1

SPOSOBY ROZUMIENIA POJĘCIA „WYCHOWANIE”

A. W języku opinii publicznej, gdy mówimy o wychowaniu, najczęściej odnosimy się do jakiegoś „systemu” lub

całości struktur, instytucji, procesów społecznych… W ten sposób mówimy o:

Æ wychowaniu zróżnicowanym przestrzennie i kulturowo (wych. europejskie, azjatyckie,

amerykańskie, chrześcijańskie, buddyjskie, wychowanie miejskie i wiejskie itp.)

Æ wychowaniu zróżnicowanym historycznie (wych. starożytne, średniowieczne, komunistyczne,

ponowoczesne itp.)

Æ wychowaniu realizowanym przez różne instytucje lub w różnych sytuacjach (wych. rodzinne,

szkolne, kościelne, podwórkowe, wych. na ulicy, w grupach rówieśniczych, w grupach

nieformalnych, w chwilach zabawy, w czasie wolnym, przez lekturę czasopism, książek,

komiksów, na dyskotekach, w kinie, teatrze, w pubach, przez radio, telewizję, Internet, sport itp.)

Æ wychowaniu zróżnicowanym przez sposoby postępowania, struktury, zasady stosowane

(wych. prywatne i publiczne, wych. świeckie i wyznaniowe, scentralizowane i zdecentralizowane)

B. Wychowanie rozumiane jako oddziaływanie wychowawców – „wywierających wpływ”

(definicja prakseologiczna wg S. Kunowskiego)

Æ ważne jest tu przede wszystkim działanie wychowawców, wpływanie na wychowanków i urabianie

ich

Æ wychowanie jako interwencja wychowawcza, która obecnie nie sprowadza się tylko do

intencjonalnej/nieintencjonalnej działalności i obecności

„tradycyjnych wychowawców”

(wychowawców, nauczycieli, duszpasterzy itp.); obok nich coraz większego znaczenia nabierają grupy,

bohater (bohaterzy) komiksu, gry komputerowej, filmu, gwiazdy kina lub piosenki, charyzmatyczni

przywódcy ruchów (np. o charakterze sekty), mistrzowie sportu itd.

C. Wychowanie rozumiane jako proces rozwoju osobowego (wzrostu)

(definicja ewolucyjna wg S. Kunowskiego)

Æ np. I. Doughton; „Wychowanie jest procesem rozwoju, który zachodzi w indywidualnej jednostce jako

rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na to środowisko.”

Æ definicje te mają zazwyczaj charakter pajdocentryczny- przedstawianie dziecka w centrum rozwoju i

przez zwrócenie uwagi na jego swobodny wzrost i dojrzewanie

Æ obok przyswojenia sobie norm i wartości społecznych, podkreśla się dzisiaj aspekt aktywny i

kreatywny jednostki – wychowanek nabiera coraz większego znaczenia jako aktywny twórca swojego

wychowania

D. Wychowanie rozumiane jako relacja interpersonalna między wychowawcą i wychowankiem

Æ coraz częściej są one widziane w swojej złożoności jako wypadkowe struktur kulturowych,

społecznych, ekonomicznych, politycznych, religijnych (psychicznych), które w różny sposób je

warunkują.

E. Wychowanie pojmowane jako efekt (rezultat)

2

Æ „Działanie, które zmierza do wywołania i rozwinięcia w dziecku pewnej liczby stanów fizycznych,

umysłowych i moralnych, jakich domagają się od niego i społeczeństwo polityczne jako całość i

środowisko specjalne, do którego jest ono szczególnie przeznaczone /…/” (E. Durkheim)

Æ obecnie dąży się do wieloaspektowego wymiaru wychowania jako pewnej (podstawowej) właściwości

człowieka, określanej mianem człowieczeństwa; poza sferą duchową, intelektualną i pamięcią,

uwzględnia się wrażliwość, zmysłowość, cielesność, społeczność, polityczność, aktywność manualną i

techniczną, na rzecz globalnej (holistycznej) edukacji osoby, wpisaną w konkretną historyczną

egzystencję wspólnotową

WYCHOWANIE TO:

* Dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych
* Społecznie uznawany system działania pokoleń starszych na dorastające dla przygotowania według

określonego ideału nowego człowieka do przyszłego życia

* Działania zmierzające do trwałej modyfikacji, ukształtowania lub rozwinięcia dyspozycji

wolicjonalno-emocjonalnych w osobowości jednostki./H. Muszyński/

* System działań zmierzających do określonych rezultatów wychowawczych
* Proces zdobywania przez jednostkę doświadczeń
* Proces wrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku/ J. Dewey/
* „Dorastanie” do zadań lub „rozwijanie podmiotu” za sprawą jego uczestnictwa w świecie

NAUKI PEDAGOGICZNE

Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

1. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)

Æ Pedagogika ogólna

Æ Pedagogiki szczegółowe

2. Według celów czynności wychowawczych

Æ Dydaktyka

Æ Teoria wychowania

3. Według kryterium wieku

Æ Pedagogika przedszkolna

Æ Pedagogika młodszego wieku szkolnego

Æ Pedagogika szkolna

Æ Pedagogika dorosłych – andragogika

4. Według kryterium rodzaju działalności

Æ Pedagogika obronna

Æ Pedagogika rekreacji

Æ Pedagogika działalności kulturowej

Æ Pedagogika sportu

Æ Pedagogika opiekuńcza

Æ Pedagogika pracy

Æ Pedagogika czasu wolnego

Æ Pedagogika zdrowia

3

5. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji

Æ Pedagogika resocjalizacyjna

Æ Pedagogika rewalidacyjna

Æ Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe)

Æ Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota)

Æ Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi)

6. Według podejmowanych problemów badawczych

Æ Politologia oświaty

Æ Pedagogika społeczna

Æ Pedagogika kształcenia zawodowego

Æ Pedagogika specjalna

Æ Pedagogika porównawcza

Æ Pedagogika systemów oświatowych

Æ Pedeutologia i inne.

NAUKI PEDAGOGICZNE

Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

2. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)

Æ Pedagogika ogólna

Æ Pedagogiki szczegółowe

3. Według celów czynności wychowawczych

Æ Dydaktyka

Æ Teoria wychowania

4. Według kryterium wieku

Æ Pedagogika przedszkolna

Æ Pedagogika młodszego wieku szkolnego

Æ Pedagogika szkolna

Æ Pedagogika dorosłych – andragogika

5. Według kryterium rodzaju działalności

Æ Pedagogika obronna

Æ Pedagogika rekreacji

Æ Pedagogika działalności kulturowej

Æ Pedagogika sportu

Æ Pedagogika opiekuńcza

Æ Pedagogika pracy

Æ Pedagogika czasu wolnego

Æ Pedagogika zdrowia

6. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji

Æ Pedagogika resocjalizacyjna

Æ Pedagogika rewalidacyjna

4

Æ Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe)

Æ Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota)

Æ Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi)

7. Według podejmowanych problemów badawczych

Æ Politologia oświaty

Æ Pedagogika społeczna

Æ Pedagogika kształcenia zawodowego

Æ Pedagogika specjalna

Æ Pedagogika porównawcza

Æ Pedagogika systemów oświatowych

Æ Pedeutologia i inne.

RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA
Teorie wychowania autorytarnego:

- pedagogika behawiorystyczna
- pedagogika konserwatywna

RACJONALNOŚĆ EMANCYPACYJNA
Teorie wychowania antyautorytarego:

- pedagogika humanistyczna
- pedagogika liberalna

Cel wychowania:

- rozwój wychowanka jako adaptacja do

zastanych warunków

- tożsamość konwencjonalna – tożsamość roli

Cel wychowania:

- rozwój wychowanka rozumiany jako

samorealizacja – samowychowanie

- tożsamość postkonwencjonalna-tożsamość

osoby

Zadanie wychowania:

- kształtowanie wychowanka wg pożądanych i

nienaruszalnych społecznie wzorców
osobowych – kierowanie rozwojem, urabianie
określonych cech

Zadanie wychowania:

- promowanie szeroko ujętej zmiany człowieka i

świata – bezinteresowne wspieranie
swobodnego rozwoju wychowanka

Istota zmian edukacyjnych:

- udoskonalać, ulepszać świat

wg ustalonej już jego definicji

Istota zmian edukacyjnych:

- rewizja obowiązujących definicji świata,

wykraczanie poza dotychczasowe wyobrażenia
o tym, co możliwe
i pożądane

Istota oddziaływań pedagogicznych:

- bezpośredni wpływ na wychowanka
- przekazywanie gotowej wiedzy

i gotowych wzorców zachowań

- zdyscyplinowany wysiłek
- podporządkowanie się woli wychowawcy i

odgórnie ustalonym zasadom wychowawczym

Istota oddziaływań wychowawczych:

- pośredni wpływ na wychowanka –

organizowanie sytuacji (okazji, warunków)
sprzyjających rozwojowi (samorozwojowi)

- umożliwienie wychowankom samopoznania
- akceptacja autonomii, indywidualności

wychowanka i wychowawcy

Metody, środki i formy wychowania:

- system kar i nagród oraz rywalizacja między

wychowankami

- rygorystycznie określona formuła organizacyjna

– system klasowo-lekcyjny

Metody, środki i formy wychowania:

- współdziałanie, partnerstwo, nieoceniające

nastawienie do wychowanka

- odformalizowanie wychowania, „elastyczna

edukacja”

Edukacja:

- ceni się pewność wiedzy, jej stabilność

i bezpośrednią użyteczność

Edukacja:

- ceni się takie stosowanie wiedzy, która wymaga

samodzielnego przełożenia jej na reguły
osobistego działania

Pomoc jako sterowanie:

- poza wychowankiem przesądza się

o tym, co jest cenne, wartościowe czy
użyteczne, a co tym nie jest

- steruje się innym człowiekiem w imię jego

dobra

- żąda się od niego postępowania zgodnie z

Pomoc jako oferowanie:

- prawo do ingerowania w świat drugiego

człowieka może przyznać on sam, prosząc
wychowawcę o pomoc

- pomagający sam decyduje o formie

i treści ofert, traktując je jako wypowiadane we
własnym imieniu (punkty widzenia, odczuć,

5

radami i zaleceniami

- wskazuje się mu właściwe sposoby

postępowania

wrażeń itp.), aniżeli jako rady i zalecenia

- nie narusza się autonomii wychowanka

W poszukiwaniu definicji pedagogiki ogólnej?

Pedagogika ogólna i jej główne zadania – dawniej i dziś

Pedagogika ogólna jako „ogólna nauka o wychowaniu /… spójna wiedza o wychowaniu człowieka…/ musi

wspierać się na znajomości nauk o człowieku, lecz równocześnie musi pamiętać

o własnym specyficznym spojrzeniu na człowieka. Najogólniej można powiedzieć, że ujmuje ona człowieka

jako funkcjonalną całość i jego wyspecjalizowane funkcje głównie pod kątem stawania się, realizacji (czy

samorealizacji),

zwłaszcza w łączności z życiem społecznym, światem kultury i oddziaływaniem wychowawczym. W ten

sposób pedagogika – wychodząc od zastanej, a projektując nową, pożądaną rzeczywistość wychowawczą

– w pewnym sensie sama ‘stwarza’ swój przedmiot badań (sformułowanie Bogdana Suchodolskiego)

Æ Wychowanie jako fakt – jeden z podstawowych składników życia człowieka

Æ Wychowanie jako zadanie – intencjonalne zadanie zmierzające do…

A jak jest dziś?

„/…/ konieczna jest inna teoria – teoria opisująca świat pozoru, analizująca, a nie projektująca realność. Tak

pojmowana pedagogika (czy to słowo jest tu jeszcze adekwatne?), stawiająca sobie za zadanie opis realności i

pozoru wychowania, jest na pewno możliwa. /…/” (Tomasz Szkudlarek, Bogusław Śliwerski)

CELE WYCHOWANIA PRZEZ TURYSTYKĘ

A/ POZNANIE OBCEJ ZBIOROWOŚCI I JEJ ZROZUMIENIE POPRZEZ:

- WZAJEMNE POZNAWANIE SIĘ – ZBLIŻENIE DO SIEBIE „OBCYCH” ŚRODOWISK

- POPRZEZ ZBLIŻENIE SIĘ DO SIEBIE „OBCYCH” LUDZI –

B/ POZNANIE BEZPOŚREDNIE - OSOBISTY KONTAKT BĄDŹ Z PRZYRODĄ, BĄDŹ Z KULTURĄ

(ZARÓWNO KULTURĄ EPOK MINIONYCH, JAK I Z KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ), BĄDŹ Z LUDNOŚCIĄ

ODWIEDZANYCH TERENÓW

C/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) OKREŚLONYCH POSTAW WOBEC RÓŻNYCH SFER RZECZYWISTOŚCI –

NAJSZERZEJ POJĘTE POSTAWY ALTRUISTYCZNE, POSTAWY ŻYCZLIWOŚCI, SYMPATII,

TOLERANCJI… ORAZ POSTAWA AKTYWNA – MAMY MOŻLIWOŚĆ UCZENIA SIĘ POKONYWANIA

TRUDNOŚCI, RADZENIA SOBIE Z OBAWAMI PRZED WYSIŁKIEM, KSZTAŁTUJE SIĘ POSTAWA

6

ODWAGI, HARTU, SOLIDARNOŚCI W WYSIŁKU (ZASPAKAJANIE POTRZEBY KONTAKTÓW

OSOBISTYCH)

D/ ROZWIJANIE CIEKAWOŚCI WOBEC ŚWIATA – POSTAWA „OTWARTEGO UMYSŁU”

E/ KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI DO ADAPTACJI W NOWYCH WARUNKACH I SYTUACJACH,

PRZYZWYCZAJANIE DO ZMIAN (CORAZ CZĘŚCIEJ MUSIMY W CIĄGI ŻYCIA PRZYSTOSOWYWAĆ

SIĘ DO NOWEGO OTOCZENIA, ŚRODOWISKA ŻYCIA, DO PEŁNIENIA NOWYCH RÓL SPOŁECZNYCH

ITP.)

F/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) EMOCJONALNEJ WARSTWY NASZEJ PSYCHIKI – DOSTARCZENIE

NIEZAPOMNIANYCH NIERAZ PRZEŻYĆ, UWRAŻLIWIA NA PIĘKNO

G/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) DZIAŁANIA TWÓRCZEGO

H/ „POTĘGOWANIE” ZDROWIA

7

Cechy osobowości
samorealizującej się wg
A. Maslowa

Wymiary zdrowia psychicznego
wg Według. Ellisa

Cechy osoby twórczej wg
G. Steinera i H. Andersena

- sprawniejsza percepcja
rzeczywistości i bardziej
zadawalające relacje z nią

- akceptacja siebie, innych ludzi i
przyrody

- spontaniczność, prostota,
naturalność

- koncentracja na problemie

- dystans wobec rzeczywistości,
potrzeba prywatności

- autonomia – względna
niezależność od kultury
i środowiska

- ciągłą świeżość ocen i brak
rubrykowania

- doznania mistyczne i
doświadczenia szczytowe

- głębokie, zadawalające stosunki
z innymi ludźmi

- demokratyczna struktura
charakteru

- rozróżnianie dobra i zła

- życzliwe poczucie humoru

- wysoka twórczość

- umiejętność dbania o własne
dobro – postępowanie w zgodzie z
własnymi potrzebami

- dobre przygotowanie spo łeczne i
towarzyskość

- autonomiczność –
odpowiedzialność za własne życie i
niezależność

- tolerancja

- akceptacja dwuznaczności
i niepewności

- giętkość myślenia
i otwartość na zmiany

- myślenie naukowe – racjonalność
i obiektywizm

- zaangażowanie – aktywność i
stawianie sobie kreatywnych celów

- podejmowanie ryzyka

- samoakceptacja pełna i
bezwarunkowa

- hedonistyczne nastawienie do
życia

- brak perfekcjonizmu i utopijnych
poglądów

- odpowiedzialność za własne
porażki

- myślenie elastyczne – wydajne i
oryginalne

- otwartość na problemy
i na to, co nieznane

- niezależność sądu
i poczucie odrębności

- impulsywność
i wewnętrzna motywacja

- orientacja profesjonalna

- nieograniczona eksploracja

- nierównomierność postępu

- odraczanie decyzji

- nonkonformizm

- tolerowanie dwuznaczności

- spontaniczność, bezpośredniość

- intuicja

- zdolności analizy

- zdolności kombinatoryczne

- oryginalność myślenia

- zdolność do zadziwienia się
światem
- zamiłowanie do pozornego
bałaganu
- kontakt z podświadomością
- wrażliwość estetyczna
- uzdolnienia specjalne
- łatwość eksperymentowania
- zdolność abstrahowania
- wyobraźnia twórcza
- fascynacja zadaniem
- wysoka inteligencja

TURYSTO – KIM JESTEŚ?

A/ TURYSTA POZNAJĄCYC ŚWIAT – NASTAWIENIE NA KONTAKT Z PRZYRODĄ;

INTERESOWANIE SIĘ OBIEKTAMI KULTURY (ZABYTKAMI LUB KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ);

8

DĄŻENIE DO POZNAWANIA ZWYCZAJÓW I OBYCZJÓW LUDZI; NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW

OSOBISTYCH Z MIESZKANCAMI

B/ TURYSTA POZNAJĄCY SIEBIE (TYP KONTEMPLACYJNY) – „WEJŚCIE W SIEBIE”,

PRZEMYŚLENIE WIELU SPRAW, KTÓRYCH NIE MAMY CZASU PRZEMYŚLEĆ „NACODZIEŃ”

C/ TURYSTA POSZUKUJĄCY PRZYJACIÓŁ – BYĆ Z INNYMI, MIEĆ PRZY SOBIE LUDZI BLISKICH,

ZAWRZEĆ NOWE PRZYJAŹNIE

D/ TURYSTA WYPOCZYWAJĄCY – NASTAWIENIE NA PROFILAKTYKĘ ZDROWOTNĄ, NA

POPRAWĘ STANU ZDROWIA

E/ TURYSTA WYCZYNOWY – NASTAWIENIE NA SPRAWDZENIE SIEBIE, NA WYSIŁEK FIZYCZNY,

NA POKONYWANIE PRZESZKÓD

F/ TURYSTA BAWIĄCY SIĘ – NA STAWIENIE PRZEDE WSZYSTKIM NA MIŁE SPĘDZENIE CZASU,

NA ROZRYWKĘ, PRZYJEMNOŚĆ

G/ TURYSTA „SZUKAJĄCY PRZYGÓD”

H/ TURYSTA HANDLOWIEC

I/ TURYSTA – KONFORMISTA

– WIERNY STEREOTYPOM,

NP. NALEŻY ZOBACZYĆ TO I TO…

PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA

GŁÓWNE ZAŁOŻENIE –

- NIE CHODZI TYLKO O PORÓWNYWANIE CZY KONFRONTOWANIE RÓŻNYCH KULTUR ZE

SOBĄ, ALE - O INSPIROWANIE WZAJEMNYCH SPOTKAŃ I WYMIANĘ DOŚWIADCZEŃ,

POZWALAJĄCYCH NA WSPÓŁISTNIENIE, TOLERANCJĘ, ZROZUMIENIE WARTOŚCI,

SPOSOBÓW MYŚLENIA I DZIAŁANIA „INNYCH” (POROZUMIENIE), NABYCIE UMIEJĘTNOŚCI

I GOTOWOŚCI DO WOLNYCH OD UPRZEDZEŃ SPOTKAŃ MIĘDZY OSOBAMI RÓŻNYCH

KULTUR

- WYMAGA ONO ZNAJOMOŚCI WŁASNEJ KULTURY – ALE: PROCES DOŚWIADCZANIA OBCEJ

KULTURY JEST RÓWNOCZEŚNIE PROCESEM DOŚWIADCZANIA WŁASNEJ KULTURY;

EFEKTEM PRZEJŚCIA Z OBSZARU WŁASNEJ KULTURY DO INNEJ MOŻE BYĆ JEDNA Z

CZTERECH PONIŻSZYCH FORM REAKCJI:

9

1. UCIECZKA (KSENOFOBIA) DOZNAWANIE LĘKU, STRACHU PRZED OBCOŚCIĄ; CZĘSTO JEST

NASTĘPSTWEM ŻADNEJ BĄDŹ SŁABEJ ZNAJOMOŚCI JĘZYKA INNEJ KULTURY, BĄDŹ NABYTYCH

WE WŁASNYM KRAJU NEGATYWNYCH STEREOTYPÓW BĄDŹ UPRZEDZEŃ;

2. DOMINACJA - PRÓBA PODPORZĄDKOWA INNEJ KULTURY NASZEJ WŁASNEJ – ZMUSZANIE DO

PRZYJMOWANIA NASZYCH NORM, WARTOŚCI, ZASAD POSTĘPOWANIA, POSTRZEGANIA ŚWIATA

– KULTUROWY IMPERIALIZM

3. ADAPTACJA – PRZYSTOSOWANIE SIĘ DO OBCEJ I NOWEJ DLA NAS KULTURY – W

EKSTREMALNEJ FORMIE MOŻE WYRAZIĆ SIĘ W BEZGRANICZNYM UWIELBIENIU WSZYSTKIEGO,

CO OBCE Z ODRZUCENIEM ZARAZEM WŁASNEJ KULTURY

4. INTEGRACJA – SPROWADZA SIĘ DO „TRANSNARODOWEJ EMPATII”, SYNTEZY WŁASNEJ

KULTURY Z KULTURĄ INNEGO CZŁOWIEKA

WŁAŚCIWA EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA ZACHODZI TYLKO W OSTATNICH DWÓCH

FORMACH REAKCJI NA OBCĄ KULTURĘ.

DO PROCESU MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ DOCHODZI WÓWCZAS,

- KIEDY ISTNIEJE MOTYWACJA UCZENIA SIĘ (MOTYWY, NASTAWIENIA, DOŚWIADCZENIA,

OCZEKIWANIA, CELE)

- KIEDY STWORZONE SĄ KU TEMU ODPOWIEDNIE SYTUACJE PROWADZĄCE DO ZMIANY

DOTYCHCZASOWYCH POSTAW I ZACHOWAŃ

(W EFEKCIE – ROZWIJAMY UMIEJĘTNOŚĆ LEPSZEGO ROZUMIENIA DRUGIEGO CZŁOWIEKA (ALE I

NAS SAMYCH) W JEGO SYTUACJI KULTUROWEJ, STARAMY SIĘ WCZUĆ W JEGO STANY

EMOCJONALNE, PRZEŻYCIA I JEDNOCZEŚNIE ZROZUMIEĆ JEGO SYTUACJĘ Z TEJ PERSPEKTYWY,

Z TEGO „MIEJSCA” W ŚWIECIE, PRAGNIEMY ROZPOZNAĆ W NIEJ PODOBIEŃSTWA LUB RÓŻNICE

W STOSUNKU DO WŁASNEJ KULTURY)

W PROCESIE MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ G. WINTER WYRÓŻNIA 4 STADIA:

1. STADIUM POSZERZENIA WIEDZY O OBCEJ KULTURZE.

NA TYM POZIOMIE CHODZI PRZEDE WSZYSTKIM O UCHWYCENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH OBCEJ

KULTURY, NP. ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE, JEGO CECHY SOCJO-STRUKTURALNE,

GEOGRAFICZNE ITP.

10

2. STADIUM ROZPOZNANIA STRUKTUR MYŚLENIA OSOBY

Z INNEJ KULTURY. CHODZI TU O UMIEJĘTNOŚĆ UCHWYCENIA POSTAW, WARTOŚCI, NORM,

NAWYKÓW ZACHOWAŃ, KTÓRE SĄ CHARAKTERYSTYCZNE DLA DANEJ KULTURY, JEJ

MIESZKAŃCÓW CZY OKREŚLONEJ GRYPY SPOŁECZNEJ.

3. STADIUM NABYWANIA KOMPETENCJI MIĘDZYKULTUROWEGO DZIAŁANIA. SPROWADZA

SIĘ ONO DO OSIĄGANIA UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁDZIAŁANIA

Z PRZEDSTAWICIELAMI ODMIENNEJ KULTURY W ZGODZIE Z TĄ KULTURĄ.

4. STADIUM EDUKACJI MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ. UMIEJĘTNOŚC OPANOWANIA

OGÓLNYCH ZASAD I REGUŁ, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ JEDNOSTCE ZORIENTOWANIE SIĘ W BARDZO

ZRÓŻNICOWANYCH UWARUNKOWANIACH KULTUROWYCH I PRZYJĘCIE ADEKWATNYCH DLA

TEJ KULTURY ZACHOWAŃ.

PROCES MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ MOŻNA ZAINICJOWAĆ ODPOWIEDNIĄ

ORGANIZACJĄ WYJAZDU MŁODZIEŻY POZA GRANICE KRAJU, W TRAKCIE KTÓREGO

ZNACZĄCĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI:

1. DYSPOZYCJE UCZESTNIKÓW WYJAZDU PRZED PODRÓŻĄ – DOTYCZĄ POSTAW,

SZCZEGÓLNIE ETNICZNO-NARODOWYCH STEREOTYPÓW, WYOBRAŻEŃ, SYSTEMÓW WARTOŚCI

ITP. WOBEC KRAJU DOCELOWEJ PODRÓŻY I JEGO MIESZKAŃCÓW, A TAKŻE MOTYWACJI I

OCZEKIWAŃ WYJEŻDŻAJĄCEGO ZE WZGLĘDU

NA SAMĄ PODRÓŻ. ISTOTNA JEST RÓWNIEŻ WIEDZA PODRÓŻUJĄCEGO O TYM KRAJU ORAZ

JEGO KOMPETENCJE JĘZYKOWE CZY KOMUNIKACYJNE.

2. SPECYFICZNE INFORMACJE W CZASIE PODRÓŻY

–

TO FORMY

I TREŚCI PRZEKAZYWANYCH W CZASIE PODRÓŻY INFORMACJI

O KRAJU DOCELOWYM

3. PROCES PRZEMIAN W TOKU PODRÓŻY

–

WYNIKA Z NABYTYCH

W CZASIE PODRÓŻY DOŚWIADCZEŃ I WIADOMOŚCI O OBCEJ KULTURZE; ROZMOWY

WEWNĄTRZ GRUPY, RODZAJ TEJ GRUPY, JEJ DYNAMIKA ORAZ STOSUNEK JEJ CZŁONKÓW DO

DOCELOWEGO KRAJU PODRÓŻY ISTOTNIE WPŁYWAJĄ NA „WEWNĘTRZNE” OPRACOWANIE

INFORMACJI

4. RODZIME REAKCJE PO PODRÓŻY – POJAWIĆ SIĘ MOŻE WÓWCZAS DYLEMAT, CZY ZMIANY,

JAKIE ZASZŁY POD WPŁYWEM PODRÓŻY SĄ W ZGODZIE CZY TEŻ SPRZECZNE Z

TENDENCYJNYMI POSTAWAMI OSÓB ZNACZĄCYCH LUB NAWET CAŁEGO SPOŁECZEŃSTWA?

5. OGÓLNE UWARUNKOWANIA PODRÓŻY – FORMA PODRÓŻOWANIA, ŚRODKI TRANSPORTU,

CZAS TRWANIA PODRÓŻY, DOŚWIADCZENIA Z PODRÓŻY, POZIOM ZADOWOLENIA Z FORMALNEJ

STRONY ORGANIZACJI.

PODSUMOWANIE:

11

TRZY GŁÓWNE ZADANIA WYCHOWANIA MIĘDZYKULTUROWEGO:

1. PRZYGOTOWANIE SPOŁECZEŃSTW DO KRYTYCZNEJ ANALIZY WSPÓŁCZESNEJ

CYWILIZACJI; WPROWADZENIE DO DIALOGU MIĘDZY KULTURAMI; PODJĘCIE REFLEKSJI NAD

PROBLEMEM JAKOŚCI

ŻYCIA W SKALI ŚWIATOWEJ

I W PERSPEKTYWIE TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ.

2. WYCHOWANIE PEŁNEGO, BOGATEGO DUCHOWO CZŁOWIEKA; CHODZI TU O

WYKSZTAŁCENIE WRAŻLIWOŚCI I KULTURY UCZUĆ, O SYMPATIĘ I EMPATIĘ W STOSUNKACH

MIĘDZYLUDZKICH, ZDOLNOŚC DO SAMOREALIZACJI.

3. INTEGROWANIE CZŁOWIEKA ZE ŚWIATEM LUDZKIEJ WSPÓLNOTY; POCZUCIE WIĘZI

MIĘDZY LUDŹMI POWINNO KSZTAŁTOWAC SIĘ W KONKRETNYCH WARUNKACH ŻYCIA, W JEGO

MATERIALNYM I DUCHOWYM KONTEKŚCIE. W TYM SENSIE POWINNO SIĘ ROZBUDZAĆ

ZAINTERESOWANIE INNYMI KRAJAMI, NARODAMI, LIKWIDOWAĆ WZAJEMNE I JEDNOSTRONNE

UPRZEDZENIA I STEREOTYPY, ZNAJDOWAĆ RÓŻNICE I CECHY WSPÓLNE, DĄŻYĆ DO

ZROZUMIENIA I AKCEPTACJI ODMIENNOŚCI W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH.

„CZŁOWIECZEŃSTWO JEST REALIZACJĄ TEGO WŁAŚNIE W LUDZKIEJ WOLNOŚCI OSADZONEGO,

WŁAŚNIE DLA TEJ WOLNOŚCI KONIECZNEGO BYCIA CZŁOWIEKA Z CZŁOWIEKIEM.”

KARL BARTH

„DOPIERO W DIALOGU, W SPORZE, OPOZYCJI, A TAKŻE W DĄŻENIU DO NOWEJ WSPÓLNOTY TWORZY

SIĘ ŚWIADOMOŚĆ ‘MOJEGO JA’ JAKO ‘ISTOTY SAMOISTNEJ’, ODRĘBNEJ OD DRUGIEGO. WIEM, ŻE

JESTEM, BO WIEM, ŻE DRUGI JEST.”

JÓZEF TISCHNER