi¹zkow¹ musisz ustaliæ rodzaje
œrodków ochrony indywidualnej, których stosowanie na okreœlonych stanowi-
skach jest niezbêdne. Je¿eli w zak³adzie brak zwi¹zków zawodowych, ustaleñ
dokonujesz z przedstawicielem za³ogi.

•

Pracodawco, pamiêtaj, ¿e pracownika nie mo¿esz dopuœciæ do pracy bez
œrodków ochrony indywidualnej, przewidzianych do stosowania na danym
stanowisku pracy.

art. 237

[1], [14], [11], [29]

W pierwszym dniu
pracy pracownika
na stanowisku,
wg ustalonej tabeli.

Pracodawco, czy pra-
cownicy stosuj¹ œrodki
ochrony indywidualnej
zgodnie z przeznacz e-
niem?

Pracodawco, bior¹c pod uwagê poprzednie uregulowanie, nale¿y stwierdziæ,
¿e skoro ustali³eœ stanowiska pracy, na których pracownicy maj¹ obowi¹zek
stosowania œrodków ochrony indywidualnej, skoro dostarczy³eœ pracowni-
kom odpowiednie œrodki ochrony indywidualnej, to musisz od nich wymagaæ
ich u¿ywania. Nie mo¿esz dopuœciæ do pracy pracownika bez wymaganych
na danym stanowisku œrodków ochrony indywidualnej.

art. 237

[1], § 39 ust. 3 [11]

Na bie¿¹co.

–

40 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy
stosujesz w zak³adzie
ochrony indywidualne
posiadaj¹ce ocenê
zgodnoœci?

Za zgodne z zasadniczymi wymaganiami uznaje siê:
1) œrodki ochrony indywidualnej zaliczane do œrodków o prostej konstrukcji,

posiadaj¹ce oznakowanie CE, dla których producent lub jego upowa¿nio-
ny przedstawiciel wystawi³ deklaracjê zgodnoœci WE,

2) œrodki ochrony indywidualnej inne ni¿ prostej konstrukcji, posiadaj¹ce

oznakowanie CE, dla których producent lub jego upowa¿niony przedsta-
wiciel posiada certyfikat potwierdzaj¹cy zgodnoœæ z wymaganiami zasad-
niczymi okreœlonymi w rozporz¹dzeniu i wystawi³ deklaracjê zgodnoœci
WE, dlatego, dokonuj¹c ich zakupu, sprawdŸ czy s¹ w³aœciwe.

[29]

Podczas zakupu.

Pracodawco, czy
w zak³adzie
przestrzegasz przepisy
dotycz¹ce odzie¿y
i obuwia roboczego?

Jesteœ obowi¹zany dostarczy c nieodp³atnie odziez oraz obuwie robocze:

•

je¿eli odzie¿ w³asna pracownika mo¿e ulec zniszczeniu lub znacznemu
zabrudzeniu,

•

ze wzglêdu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bhp.

Mo¿esz tak¿e ustalic stanowiska, na których dopuszcza siê u¿ywanie przez
pracowników, za ich zgod¹, w³asnej odzie¿y i obuwia roboczego spe³niaj¹-
cych wymagania bezpieczeñstwa i higieny pracy. Nie dotyczy to stanowisk,
na których wykonywane s¹ prace zwi¹zane z bezpoœredni¹ obs³ug¹ maszyn i
innych urz¹dzeñ technicznych albo prace powoduj¹ce intensywne brudzenie
lub ska¿enie odzie¿y i obuwia roboczego œrodkami chemicznymi lub promie-
niotwórczymi albo materia³ami biologicznie zakaŸnymi.
Odziez i obuwie robocze maja spe³niaæ wymagania okreœlone w Polskich
Normach. Pracodawco, pamiêtaj, ¿e nie mo¿esz dopuœciæ pracownika do
pracy bez odziezy i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na
danym stanowisku pracy.
Pracownikowi u¿ywaj¹cemu w³asnej odzie¿y i obuwia roboczego masz
obowi¹zek wyp³acaæ ekwiwalent pieniê¿ny w wysokoœci uwzglêdniaj¹cej
aktualne ceny.

W pierwszym
dniu pracy
na stanowisku.

–

41 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Ustalenia powy¿sze musisz skonsultowaæ z pracownikami lub ich przedstawi-
cielami.

art. 237

, 237

11a

[1]

Obiekty i pomieszczenia pracy

Pracodawco, czy obiekty
i pomieszczenia pracy
spe³niaj¹ wymagania pod
wzglêdem wysokoœci,
powierzchni i kubatury –
w zale¿noœci od
wykonywanej technologii,
rodzaju prac, liczby
pracowników i czasu ich
przebywania?

Inwestor, na którego na³o¿ono obowi¹zek uzyskania pozwolenia na u¿ytko-
wanie obiektu budowlanego, jest obowi¹zany zawiadomiæ, zgodnie z w³aœci-
woœci¹ wynikaj¹c¹ z przepisów szczególnych, organy:

•

Pañstwowej Inspekcji Ochrony Œrodowiska,

•

Pañstwowej Inspekcji Sanitarnej,

•

Pañstwowej Inspekcji Pracy,

•

Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej

o zakoñczeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przyst¹pienia do
jego u¿ytkowania.
Pracodawco, jesteœ obowi¹zany zapewniaæ, aby budowa lub przebudowa

obiektu budowlanego, w którym przewiduje siê pomieszczenia pracy, by³a
wykonywana na podstawie projektów uwzglêdniaj¹cych wymagania bezpie-
czeñstwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych

rzeczoznawców.
Pomieszczenia pracy mo¿na podzieliæ na:

•

pomieszczenia przeznaczone na pobyt sta³y ludzi, w których to pomiesz-
czeniach przebywanie osób w ci¹gu doby trwa d³u¿ej ni¿ 4 godziny,

•

pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których to po-

mieszczeniach przebywanie tych samych osób w ci¹gu doby trwa od 2 do
4 godzin w³¹cznie.

W pomieszczeniu produkcyjnym i us³ugowym poziom pod³ogi mo¿e znajdo-

waæ siê na poziomie terenu. Obni¿enie poziomu pod³ogi poni¿ej terenu wy-
maga uzyskania zgody w³aœciwego pañstwowego inspektora pracy oraz

pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Na bie¿¹co.

–

42 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Na ka¿dego pracownika jednoczeœnie zatrudnionego w pomieszczeniach
sta³ej pracy powinno przypadaæ co najmniej 13 m

wolnej objêtoœci pomiesz-

czenia oraz co najmniej 2 m

wolnej powierzchni pod³ogi (niezajêtej przez

urz¹dzenia techniczne, sprzêt itp.).
Wysokoœæ pomieszczenia sta³ej pracy nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿:
1. 3 m w œwietle – jeœli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe

dla zdrowia,

2. 3,3 m w œwietle – jeœli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace mog¹ce

powodowaæ wystêpowanie substancji szkodliwych dla zdrowia.

Wysokoœæ pomieszczeñ, o których mowa w ust. 1, mo¿e byæ obni¿ona w
przypadku zastosowania klimatyzacji – pod warunkiem uzyskania zgody
pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Wysokoœæ (3 m w œwietle – jeœli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki
szkodliwe dla zdrowia) mo¿e byæ obni¿ona do:
1) 2,5 m w œwietle:

a) je¿eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wiêcej ni¿ 4 pracowni-

ków, a na ka¿dego z nich przypada co najmniej po 15 m

wolnej ob-

jêtoœci pomieszczenia lub

b) w pomieszczeniu us³ugowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczo-

œci, mieszcz¹cym siê w budynku mieszkalnym, je¿eli przy wykony-
wanych pracach nie wystêpuj¹ py³y lub substancje szkodliwe dla
zdrowia, ha³as nie przekracza dopuszczalnych wartoœci poziomu
dŸwiêku w budynkach mieszkalnych, (wartoœci okreœlone w Polskich
Normach), a na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m

wolnej objêtoœci pomieszczenia,

2) 2,2 m w œwietle - w dy¿urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dwo r-

cowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej
do wiêkszego pomieszczenia.

–

43 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Wysokoœæ pomieszczenia czasowej pracy nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿:
1. 2,2 m w œwietle - jeœli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe

dla zdrowia,

2. 2,5 m w œwietle – jeœli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace mog¹ce

powodowaæ wystêpowanie substancji szkodliwych dla zdrowia.

[11], [15], [17]

Pracodawco, czy
u¿ytkowane obiekty
i pomieszczenia pracy
utrzymujesz
we w³aœciwym stanie
technicznym?

Jesteœ obowi¹zany zapewniæ na terenie zak³adu pracy wykonane i oznako-
wane, zgodnie z Polskimi Normami i w³aœciwymi przepisami, drogi komunika-
cyjne i transportowe, zwane dalej "drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej
"przejœciami" i dojazdy po¿arowe oraz utrzymywaæ je w stanie nie stwarzaj¹-
cym zagro¿eñ dla u¿ytkowników. Drogi i przejœcia oraz dojazdy po¿arowe nie
mog¹ prowadziæ przez miejsca, w których wystêpuj¹ zagro¿enia dla ich u¿yt-
kowników.
Drogi i przejœcia powinny posiadaæ wymiary odpowiednie do liczby poten-
cjalnych u¿ytkowników oraz rodzajów i wielkoœci stosowanych urz¹dzeñ
transportowych i przemieszczanych ³adunków. Minimalne wymiary dróg i
przejœæ okreœlaj¹ Polskie Normy.
Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i sk³adowych, do-
jazdów po¿arowych i przejœæ powinna byæ równa i twarda lub utwardzona
oraz posiadaæ noœnoœæ odpowiedni¹ do obci¹¿enia wynikaj¹cego ze stoso-
wanych œrodków transportowych oraz przemieszczanych i sk³adowanych
materia³ów.
Drogi, przejœcia oraz place manewrowe, postojowe i sk³adowe powinny po-
siadaæ urz¹dzenia lub inne rozwi¹zania techniczne zapewniaj¹ce odprowa-
dzanie wód opadowych.
Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny wystêpowaæ progi
ani stopnie. W przypadku zró¿nicowania poziomów pod³ogi, ró¿nice te po-

Na bie¿¹co.

–

44 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

winny byæ wyrównane pochylniami o

nachyleniu dostosowanym do rodzaju

u¿ywanego œrodka transportu, ale nie wiêkszym ni¿ 8%.
Pochylnie powinny umo¿liwiaæ bezpieczne poruszanie siê pracowników
i dogodny transport ³adunków.

[11]

Pracodawco, czy
obiekty i pomieszczenia
s¹ przystosowane dla
osób niepe³nospraw-
nych?

Je¿eli zatrudniasz pracowników niepe³nosprawnych:
1. po³o¿enie drzwi wejœciowych do budynku oraz kszta³t i wymiary pomiesz-

czeñ wejœciowych powinny umo¿liwiaæ dogodne warunki ruchu, w tym
równie¿ osobom niepe³nosprawnym,

2. w wejœciach do budynku i ogólnodostêpnych pomieszczeñ u¿ytkowych

mog¹ byæ zastosowane drzwi obrotowe lub wahad³owe, pod warunkiem
usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystoso-
wanych do ruchu osób niepe³nosprawnych,

3. pochylnie przeznaczone dla osób niepe³nosprawnych powinny mieæ sze-

rokoœæ p³aszczyzny ruchu co najmniej 1,2m, krawê¿niki o wysokoœci co
najmniej 0,07 m i obustronne porêcze, przy czym odstêp miêdzy nimi po-
winien mieœciæ siê w granicach od 1 m do 1,1 m,

4. wymiary spocznika zwi¹zanego z pochylni¹ przed wejœciem do budynku

powinny umo¿liwiaæ manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie
drzwi oraz wynosiæ co najmniej 1,5 x 1,5 m,

5. w budynku, na kondygnacjach dostêpnych dla osób niepe³nosprawnych,

co najmniej jedno z ogólnodostêpnych pomieszczeñ higienicznosanitar-
nych powinno byæ przystosowane dla tych osób.

Powinieneœ ponadto zapewniæ dostosowanie urz¹dzeñ higienicznosanitar-
nych oraz dojœæ do nich - do potrzeb i mo¿liwoœci tych pracowników, wynika-
j¹cych ze zmniejszonej sprawnoœci, zgodnie z przepisami techniczno-
budowlanymi.

[11] i [15]

Gdy zatrudnisz
pracownika(-ów)
niepe³nospraw-
nych.

–

45 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Zaplecze higienicznosanitarne

Pracodawco, czy zapew-
ni³eœ pracownikom po-
mieszczenia higieniczno-
sanitarne – zgodnie
z przepisami?

Do pomieszczeñ higienicznosanitarnych zalicza siê szatnie, umywalnie, po-
mieszczenia z natryskami, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, ustêpy,
palarnie, jadalnie (z wy³¹czeniem sto³ówek), pomieszczenia do ogrzewania
siê pracowników oraz pomieszczenia do prania, odka¿ania, suszenia i odpy-
lania odzie¿y roboczej lub ochronnej. Pracodawco, nie oznacza to, ¿e
wszystkie wymienione pomieszczenia musisz zapewniæ pracownikom – nie-
które zale¿¹ od specyfiki produkcji Twojego zak³adu. Ona bêdzie wiêc wy-
znacznikiem tego, jakie pomieszczenia bêd¹ u Ciebie konieczne. Pamiêtaj, ¿e
wysokoœæ tych pomieszczeñ, w œwietle, nie powinna byæ ni¿sza ni¿ 2,5 m.
Dopuszczalne jest zmniejszenie tej wysokoœci do 2,2 m, w œwietle, w przy-
padku usytuowania pomieszczeñ w suterenie, piwnicy lub na poddaszu.
Pomieszczenia te powinny znajdowaæ siê w budynku, w którym odbywa siê
praca lub w budynku po³¹czonym z nim obudowanym przejœciem. Pomiesz-
czenia higienicznosanitarne powinny byæ ogrzewane, oœwietlone i wentylo-
wane – zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.

art. 233 [1] i [11]

Przed
rozpoczêciem
produkcji.

Pracodawco, czy
pomieszczenia
higienicznosanitarne
s¹ wyposa¿one
zgodnie z przepisami
bhp?

Pod³oga oraz œciany pomieszczeñ higienicznosanitarnych musisz wykonaæ
tak, aby mo¿liwe by³o ³atwe utrzymanie czystoœci w tych pomieszczeniach.
Œciany pomieszczeñ do wysokoœci co najmniej 2 m powinny byæ pokryte
materia³ami g³adkimi, nienasi¹kliwymi i odpornymi na dzia³anie wilgoci.
W pomieszczeniach umywalni i natrysków na pod³ogach wykonanych z mate-
ria³ów o du¿ym przewodnictwie ciep³a powinieneœ u³o¿yæ w miejscach mycia
siê podk³adki izoluj¹ce (podesty). Szczegó³y dotycz¹ce wyposa¿enia pomiesz-
czeñ higienicznosanitarnych znajdziesz w za³¹czniku nr 3 do rozporz¹dzenia.

[11]

Przed
zatrudnieniem
pracowników.

–

46 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Wentylacja, ogrzewanie, oœwietlenie

Pracodawco, czy
w pomieszczeniach
zak³adu zapewni³eœ
wymianê powietrza?

W pomieszczeniach pracy musisz zapewniæ wymianê powietrza wynikaj¹-
c¹ z potrzeb u¿ytkowych i funkcji tych pomieszczeñ, bilansu ciep³a i wilgot-
noœci oraz zanieczyszczeñ sta³ych i gazowych. Niezbêdna wymiana powie-
trza w pomieszczeniach pracy, w których wydzielaj¹ siê substancje szko-
dliwe dla zdrowia, powinna zapewniæ czystoœæ powietrza co najmniej
w granicach nieprzekraczaj¹cych wartoœci najwy¿szych dopuszczalnych
stê¿eñ tych substancji.

W szatniach winna byæ przynajmniej czterokrotna wymiana powietrza na
godzinê, a w szatniach wyposa¿onych w okna otwierane przeznaczonych dla
nie wiêcej ni¿ 10 pracowników, wymiana powietrza nie mo¿e byæ mniejsza ni¿
dwukrotna na godzinê.

W pomieszczeniach umywalni musisz zapewniæ co najmniej dwukrotn¹
wymianê powietrza w ci¹gu godziny, natomiast w pomieszczeniach
z natryskami wymiana ta nie powinna byæ mniejsza ni¿ piêciokrotna w ci¹gu
godziny.

W pomieszczeniach jadalni musisz zapewniæ co najmniej dwukrotn¹ wy-
mianê powietrza w ci¹gu godziny.

W pomieszczeniach ustêpów musisz zapewniæ wymianê powietrza w iloœci
nie mniejszej ni¿ 50 m

na godzinê na 1 miskê ustêpow¹ i 25 m

na 1 pisuar.

W pomieszczeniach higieny osobistej kobiet musisz zapewniæ przynajmniej
dwukrotn¹ wymianê powietrza w ci¹gu godziny,

W palarni musisz zapewniæ przynajmniej dziesiêciokrotn¹ wymianê powietrza
w ci¹gu godziny.

[11]

Na bie¿¹co.

–

47 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy w po-
mieszczeniach pracy
zapewni³eœ temperaturê
zgodnie z przepisami
bhp?

W pomieszczeniach pracy musisz zapewniæ temperaturê odpowiedni¹ do
rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysi³ku fizycznego niezbêdnego
do jej wy konania) – nie ni¿sz¹ ni¿ 14°C, chyba ¿e wzglêdy technologiczne na
to nie pozwalaj¹. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana
lekka praca fizyczna, i

w pomieszczeniach biurowych temperatura nie

mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 18°C.
Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny byæ zabezpieczone przed niekon-
trolowan¹ emisj¹ ciep³a w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji
oraz przed nap³ywem ch³odnego powietrza z zewn¹trz.

[11]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy w po-
mieszczeniach pracy
zapewni³eœ oœwietlenie
dzienne zgodnie z prze-
pisami bhp?

W pomieszczeniach sta³ej pracy nale¿y zapewniæ oœwietlenie dzienne, chyba
¿e jest to niemo¿liwe lub niewskazane ze wzglêdu na technologiê produkcji.
Oœwietlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno byæ
dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dok³adnoœci oraz
powinno spe³niaæ wymagania okreœlone w Polskich Normach.
Czynnoœci wykonywane w pomieszczeniu zosta³y wiêc podzielone na katego-
rie w zale¿noœci od charakterystyki tych czy nnoœci:
Kategoria I – dla czynnoœci szczególnie dok³adnych (wielkoœæ szczegó³u
przedmiotu do 0,1 [mm]),
Kategoria II – dla czynnoœci bardzo dok³adnych (wielkoœæ szczegó³u przed-
miotu od 0,1 do 0,3 [mm]),
Kategoria III – dla czynnoœci dok³adnych (wielkoœæ szczegó³u przedmiotu od
0,3 do 1,0 [mm]),
Kategoria IV – dla czynnoœci ma³o dok³adnych (wielkoœæ szczegó³u przedmio-
tu od 1,0 do 10 [mm]),
Kategoria V – dla czynnoœci zgrubnych (wielkoœæ szczegó³u przedmiotu po-
wy¿ej 10 [mm]),

Na bie¿¹co.

–

48 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Kategoria VI – nadzór ogólny nad czynnoœci¹ bez rozró¿niania szczegó³ów (w
tej kategorii wielkoœci szczegó³u przedmiotu norma nie okreœla).
Twoj¹ rol¹ nie jest zag³êbianie siê w szczegó³y normy, lecz podanie projek-
tantowi informacji dotycz¹cych czynnoœci, jakie bêd¹ wykonywane na po-
szczególnych stanowiskach. Nastêpnie uzgodnienie z projektantem tego, czy
przekazane informacje dotycz¹ce oœwietlenia dziennego przewidzia³, projek-
tuj¹c stanowiska pracy.

[11] i § 57, [15], [PN 17]

Pracodawco, czy w po-
mieszczeniach zak³adu
zapewni³eœ oœwietlenie
elektryczne zgodnie
z przepisami bhp ?

Niezale¿nie od oœwietlenia dziennego, w pomieszczeniach pracy nale¿y za-
pewniæ oœwietlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
Na stosowanie oœwietlenia wy³¹cznie elektrycznego musisz uzyskaæ zgodê
w³aœciwego pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydan¹ w
porozumieniu z okrêgowym inspektorem pracy.

[11]

Na bie¿¹co.

Stanowiska i procesy pracy

Pracodawco, czy opra-
cowa³eœ i udostêpni³eœ
do sta³ego korzystania
instrukcje bhp dotycz¹ce
prowadzonych procesów
technologicznych?

Jeœli w zak³adzie eksploatujesz maszyny i urz¹dzenia techniczne, do ich ob-
s³ugi musisz opracowaæ instrukcje bezpiecznej pracy. Instrukcje te obowi¹-
zany jesteœ udostêpniæ pracownikom – do sta³ego korzystania.

[11] i [PN-8]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy opra-

cowa³eœ w zak³adzie wy-
kaz prac szczególnie
niebezpiecznych?

Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie siê:

•

roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i monta¿owe prowadzone
bez wstrzymania ruchu zak³adu pracy lub jego czêœci,

Niezw³ocznie.

–

49 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

prace w zbiornikach, kana³ach, wnêtrzach urz¹dzeñ technicznych i w in-
nych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniêtych,

•

prace przy u¿yciu materia³ów niebezpiecznych,

•

prace na wysokoœci,

•

prace okreœlone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach
dotycz¹cych bezpieczeñstwa i higieny pracy lub instrukcjach eksploatacji
urz¹dzeñ i instalacji, a tak¿e inne prace o zwiêkszonym zagro¿eniu lub
wykonywane w utrudnionych warunkach.

Je¿eli w Twoim zak³adzie wystêpuj¹ takie prace, powinieneœ opracowaæ ich
wykaz.

[11]

Pracodawco, czy
ustali³eœ wykaz prac
wykonywanych przez
co najmniej dwie osoby?

Gdy prowadzisz dzia³alnoœæ, która st warza mo¿liwoœæ wyst¹pienia nag³ego nie-
bezpieczeñstwa dla zdrowia lub ¿ycia pracowników, musisz podejmowaæ dzia³a-
nia zapobiegaj¹ce takiemu niebezpieczeñstwu. Jesteœ obowi¹zany zapewniæ:

•

odpowiednie do rodzaju niebezpieczeñstwa urz¹dzenia i sprzêt ratowni-
czy oraz ich obs³ugê przez osoby nale¿ycie przeszkolone,

•

udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

Pracodawco, musisz zapewniæ, aby prace, przy których istnieje mo¿liwoœæ
wyst¹pienia szczególnego zagro¿enia dla zdrowia lub ¿ycia ludzkiego, by³y
wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.
Nie zapomnij o ustaleniu wykazu tych prac. Rodzaje tych prac znajdziesz w
rozporz¹dzeniu.

art. 224 i 225 § 1 [1], [20].

Niezw³ocznie.

Pracodawco, czy ustali³eœ

w zak³adzie wykaz prac
wymagaj¹cych

Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu prze³o¿onego, po-
wstrzymaæ siê od wykonywania pracy wymagaj¹cej szczególnej sprawnoœci
psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia
bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagro¿enie dla innych osób.

Niezw³ocznie.

–

50 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

szczególnej sprawnoœci

psychofizycznej?

Wa¿ne wiêc, byœ ustali³ w Twoim zak³adzie wykaz prac wymagaj¹cych szcze-
gólnej sprawnoœci psychofizycznej. Zestawienie wszystkich tych prac znaj-
dziesz w rozporz¹dzeniu.

art. 210 § 4 [1], [19]

Pracodawco, czy

okreœli³eœ podstawowe
wymagania bhp
przy wykonywaniu prac
szczególnie niebezpiecz-
nych?

Je¿eli w Twoim zak³adzie wystêpuj¹ prace szczególnie niebezpieczne, powi-

nieneœ okreœliæ szczegó³owe wymagania bezpieczeñstwa i higieny pracy przy
ich wykonywaniu, a zw³aszcza zapewniæ:

•

bezpoœredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,

•

odpowiednie œrodki zabezpieczaj¹ce,

•

instrukta¿ pracowników obejmuj¹cy w szczególnoœci:

imienny podzia³ pracy,

kolejnoœæ wykonywania zadañ,

wymagania bezpieczeñstwa i higieny pracy przy poszczególnych
czynnoœciach.

[19], [20], [11]

Na bie¿¹co.

Pracodawco, czy
zapewni³eœ zgodne
z przepisami dojœcia
do stanowisk pracy?

Do ka¿dego stanowiska pracy powinieneœ zapewniæ bezpieczne i wygodne

dojœcie, przy czym jego wysokoœæ na ca³ej d³ugoœci nie powinna byæ ni¿sza,
w œwietle, ni¿ 2 m. W przypadkach uzasadnionych wzglêdami konstrukcyj-
nymi maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych dopuszcza siê zmniejszenie

wysokoœci dojœcia do 1,8 m przy jego odpowiednim zabezpieczeniu i ozna-
kowaniu znakami bezpieczeñstwa. Przejœcia miêdzy maszynami a innymi
urz¹dzeniami lub œcianami, przeznaczone tylko do obs³ugi tych urz¹dzeñ,

powinny mieæ szerokoœæ co najmniej 0,75 m. Jeœli w przejœciach tych odbywa
siê ruch dwukierunkowy, szerokoœæ ich powinna wynosiæ co najmniej 1 m.
Jeœli zatrudniasz pracowników niepe³nosprawnych, powinieneœ zapewniæ

dostosowanie stanowisk pracy oraz dojœæ do nich – do potrzeb i mo¿liwoœci
tych pracowników, wynikaj¹cych ze zmniejszonej sprawnoœci.

[11]

Przed
uruchamianiem
stanowisk pracy
i na bie¿¹co.

–

51 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy

pracownikowi zatrudnio-
nemu na stanowisku
zapewni³eœ woln¹
powierzchniê i przestrzeñ
dostosowan¹ do rodzaju
wykonywanych
czynnoœci?

Powierzchnia i wysokoœæ pomieszczeñ pracy powinny zapewniaæ spe³nienie
wymagañ bezpieczeñstwa i higieny pracy, z uwzglêdnieniem rodzaju wyko-
nywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowni-
ków w tych pomieszczeniach. Na ka¿dego z pracowników jednoczeœnie za-
trudnionych w pomieszczeniach sta³ej pracy powinno przypadaæ co najmniej
13 m

wolnej objêtoœci pomieszczenia oraz co najmniej 2 m

wolnej po-

wierzchni pod³ogi (niezajêtej przez urz¹dzenia techniczne, sprzêt itp.).

1. Wysokoœæ pomieszczenia sta³ej pracy nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿:

1) 3 m w œwietle - je¿eli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szko-

dliwe dla zdrowia,

2) 3,3 m w œwietle - je¿eli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace powo-

duj¹ce wystêpowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

2. Wysokoœæ pomieszczeñ, o których mowa powy¿ej, mo¿e byæ obni¿ona w
przypadku zastosowania klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody pañ-
stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

3. Wysokoœæ okreœlona w pkt 1 mo¿e byæ zmniejszona do:

1) 2,5 m w œwietle:

a) je¿eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wiêcej ni¿

4 pracowników, a na ka¿dego z nich przypada co najmniej po 15
m

wolnej objêtoœci pomieszczenia lub

b) w pomieszczeniu us³ugowym albo produkcyjnym drobnej wy-

twórczoœci, mieszcz¹cym siê w budynku mieszkalnym, je¿eli przy
wykonywanych pracach nie wystêpuj¹ py³y lub substancje szko-
dliwe dla zdrowia, ha³as nie przekracza dopuszczalnych wartoœci
poziomu dŸwiêku w budynkach mieszkalnych (Polskie Normy), a
na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m

wolnej objê-

toœci pomieszczenia,

Przy organizowaniu
stanowiska pracy.

–

52 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

2) 2,2 m w œwietle - w dy¿urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym,

dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli
otwartej do wiêkszego pomieszczenia.

4. Wysokoœæ pomieszczenia czasowej pracy nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿:

1) 2,2 m w œwietle - je¿eli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki

szkodliwe dla zdrowia,

2) 2,5 m w œwietle - je¿eli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace po-

woduj¹ce wystêpowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

[11]

Pracodawco, czy

stanowiska pracy
objête specjalistycznymi
przepisami bhp
np. spawalnie, lakiernie,
prasy) wyposa¿y³eœ
zgodnie z wymaganiami?

W przypadku, gdy stanowiska pracy w Twoim zak³adzie s¹ objête specjali-
stycznymi przepisami, musisz posiadaæ je, by byæ œwiadomym koniecznych
do spe³nienia wymogów.
Dla przyk³adu: je¿eli posiadasz stanowiska spawalnicze zapoznaj siê z rozpo-
rz¹dzeniem Ministra Gospodarki z 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeñ-
stwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz. U. nr 40, poz. 470),
z którego dowiesz siê miêdzy innymi, ¿e

•

œciany i strop spawalni oraz wnêtrza kabiny spawalniczej powinny byæ
pomalowane farbami matowymi,

•

œcianki lub parawany kabiny spawalniczej powinny byæ wykonane z mate-
ria³u niepalnego lub trudno zapalnego, t³umi¹cego szkodliwe promienio-
wanie optyczne. Powinny one mieæ wysokoœæ co najmniej 2 m, z zacho-
waniem przy pod³odze szczeliny wentylacyjnej,

•

w spawalni powinno przypadaæ na ka¿dego pracownika najliczniejszej
zmiany co najmniej 15 m

wolnej objêtoœci pomieszczenia, niezajêtej

przez urz¹dzenia i sprzêt,

•

wysokoœæ pomieszczenia spawalni powinna wynosiæ co najmniej 3,75m,

•

na ka¿de stanowisko spawalnicze powinny przypadaæ co najmniej 2m

wolnej powierzchni pod³ogi, niezajêtej przez urz¹dzenia i sprzêt,

Przed
rozpoczêciem
prac.

–

53 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

pod³oga w spawalni i na stanowisku spawalniczym powinna byæ wykona-
na z materia³ów niepalnych,

•

pomieszczenia spawalni powinny byæ wyposa¿one w wentylacjê zapew-
niaj¹c¹ skuteczne usuwanie zanieczyszczeñ szkodliwych dla zdrowia.

np.[32]

Pracodawco, czy

organizacja i wyposa¿e-
nie stanowisk pracy
uwzglêdniaj¹ potrzeby
osób niepe³nospraw-
nych?

Zatrudniaj¹c pracowników niepe³nosprawnych, powinieneœ zapewniæ wypo-
sa¿enie stanowisk pracy oraz dojœæ do nich, bior¹c pod uwagê potrzeby i
mo¿liwoœci tych pracowników, wynikaj¹ce ze zmniejszonej sprawnoœci.

[17]

Gdy zatrudnisz
pracownika
niepe³nospraw-
nego.

10. Pracodawco, czy

stanowiska wyposa¿one
w monitory ekranowe
zorganizowa³eœ
i wyposa¿y³eœ zgodnie
z wymaganiami
przepisów bhp?

Pracodawco, je¿eli posiadasz stanowiska wyposa¿one w monitory ekranowe i
zatrudniasz na nich pracowników, powinieneœ wiedzieæ, ¿e praca przy ich
obs³udze powinna byæ ³¹czona przemiennie z innymi pracami – nieobci¹¿aj¹-
cymi narz¹du wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach cia³a lub wykony-
wana z co najmniej piêciominutow¹ przerw¹ wliczon¹ do czasu pracy, po
ka¿dej godzinie pracy.
W pomieszczeniach do prac teoretycznych i opracowywania danych ha³as
nie powinien przekraczaæ 55 dB.
Stanowisko pracy wyposa¿one w monitor ekranowy powinno byæ usytuowa-
ne w pomieszczeniu tak, aby zapewnia³o pracownikowi swobodny dostêp do
tego stanowiska. Wyposa¿enie stanowiska oraz sposób rozmieszczenia ele-
mentów tego wyposa¿enia nie mo¿e powodowaæ podczas pracy nadmierne-
go obci¹¿enia uk³adu miêœniowo -szkieletowego i (lub) wzroku oraz byæ Ÿró-
d³em zagro¿eñ dla pracownika.
Pracodawco, jesteœ obowi¹zany zapewniæ pracownikowi okulary koryguj¹ce
wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, je¿eli wyniki badañ okulistycznych

Po godzinie pracy
5-cio minutowa
przerwa.

–

54 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wyka¿¹ po-
trzebê ich stosowania podczas pracy przy obs³udze monitora ekranowego.

[22]

Maszyny i urz¹dzenia techniczne

Pracodawco, czy
u¿ytkowane maszyny
i urz¹dzenia maj¹
odpowiednie urz¹dzenia
ochronne?

Stosowane przy maszynach urz¹dzenia ochronne powinny spe³niaæ nastêpu-
j¹ce ogólne wymagania:
1) zapewniaæ bezpieczeñstwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bez-

poœrednio przy obs³udze maszyny, jak i osobom znajduj¹cym siê w jej
pobli¿u,

2) dzia³aæ niezawodnie, posiadaæ odpowiedni¹ trwa³oœæ i wytrzyma³oœæ,
3) o ile jest to mo¿liwe, funkcjonowaæ samoczynnie, niezale¿nie od woli i

uwagi obs³uguj¹cego, w przypadkach gdy jest to celowe i mo¿liwe,

4) nie mog¹ byæ ³atwo usuwane lub od³¹czane bez pomocy narzêdzi,
5) nie mog¹ utrudniaæ wykonywania operacji technologicznej ani ograniczaæ

mo¿liwoœci œledzenia jej przebiegu oraz nie mog¹ powodowaæ zagro¿eñ i
dodatkowego obci¹¿enia fizycznego lub psychicznego pracowników.

Urz¹dzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny
byæ skonstruowane tak, aby:
1) zdjêcie, otwarcie lub wy³¹czenie urz¹dzenia ochronnego powodowa³o

natychmiastowe zatrzymanie maszyny b¹dŸ jej niebezpiecznych elemen-
tów lub niemo¿liwe by³o zdjêcie albo otwarcie os³ony podczas ruchu
os³anianych elementów,

2) ponowne za³o¿enie, zamkniêcie lub w³¹czenie urz¹dzenia ochronnego

nie uruchamia³o automatycznie maszyny.

Elementy ruchome i inne czêœci maszyn, które w razie zetkniêcia siê z nimi
stwarzaj¹ zagro¿enie, powinny byæ do wysokoœci co najmniej 2,5 m od po-
ziomu pod³ogi (podestu) stanowiska pracy os³oniête lub zaopatrzone w inne

Na bie¿¹co.

–

55 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

skuteczne urz¹dzenia ochronne, z wyj¹tkiem przypadków, gdy spe³nienie
tych wymagañ nie jest mo¿liwe ze wzglêdu na funkcjê maszyny.
Pasy, ³añcuchy, taœmy , ko³a zêbate i inne elementy uk³adów napêdowych
oraz czêœci maszyn zagra¿aj¹ce spadniêciem, znajduj¹ce siê nad stanowi-
skami pracy lub przejœciami na wysokoœci ponad 2,5 m od poziomu pod³ogi,
powinny byæ os³oniête przynajmniej od do³u trwa³ymi os³onami.
Os³ony stosowane na maszynach powinny uniemo¿liwiaæ bezpoœredni do-
stêp do strefy niebezpiecznej. Os³ony niepe³ne (wykonane z siatki, blachy
perforowanej, prêtów itp.) powinny znajdowaæ siê w takiej odleg³oœci od ele-
mentów niebezpiecznych, aby przy danej wielkoœci i kszta³cie otworów nie
by³o mo¿liwe bezpoœrednie dotkniêcie tych elementów. Odleg³oœci bezpie-
czeñstwa okreœlaj¹ Polskie Normy.
U¿ywanie maszyny bez wymaganego urz¹dzenia ochro nnego lub przy jego
nieodpowiednim stosowaniu jest niedopuszczalne. Maszyny i narzêdzia oraz
ich urz¹dzenia ochronne powinny byæ utrzymywane w stanie sprawnoœci
technicznej i czystoœci zapewniaj¹cej u¿ytkowanie ich bez szkody dla bezpie-
czeñstwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warun-
kach, do których s¹ przeznaczone.

[11]

Pracodawco, czy
u¿ytkowane maszyny
i urz¹dzenia maj¹
odpowiednie urz¹dzenia
sterownicze?

Ka¿da maszyna powinna byæ wyposa¿ona w element sterowniczy przezna-
czony do jej ca³kowitego i bezpiecznego zatrzymywania. Gdy jest to koniecz-
ne w zwi¹zku z zagro¿eniami, jakie stwarza maszyna, i jej nominalnym cza-
sem zatrzymania siê, maszyna powinna byæ wyposa¿ona w urz¹dzenie do
zatrzymywania awaryjnego.
Elementy sterownicze maszyn maj¹ce wp³yw na bezpieczeñstwo musz¹ byæ
widoczne i mo¿liwe do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z wyma-
ganiami okreœlonymi w Polskich Normach. Elementy sterownicze nie mog¹

SprawdŸ przy
zakupie lub
uzupe³nij
natychmiast.

–

56 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

stwarzaæ jakichkolwiek zagro¿eñ, w szczególnoœci spowodowanych ich nie-
zamierzonym u¿yciem.

[11]

Pracodawco, czy u¿ytko-
wane maszyny i urz¹dze-
nia s¹ w odpowiednim
stanie technicznym?

Miejsce i sposób zainstalowania oraz u¿ytkowania maszyn powinny uwzglêd-
niaæ minimalizacjê ryzyka zawodowego, w szczególnoœci poprzez:

1) zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomiêdzy ruchomymi czêœciami

maszyn a ruchomymi lub sta³ymi elementami otoczenia,

2) zapewnienie, aby wszystkie u¿ywane lub produkowane materia³y b¹dŸ

energia by³y w bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze sta-
nowiska pracy.

Maszyny powinny byæ wyposa¿one w ³atwo odró¿niaj¹ce siê i odpowiednio
oznakowane urz¹dzenia do od³¹czania od wszystkich Ÿróde³ energii. W³¹cze-
nie zasilania energi¹ nie mo¿e powodowaæ zagro¿enia dla obs³ugi.
Maszyny powinny byæ oznakowane znakami i barwami bezpieczeñstwa,
zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia
oraz w Polskich No rmach.

[11]

Sprawdzaj
na bie¿¹co.

Pracodawco, czy

maszyny oraz elementy
bezpieczeñstwa maszyn
posiadaj¹ ocenê
zgodnoœci?

Maszyny i inne urz¹dzenia techniczne powinny byæ konstruowane i budowa-
ne tak, aby:
a) zapewnia³y bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególnoœci

zabezpiecza³y pracownika przed urazami, dzia³aniem niebezpiecznych
substancji chemicznych, pora¿eniem pr¹dem elektrycznym, nadmiernym
ha³asem, szkodliwymi wstrz¹sami, dzia³aniem wibracji i promieniowania
oraz szkodliwym i niebezpiecznym dzia³aniem innych czynników œrodo-
wiska pracy,

b) uwzglêdnia³y zasady ergonomii.

Przed zakupem.

–

57 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

Niedopuszczalne jest wyposa¿anie stanowisk pracy w maszyny i inne urz¹-
dzenia techniczne oraz narzêdzia pracy, które nie spe³niaj¹ wymagañ doty-
cz¹cych oceny zgodnoœci.
Wyroby wprowadzane do obrotu, mog¹ce stwarzaæ zagro¿enie albo s³u¿¹ce
ochronie lub ratowaniu ¿ycia, zdrowia i œrodowiska, podlegaj¹ – zale¿nie od
stopnia zagro¿enia – obowi¹zkowi:
a) oznaczania znakiem CE,
b) wystawiania przez producenta, na jego wy³¹czn¹ odpowiedzialnoœæ, de-

klaracji zgodnoœci.

[16]

Pracodawco, czy
u¿ytkowane maszyny
i urz¹dzenia posiadaj¹
opracowan¹ w jêzyku
polskim dokumentacjê
techniczno-
eksploatacyjn¹ (DTR)?

Monta¿, demonta¿ i eksploatacja maszyn, w tym ich obs³uga, powinny odby-
waæ siê przy zachowaniu wymagañ bezpieczeñstwa i higieny pracy oraz er-
gonomii, uwzglêdniaj¹cych instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-
ruchowej. Jeœli kupujesz maszynê czy inne urz¹dzenie techniczne wyprodu-
kowane poza granicami Polski zadbaj, abyœ DTR otrzyma³ w jêzyku polskim.
Jest to bardzo wa¿ny dokument, niezbêdny przez ca³y okres eksploatacji
urz¹dzenia. Istotne wiêc, aby by³ w jêzyku najbardziej zrozumia³ym dla Ciebie
i Twoich pracowników.

[16]

Przy zakupie
maszyny czy
urz¹dzenia.

Urz¹dzenia i instalacje energetyczne

Pracodawco, czy
instalacje i urz¹dzenia
elektryczne maj¹
zapewnion¹ ochronê
przed dotykiem
bezpoœrednim?

Maj¹c na uwadze fakt, ¿e na stanowiskach pracy wystêpuje czêsty kontakt z
urz¹dzeniami wykorzystuj¹cymi energiê elektryczn¹, jako czynnik energetycz-
ny, mo¿liwoœci bezpiecznej ich obs³ugi nabieraj¹ szczególnego znaczenia.
Instalacje i urz¹dzenia elektryczne powinny byæ wykonane i eksploato-
wane tak, aby nie nara¿a³y pracowników na pora¿enie pr¹dem elektrycz-
nym, przepiêcia atmosferyczne, szkodliwe oddzia³ywanie pól elektroma-

Dokonaæ pomiarów
po zainstalowaniu.

–

58 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

gnetycznych oraz nie stanowi³y zagro¿enia po¿arowego, wybuchowego
i nie powodowa³y innych szkodliwych skutków.
Aby temu sprostaæ, wszystkie elementy urz¹dzeñ lub instalacji elektrycznych
o napiêciu znamionowym > ni¿ 25 [V] wartoœci skutecznej dla pr¹du zmien-
nego lub > ni¿ 60 [V] dla pr¹du sta³ego powinny mieæ w³aœciw¹ ochronê
przed dotykiem bezpoœrednim (ochronê podstawow¹). Ochrona ta mo¿e byæ
realizowana poprzez:

•

izolowanie czêœci czynnych,

•

u¿ycie ogrodzeñ, przegród, obudów czy os³on,

•

u¿ycie barier (przeszkód),

•

umieszczenie poza zasiêgiem rêki,

•

zastosowanie wy³¹czników ró¿nicowopr¹dowych.

Izolowanie czêœci czynnych polega na pokryciu izolacj¹ czêœci obwodu
elektrycznego znajduj¹cego siê pod napiêciem.
Ogrodzenia, obudowy itp. musz¹ byæ trwale zamocowane w taki sposób,
aby ich usuniêcie by³o mo¿liwe jedynie przy u¿yciu narzêdzi lub wy³¹czeniu
napiêcia z czêœci czynnych znajduj¹cych siê wewn¹trz nich.
Bariery (przeszkody) chroni¹ przed przypadkowym dotkniêciem czêœci
czynnych. Mog¹ byæ usuwane bez u¿ycia narzêdzi, lecz musz¹ byæ zabez-
pieczone przed nieumyœlnym usuniêciem.
Umieszczenie czêœci czynnych poza zasiêgiem rêki chroni przed ich przy-
padkowym dotkniêciem.
Zastosowanie wy³¹czników ró¿nicowopr¹dowych stanowi uzupe³nienie
ochrony w przypadku nieskutecznoœci wczeœniej wymienionych œrodków
ochrony oraz w przypadku nieostro¿noœci pracownika, jak równie¿ mo¿e
stanowiæ œrodek ochrony. Ich zadzia³anie uwarunkowane jest dotkniêciem
fazy i powoduje bardzo szybkie wy³¹czenie obwodów pr¹du.

[17],[18], [PN-14]

–

59 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy
skutecznoœæ ochrony
przeciwpora¿eniowej
przed dotykiem
bezpoœrednim zosta³a
potwierdzona
pomiarami?

Obiekty budowlane, w których prowadzisz dzia³alnoœæ musz¹ byæ w czasie
ich u¿ytkowania poddawane przez w³aœciciela lub zarz¹dcê:

•

okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, polegaj¹cej na sprawdzeniu
stanu sprawnoœci technicznej i wartoœci u¿ytkowej ca³ego obiektu budow-
lanego. Do zakresu tej kontroli nale¿y równie¿ badanie instalacji elek-
trycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawnoœci po³¹czeñ,
osprzêtu, zabezpieczeñ i œrodków ochrony od pora¿eñ, opornoœci izo-
lacji przewodów oraz uziemieñ instalacji i aparatów.

W³aœciwy organ mo¿e – w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu tech-
nicznego obiektu budowlanego lub jego czêœci, mog¹cego spowodowaæ
zagro¿enie ¿ycia lub zdrowia ludzi, bezpieczeñstwa mienia, œrodowiska –
nakazaæ przeprowadzenie, w ka¿dym terminie, kontroli, a tak¿e za¿¹daæ
przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego czêœci.

Kontrolê stanu technicznego instalacji elektrycznych i piorunochronnych
powinny przeprowadzaæ osoby posiadaj¹ce kwalifikacje wymagane przy
wykonywaniu dozoru lub us³ug w zakresie naprawy lub konserwacji odpo-
wiednich urz¹dzeñ energetycznych, okreœlone w przepisach szczególnych.
Osoba dokonuj¹ca badañ i pomiarów winna dostarczyæ Ci protokó³
(protoko³y) z wynikami swojej pracy.

[17], [11],[18]]

Co najmniej raz
na 5 lat.

Kontrola w ka¿dym
terminie.

Pracodawco, czy
instalacje i urz¹dzenia
elektryczne maj¹
zapewnion¹ ochronê
przed pora¿eniem –
przed dotykiem
poœrednim?

Ochrona przed dotykiem poœrednim (zwana ochron¹ dodatkow¹) czêœci
instalacji elektrycznych, które w normalnych warunkach nie znajduj¹ siê pod
napiêciem, lecz w sytuacjach awaryjnych mo¿e siê w nich pojawiæ napiêcie
(np. w wyniku uszkodzenia izolacji). Ma ona na celu ograniczenie skutków
pora¿enia w razie dotkniêcia do czêœci przewodz¹cych dostêpnych, które
niespodziewanie znalaz³y siê pod niebezpiecznym napiêciem, i opiera siê na
szybkim, samoczynnym wy³¹czeniu zasilania obwodu, w którym nast¹pi³o

Na bie¿¹co.

–

60 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

uszkodzenie gro¿¹ce pora¿eniem pr¹dem. Ochronê tak¹ zapewniaj¹: bez-
pieczniki topikowe, wy³¹czniki nadpr¹dowe, wy³¹czniki ró¿nicowopr¹dowe.
Ochrona przed dotykiem poœrednim w urz¹dzeniach elektrycznych niskiego
napiêcia mo¿e byæ osi¹gniêta przez zastosowanie co najmniej jednego z
poni¿ej wymienionych œrodków:

•

samoczynnego wy³¹czania zasilania,

•

urz¹dzeñ II klasy ochronnoœci lub o izolacji równowa¿nej,

•

izolowanie stanowiska,

•

nieuziemionych po³¹czeñ wyrównawczych,

•

separacji elektrycznej.

Pracodawco porozmawiaj na ten temat z elektrykiem, który posiada stosowne
uprawnienia.

[5],[18] [PN-12]

Pracodawco, czy
skutecznoœæ ochrony
przeciwpora¿eniowej
przed dotykiem
poœrednim potwierdzi³eœ
pomiarami?

Czasookresy badañ eksploatacyjnych instalacji i urz¹dzeñ elektrycznych s¹
œciœle zwi¹zane z warunkami œrodowiskowymi, w jakich s¹ eksploatowane.
I tak:

•

w wyziewach ¿r¹cych – nie rzadziej ni¿ co 1 rok,

•

zagro¿one wybuchem – nie rzadziej ni¿ co 1 rok,

•

otwarta przestrzeñ – nie rzadziej ni¿ co 1 rok – skutecznoœæ ochrony prze-
ciwpora¿eniowej i nie rzadziej ni¿ co 5 lat – rezystancja izolacji instalacji i
urz¹dzeñ,

•

bardzo wilgotne (o wilgotnoœci 100%) i przejœciowo wilgotne (o wilgotno-
œci 75-100%) - nie rzadziej ni¿ co 1 rok skutecznoœæ ochrony przeciwpo-
ra¿eniowej i nie rzadziej ni¿ co 5 lat – rezystancja izolacji instalacji i urz¹-
dzeñ,

•

gor¹ce (o temperaturze powietrza ponad 35

C) - nie rzadziej ni¿ co 1 rok –

skutecznoœæ ochrony przeciwpora¿eniowej i nie rzadziej ni¿ co 5 lat – re-
zystancja izolacji instalacji i urz¹dzeñ,

W okresach zale¿-
nych od œrodowi-
ska, w jakich s¹
eksploatowane.

–

61 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

•

zagro¿one po¿arem - nie rzadziej ni¿ co 5 lat – skutecznoœæ ochrony prze-
ciwpora¿eniowej i nie rzadziej ni¿ co 1 rok – rezystancja izolacji instalacji i
urz¹dzeñ,

•

stwarzaj¹ce zagro¿enia dla ludzi (Z I, Z II, Z III) - nie rzadziej ni¿ co 5 lat –
skutecznoœæ ochrony przeciwpora¿eniowej i nie rzadziej ni¿ co 1 rok – re-
zystancja izolacji instalacji i urz¹dzeñ,

•

zapylone – nie rzadziej ni¿ co 5 lat,

•

pozosta³e nie wymienione – nie rzadziej ni¿ co 5 lat.

Bardziej rygorystyczne wymagania odnosz¹ce siê do czasookresów badañ
dotycz¹ placów budów, dla których kontrole okresowe stanu stacjonarnych
urz¹dzeñ elektrycznych pod wzglêdem bezpieczeñstwa winieneœ przeprowa-
dzaæ co najmniej jeden raz w miesi¹cu, natomiast kontrolê stanu opornoœci
izolacji tych urz¹dzeñ – co najmniej dwa razy w roku, a ponadto:

•

przed uruchomieniem urz¹dzenia po dokonaniu zmian i napraw czêœci
elektrycznych i mechanicznych,

•

przed uruchomieniem urz¹dzenia, które nie by³o czynne przez okres po-
nad jednego miesi¹ca,

•

przed uruchomieniem urz¹dzenia po jego przemieszczeniu.

W przypadku zastosowania urz¹dzeñ ochronnych ró¿nicowopr¹dowych, w
instalacjach rozdzia³u energii elektrycznej, ich dzia³anie nale¿y sprawdzaæ
ka¿dorazowo przed przyst¹pieniem do pracy.
Szczegó³owe wymagania dotycz¹ce badañ ochronnych powinny byæ okre-
œlone w instrukcji eksploatacji urz¹dzenia. Pracodawco, po wykonanych pra-
cach kontrolno -pomiarowych, przy urz¹dzeniach i instalacjach elektrycznych,
¿¹daj protoko³u z badañ i pomiarów wraz ze szkicami rozmieszczenia bada-
nych urz¹dzeñ i uziomów.

[5],[18], [PN-12]

–

62 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy urz¹-
dzenia i instalacje ener-
getyczne s¹ w³aœciwie
eksploatowane?

Pamiêtaj, ¿e urz¹dzenia i instalacje energetyczne bêd¹ w³aœciwie eksploato-
wane, je¿eli bêdziesz zatrudnia³ przy tych urz¹dzeniach osoby z odpowied-
nimi uprawnieniami.

Eksploatacj¹ urz¹dzeñ, instalacji i sieci mog¹ zajmowaæ siê osoby, które
spe³niaj¹ wymagania kwalifikacyjne dla nastêpuj¹cych stanowisk pracy:
1) dozoru — do których zalicza siê stanowiska pracowników technicznych

i innych osób kieruj¹cych czynnoœciami osób wykonuj¹cych prace w za-
kresie: obs³ugi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym i monta¿u
oraz stanowiska osób sprawuj¹cych nadzór nad eksploatacj¹ urz¹dzeñ,

instalacji i sieci,

2) eksploatacji — do których zalicza siê stanowiska osób wykonuj¹cych

prace w zakresie okreœlonym w pkt 1.

Prace dotycz¹ wykonywania nastêpuj¹cych czynnoœci:
1) w zakresie obs³ugi — czynnoœci maj¹cych wp³yw na zmiany parametrów

pracy obs³ugiwanych urz¹dzeñ, instalacji i sieci przy zachowaniu wyma-

gañ bezpieczeñstwa i ochrony œrodowiska,

2) w zakresie konserwacji — czynnoœci zwi¹zanych z zabezpieczeniem

i utrzymaniem nale¿ytego stanu technicznego urz¹dzeñ, instalacji i sieci,

3) w zakresie napraw — czynnoœci zwi¹zanych z usuwaniem usterek, uszko-

dzeñ oraz remontów urz¹dzeñ, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich
do wymaganego stanu technicznego,

4) w zakresie kontrolno-pomiarowym — czynnoœci niezbêdnych dla dokona-

nia oceny stanu technicznego i sprawnoœci energetycznej urz¹dzeñ, insta-
lacji i sieci,

5) w zakresie monta¿u — czynnoœci niezbêdnych do zainstalowania oraz

przy³¹czania urz¹dzeñ, instalacji i sieci.

Ze wzglêdu na szczególny charakter urz¹dzeñ i instalacji energetycznych –

urz¹dzenia niebezpieczne – du¿ego znaczenia nabiera w³aœciwe ich opisanie

i oznakowanie.

[5],[18] [PN-12]

Na bie¿¹co.

–

63 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Transport

Pracodawco,
czy w zak³adzie
przestrzegane s¹ normy
przy przemieszczaniu
ciê¿arów w transporcie
rêcznym?

Przy rêcznym przemieszczaniu przedmiotów – tam, gdzie jest to mo¿liwe –
musisz zapewniæ sprzêt pomocniczy odpowiednio dobrany do ich wielkoœci,
masy i rodzaju, zapewniaj¹cy bezpieczne i dogodne wykonywanie pracy.
Masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika nie mo¿e prze-
kraczaæ:

1) 30 kg — przy pracy sta³ej,
2) 50 kg — przy pracy dorywczej.

Niedopuszczalne jest rêczne przenoszenie przedmiotów o masie przekracza-
j¹cej 30 kg na wysokoœæ powy¿ej 4 m lub na odleg³oœæ przekraczaj¹c¹ 25 m.
Podczas oburêcznego przemieszczania przedmiotów si³a u¿yta przez pra-
cownika, niezbêdna do zapocz¹tkowania ruchu przedmiotu, nie mo¿e prze-
kraczaæ wartoœci:

1) 300 N — przy pchaniu,
2) 250 N — przy ci¹gniêciu,

przy czym podane wartoœci okreœlaj¹ sk³adow¹ si³y mierzon¹ równolegle do
pod³o¿a. Wartoœci si³ u¿ywanych przez pracownika do poruszania elementów
urz¹dzeñ s³u¿¹cych do rêcznego przemieszczania przedmiotów (w szczegól-
noœci dŸwigni, korb, kó³) nie mog¹ przekraczaæ:

1) 250 N — w przypadku obs³ugi oburêcznej,
2) 120 N — w przypadku obs³ugi jednorêcznej.

Dopuszczalne jest rêczne przetaczanie przedmiotów o kszta³tach okr¹g³ych
(w szczególnoœci beczek, rur o du¿ych œrednicach), pod warunkiem spe³nie-
nia nastêpuj¹cych wymagañ:

Na bie¿¹co.

–

64 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

1) masa rêcznie przetaczanych przedmiotów po terenie poziomym nie

mo¿e przekraczaæ 300 kg na jednego pracownika,

2) masa rêcznie wtaczanych przedmiotów na pochylnie przez jednego

pracownika nie mo¿e przekraczaæ 50 kg.

[24]

Pracodawco, czy drogi
komunikacyjne
dostosowa³eœ do
œrodków transportu
wewnêtrznego oraz
przewo¿onego ³adunku?

Jesteœ obowi¹zany zapewniæ na terenie zak³adu pracy wykonane i oznako-
wane, zgodnie z Polskimi Normami i w³aœciwymi przepisami, drogi komunika-
cyjne i transportowe oraz drogi dla pieszych, i utrzymywaæ je w stanie nie
stwarzaj¹cym zagro¿eñ dla u¿ytkowników. Drogi i przejœcia nie mog¹ prowa-
dziæ przez miejsca, w których wystêpuj¹ zagro¿enia dla ich u¿ytkowników.
Powinieneœ ponadto zadbaæ, aby drogi i przejœcia posiada³y wymiary odpo-
wiednie do liczby potencjalnych u¿ytkowników oraz rodzajów i wielkoœci sto-
sowanych urz¹dzeñ transportowych i przemieszczanych ³adunków. Pochylnie
powinny umo¿liwiaæ bezpieczne poruszanie siê pracowników i dogodny
transport ³adunków. Na skrzy¿owaniach dróg powinieneœ zapewniæ dobr¹
widocznoœæ.

[11]

Przed rozpoczê-
ciem produkcji.

Pracodawco, czy drogi,
przejœcia komunikacyjne
i rampy utrzymujesz we
w³aœciwym stanie tech-
nicznym?

Powinieneœ posiadaæ takie urz¹dzenia lub inne rozwi¹zania techniczne, które
zapewniaj¹ odprowadzanie wód opadowych. Na drogach transportowych nie
powinny wystêpowaæ progi ani stopnie. Przy zró¿nicowanych poziomach,
ró¿nice nale¿y wyrównaæ pochylniami. Na drogach – w miejscach, w których
mo¿liwe jest niespodziewane wtargniêcie pieszych, musisz ustawiæ barierki
lub zastosowaæ inne skuteczne urz¹dzenia ochronne. Dróg, przejœæ i do-
jazdów po¿arowych nie wolno zastawiaæ materia³ami, œrodkami transportu,
sprzêtem i innymi przedmiotami. Miejsca niebezpieczne na przejœciach, za-
gra¿aj¹ce potkniêciem siê, upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie) musisz
pomalowaæ barwami bezpieczeñstwa zgodnie z Polskimi Normami. Praco-

Przed
uruchomieniem,
a nastêpnie
na bie¿¹co.

–

65 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

dawco, jesteœ obowi¹zany zapewniæ drogi ewakuacyjne ze wszystkich po-
mieszczeñ obiektu budowlanego, w których mog¹ przebywaæ pracownicy,
umo¿liwiaj¹ce szybkie wydostanie siê na otwart¹ przestrzeñ. We wszystkich
miejscach na terenie zak³adu pracy, w których mog¹ przebywaæ pracownicy,
jesteœ obowi¹zany zapewniæ oœwietlenie elektryczne w porze nocnej – je¿eli
oœwietlenie dzienne jest niewystarczaj¹ce.

[11]

Pracodawco, czy zapew-
ni³eœ odpowiedni stan
techniczny œrodków
transportu zak³adowego?

Pracodawco, pamiêtaj, ¿e przy obs³udze urz¹dzeñ transportu zmechanizo-
wanego mog¹ byæ zatrudnione tylko osoby o kwalifikacjach w³aœciwych do
obs³ugi okreœlonego urz¹dzenia. Przed rozpoczêciem pracy operator winien
sprawdziæ stan techniczny urz¹dzenia (tzw. OC) i dokonaæ stosownego zapi-
su w ksi¹¿ce oglêdzin codziennych.

[23]

Przed ka¿dym
uruchomieniem.

Magazynowanie

Pracodawco, czy
substancje i preparaty
chemiczne stosowane
w zak³adzie s¹ oznako-
wane w sposób umo¿li-
wiaj¹cy identyfikacjê
i okreœlenie ich
w³aœciwoœci?

Osoba wprowadzaj¹ca do obrotu substancjê niebezpieczn¹ lub preparat
niebezpieczny jest obowi¹zana do bezp³atnego udostêpnienia ich odbiorcy
karty charakterystyki takiej substancji lub preparatu, najpóŸniej w dniu ich
pierwszej dostawy. Karta charakterystyki stanowi zbiór informacji o niebez-
piecznych w³aœciwoœciach substancji lub preparatu oraz zasadach i zalece-
niach ich bezpiecznego stosowania. Jest przeznaczona przede wszystkim dla
u¿ytkowników prowadz¹cych dzia³alnoœæ zawodow¹ w celu umo ¿liwienia im
podjêcia w miejscu pracy œrodków niezbêdnych do zapewnienia bezpieczeñ-
stwa oraz ochrony zdrowia cz³owieka i œrodowiska.
Niedopuszczalne jest stosowanie w dzia³alnoœci zawodowej substancji nie-
bezpiecznych i preparatów niebezpiecznych bez posiadania karty charakte-
rystyki. Je¿eli stosujesz w zak³adzie substancje czy preparaty chemiczne,

SprawdŸ, dokonu-
j¹c zakupu, czy
informacje doty-
cz¹ce znakowania
znajduj¹ siê na
opakowaniu.
¯¹daj karty
charakterystyki.

–

66 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

zadbaj, aby pracownicy zostali zapoznani z ich kartami charakterystyk.
Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej i preparatu niebez-
piecznego winno obejmowaæ:

•

nazwê umo¿liwiaj¹c¹ jednoznaczn¹ identyfikacjê substancji lub preparatu,

•

nazwy okreœlonych substancji niebezpiecznych zawartych w preparacie,

•

nazwê i siedzibê, a w przypadku osoby fizycznej – imiê i nazwisko oraz
adres osoby wprowadzaj¹cej substancjê lub preparat do obrotu,

•

odpowiednie znaki ostrzegawcze i napisy,

•

informacje o wymaganym postêpowaniu z opró¿nionymi opakowaniami.

Jeœli w toku produkcji masz do czynienia z substancjami chemicznymi, pa-
miêtaj, ¿e znakuje siê je podaj¹c na etykiecie, umieszczonej trwale na po-
wierzchni opakowania, informacje w jêzyku polskim okreœlaj¹c zawartoœæ
oraz producenta lub dostawcê.

[27], [32]

Pracodawco, czy
magazyny i sk³ady
przystosowa³eœ do
rodzaju sk³adowanych
materia³ów?

Przy sk³adowaniu materia³ów powinieneœ:

•

okreœliæ dla ka¿dego rodzaju sk³adowanego materia³u miejsce, sposób
i dopuszczaln¹ wysokoœæ sk³adowania,

•

zapewniæ, aby masa sk³adowanego ³adunku nie przekracza³a dopuszczal-
nego obci¹¿enia urz¹dzeñ przeznaczonych do sk³adowania (rega³ów, po-
destów itp.),

•

zapewniæ, aby masa sk³adowanego ³adunku, ³¹cznie z mas¹ urz¹dzeñ
przeznaczonych do jego sk³adowania i transportu, nie przekracza³a do-
puszczalnego obci¹¿enia pod³óg i stropów, na który ch odbywa siê sk³a-
dowanie,

•

wywiesiæ czytelne informacje o dopuszczalnym obci¹¿eniu pod³óg, stro-
pów i urz¹dzeñ przeznaczonych do sk³adowania.

[11]

Przed
rozpoczêciem
magazynowania
i sk³adowania.

–

67 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy
w³aœciwie sk³adujesz
lub magazynujesz
materia³y?

Materia³y i inne przedmioty powinny byæ magazynowane w pomieszczeniach
i miejscach do tego przeznaczonych. Pomieszczenia magazynowe powinny
spe³niaæ wymagania bezpieczeñstwa, stosownie do rodzaju i w³aœciwoœci
sk³adowanych w nich materia³ów.
Rega³y powinny mieæ odpowiednio wytrzyma³¹ i stabiln¹ konstrukcjê oraz
zabezpieczenia przed ich przewróceniem siê. Sposób uk³adania materia³ów
na rega³ach i ich zdejmowania nie mo¿e stwarzaæ zagro¿eñ dla bezpieczeñ-
stwa pracowników. Przedmioty ³atwo t³uk¹ce siê, niebezpieczne substancje i
preparaty chemiczne oraz materia³y o najwiêkszej masie powinny byæ sk³a-
dowane na najni¿szych pó³kach rega³ów. Przedmioty, których wymiary,
kszta³t i masa decyduj¹ o ich indywidualnym sposobie sk³adowania, powinny
byæ ustawiane lub uk³adane stabilnie, z uwzglêdnieniem po³o¿enia ich œrodka
ciê¿koœci, tak aby zapobiec ich wywróceniu siê lub spadniêciu.
Przy sk³adowaniu materia³ów w stosach nale¿y zapewniæ:
1) statecznoœæ stosów poprzez sk³adowanie na wysokoœæ uzale¿nion¹ od

rodzaju materia³ów (ich wymiarów, masy, kszta³tu) oraz wytrzyma³oœci
opakowañ,

2) wi¹zanie miêdzy warstwami,
3) uk³adanie stosów tak, aby œrodek ciê¿koœci przedmiotów sk³adowanych

pozostawa³ wewn¹trz obrysu stosów,

4) zachowanie odleg³oœci miêdzy stosami, umo¿liwiaj¹cej bezpieczne uk³a-

danie i przemieszczanie materia³ów.

Roz³adunek stosów powinien byæ prowadzony kolejno, pocz¹wszy od najwy¿-
szych warstw. Niedopuszczalne jest wyjmowanie materia³ów ze œrodka stosów.
Przy sk³adowaniu materia³ów sypkich luzem nale¿y zapewniæ:
1) powierzchniê sk³adow¹, która przy zachowaniu k¹ta zsypu naturalnego

umo¿liwi zachowanie przejœæ lub przejazdów wokó³ ha³dy lub zwa³u,

2) wytrzyma³oœæ zapór odpowiedni¹ do parcia sk³adowanego materia³u syp-

kiego,

Na bie¿¹co.

–

68 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

cd.

3) w miarê potrzeby wynikaj¹cej z ochrony s¹siednich stref pracy oraz tech-

nicznych mo¿liwoœci - szczelne obudowanie miejsca prze³adunku i urz¹-
dzeñ prze³adunkowych oraz po³¹czenie ich z urz¹dzeniami odci¹gaj¹cymi

py³ w miejscu jego powstawania,

4) bezpieczne metody pracy, szczególnie przy rêcznym pobieraniu i przeno-

szeniu materia³ów.

Przy sk³adowaniu materia³ów pyl¹cych luzem nale¿y zapewniæ szczelne
ogrodzenie co najmniej do wysokoœci 0,5 m ponad wysokoœæ sk³adowanego
materia³u. Transport tych materia³ów mo¿e odbywaæ siê wy³¹cznie specjal-

nymi œrodkami transportu lub w zamkniêtych pojemnikach (np. kontenerach).
Przy sk³adowaniu materia³ów sk³onnych do samozapalenia siê nale¿y je za-
bezpieczyæ przed samozap³onem, a w szczególnoœci ograniczyæ wysokoœæ

sk³adowania, stosowaæ kominy wentylacyjne oraz przesypywaæ lub czêsto
przerzucaæ ha³dy i zwa³y. Niedopuszczalne jest sk³adowanie materia³ów bez-
poœrednio pod elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi lub w odleg³o-

œci mniejszej (licz¹c w poziomie od skrajnych przewodów) ni¿:
3) 2 m - od linii niskiego napiêcia,
4) 5 m - od linii wysokiego napiêcia do 15 kV,
5) 10 m - od linii wysokiego napiêcia do 30 kV,
6) 15 m - od linii wysokiego napiêcia powy¿ej 30 kV.

[11]

Nadzór i kontrola stanu bhp

Pracodawco, czy
utworzy³eœ s³u¿bê bhp?

Gdy zatrudniasz wiêcej ni¿ 100 pracowników, masz obowi¹zek utworzyæ
s³u¿bê bezpieczeñstwa i higieny pracy, pe³ni¹c¹ funkcje doradcze i kontrolne.
Inspektor pracy PIP mo¿e nakazaæ utworzenie s³u¿by bhp nawet w przypad-
ku, gdy zatrudniasz mniejsz¹ liczbê pracowników, je¿eli jest to uzasadnione
stwierdzonymi zagro¿eniami zawodowymi.

art. 237

[1]

Jeœli zatrudniasz
powy¿ej 100 pra-
cowników lub
otrzymasz decyzjê
PIP.

–

69 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

Pracodawco, czy
zapewni³eœ wykonywanie
zadañ s³u¿by bhp
zgodnie z przepisami?

Jeœli zatrudniasz do 100 pracowników, mo¿esz powierzyæ wykonywanie za-
dañ s³u¿by bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Gdy posia-
dasz ukoñczone szkolenie – niezbêdne do wykonywania zadañ s³u¿by bhp –
mo¿esz sam wykonywaæ zadania tej s³u¿by, je¿eli:

•

zatrudniasz do 10 pracowników albo

•

zatrudniasz do 20 pracowników i Twój zak³ad zakwalifikowany jest do

grupy dzia³alnoœci, dla której ustalono nie wy¿sz¹ ni¿ trzecia kategoriê ry-
zyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wy-
padków przy pracy i chorób zawodowych.

W przypadku braku kompetentnych pracowników – mo¿esz powierzyæ wyko-
nywanie zadañ s³u¿by bhp specjalistom spoza zak³adu pracy. Pracownik
s³u¿by bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzy³eœ
wykonywanie zadañ s³u¿by bhp, a tak¿e specjalista spoza zak³adu pracy
powinni spe³niaæ wymagania kwalifikacyjne niezbêdne do wykonywania za-
dañ s³u¿by bhp oraz mieæ ukoñczone szkolenie w dziedzinie bezpieczeñstwa
i higieny pracy dla pracowników tej s³u¿by.
Pracownik s³u¿by bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu
powierzy³eœ wykonywanie zadañ tej s³u¿by, nie mog¹ ponosiæ jakichkolwiek
niekorzystnych dla nich nastêpstw z powodu wykonywania zadañ i uprawnieñ
s³u¿by bhp.
Inspektor pracy mo¿e nakazaæ utworzenie s³u¿by bhp albo zwiêkszenie liczby
pracowników tej s³u¿by, je¿eli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagro¿e-
niami zawodowymi.

art. 237

[1]

Jeœli zatrudniasz do
100 pracowników.

Pracodawco, czy konsul-
tujesz z pracownikami
lub ich przedstawicielami

Pracodawco, masz obowi¹zek konsultowania z pracownikami lub ich przed-
stawicielami wszystkich dzia³añ zwi¹zanych z bezpieczeñstwem i higien¹
pracy, w szczególnoœci dotycz¹cych:

Zawsze
w sprawach bhp.

–

70 –

Odpowiedzi

L.p.

Pytania dotycz¹ce

badanego zagadnienia

Tak

Nie

dotyczy

Co powinno siê wykonaæ w przypadku odpowiedzi ,,NIE”

Podstawa prawna podejmowanych dzia³añ naprawczych [nr pozycji literatury]

Termin realizacji

zgodnie

z przepisami

prawnymi

wszystkie dzia³ania
zwi¹zane z
bezpieczeñstwem
i higien¹ pracy?

•

zmian w organizacji pracy i wyposa¿eniu stanowisk pracy, wprowadzania
nowych procesów technologicznych oraz substancji i preparatów che-
micznych, je¿eli mog¹ one stwarzaæ zagro¿enie dla zdrowia lub ¿ycia pra-
cowników,

•

oceny ryzyka zawodowego wystêpuj¹cego przy wykonywaniu okreœlo-
nych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku,

•

tworzenia s³u¿by bhp lub powierzania wykonywania zadañ tej s³u¿by in-
nym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej
pomocy,

•

przydzielania pracownikom œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie¿y i
obuwia roboczego,

•

szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeñstwa i higieny pracy.

Pamiêtaj, ¿e pracownicy lub ich przedstawiciele mog¹ przedstawiaæ Ci wnio-
ski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagro¿eñ zawodowych.
Masz tak¿e obowi¹zek zapewniæ odpowiednie warunki do przeprowadzania
konsultacji, a zw³aszcza zapewniæ, aby odbywa³y siê w godzinach pracy. Za
czas nieprzepracowany w zwi¹zku z udzia³em w konsultacjach pracownicy
lub ich przedstawiciele zachowuj¹ prawo do wynagrodzenia.
Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotycz¹cy
spraw zagro¿enia zdrowia i ¿ycia pracowników inspektorzy pracy Pañstwowej
Inspekcji Pracy przeprowadzaj¹ kontrole.

art. 237

11a

[1]

–

71 –

Literatura

1. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94

ze zmianami oraz z 2004 r. nr 120, poz. 1252)

2. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r.

w sprawie szczegó³owej treœci œwiadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego
wydawania i prostowania (Dz. U. nr 60, poz. 282, ostatnia zm. Dz. U. z 2003
r. nr 230, poz.2289)

3. Rozporzadzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w spra-

wie szczególowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczenstwa i higieny
pracy (Dz. U. nr 62 poz. 285) obowi¹zuj¹ce do 30 czerwca 2005 r. oraz
Rozporzadzenie Ministra Gospodarki i Pracy 27 lipca 2004 r. w sprawie
szkolenia w dziedzinie bezpieczenstwa i higieny pracy (Dz. U. nr 180, poz.
1860) obowi¹zujace od 1 lipca 2005 r.

4. Rozporzadzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spolecznej z 30 maja 1996 r.

w sprawie przeprowadzania badan lekarskich pracowników, zakresu profi-
laktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczen lekarskich
wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U. nr 69 poz.
332, ostatnia zm. Dz. U. z 2001 r. nr 128, poz. 1405)

5. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej z 28 kwiet-

nia 2003 r. w sprawie szczegó³owych zasad stwierdzania posiadania kwalifi-
kacji przez osoby zajmuj¹cych siê eksploatacj¹ urz¹dzeñ, instalacji i sieci
(Dz. U. nr 89, poz. 828 ze zm.)

6. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w spra-

wie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach
zwi¹zanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobo-
wych pracownika (Dz. U. nr 62, poz. 286, ostatnia zm. Dz. U. z 2003 r. nr
230, poz. 2293)

7. Ustawa z 10 paŸdziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracê

(Dz. U. nr 200, poz. 1679)

8. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 9 wrzeœnia 2003 r. w sprawie wysokoœci

minimalnego wynagrodzenia za pracê w 2004 r. (Dz.U. nr 167, poz. 1623)

9. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r.

w sprawie szczegó³owych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, usta-
lania i wyp³acanie wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniê¿-

nego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14, ostatnia zm. Dz. U. z 2003 r. nr 230,
poz. 2250)

10. Ustawa z 4 marca 1994 r. o zak³adowym funduszu œwiadczeñ socjalnych

(Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ostatnia. zm. 2003 r. nr 213, poz. 2081)

11. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 wrzeœnia 1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz. U. z
2003 r. nr 169, poz.1650)

12. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania oko-

licznoœci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowa-
nia, a tak¿e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy
pracy (Dz. U. nr 115, poz. 744, zm. Dz. U. z 2004 r. nr 14, poz. 117)

13. Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed nastêpstwami u¿y-

wania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. nr 10, poz. 55, ostat-
nia zm. Dz. U. z 2003 r. nr 229, poz. 2274)

14. Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnoœci oraz zmianie nie-

których ustaw (Dz. U. nr 166, poz. 1360 ze zmianami, ostatnia zm. Dz. U.
z 2004 r. nr 96, poz. 959)

15. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie wa-

runków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 75, poz. 690, ostatnia zm. Dz. U. z 2004 r. nr 109, poz. 1156)

16. Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. nr 122, poz.

1321, ostatnia zm. Dz. U. z 2004 r. nr 96, poz. 959)

17. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz.

1016, ostatnia zm. Dz. U. z 2004 r. nr 93, poz. 888)

18. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z 17 wrzeœnia 1999 r. w sprawie bez-

pieczeñstwa i higieny pracy przy urz¹dzeniach i instalacjach energetycz-
nych (Dz. U. nr 80, poz. 912)

19. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w spra-

wie rodzajów prac wymagaj¹cych szczególnej sprawnoœci psychofizycznej
(Dz. U. nr 62, poz. 287)

20. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w spra-

wie rodzajów prac, które powinny byæ wykonywane przez co najmniej dwie
osoby (Dz. U. nr 62, poz. 288)

–

72 –

21. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emery-

talnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szcze-
gólnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43, ostatnia zm. Dz. U. z 1998 r. nr
162, poz. 1118)

22. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r.

w sprawie bezpieczeñstwa i higieny pracy na stanowiskach wyposa¿onych
w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973)

23. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. w sprawie bezpie-

czeñstwa i higieny pracy przy u¿ytkowaniu wózków jezdniowych z napêdem
silnikowym (Dz. U. nr 70, poz. 650, zm. Dz. U. z 2003 r. nr 65, poz. 603)

24. Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Spo³ecznej z 14 marca 2000 r.

w sprawie bezpieczeñstwa i higieny pracy przy rêcznych pracach transpor-
towych (Dz. U. nr 26, poz 313, zm. Dz. U. z 2000 r. nr 82, poz. 930)

25. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 10 wrzeœnia 1996 r. w sprawie wykazu

prac szczególnie uci¹¿liwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. nr
114, poz. 545,. zm. Dz. U. z 2002 r. nr 127, poz. 1092)

26. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 1 grudnia 1990 r. w sprawie wykazu prac

wzbronionych mlodocianym (Dz. U. nr 85 poz. 500, ostatnia zm. Dz. U.
z 2002 r. nr 127 poz. 1091)

27. Ustawa z 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych

(Dz. U. nr 11, poz. 84 z póŸn. zm.). Ustawa z 24 czerwca 1983 r. o spo³ecz-
nej inspekcji pracy (Dz. U. nr 35, poz. 163, ostatnia zm. Dz. U. z 2001 r. nr
128, poz. 1405)

28. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej z 31 marca

2003 r. w sprawie zasadniczych wymagañ dla œrodków ochrony indywidual-
nej (Dz. U. nr 80 poz. 725)

29. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpie-

czeñstwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz. U. nr 40, poz. 470)

30. Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji spo³ecznej i zawodowej oraz

zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776, ostatnia zm.
Dz. U. z 2004 r. nr 99, poz. 1001)

31. Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z 2 wrzeœnia 2003 r. w sprawie oznako-

wania opakowañ substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych
(Dz. U. nr 173, poz. 1679)

Polskie Normy

32. PN-N-18002, Wytyczne do oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach

pracy

33. PN-92/N-01255 Barwy bezpieczeñstwa i znaki bezpieczeñstwa.
34. PN-92/N-01256/01 Znaki bezpieczeñstwa. Ochrona przeciwpo¿arowa.
35. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeñstwa. Ewakuacja.
36. PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeñstwa. Ochrona i higiena pracy.
37. PN-75/M-69210 Zbiorniki transportowe do gazów. Barwy rozpoznawcze i

znakowanie.

38. PN-ISO-32:1994 Sprzêt medyczny. Butle do gazów medycznych. Oznako-

wanie zawartoœci.

39. PN-EN-45014 Ogólne kryteria dotycz¹ce deklaracji zgodnoœci wydawanej

przez dostawców.

40. PN-90/0-79251 Opakowania jednostkowe z zawartoœci¹. Znaki i znakowanie.
41. PN-74/T-06260 •ród³a promieniowania elektromagnetycznego. Znaki

ostrzegawcze.

42. PN-79/J-0802 •ród³a promieniowania jonizuj¹cego. Znaki ostrzegawcze.
43. PN-88/E-08501 Znaki bezpieczeñstwa. Urz¹dzenia elektryczne.
44. PN-70/N-01270 Wytyczne znakowania ruroci¹gów.
45. PN-IEC 60363 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
46. PN-71/B-2380 Oœwietlenie wnêtrz œwiat³em dziennym. Warunki Ogólne.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dostosuj zakład do przepisów prawa pracy Komentarz do ankiety kontrolnej bhp na budowie, 2005 cz3
Dostosuj zakład do przepisów prawa pracy Komentarz do ankiety kontrolnej bhp na budowie, 2005 cz1
dostosowanie maszyn do minimaln Nieznany
16 Przygotowanie pasieki do zim Nieznany (2)
Dostosuj zakład do przepisów prawa pracy Komentarz do ankiety kontrolnej bhp na budowie, 2005 cz2
Dostosuj zakład do przepisów prawa pracy Komentarz do ankiety kontrolnej bhp na budowie, 2005 cz3
16 Zakladanie gospodarstwa ogro Nieznany (2)
Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy
Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy 2010
Dostosuj swój zakład do przepisów bhp
Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Poradnik dla pracodawców małych zakładów przetwór
12 Zakladanie pasiekiid 13664 Nieznany (2)
16 ROZ w sprawie warunkow tec Nieznany
4 Zalozenia wyjsciowe do wyceny Nieznany (2)
08 Zakladanie i prowadzenie szk Nieznany

więcej podobnych podstron