1

Dr hab. Ewa Freyberg

Profesor w Katedrze Ekonomii II

Kolegium Gospodarki Światowej

MIKROEKONOMIA I

Wykład 7

Czy istnieje doskonały system regulowania

gospodarki przez rząd?

Reforma regulacji w ramach OECD (1995)
Sformułowanie zestawu zasad koniecznych do

podniesienia jakości regulacji:

¾

precyzyjne określenie problemu wymagającego

regulacji

¾

uzasadnienie interwencji rządu z punktu

widzenia analizy kosztów i korzyści

¾

porównanie z innymi wariantami regulacji

¾

stwierdzenie, jak wygląda „historia” regulacji

danego problemu

¾

wybór właściwego organu regulacyjnego

2

Reforma regulacji OECD (c.d.)

¾

przeprowadzenie pełnej oceny skutków regulacji

(Real Impact Assessment) z zastosowaniem

ilościowych metod szacowania korzyści i kosztów

¾

zachowanie przejrzystości w alokacji kosztów i

korzyści w odniesieniu do poszczególnych grup

podmiotów

¾

weryfikacja regulacji z punktu widzenia spójności,

jasności przepisów

¾

przeprowadzenie konsultacji ze wszystkimi

podmiotami objętymi regulacją. Rola publicznej

debaty w wywieraniu presji na rząd.

Raporty OECD na temat przebiegu reformy

regulacji w poszczególnych krajach

Raport jedną z metod oceny przebiegu reformy

i motywacją do dalszych działań
Raport dotyczący Polski (2002)

¾

w zasadzie pozytywna ocena przebiegu reformy

¾

wskazanie na szereg zagrożeń: konflikt między jakością

prawa a tempem wprowadzania nowych przepisów

(efekt dostosowania prawa do prawa UE)

¾

słaba koordynacja pracy instytucji odpowiedzialnych

za jakość prawa

¾

zbyt szczupłe zasoby Centrum Legislacyjnego Rządu

¾

brak kontroli przy sporządzaniu oceny skutków regulacji

¾

połowiczne konsultacje społeczne

3

Ocena skutków regulacji – polskie

doświadczenia

•

Narzędzie pozwalające ocenić przydatność danej

regulacji, jej skutki dla podmiotów objętych

regulacją

•

Konieczność ilościowego oszacowania kosztów

i korzyści regulacji oraz przeprowadzenia

konsultacji społecznych

•

W Polsce Rządowe Centrum Legislacji

nie przygotowane do nadzorowania jakości OSR

•

W praktyce większość dokumentów oceniających

skutki regulacji żenująco słaba, pozbawiona

analizy ilościowej

•

Niski standard OSR jedną z przyczyn niskiej

jakości polskiego prawa

Niektóre elementy oceny polskiego systemu

regulacji

•

Inflacja przepisów

•

Duża ilość orzeczeń o niezgodności ustaw

z Konstytucją

•

Ogromna ilość nowelizacji

•

Nieprzejrzystość przepisów

•

Mało zrozumiały język

•

Brak prawdziwie publicznej debaty

•

Wysoki stopień upolitycznienia procesu

stanowienia prawa

4

Reforma regulacji w ramach Unii

Europejskiej

•

Reforma regulacji „Better Regulation”

wprowadzona w 2002 roku

•

Cel: uproszczenie regulacji wspólnotowych i

krajowych oraz zmniejszenie obciążeń

administracyjnych

•

Przejęcie od OECD zasad sporządzania oceny

skutków regulacji z naciskiem na stosowanie

ilościowych metod szacowania kosztów i korzyści

•

Realizacja reformy na poziomie wspólnoty

i na poziomie krajów członkowskich

Program reformy regulacyjnej w Polsce

na lata 2006-2008

•

Instytucja odpowiedzialna za koordynację:

Ministerstwo Gospodarki

•

Włączenie do analizy skutków regulacji szacunku

obciążeń administracyjnych

•

Blokowanie ustaw z nieprawidłową OSR

•

Utworzenie centralnej bazy danych OSR

•

Identyfikacja aktów prawnych do uproszczenia

•

Usprawnienie systemu wdrażania dyrektyw UE

5

Mocne i słabe strony Programu

•

Program mocny od strony formalnej

•

Zawiera harmonogram prac i instytucje

odpowiedzialne za poszczególne elementy

programu

•

Koordynacja na szczeblu Ministerstwa

Gospodarki. Ministerstwo nie ma wystarczająco

silnej pozycji w stosunku do pozostałych resortów

•

Niebezpieczeństwo realizacji interesów

resortowych kosztem interesu publicznego

Doświadczenia Stanów Zjednoczonych

szczególnie przydatne

•

Stany Zjednoczone nie należą do krajów o niskim

stopniu regulacji ale wykazują dużą dbałość

o jakość regulacji

•

Silny nacisk na chronienie konkurencyjności

gospodarki

•

Profesjonalizm w przygotowywaniu ilościowej

analizy kosztów i korzyści regulacji

•

Szerokie wykorzystanie debaty publicznej

•

Wykorzystanie rozwiązań stosowanych

w sektorze prywatnym (metody zarządzania,

nowe technologie) do zarządzania sektorem

publicznym

6

Współpraca UE-USA

•

Mapa drogowa współpracy w zakresie

reformy regulacji

•

15 sektorów, w których następować będzie

harmonizacja przepisów między USA i UE

•

Trudności w konwergencji polityki w zakresie

konkurencji

Rola rządu federalnego USA w poprawie

jakości regulacji

•

Nadzór i koordynacja działań reformatorskich

w Urzędzie Zarządzania i Budżetu, podległym

Prezydentowi

•

Raporty dla Kongresu o przebiegu reformy

•

Obowiązek sporządzania analizy korzyści

i kosztów w ujęciu pieniężnym

•

Upublicznienie wszystkich etapów prac

nad projektami ustaw

•

Wprowadzenie kontroli objętości ustaw

oraz przepisów objaśniających

7

Uciążliwość polskiej regulacji gospodarczej

na tle innych systemów

Regul. Ekon.

Regul. Adm.

USA

1.0

1.2

UE

2.1

2.0

Czechy

2.5

1.7

Węgry

2.6

0.5

Polska

3.6

1.8

Zródło: OECD 2000

Wpływ reformy regulacji na tempo wzrostu

GDP (15-20 lat)

sektory kraj. OECD

% wzrost GDP

Energia elektr. USA

0.9

Transp. lotn.

Japonia

5.6

Transp. drog.

Niemcy

4.9

Telekom.

Francja

4.8

Handel det.

Wlk. Brytania

3.5

Holandia

3.5

Hiszpania

5.6

Szwecja

3.1