Narz

ę

dzia zarz

ą

dzania jako

ś

ci

ą

Instrumenty zarz

ą

dzania jako

ś

ci

ą

• Słu

żą

realizacji zada

ń

i osi

ą

ganiu celów

wyznaczonych przez przedsi

ę

biorstwo

(zawartych np. w ksi

ę

dze jako

ś

ci, strategii

TQM)

• Pomagaj

ą

kształtowa

ć

jako

ść

wyrobu na

wszystkich etapach cyklu jego istnienia
(projektowanie, wytwarzanie,…)

Podział instrumentów ZJ

CECHY I SPOSÓB ODDZIAŁYWANIA NA

JAKO

ŚĆ

PRZYKŁADY

ZASADY

Okre

ś

laj

ą

stosunek przedsi

ę

biorstwa i jego

pracowników do ogólnie rozumianych

problemów jako

ś

ci

Okre

ś

laj

ą

strategi

ę

przedsi

ę

biorstwa

Nie daj

ą

wytycznych operacyjnych

•Zasady Deminga

•Zasada ci

ą

głego doskonalenia procesów

(Kaizen)

•Zasada „zero defektów”

•Zasada pracy zespołowej

METODY

Charakteryzuj

ą

si

ę

planowym, powtarzalnym

i opartym na naukowych podstawach

sposobem post

ę

powania przy realizacji

zada

ń

zwi

ą

zanych z zarz

ą

dzaniem jako

ś

ci

ą

Oddziaływanie „

ś

rednioterminowe”

•QFD

•FMEA

•SKO

•SPC

•DOE

NARZ

Ę

DZIA

Słu

żą

do zbierania i przetwarzania danych

zwi

ą

zanych z ró

ż

nymi aspektami

zarz

ą

dzania jako

ś

ci

ą

Maj

ą

charakter krótkotrwały (operacyjny)

•Schemat blokowy

•Diagram Ishikawy

•Diagram Pareto

•Histogram

•Arkusze kontrolne

•Wykresy korelacji

•Karta kontrolna

•„nowe” narz

ę

dzia

Narz

ę

dzia jako

ś

ci

Cechy:
- zbieranie i przetwarzanie danych
- wizualizacja danych
- odkrywanie danych
- s

ą

instrumentami monitorowania i

diagnozowania procesów

- umo

ż

liwiaj

ą

podejmowanie decyzji

- umo

ż

liwiaj

ą

analizowanie rezultatów

podj

ę

tych działa

ń

- ułatwiaj

ą

doskonalenie produktów /usług

/procesów

Dane

Sprzeda

ż

27 000 zł

27 405 zł

27 816 zł

28 233 zł

28 657 zł

29 087 zł

29 523 zł

29 966 zł

30 415 zł

30 872 zł

31 335 zł

31 805 zł

Transport

5 550 zł

5 633 zł

5 718 zł

5 804 zł

5 891 zł

5 979 zł

6 069 zł

6 160 zł

6 252 zł

6 346 zł

6 441 zł

6 538 zł

W S Razem

32 550 zł

33 038 zł

33 534 zł

34 037 zł

34 547 zł

35 066 zł

35 592 zł

36 125 zł

36 667 zł

37 217 zł

37 776 zł

38 342 zł

Koszt sprzeda

ż

y

Materiały

17 710 zł

17 869 zł

18 030 zł

18 192 zł

18 356 zł

18 521 zł

18 688 zł

18 856 zł

19 026 zł

19 197 zł

19 370 zł

19 544 zł

Przewozy

270 zł

272 zł

275 zł

277 zł

280 zł

282 zł

285 zł

287 zł

290 zł

293 zł

295 zł

298 zł

Narzuty

1 240 zł

1 251 zł

1 262 zł

1 274 zł

1 285 zł

1 297 zł

1 308 zł

1 320 zł

1 332 zł

1 344 zł

1 356 zł

1 368 zł

Pozostałe

96 zł

97 zł

98 zł

99 zł

100 zł

100 zł

101 zł

102 zł

103 zł

104 zł

105 zł

106 zł

KS Razem

19 316 zł

19 490 zł

19 665 zł

19 842 zł

20 021 zł

20 201 zł

20 383 zł

20 566 zł

20 751 zł

20 938 zł

21 127 zł

21 317 zł

Zysk brutto

13 234 zł

13 548 zł

13 869 zł

14 195 zł

14 527 zł

14 865 zł

15 209 zł

15 559 zł

15 916 zł

16 279 zł

16 649 zł

17 026 zł

W ydatki
Reklama

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

Płace

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

Czynsze

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

Amortyzacja

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

Ubezpieczenia

237 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

237 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

Telefony

280 zł

283 zł

285 zł

288 zł

290 zł

293 zł

295 zł

298 zł

301 zł

304 zł

306 zł

309 zł

Zaopatrzenie biura

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

Szkolenia

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

Delegacje

200 zł

202 zł

204 zł

205 zł

207 zł

209 zł

211 zł

213 zł

215 zł

217 zł

219 zł

221 zł

Podatki i licencje

240 zł

240 zł

241 zł

242 zł

243 zł

244 zł

245 zł

246 zł

247 zł

248 zł

249 zł

250 zł

Odsetki

800 zł

807 zł

814 zł

822 zł

829 zł

837 zł

844 zł

852 zł

859 zł

867 zł

875 zł

883 zł

Sprzeda

ż

27 000 zł

27 405 zł

27 816 zł

28 233 zł

28 657 zł

29 087 zł

29 523 zł

29 966 zł

30 415 zł

30 872 zł

31 335 zł

31 805 zł

Transport

5 550 zł

5 633 zł

5 718 zł

5 804 zł

5 891 zł

5 979 zł

6 069 zł

6 160 zł

6 252 zł

6 346 zł

6 441 zł

6 538 zł

W S Razem

32 550 zł

33 038 zł

33 534 zł

34 037 zł

34 547 zł

35 066 zł

35 592 zł

36 125 zł

36 667 zł

37 217 zł

37 776 zł

38 342 zł

Koszt sprzeda

ż

y

M ateriały

17 710 zł

17 869 zł

18 030 zł

18 192 zł

18 356 zł

18 521 zł

18 688 zł

18 856 zł

19 026 zł

19 197 zł

19 370 zł

19 544 zł

Przewozy

270 zł

272 zł

275 zł

277 zł

280 zł

282 zł

285 zł

287 zł

290 zł

293 zł

295 zł

298 zł

Narzuty

1 240 zł

1 251 zł

1 262 zł

1 274 zł

1 285 zł

1 297 zł

1 308 zł

1 320 zł

1 332 zł

1 344 zł

1 356 zł

1 368 zł

Pozostałe

96 zł

97 zł

98 zł

99 zł

100 zł

100 zł

101 zł

102 zł

103 zł

104 zł

105 zł

106 zł

KS Razem

19 316 zł

19 490 zł

19 665 zł

19 842 zł

20 021 zł

20 201 zł

20 383 zł

20 566 zł

20 751 zł

20 938 zł

21 127 zł

21 317 zł

Zysk brutto

13 234 zł

13 548 zł

13 869 zł

14 195 zł

14 527 zł

14 865 zł

15 209 zł

15 559 zł

15 916 zł

16 279 zł

16 649 zł

17 026 zł

W ydatki
Reklam a

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

4 000 zł

Płace

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

4 700 zł

Czynsze

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

500 zł

Am ortyzacja

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

75 zł

Ubezpieczenia

237 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

237 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

0 zł

Telefony

280 zł

283 zł

285 zł

288 zł

290 zł

293 zł

295 zł

298 zł

301 zł

304 zł

306 zł

309 zł

Zaopatrzenie biura

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

147 zł

Szkolenia

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

100 zł

Delegacje

200 zł

202 zł

204 zł

205 zł

207 zł

209 zł

211 zł

213 zł

215 zł

217 zł

219 zł

221 zł

Podatki i licencje

240 zł

240 zł

241 zł

242 zł

243 zł

244 zł

245 zł

246 zł

247 zł

248 zł

249 zł

250 zł

Odsetki

800 zł

807 zł

814 zł

822 zł

829 zł

837 zł

844 zł

852 zł

859 zł

867 zł

875 zł

883 zł

Podstawowe narz

ę

dzia (7 tools)

1) schemat blokowy

2) arkusze kontrolne

3) diagram przyczynowo – skutkowy (Ishikawy,

„rybia o

ść

”)

4) analiza Pareto (Lorenza)

5) histogram

6) wykresy rozrzutu (korelacja)

7) karty kontrolne

„Nowe” narz

ę

dzia (new 7 tools)

1) diagram relacji

2) macierzowa analiza danych

3) diagram pokrewie

ń

stwa

4) diagram procesu podejmowania decyzji

5) diagram systematyki

6) diagram strzałkowy

7) diagram macierzowy

1. Schemat blokowy

Start

działanie

blok

informacyjny

dokument

A

A

blok

decyzyjny

Koniec

działanie

działanie

blok

decyzyjny

działanie

dokument

Koniec

T

N

N

dokument

T

2. Arkusz kontrolny

•

stosowane do gromadzenia danych i ich
porz

ą

dkowania

•

dotycz

ą

najcz

ęś

ciej wad, zdarze

ń

, dat

•

arkusze projektuje si

ę

indywidualnie dla problemów

•

powinno si

ę

okre

ś

li

ć

:

–

co chcemy wiedzie

ć

–

jak b

ę

dziemy zbiera

ć

dane

•

układ arkusza powinien eksponowa

ć

cel, dla

którego został opracowany

Arkusz kontrolny - przykład

Rodzaj

wady

sty

luty

mar

kwie

maj

cze

Suma

silnik

I

III

I

II

7

wyciek oleju

II

II

IIII

I

I

II

12

układ

sterowania

III

II

III

I

I

10

narz

ę

dzie

IIII

III

IIII

III

II

IIII

22

zła obsługa

III

II

IIII

I

II

III

16

pasek

klinowy

II

I

III

IIII

I

I

12

Suma

14

11

20

12

8

14

79

Przyczyny awarii maszyn na Wydziale W-2

3. Histogram

Co to jest?
Specjalny typ wykresu słupkowego,
pokazujący rozkład pewnej cechy
(częstotliwość występowania
poszczególnych jej wartości)

x

1….

x

2 …

x

3 …

x

4 …

x

5 …

x

6 …

x

7 …

x

8

y

Histogram

Liczno

ść

próbki

n

Ilo

ść

przedziałów

k

30

÷

50

6

÷

10

51

÷

100

7

÷

11

101

÷

200

8

÷

12

201

÷

500

9

÷

15

• szerokość przedziałów powinna być „naturalna” (np. co 0,02 mm a nie co

0,0167)

• klasy muszą się wykluczać! (np.:

1,25 < x

≤

1,30 albo 1,25

≤

x < 1,30)

• można podać granice tolerancji
• unikać przedziałów pustych

Histogram c.d.

Kiedy korzystamy?
• prezentacja wyników potrzebnych do

analizy problemu

• identyfikacja rozkładu

4. Wykres przyczynowo – skutkowy

(Ishikawy, „rybiej o

ś

ci”)

Co to jest?

Sposób porządkowania umożliwiający
wizualizację powiązań pomiędzy
czynnikami (przyczynami) a wynikiem
(problemem)

Cel:

Diagnoza przyczyn (po fakcie
dla działań korygujących lub
przed dla zapobiegawczych)

Wykres przyczynowo – skutkowy

Jak to si

ę

robi?

dla problemów technicznych (5M+E)

•człowiek (man),
•maszyna (machine),
•materiał (material)
•metoda (method)
•zarządzanie (management)

•pomiar (measurement)

•środowisko (environment)

dla usług(5P)

•ludzie (people)
•wyrób (product)
•cena (price)
•promocja (promotion)
•miejsce (place)

•sposób sprzedaży

•...

Sporządzić wykaz możliwych kryteriów

przyczyn (przyczyn głównych), np:

Określić rozważany problem

Określać czynniki (szczegółowe)

w każdej z przyczyn głównych

N

a

w

y

k

re

si

e

N

a

w

y

k

re

si

e

Wybrać czynnik(i) krytyczne

Wykres przyczynowo – skutkowy

c.d.

Problem

Człowiek

Metoda

Środowisko

Materiał

Maszyna

Zarządzanie

Wykres przyczynowo – skutkowy

c.d.

Problem

ludzie

wyrób

cena

promocja

miejsce

sposób
sprzedaży

Przykład diagramu

czynniki krytyczne

5. Analiza Pareto

Co to jest?

Technika oddzielania przyczyn istotnych
od błahych

Zasada empiryczna:

„80 – 20”

ok

. 80 % problemów spowodowane

jest przez

ok

. 20 % przyczyn

Czasami stosuje się dodatkowo zasadę

„95 – 50”

Analiza Pareto – c.d.

Określić cechę danego problemu (czas,
koszty, częstość występowania)

Zaprojektować formularze (np: arkusz kontrolny)

Zebrać dane

Uporządkować dane malejąco

Obliczyć wartości skumulowane

Przeliczyć wartości skumulowane na

procenty

Określić obszar „80 – 20” {„95 – 50”}

Sporządzić wykres

(procentowy)

Analiza Pareto – c.d.

Nazw a

cz

ę ś

ci

Koszt 1

min.[zł]

Obróbka

dodatkow a w

min

%

%

narastaj

ą

co

zasuwa

1

300,3

42,9

42,9

d

ż

wignia 1

3

159,6

22,8

65,7

przeł

ą

cznik

2

106,4

15,2

80,9

płyta

3

42,0

6,0

86,9

oprornik

15

27,3

3,9

90,8

wł

ą

cznik

10

12,6

1,8

92,6

obudowa

13

12,6

1,8

94,4

d

ż

wignia 2

3

9,8

1,4

95,8

wał

3

8,4

1,2

97

spr

ęż

yna

5

6,3

0,9

97,9

tarcza

3

5,6

0,8

98,7

magnes

1

4,2

0,6

99,3

przycisk

2

2,8

0,4

99,7

pedał

8

2,2

0,3

100

14 cz

ęś

ci

700

Analiza Pareto - c.d.

Cecha: strata czasu

Analiza Pareto – c.d.

Nazwa cz

ęś

ci

Koszt 1 min.

Obróbka

dodatkowa w

min

Koszt [zł]

% kosztów

Σ %

Σ %

Σ %

Σ %

d

ż

wignia 1

3

159,6

478,8

24,6

24,6

oprornik

15

27,3

409,5

21,0

45,6

zasuwa

1

300,3

300,3

15,4

61,0

przeł

ą

cznik

2

106,4

212,8

10,9

71,9

obudowa

13

12,6

163,8

8,4

80,3

płyta

3

42,0

126,0

6,5

86,8

wł

ą

cznik

10

12,6

126,0

6,5

93,3

spr

ęż

yna

5

6,3

31,5

1,6

94,9

d

ż

wignia 2

3

9,8

29,4

1,5

96,4

wał

3

8,4

25,2

1,3

97,7

tarcza

3

5,6

16,8

0,9

98,6

pedał

8

2,2

17,6

0,9

99,5

przycisk

2

2,8

5,6

0,3

99,8

magnes

1

4,2

4,2

0,2

100,0

14 cz

ęś

ci

700

1947,5

Analiza Pareto – c.d.

Cecha: koszty

6. Wykres rozrzutu

(scatter diagram)

Co to jest?
Wykres, na którym wartości jednego
czynnika X wykreślane są w odniesieniu
do zbadanych wartości drugiego Y

X

Y

Wykres rozrzutu – c.d.

X

Y

X

Y

X

Y

X

Y

brak korelacji

r

≈

0

korelacja dodatnia

0 < r

≤

1

korelacja ujemna

-1

≤

r < 0

funkcja nieliniowa



r



> 0

7. Karty kontrolne

(wykresy przebiegu)

Karty kontrolne (SPC)

Zrozumienie

ś

wiadomo

ść

Narz

ę

dzia i metody

Przykład projektu studentów Koła QC w
mie

ś

cie OSAKA w Japonii

[Donald J. Wheeler, Making Sense of Data, 2003]

• Straty w klubie studenckim

• Po przeanalizowaniu listy dostaw i sprzeda

ż

y dla

poszczególnych miesi

ę

cy skonstruowano tabel

ę

:

Co?

Koszt

Butelki

Zamówienia dodatkowe

Sake

Opó

ź

nienia

Piwo

Inne

7 380

18 900

81 180

7 920

59 400

5 220

• Po przeanalizowaniu listy dostaw i sprzeda

ż

y dla

poszczególnych miesi

ę

cy skonstruowano tabel

ę

:

Co?

Koszt

Koszt w

%

Skum.

koszt

Sake

Piwo

Zamówienia dodatkowe

Opó

ź

nienia

Butelki

inne

81 180

59 400

18 900

7 920

7 380

5 220

45,1%

33%

10,5%

4,4%

4,1%

2,9%

45,1%

78,1%

88,6%

93,0%

97,1%

100%

180 000

Wyodr

ę

bniono najbardziej istotne

przyczyny:

• Brak wyznaczonego miejsca na rachunek

• Poleganie na innych

• Nieumiej

ę

tna obsługa podgrzewacza

• Pomyłki w sumowaniu cen

• Niewła

ś

ciwe przydzielenie zada

ń

• Brak szkole

ń

• Brak regularnych obchodów po sali

Działania w celu wyeliminowania

problemów:

• Upewnij si

ę

czy rach. pozostawiono na stoliku

• W czasie du

ż

ego ruchu zaznacza

ć

podawan

ą

wod

ę

,

sake, piwo na kartce doł

ą

czonej do rachunku

• Co godzin

ę

osoba odpowiedzialna za dany rejon

klubu powinna sprawdzi

ć

wszystkie rachunki

• Osoba, która zajmuje si

ę

„oshibori” (paruj

ą

cy r

ę

cznik

do r

ą

k) ma by

ć

odpowiedzialna za dopisanie do listy

nowych go

ś

ci, którzy pojawili si

ę

na przyj

ę

ciach

firmowych

• Kierownik powinien zapewni

ć

szkolenie dla nowych

pracowników