Termin ORM

stosowany jest najczęściej w wypadku,

gdy określony etap rozwoju mowy

dziecka nie pojawił się w czasie

powszechnie uznanym za właściwy,

tj.

wystąpił później niż u rówieśników.

W każdym przypadku

opóźnienia rozwoju

mowy powinno się

stosować inne procedury

badawcze i odmienną

terapię.

●

kiedy w mowie dziecka pojawiają się pierwsze słowa

i zdania, czyli na momencie pojawiania się kolejnych

stadiów rozwojowych;

●

jaki jest przedział czasowy pomiędzy poszczególnymi

etapami kształtowania i rozwoju mowy;

●

jaki jest stopień opanowania języka na wszystkich jego

poziomach;

●

które poziomy mowy i jakie aspekty mowy rozwijają się

z opóźnieniem;

●

jaki jest poziom opanowania umiejętności sprawnego

posługiwania się językiem, czyli sprawności językowej.

●

pochodzenie endogenne, jak i egzogenne (środowisko),

●

przejaw dysharmonii rozwojowych lub symptom patologii,

●

podłoże somatyczne lub psychiczne,

●

uwarunkowanie dziedzicznie lub będące następstwem
działania określonych czynników patogennych w kolejnych
stadiach rozwojowych, zakłócających albo mechanizmy
programujące, albo wykonawcze mowy.



O

opóźnieniu rozwoju mowy

mówi się

jedynie w przypadku dzieci ponieważ

proces kształtowania mowy - obejmujący

pierwsze trzy lata życia - i rozwoju mowy -

trwający od 3 do 7 roku - u prawidłowo

rozwijających się dzieci kończy się w 7 roku

życia. Termin „opóźnienie” sugeruje, że ta

sfera rozwoju nie przebiega zgodnie

z normą wiekową, że proces rozwojowy

ulega zakłóceniu lub zaburzeniu.

●

jest ono przejawem dysharmonii rozwojowych,

następstwem oddziaływania czynników

środowiskowych,

●

jest wynikiem poważnych zaburzeń rozwoju

psychomotorycznego (upośledzenia

umysłowego, głuchoty, zaburzeń emocjonalnych

itd.).

SORM

Samoistne

Opóźnienie

Rozwoju Mowy

●

proste opóźnienie rozwoju

mowy;

●

zwykłe opóźnienie rozwoju

mowy,

●

zespół opóźnionego

rozwoju mowy czynnej,

●

dyslalia rozwojową,

●

alalia prolongata.

NORM

Niesamoistne

Opóźnienie

Rozwoju Mowy

to fragmentaryczne opóźnienie procesu rozwojowego,

który ma przejściowy charakter.

Dziecko dobrze słyszy, rozumie mowe, jest sprawne

intelektualnie. Potrafi realizować w izolacji głoski,

czasami również sylaby. Nie potrafi jednak złożyć ich

w słowo i wypowiedzieć w odpowiednim tempie.

W 25 – 50% przypadków proste opóźnienie rozwoju

mowy jest dziedziczne.

jest wynikiem zaburzenia, a nie zakłócenia procesu

rozwojowego.

Świadczy o występowaniu innych zaburzeń.
Zaburzenia rozwoju mowy są wtórne do

współwystępujących zaburzeń.

Mowa rozwija się na patologicznej podstawie,

a obserwowane objawy zaburzeń rozwoju mowy

występują obok innych objawów zaburzeń rozwoju

psychomotorycznego.

Opóźnienie może dotyczyć zarówno mowy czynnej jak i

biernej.

●

niewykształcenie się mowy (brak rozwoju mowy),

●

zaburzenie rozwoju niektórych poziomów lub aspektów

mowy,

●

zaburzenie rozwoju sprawności językowej (systemowej)

lub społecznej, sytuacyjnej, pragmatycznej, czyli sprawności

komunikacyjnej,

●

postępujące obniżanie się poziomu rozwoju mowy,

●

zatrzymanie się rozwoju mowy,

●

utrata wcześniej opanowanych umiejętności mówienia lub/i

rozumienia,

●

zaburzenia oddechu, fonacji, artykulacji wraz

z towarzyszącymi im innymi objawami somatycznymi

i psychicznymi.



Rozwój mowy w okresie

postnatalnym z

wykorzystaniem mapy

zachowań preligwalnych u

małego dziecka od urodzenia

do 9 miesiąca

dr med. H. St. Herzka



Płacz - jako komunikat; monotonny, mało

zróżnicowany, nosowy, szybki-

spowodowany krótkim oddechem;



Dźwięki podczas picia;



Dźwięki krtaniowe podczas połykania,

spania-zbliżone do sapania;



Marudzenie - rodzaj zachowania globalnego

jako zachowanie przed płaczem.



Uśmiech (nieświadomy);



Produkcja grupy , łańcucha dźwięków,

opartych na spółgłosce /r/ ,najczęściej

tylnojęzykowej:”...erre...”



Dźwięki samogłoskowe, rozpoczynające

głużenie, zaczynające się samogłoską /a/ lub

/e/ , emitowane na wdechu i wydechu;



Płacz przed posiłkiem;



Marudzenie-zaczyna się różnicować.



Ograniczenie dźwięków sygnalizujących

dyskomfort i negatywne reakcje;



Śmiech głośny na wdechu i wydechu;



Przełom między głużeniem a gaworzeniem:

rozwój formacji dźwiękowych samogłoskowych i

spółgłoskowych przypominających sylaby

(repetycje głużenia, rytmiczność);



Krzyk przed posiłkiem zamiast płaczu;



Dźwięki związane z mlaskaniem,

kląskaniem(ruch języka ku podniebieniu);



Rozwój repertuaru dźwiękowego, przygotowanie do

gaworzenia („mamam”);



Dźwięki wargowe implozyjne /b/, /m/-zbliżone do

głosek;



Dźwięki frykatywne - szczelinowe (przepuszczanie

dźwięków przez jamę ustną);



Dźwięki chuchające, często wydawane podczas snu;



Zmiana wyrazistości i wysokości dźwięków-rozwój

prozodii, związana z uzyskiwaniem wyższych pozycji
(obniżanie krtani

).



KSZTAŁTUJE SIĘ ATOS



Zróżnicowane gaworzenie w nowych

kontekstach sytuacyjnych;



Wykrzyknienia (całe łańcuchy);



Głośny śmiech, prawie adekwatny do sytuacji;



Dźwięki złości bez łez połączone ze zmianą

mimiki twarzy, używanie płaczu do wyrażenia

złości;



Kontynuacja produkcji sylab z

separowaniem sylaby z łańcucha: „ma-ma”,

„ba-ba”.



Dalsze różnicowanie gaworzenia jako

ugruntowanie wcześniejszych informacji:

dźwięki /p/, /g/;



Dźwięki związane ze stresem,



Dźwięk związany z negacją „ne”.



Poszerzenie się repertuaru w gaworzeniu -

zróżnicowanie dźwięków wargowych /m/, /w/;



Znaczne różnice w wymienianych łańcuchach: ba, bo,

bu, by, wykrzyknienia;



Syczenie - przepuszczanie powietrza przez zęby,

głoska /ś/;



Produkcja szeptu i zmiana wyposażenia

prozodycznego w postaci różnicowania wysokości

dźwięku;



Sygnał „nie” jest już zrozumiały dla otoczenia;



Krzyk w sytuacji głodu.



Płynne przechodzenie z jednego do drugiego

łańcucha formacji sylabowo-spółgłoskowych;



Separacja sylabowa, nowe połączenia

sylabowe;



Dialog inicjowany przez dziecko

(dialogizacja).



Wyraźne dźwięki żądania.



Imitacja dźwięków z otoczenia-

onomatopeje;



Autoimitacja – naśladowanie samego siebie;



Dalsza separacja sylab;



Pierwsze spontaniczne słowa z bardzo

wyrazistym rytmem;



Neologizmy – własne słowa i sylaby

znaczące.



12-24 m.ż. Pojawiają się wyrazy mama, tata,

baba,

Głoski wypowiadane prawidłowo to samogłoski

oraz p, pi, b, bi, m, mi, d, t, n.



15 m. – co najmniej cztery słowa



18m. – około 20 słów; pokazuje oko, ucho, nos,



24 – 36 m.ż. Pojawiają proste zdania.

Samogłoski ę,ą,

Spółgłoski: w, wi, f, fi, ś, ź, ć,dź, ń, k, ki, g, gi, x,

xi, j, l, s, z, c, dz.



Do 3 r. ż. mielinizuje się nerw słuchowy.



4-5 r. ż . Jest okresem utrwalania się głosek

znanych oraz czasami pojawiają się głoski

dziąsłowe frykatywne sz, ż/rz, cz, dż oraz r.



5-6 r.ż. – okres wzbogacania słownictwa oraz

utrwalania się głosek powstałych wcześniej.



Dzieci głużą tylko wtedy gdy się ruszają

ponieważ głużenie ma charakter czuciowo –

ruchowy,



Etap gaworzenia jest łatwiejszy do

zauważenia i ma charakter ruchowo –

słuchowy.



Zachowanie dziecka



Zachowanie rodziców / opiekunów



Wygląd



Znajomość historii rozwoju dziecka



Opinie innych specjalistów

DOBRZE

PRZEPROWADZONY

WYWIAD

Karmienie piersią



Reguluje prawidłowe oddychanie oraz jest
podstawa do kolejnych odruchów ustno –
twarzowych,



Ma znaczenie psychoterapeutyczne – pomaga i
gruntuje więź między matką a dzieckiem,



Sprzyja prawidłowemu rozwojowi szczęki i żuchwy,

KARMIENIE NATURALNE

KARMIENIE SZTUCZNE

język

Uniesiony ku podniebieniu

utrzymuje brodawkę

Leży płasko na dnie jamy ustnej

przyciśnięty smoczkiem

wargi

Zwarte obejmują szczelnie

brodawkę (zamknięcie jamy

ustnej w celu wytworzenia

ciśnienia ujemnego)

Rozchylone, smoczek

utrzymywany w wałkach

dziąsłowych

ssanie

Ruchami ssąco-żującymi

a)uniesienie żuchwy ku górze

b)ruchy ku przodowi rozwijające

żuchwę=wyrównywanie

fizjologicznego tyłożuchwia

Ssącymi, pokarm wyciskany

ruchami pionowymi żuchwy,

która przy braku ruchów ku

przodowi pozostaje w

niedorozwoju=tyłozgryz

KARMIENIA NETURALNE

KARMIENIE SZTUCZNE

oddychanie

Przez nos możliwe także w

czasie ssania (podniebienie

miękkie uniesione)rozwijają się

przestrzenie powietrzne

twarzoczaszki, rośnie szczęka,

tworząc miejsce dla zębów

stałych

Przez usta, dziecko przerywa

ssanie, aby zaczerpnąć

powietrza=nawykowe

oddychanie przez

usta=przerośnięte adenoidy,

szczęka nie rośnie, zęby stałe,

nie mając miejsca, wyrastają

poza łukiem (najczęściej 3 3)

połykanie

Nadąża połykać wyciskany

pokarm

Nie nadąża połykać obficie

wypływający ze smoczka

pokarm, zachłystuje się

Żucie



Jest jednym z odruchów oralnych. Kolejnym po
ssaniu. Współuczestniczy w jedzeniu, w rozwoju
mowy oraz współdziała z odruchami gryzienia i
połykania/ przełykania.



U dzieci z deficytami rozwojowymi ważne jest aby
umiejętnie doprowadzić do ruchów żucia poprzez
masaż dziąseł oraz kontroli szczęki przy jedzeniu i
piciu.

Prawidłowe picie z kubka wspomaga umiejętność
zamykania ust oraz wzmocnienie mięśnia
okrężnego.
W tej czynności należy uwzględnić kontrolę żuchwy.

Picie z kubka

Picie z kubka z dziubkiem

Kubki z dziubkiem typu „niekapek” u dzieci z
zaburzonymi i niezintegrowanymi odruchami ustno –
twarzowymi powodują ciągły odruch ssania, brak
kąsania, gryzienia, żucia oraz zaburzają prawidłowy
rozwój możliwości motorycznych języka.

U niektórych dzieci zdrowych ten typ kubka może
spowodować tzw. Infantylny typ połykania.

„niekapek”



Trudno wyobrazić sobie życie w

społeczeństwie, rodzinie czy organizacji bez

komunikowania się z innymi.



Komunikacja daje nam szansę na wymianę

myśli, współdziałanie, podążanie w tym samym

kierunku. Dzięki niej dowiadujemy się, co czują

i myślą inni, a także możemy wyrazić siebie.

Warto przyjrzeć się bliżej temu procesowi i

odpowiedzieć sobie na pytanie, czy potrafimy

skutecznie się komunikować.



Komunikacja interpersonalna



Pojęcie komunikowanie pochodzi

z łacińskiego

communico,

oznaczającego „czynić wspólnym,

coś z kimś dzielić”, a także

„komuś czegoś użyczyć, udzielić,

dopuścić do udziału”.

nadawca

intencja

kodowanie

informacja

(roz)kodowywanie

Intencja

odbiorca



Brak skutecznej komunikacji jest jedną z

najpoważniejszych przeszkód na drodze do

efektywnej działalności grupowej.



Dotyczy to zarówno przekazywania

odpowiednich wiadomości, jak również

rozumienia ich znaczeń.



Komunikacja może sprzyjać motywacji, gdyż za

jej pośrednictwem uświadamiam rozmówcy,

czego się od niej oczekuje.



Komunikacja umożliwia również wyrażanie

uczuć i zaspokajanie potrzeb społecznych,

stanowiąc mechanizm wyrażania zadowolenia

czy frustracji.



gestykulacja,



wyraz mimiczny twarzy,



dotyk i kontakt fizyczny,



wygląd fizyczny,



dźwięki paralingwistyczne,



kanał wokalny,



spojrzenia,



dystans fizyczny między rozmówcami,



pozycja ciała,



organizacja środowiska.

obserwacja, analiza i prawidłowa ocena

opóźnień w rozwoju komunikacji

Dyzartria

podłoże neurologiczne i wykonawcze. Oznacza to, że uszkodzenie konkretnych

struktur nerwowych upośledza działanie danych narządów mowy.

Niedosłuch

konsekwencje uzależnione od



stopnia niedosłuchu



wieku zdiagnozowania i rozpoczęcia terapii

Mutyzm

jest definiowany jako brak lub ograniczenie mówienia przy zachowaniu rozumienia

mowy i możliwości porozumiewania się za pomocą pisma.

Schizofrenia

choroba psychiczna

SLI

specyficzne zaburzenia językowe – definiowane jako zaburzenia mowy nie wywołane

przyczynami anatomicznymi, medycznymi, bądź upośledzeniem umysłowym, są to

zatem trudności w używaniu języka wywołane pozamedycznymi, nierozpoznanymi

przyczynami.

Afazja wczesnodziecięca

pierwotne zaburzenia zachowania językowego

częściowa lub całkowita utrata umiejętności mówienia i/lub rozumienia

Prawidłowy

rozwój mówienia

i

sposób stymulowania

mowy u dzieci w wieku

od urodzenia do 36 mies. życia

Wiek [mies. ż]

Zakres mówienia

Sposób terapii

0-3

Wydaje z siebie dźwięki,
głużenie, głoski: wargowe,
frykatywne, szczelinowe,
nosowe, gardłowe (sk, gh,
h, gr, eku)

Ćwiczyć normalnie
ssanie i picie,
przeprowadzić masaże
ustno-twarzowe,
wzmacniać
występujące dźwięki
przez prowokowanie
dziecka

4-6

Śmieje się, piszczy w
położeniu na plecach –
łańcuchy głosowe, dźwięki
– cmokanie przy ssaniu,
głoski – a-u-i, erre, eche

Pobudzać głośnię
przez wibracje,
wywoływać palcami
głoski „ssące” i
„mlaszczące”, zabawy
ze smoczkiem

7-9

Głoski (b, p) i
szczelinowe (s-s)
podwojenia,
łańcuchy sylabowe
ga-ga-ga, ta-ta-ta,
wyrażanie się głośno
– cicho, wyrażane są
emocje, np. głoski
„złości”

Masaż języka, żuchwy
i warg, proponowanie
różnych głosek przy
wibrowaniu,
prowadzenie
dźwięków wargowych
i „mlaszczących”,
wspomagać
ukierunkowaną
uwagę, ćwiczyć
naśladownictwo
prostych ruchów i
dźwięków
towarzyszących
działaniu

10 - 12

Naśladuje dźwięki,
głoski wargowe,
zabawowe ruchy
językiem, dźwięki
wołania, zmienia
akcent i wysokość
dźwięku, częste
powtórzenia
dźwięków,
kombinacje
sylabowe

Pierwsze akcenty
zabawy z funkcjami,
ćwiczyć
naśladowanie
głosek
zamykających usta
(m, b, n), ćwiczyć
łańcuchy
dźwiękowe
związane z
działaniem,
wspomagać, by
dźwięki
towarzyszyły
zabawie

13 - 18

Kieruje się do matki
i ojca, imituje głoski
mowy, naśladuje
poszczególne
słowa obrazujące
dźwięki (zegar: tutti,
pies: hau-hau i
inne), dużo
gaworzy, sylaby z
trudnymi wzorami
intonacyjnymi,
monologi,
gaworzenia

Ćwiczyć
różnicowanie
dźwięków mowy,
informacje
towarzyszące
działaniu, ćwiczenia
zabawowe w
naśladowaniu
poszczególnych
dźwięków,
prowadzić dialogi w
gaworzeniu

19 - 24

Trzy słowa poza
mama i tata, zdania
jednowyrazowe,
zasób słów dla
określenia jedzenia i
picia

Poszerzać
słownictwo
określające dźwięki,
oczekiwać słów w
sytuacjach
codziennych,
pobudzać do
mówienia zabawkami
i książkami z
obrazkami, nazywać
czynności wspólnie
wykonywane



Dla dziecka to nie jest to

obowiązek ani też nakaz



Zabawa zawsze jest

przyjemnością



Terapeuta proponuje zabawę

dziecku ale to nie znaczy że

dziecko musi się zgodzić



Zabawki dla dzieci powinny

być na początku czarno – białe

lub czerwone aby stymulować

wzrok.



U bardzo małych wystrzegamy

się pasteli.



Najprostsze zabawy zawsze są

najciekawsze



Każde zadanie można osiągnąć w formie

zabawy (nauczyć się chodzić, samodzielnie

jeść, skoncentrować się itd)

Zawsze chwalimy dziecko nawet

jeśli nie wiele zrobiło

Zabawa nie musi się skończyć

zgodnie z ustalonym celem



Nie pomagamy w wykonaniu np.

pomalowaniu kwiatka czy zrobieniu figurki,

żeby było ładnie



Każde dziecko ma swoje tempo o czym

często zapominamy

Rodzice muszą być pewni, że mogą nam

zaufać

Im lepiej określone relacje rodzic – dziecko –

terapeuta tym lepsze efekty pracy



Zawsze pozytywnie nastawiony



Przygotowany na „dziwne”

sytuacje



Ubrany adekwatnie do potrzeb

Boją się obcych ludzi i obcych

miejsc

Jeśli są wcześniakami ich

zachowanie może wydawać się

dla nas nielogiczne

Mogą mieć kiepski dzień

Potrzebują obecności mamy i taty aby czuć

się bezpiecznie

Mają różne deficyty i musimy wiedzieć jakie



ETAP I

Mama jest blisko a dziecko jest na jej

kolanach lub leży obok niej jeśli jest taka

konieczność

Kiedy spotykamy dziecko w gabinecie po raz

pierwszy – bawimy się z nim, przyglądamy

się a jeśli to możliwe pozwalamy na

samodzielność



Musimy znać możliwości dziecka i określić

cele (krótkie, mozliwe do osiągnięcia w

krótkim czasie)



Ustalić z rodzicami, że ważne rzeczy będą

przez niego notowane w zeszycie,

nagrywane na dyktafon czy kamerę



Ustalić z rodzicem, że dziecko nie może

być bombardowane wiadomością, że

będzie ćwiczyć



Zabawy mogą się powtarzać ale dobrze

jeśli przyjmują za każdym razem inną

formę



Aby dziecko dobrze się bawiło i

motywowało dalej – czasem potrzebuje

nagrody...

Najważniejszymi jest miłość, poczucie

bezpieczeństwa oraz zabawa



Korytko



Żelowe konsystencje i kisiel



Kulki kulki kulki



Piasek morski



Masa solna



Malowanie

Najważniejsze to być zadowolonym

Oraz plan terapii



Podstawowym założeniem w prawidłowej

diagnozie jest fakt, że głowa nie jest osobną

częścią ciała…



Praca artykulacyjna jest uzależniona od

rozwoju psychomotorycznego



Prawidłowa diagnoza opiera się na

szczegółowej obserwacji dziecka, solidnym

wywiadzie



Nie śpieszmy się z diagnozą



Poprośmy o nagrania (filmy) z domu



Nie czekamy do trzeciego roku życia –

czasem jest już za późno (np.niedoczynność

tarczycy)



Chłopcy mówią później… nie ma na to żadnej

naukowej teorii



Jego ojciec/matka późno mówili więc dziecko

też tak ma



Dla każdej dignozy logopedycznej bardzo

ważne są informacje dotyczące:



Okresu ciąży



Stanu zdrowia matki w ciąży



Formie zakończenia porodu



Karmienia dziecka po urodzeniu (mit o malej

ilości pokarmu)



Odruchy i funkcje oralne



Rozwoju psychomotorycznego (nie

raczkujące – to dzieci do kontroli)



Dla każdej diagnozy logopedycznej bardzo

ważne są informacje dotyczące:



Okresu ciąży



Stanu zdrowia matki w ciąży



Formie zakończenia porodu



Karmienia dziecka po urodzeniu (mit o małej

ilości pokarmu)



Odruchy i funkcje oralne



Rozwoju psychomotorycznego (nie

raczkujące – to dzieci do kontroli)



Zachowanie dziecka podczas jedzenia i picia

– w zależności od wieku dziecka sprawdzamy

jego funkcje pokarmowe oraz samodzielność



Praca aparatu artykulacyjnego podczas

spożywania posiłków – jakość pracy mięśni

twarzy, dźwięki dodatkowe w czasie

jedzenia, jakość przełykania



Zauważenie możliwych dysmorfii

twarzoczaszki



Stan rodzinny, warunki środowiskowe



Dwujęzyczność w domu rodzinnym



Prawidłowa stymulacja mowy przez

spontaniczną zabawę



Kontakt z rówieśnikami



Jakość mowy jaką posługują się najbliżsi



Jako terapeuci musimy mieć narzędzie do

badania poziomu rozwoju mowy –czyli nie

określamy rozwoju mowy: między 12 a 18

miesięcy



Możemy skorzystać z Monachijskiej

Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej lub

innego testu ale musi on mieć jakieś

standarty



Pozycja dziecka w czasie siedzenia – czy są

punkty podporu, czy krzesełko jest

dostosowane do wzrostu



Chód dziecka – czy jest swobodny, czy

utrzymuje równowagę, co robi z kończynami

górnymi, pozycja żuchwy w czasie chodzenia



Sposób oddychania dziecka, otwarte usta



(jeśli słaby brzuch…itd.)



Do diagnozy potrzebna jest znajomość z

zakresu ortodoncji



Uzębienie jest często związane z rozwojem

psychomotorycznym (jeśli dziecko ma rozwój

nieharmonijny to zęby też wychodzą często

nie po kolei)

. Stan uzębienia związany jest z

preferencjami dotyczącymi konsystencji

pokarmu

( wiecie to)



Zaburzenia odżywiania mogą być związane z:



Nieprawidłowym napięciem mięśniowym



Zaburzeniami neurologicznymi



Zaburzeniami sensorycznymi



Nieprawidłowymi zasadami wprowadzonymi

w domu (np. notoryczne dokarmianie w nocy)

przez opiekunów



Obecnie asymetria ułożeniowa jest

diagnozowana w ciągu kilku dni/ tygodni od

urodzenia



Nieprawidłowa praca mięśni brzucha wpływa

na jedną z najczęstszych wad – seplenienie



Asymetria może być powodem stałego lub

nawracającego seplenienia bocznego



Brak umiejętności stania na palcach u

czterolatka może mieć związek z brakiem

pionizacji języka



Obniżone lub wzmożone napięcie może być

przyczyną opóźnienia psychomotorycznego

oraz opóźnienia mowy



Ciało każdego z nas połączone jest

łańcuchami mięśniowymi



Diagnozę

zawsze

zaczynamy od tego co

dziecko umie



Diagnoza musi być rzetelna i przemyślana



Może się zmieniać w trakcie terapii



Plan terapii zawsze musi zawierać pytanie:

po co ja to robię? Co jest najważniejsze?



Cele w terapii są krótkoterminowane dla

szybkiego osiągnięcia ich przez dziecko i

jego dobrej motywacji oraz długoterminowe

czyli kiedy mogę przejść do następnego

etapu



Zawsze dla efektywności pracy w gabinecie

potrzebna jest współpraca z rodzicami oraz

regularność ćwiczeń w domu



Diagnoza jest podstawą planu terapii



Zadania w terapii muszą być dostosowane do

wieku pacjenta oraz do jego możliwości



Staramy się nie zanudzić dzieci ( np. jeśli

przez 5 miesięcy ćwiczymy ciągle

onomatopeje związane ze zwierzętami)



Terapia logopedyczna potrzebuje często

wspomagania ze strony SI, metod

neurokiznezjologicznych, arterapii, terapii

słuchowych i nie tylko