Akademia Morska w Gdyni

oddział zamiejscowy w Malborku

Wydział Administracyjny

Adam Salomon
nr albumu: 1234/A/Z

JAK PISAĆ

PRACE MAGISTERSKIE /LICENCJCKIE

W UG i AM

(tak naprawdę tu byłby tytuł pracy)

(uwaga dla studentów: to nie jest strona tytułowa magisterskiej wymagana przez

Dziekanaty. To jest tylko strona tytułowa tego opracowania. Właściwa strona

tytułowa jest do pobrania z mojej strony, dotyczącej odpowiedniego seminarium).

Praca magisterska
napisana pod kierunkiem
dr. Adama Salomona

Malbork 2003

2

Spis treści

Wstęp .............................................................................................. 3

Rozdział 1. Kilka uwag na dobry początek .........................................

4

1.1. Zmiany i nowe pomysły w pracy magisterskiej ............................

4

1.2. Estetyka ....................................................................................

4

1.3. Oprawa i liczba kopii .................................................................

4

Rozdział 2. Rozmiary pracy magisterskiej .........................................

6

2.1. Objętość pracy magisterskiej ......................................................

6

2.2. Czcionki, marginesy, wielkość strony w pracy magisterskiej ......

6

Rozdział 3. Układ pracy magisterskiej i jej zawartość .......................

8

3.1. Strona tytułowa pracy magisterskiej ..........................................

8

3.2. Spis treści .................................................................................

9

3.3. Wstęp .......................................................................................

9

3.4. Rozdziały i podrozdziały ............................................................

11

3.5. Zakończenie ..............................................................................

11

3.6. Bibliografia ...............................................................................

12

Rozdział 4. Inne elementy pracy magisterskiej .................................

15

4.1. Cytaty ....................................................................................... 15

4.2. Przypisy ....................................................................................

16

4.3. Tabele i rysunki .........................................................................

16

4.4. Podkreślenia i wytłuszczenia .....................................................

17

4.5. Inne: numerowanie stron, „twarda spacja” ................................

17

Zakończenie .................................................................................... 19

Bibliografia ...................................................................................... 20

3

Wstęp

Zasadniczą kwestią, którą trzeba wziąć pod uwagę przy pisaniu pracy magisterskiej

jest to, aby na każdym etapie jej powstawania starać się być w ścisłym kontakcie z

promotorem. Faktycznie bowiem to on decyduje o ostatecznej formie pracy, albowiem

„podpisuje się” pod nią promując studenta. Oczywiście, promotor udzielający dokładnych
i szczegółowych wskazówek dotyczących nie tylko merytorycznej, ale i technicznej strony

Twojego dzieła, jest typem idealnym. Jeżeli jednak odczuwasz niedostatek wiedzy na

temat tego, jak od strony warsztatowej opracować swe magisterium, znaczy, że niestety
nie masz takiego promotora i... że trafiłeś w jak najbardziej odpowiednie miejsce w sieci.

Zauważ przy tym, że niniejszy tekst jest napisany i posiada cechy techniczne właściwe

właśnie pracy magisterskiej – wystarczy całość jego pliku (choć w formacie .pdf) obejrzeć

i „dotknąć” za pomocą swojego komputera wszystkich elementów, o których piszę.

Zamieszczone poniżej uwagi i wskazówki biorą się z teoretycznych, ale też i

praktycznych spostrzeżeń na temat tego, jak ma wyglądać „porządna” praca

magisterska. Zakładam przy tym milcząco, że materiały już masz zebrane, wiesz o czym
chcesz pisać i tylko masz wątpliwości co do tego, jaką formę Twe dzieło ma przybrać.

Oczywiście mam też nadzieję, że moje uwagi przyczynią się do tego, aby Twa praca była

oceniona na 5. Niniejsze opracowanie pokaże Ci, jak masz się do tego zabrać od strony
czysto technicznej. Pamiętaj przy tym, że żadna z zamieszczonych tutaj porad nie

pomoże Ci w niczym, jeżeli Twoja praca będzie kiepska pod względem merytorycznym.

Treść pracy magisterskiej to podstawa oceny – jej wygląd, układ, estetyka mogą co

najwyżej bardziej przychylnie ustosunkować recenzenta do Ciebie jako autora, tak aby
mógł stwierdzić, że praca jest po prostu porządnie napisana. Nic nie zastąpi rzetelnej

wiedzy.

4

Rozdział 1.
Kilka uwag na dobry początek

Ten

rozdział wprowadzi Państwa w podstawy pisania pracy …

1.1 Zmiany i nowe pomysły w pracy magisterskiej

Przede wszystkim – i będę to podkreślał jeszcze nie raz – każda poważniejsza

zmiana (zarówno merytoryczna jak i techniczna) powinna być konsultowana z

promotorem. Oczywiście bez przesady – jeżeli stwierdzą Państwo, że gdzieś w tekście

brakuje przecinka, można śmiało go wstawiać bez jego zgody. Natomiast kwestie takie

jak układ rozdziałów i podrozdziałów (vide: 3.4 Rozdziały i podrozdziały) czy nawet
zmiana tytułów i zawartości poszczególnych rozdziałów już rozmowy z promotorem

wymagają!

1.2 Estetyka

Po drugie – Państwa praca ma być … ładna. Porządnie, czysto wykonana i

oprawiona, ma się po prostu dobrze czytać. Z pewnością wprawią Państwo w lepszy

humor i otrzymają lepszą ocenę od recenzenta za pracą schludną, czytelną, niż
zaplamioną poranną kawą w okładkach w różowe słoniki. Jeżeli w toku pisania będą

Państwo mieli jakiekolwiek wątpliwości, co do technicznej strony swej pracy, a

wskazówek na ten temat nie znajdą w niniejszym opracowaniu, proszę zaufać własnemu

poczuciu estetyki pamiętając, że najlepsze rozwiązania są proste i ujednolicone, najmniej
skomplikowane (np. z najmniejszą ilością kolorów – dotyczy to zwłaszcza rysunków i

tabel, o których dalej). Proszę zaufać swemu dobremu smakowi, pamiętając jednak przez

cały czas, że mają Państwo do czynienia z poważną pracą naukową. Proszę zastanowić
się, czy chcieliby Państwo sami czytać swoją pracę w takim stanie, w jakim pragną

Państwo, żeby ona wyglądała.

No i oczywiście proszę pamiętać o gramatyce, ortografii i innych takich sprawach.

1.3 Oprawa i liczba kopii

W zasadzie nie ma większej różnicy, jak Państwa praca ma być oprawiona.

W razie wątpliwości – proszę zajrzeć do podrozdziału 1.2 Estetyka. Jednak z własnego
doświadczenia wiem, że dobrze by było, aby jednak oprawić ją w sztywne okładki
(chociaż np. egzemplarz dla Dziekanatu AM w Malborku powinien być obłożony w miękkie

okładki – i wydrukowany dwustronnie!). Koszt jednego egzemplarza to około 20–30 zł

(zależy u jakiego introligatora i czy na okładce ma się znaleźć jakiś napis – osobiście
polecam „Praca magisterska” i … nic więcej). Będziesz potrzebować 3 egzemplarzy
(promotor, recenzent, akta uczelni), ale od razu warto wydrukować i oprawić 4 sztuki –

fajnie jest mieć choćby jedną kopię na półce, żeby pochwalić się rodzinie albo

powspominać w przyszłości w cieple domowych pieleszy początki swej kariery naukowej.

5

Rozdział 2.
Rozmiary pracy magisterskiej

Tutaj

dowiedzą się Państwo, ile stron ma liczyć praca magisterska/licencjacka,

jakie czcionki dobierać do pisania (jeżeli używają Państwo komputera), jakiej szerokości

marginesy ustawić itp.

2.1 Objętość pracy magisterskiej

Nie ma właściwie ściśle określonych granic dla objętości pracy magisterskiej.

Jeżeli Państwa promotor nie ma w tym zakresie uwag, proszę przyjąć za standard 60–
120 stronic maszynopisu znormalizowanego (vide: 2.2 Czcionki, marginesy, wielkość
strony). Mniej niż 60 stron praca bardzo dobra raczej nie powinna mieć (no, chyba że są
Państwo kolejnym Einsteinem i Państwa dzieło będzie krótkie, ale genialne), a z drugiej
strony przekraczanie 120 stron też nie jest pożądane – nikomu się po prostu tego nie

będzie chciało czytać (a już zwłaszcza recenzentowi).

2.2 Czcionki, marginesy, wielkość strony w pracy magisterskiej

Milcząco zakładam, że piszą Państwo swoją pracę na komputerze. Jeżeli zlecają

państwo przepisywanie i wydruk pracy, raczej nie powinien Państwa martwić ten

podrozdział (chociaż tego typu firmom wolałbym „patrzeć na ręce” i dobrze sprawdzać,
czy przypadkiem nie zgubili jakiejś stronicy albo nie pomieszali kolejności).

Proszę używać czcionki ładnej, nie fikuśnej i nie wymyślnej oraz pamiętać, że

prostota jest boginią mędrców. Dla tekstu podstawowego, standardowo dobra będzie
czcionka o wielkości 12pkt, najlepiej Times New Roman. Oczywiście, w całej pracy musi
być ona ta sama, chociaż... nie zawsze będą Państwo używać tak samo wyglądającej

czcionki (vide: 4.1 Cytaty, 4.4 Podkreślanie i wytłuszczanie).

Akapity dobrze jest obustronnie wyjustować, ale wtedy należy pamiętąć o

przenoszeniu wyrazów – najlepiej zdecydować się na nie przenoszenie (nie dzielenie)

wyrazów w całym tekście.

Marginesy i wielkość czcionki proszę ustawić tak, aby na stronie A4 mieściło się

około 1800 znaków (maszynopis standardowy), tj. 30 wierszy po 60 znaków
(spacje to też znaki!). Należy też pamiętać, aby oprócz odpowiednich marginesów,

zostawić około 1 cm (z lewej strony) dla introligatora na oprawę. W zwykłym Wordzie

ustawienia wyglądają następująco:

6

Tab.1 Ustawienia stron w pracy magisterskiej/licencjackiej.

Czcionka tekstu zasadniczego

Times New Roman

Wielkość czcionki tekstu zasadniczego

12pkt

Czcionka przypisów dolnych

Verdana

Wielkość czcionki przypisów dolnych

8 pkt

Odstępy między wierszami w tekście zasadniczym („Akapit”) 1,5 wiersza
Odstępy między znakami

Normalne

Marginesy (górny, prawy i dolny)

2,5 cm

Marginesy (lewy) – na oprawę (dodatkowo) 1 cm

razem: 3,5 cm

Źródło: Opracowanie własne.

Jak

widać, powyżej mieliśmy okazję obejrzeć tabelę – przydatne i lubiane przez

recenzentów narzędzie, które Tobie posłuży do eleganckiego zaprezentowania wielu
danych (np. statystycznych).

Więcej na temat tabel i rysunków znajdą Państwo w 4.3 Tabele i rysunki.

7

Rozdział 3.
Układ pracy magisterskiej i jej zawartość

W tej części pracy dowiedzą się Państwo, że praca magisterska składa się z:

1. strony tytułowej;
2. spisu treści;
3. wstępu;
4. rozdziałów i podrozdziałów;
5. zakończenia;
6. bibliografii.

Na marginesie – przy okazji widać, jak zabrać się za wypunktowanie (najczęściej

wykorzystując cyfry arabskie ze średnikami na końcu linii, kropka na ostatniej pozycji,

dzięki temu tekst będzie się czytało: po pierwsze, po drugie, po trzecie, itd.). Jeśli jednak
czasami źle by się czytało (że po pierwsze, ...), wówczas zastosujemy kropkowanie (i

tylko kropkowanie).

Rozdział ten pokaże Państwu też, co mają zawierać poszczególne elementy pracy,

z czego się składać i jak mają ze sobą współgrać.

3.1 Strona tytułowa pracy magisterskiej

Jeżeli doszli Państwo aż do tego momentu, układ strony tytułowej nie powinien
Państwu sprawić większych problemów. Na wszelki wypadek podaję tylko, że na

pierwszej stronie Państwa pracy muszą znaleźć się:

•

nazwa Twej uczelni, wydział, czasami instytut lub też nazwa pracowni, w ramach

których piszą państwo pracę magisterską/licencjacką – w razie wątpliwości proszę

pytać promotora;

•

Państwa imię/imiona i nazwisko oraz numer albumu (indeksu);

•

tytuł pracy magisterskiej;

•

pod czyim kierunkiem praca została napisana (promotor);

•

miejsce i rok obrony.

Przykłady stron tytułowych dla studentów Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii

Morskiej w Gdyni przedstawione są w internecie pod następującymi adresami:

http://ekonom.univ.gda.pl/salomon/Download/strona_tytulowa_mgr_UG.doc –

strona tytułowa dla uczestników mojego seminarium magisterskiego na Wydziale

Ekonomiczym Uniwersytetu Gdańskiego

8

http://ekonom.univ.gda.pl/salomon/Download/strona_tytulowa_mgr_AM.doc –

strona tytułowa dla uczestników mojego seminarium magisterskiego na Wydziale
Administracyjnym Akademii Morskiej w Gdyni (oddział Malbork)

http://ekonom.univ.gda.pl/salomon/Download/strona_tytulowa_lic_AM.doc –
strona tytułowa dla uczestników mojego seminarium licencjackiego na Wydziale

Administracyjnym Akademii Morskiej w Gdyni (oddział Malbork)

3.2 Spis treści

Zaraz po stronie tytułowej należy umieścić spis treści swojej pracy. I znów –

przejrzyście, z wyraźnym podziałem na rozdziały i podrozdziały (mniejszych jednostek

nie trzeba tu już zaznaczać) oraz, oczywiście, z podaniem strony, na której się
rozpoczynają. Proszę zauważyć, że w niniejszym opracowaniu użyłem tabeli – jest to

moim zdaniem najprostszy sposób na ładne i porządne przedstawienie spisu treści.

Innym dobrym sposobem jest zastosowanie stylów (Nagłówek 1, Nagłówek 2,

itd.) w tytułach poszczególnych rozdziałów i podrozdziałów do zbudowania

automatycznego spisu treści. Jeśli nie wiedzą Państwo jak to zrobić, a chcieliby Państwo

spróbować – proszę zapytaą mnie o to na zajęciach.

3.3 Wstęp

Wbrew pozorom wstęp i zakończenie pracy magisterskiej należą do jej części

bodaj najtrudniejszych do napisania. Przede wszystkim – wstępy i zakończenia są
najuważniej czytane przez recenzentów, a to z tego powodu, że znaleźć się w nich musi

esencja Państwa pracy, główna jej myśl, przesłanie, wnioski itd. Ale po kolei.

Wstęp powinien (oczywiście dotyczy to prac ekonomicznych, humanistycznych,

nie w każdej pracy np. na Politechnice czy wydziale matematycznym da się umieścić

poniższe elementy) zawierać:

1. sprecyzowanie, jakiego tematu dotyczy praca, czym się w niej Państwo

zajmują; proszę pamiętać, aby cały czas trzymać się w ryzach – praca nie
powinna zanadto odbiegać od głównego tematu!; dyscyplina, dyscyplina i jeszcze

raz dyscyplina w pisaniu – Państwa praca rozrośnie się do ogromnych rozmiarów

jeżeli za bardzo wdadzą się Państwo w szczegóły;

2. wyjaśnienie, dlaczego akurat taki a nie inny temat wybrali Państwo (bo na

przykład na interesujący Państwa temat jest mało literatury, bo kwestie, które

poruszacie, stały się ostatnio niezwykle aktualne, poruszające, ważne dla

społeczeństwa, dla nauki, dla kraju …);

3. tezę/tezy – każda bardzo dobra praca magisterska powinna moim zdaniem

stawiać tezę/tezy, których rozwinięcie (potwierdzenie lub obalenie) stanowi treść

pracy, a którą w zakończeniu powtarzacie Państwo stwierdzając, że tezę/tezy te

Państwo potwierdzili/obalili lub częściowo potwierdzili (dlaczego?) swą pracą;

9

4. określenie metody badawczej – należy napisać we wstępie, czy posługiwali się

państwo analizą dokumentów, czy metodą historyczną (analizą wydarzeń z
przeszłości), czy może komparatystyczną (porównanie dwóch zjawisk,

organizmów, instytucji …), albo też korzystali Państwo z własnego

kwestionariusza – ankiety (dotyczy zwłaszcza nauk społecznych/ekonomicznych) i
na tej podstawie opracowywali dane statystyczne; przy czym powinni Państwo

wskazać główną metodę, którą się posłużono;

5. ograniczniki – czyli stwierdzenia, które fragmenty swojej pracy świadomie

Państwo zawęzili; wiadomo przecież, że nie wszystkie sprawy dotyczące Państwa
tematu muszą się zawierać w pracy, rzeczy oczywistych nie trzeba przecież

opisywać dokładnie, wykraczając przy tym poza temat; jednak nie musi tego

wiedzieć recenzent i do niego kierują Państwo słowa: „wiem, że o tym i o tym

można napisać więcej, ale z braku miejsca i z tego prostego powodu, że za
bardzo wykracza to poza sedno i główne zagadnienia nas interesujące,

ograniczam się jedynie do lekkiego zaznaczenia tego problemu, bez wdawania się

w zbędne, moim zdaniem, szczegóły”;

6. treść pracy – pokrótce przedstawiają Państwo kolejne rozdziały, ich meritum,

układ, także z niewielkim uzasadnieniem; można tu także zwrócić uwagę

czytającego na co bardziej istotne fragmenty Państwa pracy, na przewodnie myśli

i najważniejsze sprawy;

7. źródła – we wstępie powinni też państwo przedstawić źródła, z jakich korzystano

przy pisaniu pracy; nie chodzi tu oczywiście o bibliografię (o niej w 3.6
Bibliografia), ale o to, skąd wzięli Państwo informacje do pisania; czy głównie
posługiwano się źródłami internetowymi, czy materiałami rządowymi (różnych
instytucji i organizacji), czy korzystano z rozmaitych raportów i badań, oprócz

tego – najważniejszych podręczników; nie trzeba wymieniać wszystkiego,

wystarczy, że napiszą Państwo, które źródła były dla Państwa najbardziej
pomocne, które najmniej, a nawet można trochę ponarzekać, że materiałów

dotyczących jakiegoś konkretnego rozwiązania brakuje (w związku z czym

Państwo postanowili zapełnić tę luką swą pracą …);

8. kilka jeszcze słów na zakończenie wstępu, dla spięcia go klamrą, aby nie

urywał się w połowie akapitu; wstęp bowiem tworzy swoistą, do pewnego stopnia

zamkniętą literacko całość i ładnie jest napisać zdanie – dwa „od siebie” (ale nie

za bardzo osobiście!) w stylu „Mam nadzieję, że niniejsza praca przyczyni się do
lepszego poznania zasad funkcjonowania ...” czegoś tam.

Ale uwaga: wstęp napiszą Państwo dopiero, gdy będzie cała praca gotową!

3.4 Rozdziały i podrozdziały

W gruncie rzeczy doszliśmy właśnie do najważniejszej części Państwa pracy.

Rozdziały i podrozdziały, odpowiednie ich układ i opracowanie, stanowią „jądro”, wokół

którego piszą Państwo całą resztę (dlatego zazwyczaj zalecam najpierw napisać całą
pracę, a na końcu, w oparciu o istniejący już tekst, wstęp i zakończenie). Każdy rozdział

10

zaczyna się od nowej stronicy, podrozdział wystarczy, że będzie oddzielony od

poprzedniego jednym pustym wersem. Tytuł rozdziału i jego numer (proszę pisać po
arabsku) najlepiej na środku, czytelny. Tytuł i numer podrozdziału też dobrze wyróżnić z

tekstu (proszę zauważyć, w jaki sposób czynię to ja w niniejszym opracowaniu – numery

kolejnych podrozdziałów są wyróżnione ze względu na numer rozdziału, z którego
pochodzą).

Pamiętać jednak należy, że bardzo dobra praca magisterska/licencjacka musi

mieć co najmniej trzy rozdziały. Mniejsza ich ilość, sami Państwo przyznają, wygląda,

delikatnie rzecz biorąc, dziwnie … Po drugie – każdy rozdział powinien dzielić się na co
najmniej dwa podrozdziały. Oczywiście, w kwestii tych liczb zachować należy umiar –

praca nie może się składać z kilkudziesięciu rozdziałów, z których jeden ma dwa

podrozdziały, a inny dwadzieścia dwa. Zresztą sama już objętość pracy ograniczy nam tę

ilość. Podrozdziały zaś powinny w kolejnych rozdziałach być mniej więcej w równej ilości
(ale bez przesady z tą równością ...).

I na koniec – niewskazanym jest dzielenie pracy na części. Niech praca składa się

z obszernych rozdziałów podzielonych na kilka podrozdziałów, te zaś mogą zawierać w
sobie jeszcze punkty, ale nic poza tym. Nie powinno się bowiem gmatwać zanadto

szkieletu pracy – niech będzie przejrzysta a jej układ logiczny i łatwy do zrozumienia.

Poza tym tylko od Państwa i Państwa promotora zależy, co się znajdzie w

poszczególnych rozdziałach i ich podrozdziałach. Proszę pamiętać przy tym, aby na
początku każdego rozdziału napisać kilka zdań, o czym też on traktuje, swego rodzaju

wstęp do poszczególnych rozdziałów. Nieładnie przecież jest od razu pod tytułem

rozdziału bez żadnej uwagi zaczynać od tytułu pierwszego jego podrozdziału.

3.5 Zakończenie

Jak

już wspominałem przy opisywaniu wstępu, zakończenie pracy magisterskiej

stanowi jej podsumowanie – znajduje się tu stwierdzenie dotyczące tezy Państwa pracy
wraz z silnym jego uzasadnieniem. Piszą tu Państwo, dlaczego udało się

udowodnić/obalić zakładaną we wstępie tezę, dodawszy jednak przedtem swego rodzaju

bilans pracy, wszelkie wnioski, które Państwu się nasunęły w trakcie pisania. Spinacie

Państwo tym sposobem całą pracę, swego rodzaju „klamrą”: wstęp – rozwinięcie –
zakończenie, przy czym zakończenie pokazuje Państwa konkluzje z całej pracy. Dobrze

jest też tu dorzucić kilka uwag „od siebie” dotyczących np. przyszłości omawianego przez

Państwa tematu, Państwa opinii w kwestii dalszego rozwoju sytuacji, rokowań, nadziei,
wątpliwości etc., które wywołują fakty opisane w pracy. Macie państwo też tutaj

(niewielkie wprawdzie, ale jednak) pole do popisania się swą erudycją, do przedstawienia

przemyśleń płynących z wniosków zawartych w pracy.

3.6 Bibliografia

Ostatnim w kolejności elementem Państwa pracy jest bibliografia. Teoretycznie

zawiera ona nie tylko te pozycje, z których korzystano przy pisaniu, ale także te, o

których wiadomo, że istnieją i które dotyczą tematu pracy, jednak praktycznie – przy

11

pisaniu pracy magisterskiej/licencjackiej na moim seminarium – proszę tu tylko

wpisywać pozycje zacytowane w pracy.
Nie

muszę też dodawać, że mile jest widziane zawarcie w bibliografii pozycji

napisanych przez albo pod redakcją promotora/recenzenta/członka komisji (ale wtedy

trzeba je znać dobrze, ponieważ istnieje większe prawdopodobieństwo zapytania o nie!).
Oczywiście może się też zdarzyć tak, że na temat, na który Państwo piszą, żadna z

wymienionych osób nic nie napisała – wtedy macie Państwo kłopot z głowy.

I wreszcie kwestie czysto techniczne: bibliografię dzieli się na następujące

kategorie, wpisując do nich alfabetycznie w kolejności następujące pozycje (proszę
zauważyć, jak ja to robię poniżej – poszczególne bloki w ramach podziału rozdzielam

PRZECINKAMI!):

BIBILIGRAFIA

Pozycje zwarte:

1. Ekonomika Portów Morskich, praca zbiorowa pod redakcją K. Kuźmy,

Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk 1993

2. J. K. Galbraith, Ekonomia w perspektywie, PWE, Warszawa 1992
3. P. Hingston, Wielka księga marketingu, PWE, Warszawa 1996
4. S. Kaczmarczyk, Badania marketingowe, PWE, Warszawa 1995
5. G. Karasiewicz, Marketingowe strategie cen, PWE, Warszawa 1997
6. R. Kłeczek, Marketing - jak to się robi ?, Ossolineum, Warszawa 1992
7. M. Kostera, Zarządzanie personelem, PWE, Warszawa 1996
8. P. Kotler, Marketing Management, C.E. Poeschel Verlag, Stuttgart 1989
9. T. Kramer, Podstawy marketingu, PWE, Warszawa 1992
10. Projekty inwestycyjne. Finansowanie, metody i procedury oceny, praca zbiorowa

pod red. T. Gostkowskiej-Drzewickiej, ODDK, Gdańsk 1996

11. K. Przybyłowski, S.W. Hartley, R.A. Kerin, W. Rudelius, Marketing, PWE, Warszawa

1998

12. J.A.F. Stoner, Ch. Wankel, Zarządzanie, PWE, Warszawa 1996
13. Zieleniewski J., Organizacja zespołów ludzkich. Wstęp do teorii organizacji i

kierowania, PWE, Warszawa 1976

•

Tutaj znajdą się książki, podręczniki itp.; małe zastrzeżenie – proszę nie
zamieszczać tu dzieł takich jak Encyklopedia PWN – moim zdaniem jest to co

najmniej niepoważne.

•

Wpisuje się je następująco: alfabetycznie nazwisko autora, imię/imiona autora

lub skrót jego imienia/imion (jeżeli jest dwóch, trzech … pięciu autorów
wymienionych na okładce, należy wypisać ich wszystkich), pełny tytuł książki

(ewentualne podtytuły należy oddzielić od tytułu kropką), wydawnictwo, miejsce i

rok wydania (bez kropki na końcu!).

12

•

Jeżeli jest to praca zbiorowa (bo tak jest napisane na okładce lub później – ale

wprost), należy zmienić kolejność w stosunku do punktu 2 i napisać najpierw
pełny tytuł opracowania (ewentualne podtytuły także należy oddzielić od tytułu

kropką), a następnie po przecinku (i pojedynczej spacji) zwrot: praca zbiorowa

pod redakcją Jana Kowalskiego (kogo? – imię/imiona i nazwisko, ale nie – prof.
dr hab. Jana Kowalskiego!) lub praca zbiorowa pod redakcją J. Kowalskiego (w

zależności od tego czy w całej bibliografii i przypisach stosujemy formę pełną

imienia/imion czy skróconą), reszta tak samo, tzn. wydawnictwo, miejsce i rok

wydania (bez kropki na końcu!). W tym miejscu proszę swoich
magistantów/dyplomantów o nie dodawanie w nawiasie, po nazwisku i imieniu

redaktora naczelnego słowo „(red.)”.

•

Proszę zauważyć, że w całym opisie nie ma w ogóle mowy o cudzysłowie, a w

żadnym wypadku – o cudzysłowie ujmującym tytuł. To jest po prostu błędem.

•

Dopuszczalna jest za to wersja z przestawieniem nazwiska na sam przód (przed

imię/imiona), ułatwiająca skorzystanie z automatycznego sortowania w Wordzie.

Artykuły:

1. W.T. Bielecki, Systemy wspomagania decyzji – rezultat rewolucji systemów

komputerowych, „Nauki o Zarządzaniu”, 1987 nr 3–4

2. W. Biliński, J. Wojeński, Metoda synektyczna i jej zastosowanie, „Przegląd

Organizacji”, 1981 nr 4–5

A. Kłosowski, W poszukiwaniu najlepszych, „Businessman Magazine”, 1996 nr 1
3. L. Krzyżanowski, Podejmowanie decyzji na podstawie informacji z badań

marketingowych, „Ekonomika i Organizacja Produkcji” 1995, nr 1

4. K. Leski, A. Dromeź, Nie puszcza, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 Styczeń 1991
5. M.J. Prietula, H.A. Simon, The Experts in Your Midst, „Harvard Business Review”,

Styczeń–Luty 1989

6. W. Radzikowski, Systemy wspomagania decyzji, „Organizacja i Kierowanie”,

1984 nr 3–4

7. A. Styś, Marketing w procesie decyzyjnym firm, „Marketing i Rynek”, 1996 nr 1
8. T. Szapiro, Dane ważne jak kapitał, „Businessman Magazine”, 1994 nr 2
9. M. Szuman, Rady na drogę sukcesu, „Businessman Magazine”, 1996 nr 2
10. E. Tomeski, H. Lazarus, Systemy wspomagania decyzji – czy mogą poprawić

efektywność zarządzania?, „Nauki o Zarządzaniu”, 1987 nr 3–4

11. Z. Zbichorski, Doradztwo organizacyjne w przedsiębiorstwie przemysłowym,

„Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa”, 1991 nr 5

•

Wpisuje się tu alfabetycznie wszystkie artykuły, z których skorzystano w pracy.

•

Podaje się, w kolejności alfabetycznej, imię/imiona i nazwisko autora (jeżeli jest

ich więcej albo pod czyjąś redakcją – zaznacza się to jak wyżej), tytuł artykułu

13

(bez cudzysłowu!), tytuł czasopisma (w cudzysłowie!), datę wydania i jego

numer.

•

Dopuszczalna jest za to wersja z przestawieniem nazwiska na sam przód (przed

imię/imiona), ułatwiająca skorzystanie z automatycznego sortowania w Wordzie.

Opracowania statystyczne:

1. Biuletyn Statystyczny Miasta Elbląga, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2000
2. Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 1999, Instytut Morski, Gdańsk-Szczecin

2000

3.

Rocznik statystyczny 2001, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2002

Akty prawne:

1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 11 grudnia 1997 roku w sprawie określenia

wysokości opłat za wydanie pozwolenia na przywóz towarów na polski obszar celny
lub na wywóz z polskiego obszaru celnego, dz.U. z 1997 roku, nr 162, poz. 1127

2. Ustawa z 2 kwietnia 1997 roku Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Dz.U. z 1997

roku, nr 78, poz. 483

3. Ustawa z 30 sierpnia 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw

państwowych, Dz.U. z 1996 roku, nr 118, poz. 561

4. Ustawa z 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, Dz.U. z 1991 roku,

nr 9, poz. 31 z poźn. zmianami

5. Ustawa z 14 grudnia 1923 roku o usprawnieniach organów wykonawczych władz

skarbowych, Dz.U. z 1924 roku, nr 5, poz. 37 z późn. zmianami

6. Ustawa z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych,

Dz.U. z 1993 roku, nr 106, poz. 482, z późn. zmianami

7. Ustawa z 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym, Dz.U. z 1991 roku,

nr 36, poz. 161, z późn. zmianami

8. Ustawa z 19 grudnia 1980 roku o zobowiązaniach podatkowych, Dz.U. z 1991 roku,

nr 27, poz. 11 z późn. zmianami

9. Ustawa z 25 maja 2001 roku o skutkach wprowadzenia w niektórych państwach

członkowskich Unii Europejskiej wspólnej waluty euro, Dz.U. z 2001 roku, nr 63,

poz. 640

10. Ustawa z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych,

Dz.U. z 2001 roku, nr 134, poz. 1509

11. Ustawa z 26 października 1971 roku karno-skarbowa, Dz.U. z 1971 roku, nr 28,

poz. 260 z późn. zmianami

12. Ustawa z 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa, Dz.U. z 1997 roku, nr 137,

poz. 926 z późn. zmianami

13.

Wyrok NSA z 6 sierpnia 1992 roku, III S.A. 79/92, Przegląd Orzecznictwa

Podatkowego z 1993 roku nr

4

14

•

Mają się tu znaleźć wszelkie akty prawne.

•

Ustawy.

•

Opracowania rozmaitych instytucji i organizacji.

•

Inne przeróżne oficjalne opracowania i materiały.

•

Proszę przy tym pamiętać, że należy tu podać (w tej kolejności!): alfabetycznie –

dokładny tytuł dokumentu, jego autora (wydawnictwo), datę wydania.

Inne źródła:

1. Materiały reklamowe firmy ALSTOM i ALSTOM POWER Sp. z o.o., Warszawa 2000
2. Notka służbowa skierowana do wszystkich dealerów DAEWOO przez Dyrektora

Departamentu Marketingu i Sprzedaży, Warszawa 2000-10-04

3. Oficjalna strona domowa Akademii Zarządzania Projektami, http://www.mtdc.pl

(2002-11-21)

4. Oficjalna strona domowa Centrum Szkolenia i Doradztwa – Profes,

http://www.profes.com.pl (2002-09-11)

5. Oficjalna strona domowa Project Management Institute, http://www.pmi.org

(2002-10-21)

6. Oficjalna strona domowa Unii Europejskiej, http://www.europa.eu.int (2002-11-

21)

7. Oficjalna strona domowa Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA,

http://www.portgdansk.pl (2002-10-02)

•

Tu podaje się wszystko to, co nie mieści się w powyższych kategoriach.

•

Mogą to być rozmaitego rodzaju ulotki, plakaty, wszelkie inne gadżety, które

wykorzystano w trakcie pisania pracy. Są to też materiały przygotowane przez

Państwa a niepublikowane gdzie indziej (np. wyniki przeprowadzonych przez

siebie badań).

•

Jeżeli w pracy swojej opierano się na przeprowadzonym przez siebie wywiadzie –

tutaj zamieszcza się datę jego wykonania i tym podobne cechy

charakterystyczne; należy przy tym pamiętać, że wywiad ten wymaga autoryzacji
i trzeba zamieścić źródło, z którego pochodzi – jeżeli znajduje się w Państwa

prywatnych zbiorach, koniecznie należy to zaznaczyć i … trzymać te zbiory przez

następne 20 lat (ktoś może zechce zweryfikować podane przez Państwa fakty, w

których powołuje się na czyjąś wypowiedź) – tyle bowiem Państwa praca powinna
leżeć w archiwum uczelni.

•

Jeżeli opierają się państwo przy pisaniu pracy na materiale filmowym,

dźwiękowym itp. należy opisać, co to za materiał, skąd pochodzi, kiedy i gdzie

został wyemitowany itp. Jeżeli jest to Państwa materiał, wykonany przez
Państwa, proszę o tym napisać i … zachować go w swoim archiwum.

15

•

Jeżeli chodzi o źródła internetowe, to są one coraz częściej używane przy pisaniu

prac magisterskich/licencjackich. Wbrew pozorom, nie jest tak łatwo powoływać
się na tego typu źródła. Przede wszystkim należy na początku wpisać formułę:

Oficjalna (bo tylko takie strony nas interesują) strona domowa (czegoś z pełną

nazwą – np. Ministerstwa Finansów RP, Stoczni Gdynia SA, Portu Handlowego
Świnoujście Sp. z o.o.), a następnie podać dokładny i pełny adres strony, z której

korzystano przy pisaniu pracy (łącznie z przedrostkiem http://). Trzeba tez podać

w nawiasie datę, kiedy z danej witryny korzystano (wiadomo przecież, że dane

internetowe są zazwyczaj dosyć często aktualizowane i ktoś, kto zajrzy do
Państwa pracy za kilka miesięcy może już nie znaleźć tych samych danych).

Uważam, że najlepiej jest sprawdzić aktualność swoich danych internetowych

jeszcze nawet w miesiącu obrony pracy i ewentualnie coś tam dopisać, poprawić i

uaktualnić tuż przed ostatecznym jej wydrukowaniem.

Zauważyli Państwo, że każda kategoria podziału numerowana jest od 1. i tak

proszę numerować swoje prace. Oczywiście pomimo podziału na poszczególne kategorie

materiałów znajdujących się w bibliografii, jej pozycje są ponumerowane bez przerwy, w

jednym ciągu. Oczywistym też jest, że jeżeli nie używano materiałów z którejś z

powyższych kategorii, po prostu ją należy pominąć.

16

Rozdział 4.
Inne elementy pracy magisterskiej

Tutaj

dowiedzą się Państwo o pozostałych, nie mniej ważnych elementach pracy

magisterskiej/licencjackiej, takich jak metody cytowania, ustanawianie przypisów,

rysowanie tabel i wstawianie rysunków, podkreślanie fragmentów tekstu, numerowanie

stron etc.

4.1 Cytaty

W gruncie rzeczy Państwa praca może się składać niemal z samych cytatów

(oczywiście żartuję – nie radzę tego robić, jeżeli chcą Państwo otrzymać pozytywną

ocenę), pod warunkiem jednak, że zostaną one odpowiednio zaznaczone i opisane.

Proszą pamiętać, że jeżeli nie zaznaczą Państwo wyraźnie, że coś jest cytowane, może to
zostać potraktowane jako plagiat. Przyjmuje się też (jest to raczej zwyczaj), że

pojedynczy cytat nie powinien być dłuższy niż 14 wierszy. Zazwyczaj też wystarczy,

jeżeli cytowany fragment jest wzięty w cudzysłów a w przypisie znajduje się nazwisko

jego autora i miejsce publikacji {podobnie jak w Bibliografii – dla przypomnienia:
imię/imiona (lub skrót imienia/imion) i nazwisko, tytuł publikacji, wydawnictwo, miejsce

(miejscowość) i data wydania} oraz, koniecznie!, strona z której cytowany fragment

pochodzi. Cytujemy np. tak:

„Tu jest tekst cytowany przez Państwa [z wtrąceniami – A.S.], który dobrze jest

też wysunąć poza normalny akapit i czasami podkreślić [podkr. A.S.] co ważniejsze

Państwa zdaniem fragmenty [proszę zauważyć, że moje wtrącenia są zwykłą czcionką –
A.S.] i z przypisem na końcu [vide: 4.2 Przypisy]”.

1

Ładnie też jest użyć kursywy i dodatkowo wyróżnić cytat przez wysunięcie go

poza akapit oddzielając jednocześnie od swojego tekstu wersem odstępu jak na
przykładzie powyżej, chyba, „że jest to tekst wtrącony, króciutki, nie wymagający aż
takich zabiegów, tym niemniej zawsze wymagający przypisu”.

2

Przejdźmy zatem teraz do

przypisów.

4.2 Przypisy

W przypisach umieszczają Państwo źródła cytowanych przez siebie fragmentów

oraz danych. Tutaj też można pozwolić sobie na własne uwagi oraz na dodatkowe

informacje nie tak bardzo istotne dla całości pracy, ale jednak uznane przez Państwa za

warte wspomnienia. W przypisach „rozszyfrowujemy” skróty, dokonujemy tłumaczeń

1

Nazwisko, imię, tytuł, wydawnictwo, miejsce i rok wydania – zauważ, że pisane zwykłą czcionką, bez

żadnych tam pochyleń i innych ozdobników. I bez cudzysłowu przy tytule pracy!!!

17

pojęć obcojęzycznych, odsyłamy czytelnika do innych pozycji etc. Wszystko to oczywiście

pod warunkiem, że nie uczynili Państwo już tego wcześniej, we właściwym tekście.
Przypis to taki Państwa „margines” dla dodatkowych uwag.

Teoretycznie do Państwa należy decyzja, czy mają to być przypisy końcowe, czy

dotyczące poszczególnych stronic. W pracach pisanych pod moich kierunkiem,
proszę jednak (dla przejrzystości) stosować przypisy dolne, a to z tego względu, że

ułatwia to ich czytanie. Jakkolwiek bowiem łatwiej jest zrobić wszystkie przypisy w

jednym miejscu, na samym końcu pracy, jednak nikomu nie chce się zaglądać na ten

koniec, więc szczególnie jeżeli przypisy te są istotne dla treści pracy, stanowią
nierozerwalną część Państwa wypowiedzi, proszę stosować przypisy dolne. Numeracja

przypisów – cyfrą arabską przez całą pracę rosnąco.

Na koniec uwag o przypisach małe przypomnienie ze szkoły średniej:

•

Ibidem /ibid., ib./ – „tamże”, piszemy, kiedy następujące po sobie przypisy
odwołują się do tej samej publikacji (wtedy po ibidem piszemy numer strony –

np.: Ibidem, s.25. – proszę zauważyć, że po przecinku jest pojedyncza spacja,
następnie litera s. z kropką oznaczająca stronę {ale nie str.} i bez spacji numer

strony z kropką na końcu);

•

Op.cit. – „wcześniej cytowane”, piszemy, kiedy w przypisie odwołujemy się do
publikacji, na którą powoływano się wcześniej, ale później nastąpił przypis
dotyczący czego innego; jeżeli używają Państwo wiele „Op.cit.”`ów (a tak jest

najczęściej), można zaznaczać po nich imię/imiona (lub skrót imienia/imion) i

nazwisko autora oraz stronę; jeżeli cytujemy wiele pozycji tego samego autora,

oprócz jego nazwiska musimy użyć też i tytułu (lub fragmentu tytułu, ale
jednoznacznie identyfikowalnego) itd.

Przypisy powinny się znaleźć na tej stronie, na której zostały przywołane, czasami

jednak Word przenosi tak niezręcznie przypisy dolne, że na jednej stronie jest odwołanie

w treści pracy, natomiast treść przypisu „przeskakuje” na następną stronę. Często w tych

sytuacjach pomaga stanięcie na końcu treści przypisu dolnego (po kropce!) i wybranie

klawisza ENTER.

4.3 Tabele i rysunki
Mieli

już Państwo okazję przyjrzeć się tabeli (2.2 Czcionki, marginesy, wielkość

strony). W jaki sposób ją wykonacie, czego i jak użyjecie, to wszystko zależy już od
Państwa koncepcji.

3

To samo dotyczy też i wszelkiego rodzaju rysunków. Pamiętajcie

Państwo tylko o podstawowych rzeczach: tabela lub rysunek musi mieć zawsze swój
numer, tytuł oraz źródło:

2

O przypisach więcej w 4.2 Przypisy.

3

Pamiętać tylko proszę o legendzie do tabeli/rysunku – nie każdy przecież zna stosowane przez Ciebie

skróty.

18

•

numer – zwłaszcza w przypadku, gdy zamierzacie państwo zamieścić w swojej

pracy więcej tabel/rysunków, a już na pewno, kiedy zapragniecie do swojej pracy
dołączyć (przed bibliografią) ich spis;

•

tytuł – co przedstawia tabela/rysunek;

•

źródło – skąd pochodzi tabela/rysunek (autor, pozycja etc. jak w przypisie), skąd
pochodzą dane w nich zamieszczone; jeżeli sami Państwo opracowali

tabelę/rysunek, należy napisać po prostu „Źródło: Opracowanie własne”.

Jednak tabela od rysunku różni się miejscem podpisu: Przy tabeli wygląda to jak

w podrozdziale 2.2 {najpierw numer i tytuł tabeli (z kropką na końcu), potem – niżej –

treść tabeli, a następnie pod tabelą – źródło (z kropką na końcu)}.

Przy rysunku jest trochę inaczej: najpierw treść rysunku, niżej (pod rysunkiem)

numer i tytuł rysunku (z kropką na końcu), potem – najniżej (pod numerem i tytułem) –
źródło (z kropką na końcu).

4.4 Podkreślenia i wytłuszczenia

Kwestia

wyróżniania fragmentów tekstu wymaga właściwie tylko dwóch uwag: nie

nadużywajcie Państwo tego sposobu zaznaczania fragmentów czy pojedynczych

wyrazów; bądźcie konsekwentni w zastosowaniu wyróżnika – jeżeli zdecydowaliście się
zwracać uwagę czytelnika na szczególnie ważne wyrazy czy zdania poprzez ich

podkreślanie, w całej pracy podkreślajcie, jeżeli natomiast chcecie boldować

(wytłuszczać) je, to róbcie tylko w ten sposób (oczywiście, można również zapragnąć

wyróżniać poszczególne fragmenty za pomocą pochylenia; czyńcie tak, mając jednak na
uwadze, aby nie pomylić zwykłego wyróżnienia np. z cytatem). Nigdy jednak nie

mieszajcie tych sposobów – wygląda to nieporządnie i nieładnie. Albo podkreślajcie, albo

wytłuszczajcie, albo piszcie kursywą – nigdy wszystkim tym na raz.

Jednak dla celów mojego seminarium – proszę osoby piszące wyłącznie o

zastosowanie boldowania (wytłuszczenia).

4.5 Inne: numerowanie stron, „twarda spacja”

Jeśli chodzi o numerowanie stron, to nie powinno go być na pierwszej stronie

pracy (tej z Państwa nazwiskiem i tytułem pracy). Poza tym istnieje (teoretycznie)
6 miejsc, gdzie mógłby zostać wpisany numer strony: trzy u góry (z lewej, po środku i z

prawej) i trzy na dole (z lewej, po środku i z prawej). Są jednak miejsca gorsze (z lewej

strony u góry i na dole – gdyż numer strony występuje zbyt blisko lewego marginesu i

się z nim „zlewa” oraz na dole – bo występują przypisy dolne i zlewałyby się one z
numerami stron, a poza tym, byłoby niesymetrycznie – dwa elementy na dole, a u góry –

żadnego) oraz lepsze (pozostałe, tzn. u góry na środku i u góry z prawej). Proszę jednak

stosować następującą opcję – numerowanie u góry na środku strony.

19

„Twardą spacją” natomiast nazwiemy taką spację, która nie pozwala oddzielić się

od siebie wyrazom pomiędzy którymi stoi. Uzyskuje się ją w Wordzie kombinacją
klawiszy Shift+Ctrl+spacja (sprawdź jak ona wygląda – „Pokaż\ukryj ¶” na pasku zadań).

„Twardej spacji” używa się zazwyczaj po to, aby na końcu wiersza nie pozostawiać

samotnych znaków (np. i, z, w, że …) – powinny one być przeniesione do kolejnego
wiersza. W niniejszym tekście nie używam wprawdzie tej zasady (chociaż posłużyłem się

twardą spacją w zdaniu poprzedniego akapitu, tak aby „6” nie stała sama na końcu

wiersza), ale jeżeli chcą Państwo, aby praca magisterska/licencjacka wyglądała

elegancko, w ostatecznej jej wersji można wprowadzić twarde spacje pomiędzy
samotnymi znakami a następującymi po nich wyrazami tak aby wszystkie „i” i „że” znikły

z końca wierszy.

20

Zakończenie

I

to

już jest koniec tej krótkiej „instrukcji obsługi” pisania pracy

magisterskiej/licencjackiej. Przypominam, że jeśli mają Państwo jakiekolwiek wątpliwości

co do technicznej strony swojej pracy, zawsze najpierw należy zapytać Promotora, a

jeżeli on da Państwu wolną rękę – zapraszam ponownie do przeczytania niniejszego

opracowania, wykorzystując także Państwa poczucie estetyki. Pomocną też jest
możliwość ściągnięcia tej strony w formacie .pdf.

21

Bibliografia

[z podziałem na 5 grup]

Nie korzystałem przy pisaniu niniejszego tekstu z żadnych publikacji, jedynie z

własnego doświadczenia i wiedzy.

(NIGDY NIE PISZ CZEGOŚ TAKIEGO W

„PRAWDZIWEJ” PRACY MAGISTERSKIEJ LUB LICENCJACKIEJ!)