WARUNKOWANIE KLASYCZNE

(Pawłow – fizjolog, badał odruch ślinienia się psów)

Warunkowanie klasyczne (classical conditioning) - zjawisko polegające na wielokrotnym łączeniu bodźca
wywołującego reakcję emocjonalną z bodźcem obojętnym, który nie ma takiego oddziaływania do momentu, aż
przejmie on emocjonalne właściwości pierwszego bodźca.



Ślinienie się na np. zapach, jedzenie



Wyjaśnia jak zachowanie odruchowe może być skojarzone z nowym bodźcem

Pawłow zauważył, że psy ślinią się na sam widok pojemnika do jedzenia. Jest to odruch warunkowy,

skojarzenie bodźców: dzwonek, jedzenie. Na dzwonek pojawia się ślinienie u psów.

PO WARUNKOWANIU MOŻE WYSTĄPIĆ:



Bodziec odruchowy bez pojawienia się jedzenie; przestaje występować ślinienie. Reakcja

uległa (wygaszeniu)



Wygaszana reakcja może wywołać się ponownie, ale będzie słabsza (spontaniczne odnowienie
się odruchu)



Pies uogólnia reakcję ślinienia się na dźwięki podobne do dźwięku dzwonka (uogólnienie)

WATSON (reakcja bezwarunkowa (płacz) jest naturalnym odruchem)



Przypadek małego Alberta. To trzylatek, który często przebywał w laboratorium. Jego rodzice
prowadzili badania na szczurach (uczenie się).

Wolpre (stworzyć trening desensybilizacji (co u człowieka wywołuje bezwarunkową przyjemność))
Procedura warunkowania jest charakterystyczna dla form uczenia się zwierząt i dzieci.

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

– dotyczy zachowania dowolnego opiera się na prawie

efektu Throndike’a. Zachowania prowadzące do przyjemności, w konsekwencji wykazuje tendencje do

pojawienia się tych samych wartości, a nieprzyjemność zanika.

Throndike – mierzył czas kota (wydostanie się ), to był wskaźnik uczenia się (uczenie się metodą prób i
błędów) Nagroda czyli wolność w tym wypadku jest czynnikiem odpowiedzialnym za uformowanie się

właściwych reakcji.
Warunkowanie klasyczne jest odpowiednikiem uczenia się metodą prób i błędów.

SKINNER – seria laboratoryjnych eksperymentów na szczurach. Skonstruował specjalną klatkę, w której

była raz dźwignia, raz pętelka.
Skutki: kształtowanie się zachowania, nagradzanie kolejnych reakcji, które przybliżają nas do

porządnego zachowania, czyli naciskanie dźwigni – instrumentalna reakcja warunkowa. Nagroda, która
zwiększa reakcję warunkową nazywa się wzmocnieniem, a proces, dzięki któremu pojawia się jedzenie

to wzmocnienie pozytywne. Zachowanie jest instrumentem nagrody.

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE – występują: generalizacja, różnicowanie i wygaszanie.

Zwierzę może generalizować sytuację na zachowania podobne.
Warunkowanie instrumentalne trwa dłużej niż warunkowanie klasyczne.

Skinner opracował plan wzmocnień, który wpływa na proces uczenia się.

Wyróżnia się wzmocnienie:



Ciągłe – podawanie nagrody po każdym odpowiednim zachowaniu



Częściowe – nagradzanie od czasu do czasu

TYPY WZMOCNIENIA:



Interwały stałe – tzw. Wzmocnione po określonym czasie np. po 50 sek



Interwały zmienne – wzmocnienie przeciętne, co 50s



Proporcje stałe – reakcja po 4 naciśnięciach dźwigni



Proporcje zmienne – co 4 reakcje

Wzmocnienie ciągłe powoduje najszybsze uczenie się. Wzmocnienie częściowe – wyniki trwają długo po

zaprzestaniu dawania wzmocnienia.
Jeśli wzmocnienie jest sporadyczne, to dłużej utrzymuje się zachowanie niż dajemy wzmocnienie. Nie

każde zachowanie jest nagradzane.
Skinner. Zachowanie jest spowodowane przez skutki jakie wywołuje (wzmocnienie pozytywne-nagroda

lub negatywne-kara)
Odnosi się do sytuacji uniknięcia czegoś złego, pożądane zachowanie zostaje wzmocnione.

Wzmocnienie wtórne – niektóre bodźce jako wzmocnienia wtórne są kojarzone z wzmocnieniem
pierwotnym (wada, jedzenie).

Skinner zaobserwował, że szczur naciskał dźwignię na znak tykania, nawet jeśli nie dostał jedzenia,
wzmocnienie wtórne.

Wzmocnienie jest skuteczne jeśli jest podawane zaraz po reakcji (zasada bliskości).
Prawo wtórnego wzmocnienia jest szczególnie przydatne jeśli występują negatywna sposoby uczenia

się.
KARA – zachowanie nieodpowiedniego bodźca na złe zachowanie.

SKINNER był przekonany, że kara będzie osłabiała reakcję, jej następnego wystąpienia. Kara tłumi

niepożądane zachowania, ale nie wzmacnia tego, które jest pożądane. W dłuższej perspektywie

zachowania nie ulegają osłabieniu. Kara może powodować nieprzyjemne skutki emocjonalne, ale może
tłumić, być wzmocniona. Kara czasem może utrwalić, a nie osłabić.

KONCEPCJA PSYCHOANALITYCZNA – Piaer człowiek jako istota podporządkowana

KONCEPCJA POZNAWCZA – Kelly



Człowiek powinien strukturalizować swoją konstrukcję



Człowiek może posługiwać się sprzecznymi konstruktami

BEHAWIORYZM

(Stany zjednoczone; Pawłow, Throndike, Watson, Skinner, Hull)

Ludzie są podobni do siebie w czasie urodzin, lecz potem zdobywają różne doświadczenie, które

ostatecznie daje, kształtuje odmienne jednostki, każda osoba ma inny wzorzec zachowania.
Motorem działania jest wpływ środowiska, bodźce

KONCEPCJE POZNAWCZE :



Ciekawość poznawcza



Dążenie do równowagi



Dysonans poznawczy

KONCEPCJA:



Człowiek układem aktywnym, poszukującym informacji, gromadzącym doświadczenie,

aktywny badacz, naiwny myśliciel, posługuje się wiedzą, którą posiada nie mając świadomości
w jaki sposób to działa



Doświadczenie podlega procesowi integrowania, uogólniania, proces dynamiczny



Doświadczenie człowieka służy przewidywaniu i konstruowaniu oczekiwań, rozumieniu
własnych zachowań i innych



System doświadczeń nie jest strukturą logiczną



System doświadczeń to nie tylko wierne odzwierciedlenie rzeczywistości, ulega
przekształceniom, których wynikiem są nowe aspiracje



Istnieje mechanizm afektywno-motywacyjny, czyli dążenie do zgodności w systemie
poznawczym



Ludzkie działania mają charakter racjonalny



Stanem normalnym jest dążenie do wzbogacenia doświadczenia, do eliminowania nadmiernej
różnorodności.

Koncepcje poznawcze są odpowiedzią na psychoanalizę i behawioryzm.
Nurt poznawczy odnalazł się na gruncie psychologii społeczeństwa. To jak ludzie odnoszą się do innych

jest uwarunkowane tym jak ich postrzegają.

Procesy sensoryczne – procesy odbiorów sygnałów (zdarzeń fizycznych, które niosą za sobą pewną

informację)
Wrażenie – najprostszy składnik odbierania rzeczywistości. Zespół wrażeń stanowi podstawę przezyć,

działań.(np. wrażenie mięśniowe – za odbiór wrażeń odpowiada ciężar, wrażenia równowagi ciała,
utrojowe)

WITKIN – próbował identyfikować, który ze skutków, wewnętrzny czy zewnętrzny odgrywa większą

rolę.



Skonstruował test „pręta i ramy’’.

Niektórzy stawiali pręt względem ramy, natomiast inni niezależnie od ramy.



Test „pochylonego krzesła i pochylonego pokoju”. (niektórzy stawiali krzesło względem

ściany, inni niezależnie)



Figura ukryta w tle

Osoby, które dobrze radziły sobie w testach nazywano osobami niezależnymi od pola, a ludzi, którzy

stawiali np. według ramy nazwał zależnymi od pola.
Niezależność od pola pozwala ignorować sytuację, które nie są istotne w stosunku do wykonania

zadania.

Ustalono, że mężczyźni – niezależni od pola, kobiety – zależne od pola.

Czynnikiem, który decyduje o zależności czy niezależności od pola jest rodzaj wychowania. Osoby
niezależne od pola były wychowane bardziej perwersyjnie, przyzwalająco, duża swoboda w

podejmowaniu decyzji.
Osoby zależne od pola – wychowane restryktywne; dyscyplina, nauka co wolno a czego nie.

Percepcja – odbiór sygnałów, kiedyś tylko wrażenia.
Procesy sensoryczne, proces wyszukiwania sygnałów- detekcja sygnałów

Próg absolutny bodźców

Bodźce podprogowe – te, które nie są rejestrowane świadomie przez nas, przez nasz system
sensoryczny.

Osoba nie zauważa bodźców w sposób świadomy, nie docierają one do ludzkiej świadomości, ale
determinują nasze zachowania.

Obrona perpeksyjna – tendencja do obniżania bodźców o charakterze uświadamiającym, że coś jest źle.

Spostrzeżenia podprogowe: źrenice powiększają się na widok czegoś, co im się podoba (np. kobietom
na widok małych dzieci)

Próg różnicy

Progowa wielkość jest (…) dla naszych zmysłów i jest stałą proporcją bodźca początkowego.
Człowiekowi łatwo przychodzi …

(Weber, Andre’ Hellegers)
Ds. – najmniejsza różnica wielkości bodźców

S – bodziec początkowy
K – wartość dla danego bodźca

Model pandemonium – istnieje w umyśle system złożony z 4 grup podsystemów (demonów).

Demony :
- obrazu – rejestrują obraz sygnałów, odbierany przez określony system sensoryczny

- cech – wyodrębnienie z całości charakterystycznych cech z obrazu (barwa, kontur)
- poznawcze – rozpoznają określony układ cech właściwych dla określonego obrazu i przekazują do

innych układów

- decyzji – kończą proces rozpoznawania obrazu na podstawie poprzednich podsystemów
Demony cech (poszczególne neurony reagują na np. kropki, linie)