GENETYKA CZŁOWIEKA 3b

GENETYKA CZŁOWIEKA

Ćwiczenia 11 - 14

Chromosomy człowieka;

Mutacje genowe i aberracje

chromosomowe;

Dziedziczenie mitochondrialne;

Przegląd chorób o podłożu genetycznym.

CHROMOSOMY

CHROMOSOM

Chromosom to forma organizacji

materiału genetycznego wewnątrz

komórki;

Najlepiej widoczny jest w metafazie

podziału komórkowego;

Budowa:

Chromatyda;

Centromer;

Ramię krótkie (p);

Ramię długie (q);

Ze względu na dziedziczone cechy:

Autosomy

– odpowiadają za dziedziczenie cech nie sprzężonych z płcią;

Allosomy/heterosomy

– chromosomy płci, ich obecność przejawia się u

konkretnej płci;

Ze względu na położenie centromeru:

Metacentryczne

– centromer jest położony dokładnie w połowie długości

chromosomu;

Submetacentryczne

– centromer położony jest w pobliżu środka

chromosomu, ale nie w środku;

Akrocentryczne

– centromer położony jest blisko końca chromatyd;

Telocentryczne

– centromer położony jest na końcu chromosomu, przez co

taki chromosom posiada tylko jedną parę ramion.

CHROMOSOMY - PODZIAŁ

prążki Q

– otrzymywane w wyniku barwienia kwinakryną (barwnik

fluorescencyjny);

prążki G

– otrzymywane w wyniku nadtrawienia trypsyną i

barwienia barwnikiem Giemzy;

prążki R

– otrzymywane podobnie jak prążki G, ale dodatkowo

chromosomy są poddawane działaniu podwyższonej temperatury;

w wyniku tego barwienia otrzymujemy negatywowy obraz

prążków G;

prążki C

– pozwalają na uwidocznienie heterochromatyny

konstytutywnej lub centromerów;

prążki T

– pozwalają na uwidocznienie telomerów;

barwienie NOR

– pozwala na analizę organizatorów jąderka;

CHROMOSOMY - BARWIENIE

Barwienie chromosomów - przykłady

krótkie ramię

ins

insercja

długie ramię

inv

inwersja

pter

koniec krótkiego
ramienia

chromosom
pierścieniowy

qter

koniec długiego
ramienia

translokacja

cen

centromer

dodatkowy chromosom

del

delecja

brak chromosomu

dic

chromosom
dicentryczny

tel

telomer

dup

duplikacja

złamanie chromosomu

izochromosom

fra

miejsce łamliwe

CHROMOSOMY - STRUKTURA

46,XX,del(5)(q13q33)

Delecja interstycjalna wewnętrznego fragmentu ramion długich chromosomu pary 5

pomiędzy prążkami q13 i q33;

46,XX,inv(3)(p13q21)

Inwersja fragmentu chromosomu pary 3 pomiędzy prążkami p13 i q21

Kariotyp

– zestaw chromosomów

komórki somatycznej organizmu; jest

cechą

charakterystyczną

dla

cechą

charakterystyczną

dla

przedstawicieli danego gatunku;

Idiogram

– graficzne przedstawienie

morfologii

chromosomów

morfologii

chromosomów

pozwalające

porównanie

pozwalające

porównanie

kariotypów;

uwzględnia

m.in.

kariotypów;

uwzględnia

m.in.

długości

ramion,

położenie

długości

ramion,

położenie

centromerów, układ prążków.

KARIOTYP oraz IDIOGRAM

MUTACJE GENOWE I

ABERRACJE

CHROMOSOMOWE

anomalie liczbowe – są skutkiem

nieprawidłowo przebiegającego

procesu rozdziału chromosomów

podczas podziału komórki:

Aneuploidie

Poliploidie

anomalie strukturalne – zmiany

powstające w wyniku pęknięć, a

następnie

łączenia

się

następnie

łączenia

się

fragmentów chromosomów w

odmiennym porządku:

Delecje

Inwersje

Duplikacje

Insercje

Translokacje

Chromosomy

pierścieniowe

ABERRACJE CHROMOSOMOWE

Mutacja genowa

to zmiana dziedziczna zachodząca w genie, na poziomie

kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA), gdzie następuje zamiana sekwencji

zasad nukleinowych, w wyniku której powstaje nowy allel;

Mutacja punktowa

to zmiana pojedynczego nukleotydu w DNA lub RNA;

–

substytucja – podstawienie nukleotydu:

transwersja – zamiana puryny na pirymidynę lub odwrotnie;

tranzycja – zamiana puryny na purynę lub pirymidyny na pirymidynę;

–

delecja – pominięcie nukleotydu;

–

insercja – wstawienie nukleotydu;

Mutacje genowe mogą powodować szereg skutków:

–

mutacje synonimiczne

– zmiana sekwencji nukleotydów bez wpływu na

sekwencję aminokwasów;

–

mutacje niesynonimiczne

– zmiana sekwencji nukleotydów wpływająca na

sekwencję aminokwasów;

–

mutacje nonsensowne

– w wyniku zmian sekwencji nukleotydowej

powstaje kodon stop;

–

przesunięcie ramki odczytu

– w wyniku delecji bądź insercji nukleotydu.

MUTACJE GENOWE

DZIEDZICZENIE

MITOCHONDRIALNE I

CHLOROPLASTOWE

DNA mitochondrialny (mtDNA) jest kolistą cząsteczką znajdującą się w

wielu kopiach w macierzy mitochondrialnej

;

pochodzenie mtDNA można tłumaczyć teorią endosymbiozy

;

genom mitochondrialny dziedziczony jest niemal wyłącznie w linii matki,

choć istnieją od tej reguły wyjątki:

omółki

Mytilus edulis

;

skójki

Unio crassus

;

sekwencje genów mitochondrialnych są często wykorzystywane w

badaniach filogenetycznych, gdyż mtDNA ewoluuje szybciej na poziomie

sekwencji niż DNA jądrowy:

polimeraza mitochondrialna jest mniej wierna i popełnia więcej

błędów;

systemy naprawcze nie są tu tak wydajne jak w jądrowym DNA;

brak ochrony ze strony białek histonowych;

bliskie położenie względem źródła mutagenów (wolne rodniki);

choroby powodowane przez mutacje w genomie mitochondrialnym

dotyczą głównie tkanek o największym zapotrzebowaniu energetycznym

– tkanki mięśniowej i nerwowej, a ich leczenie jest objawowe.

DZIEDZICZENIE MITOCHONDRIALNE

DNA chloroplastowy (cpDNA) charakteryzuje się nieco innymi

właściwościami niż DNA mitochondrialny

;

pochodzenie cpDNA również można tłumaczyć teorią endosymbiozy

;

genom chloroplastowy dziedziczony jest w linii matki u większości

gatunków,

choć

niektórych

obserwuje

się

dziedziczenie

gatunków,

choć

niektórych

obserwuje

się

dziedziczenie

dwurodzicielskie lub ojcowskie;

w przeciwieństwie od mtDNA genom chloroplastowy ma zmienną

wielkość;

tempo ewolucji cpDNA jest niskie przez co rzadko jest on

wykorzystywany w analizach filogenetycznych (tylko na wyższych

poziomach taksonomicznych).

DZIEDZICZENIE CHLOROPLASTOWE

Nephroselmis olivacea

PRZEGLĄD CHORÓB O

PODŁOŻU GENETYCZNYM

objawy choroby występują zarówno u homozygot dominujących,

jak i heterozygot;

zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą chorować z jednakową

częstością;

dwoje chorych rodziców może posiadać zdrowe dziecko;

rodowód nie wykazuje nosicieli;

charakterystyczny jest tutaj pionowy wzór dziedziczenia;

istnieją zjawiska, które powodują nietypowe wzory rodowodów i

utrudniają określenie ryzyka genetycznego:

–

niepełna penetracja (choroba nie ujawnia się u wszystkich

posiadaczy patologicznego genu);

–

zmienna ekspresja (objawy choroby mogą ujawniać się w

różnym stopniu);

–

opóźniona manifestacja (pierwsze objawy chorobowe

pojawiają się w dojrzałym wieku);

–

mozaikowość gonadalna.

przykłady:

–

Achondroplazja;

–

Polidaktylia i syndaktylia;

–

Nerwiakowłókniakowatość typu 1;

–

Arachnodaktylia.

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE DOMINUJĄCE

ACHONDROPLAZJA

–

powodowana

przez

mutację

pojedynczego

genu

powodowana

przez

mutację

pojedynczego

genu

zlokalizowanego na krótkim ramieniu chromosomu 4;

–

szacowana częstość to 1:25000;

–

główne objawy to niski wzrost i zaburzenia proporcji ciała;

ponadto obraz kliniczny obejmuje nieproporcjonalnie dużą

głowę, wystające czoło, zapadniętą nasadę nosa;

–

rozwój intelektualny chorych przebiega prawidłowo;

–

leczenie obejmuje podawanie hormonu wzrostu i operacyjne

wydłużanie kończyn (metoda Ilizarowa).

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE DOMINUJĄCE

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE DOMINUJĄCE

POLIDAKTYLIA I SYNDAKTYLIA

–

polidaktylia

– wada wrodzona przejawiająca się obecnością

dodatkowego palca bądź palców;

–

szacowana częstość to 1:25000;

–

najczęściej dotyczy kończyn górnych;

–

może być wadą wrodzoną lub stanowić część obrazu klinicznego innych

zespołów wad wrodzonych;

–

często występuje wraz z syndaktylią;

–

syndaktylia

– wada wrodzona polegająca na zrośnięciu dwóch lub

więcej palców;

–

powodowana zaburzeniami apoptozy między 6. a 8. tygodniem rozwoju

zarodkowego;

–

Najczęściej dotyczy 3/4 palca dłoni bądź 2/3 palca stopy;

–

syndaktylię można podzielić:

ze względu na rodzaj zrostu:

ze względu na rodzaj zrostu:
–

Syndaktylia prosta – zrośnięta jest tylko skóra palców;

–

Syndaktylia złożona – zrośnięta jest skóra palców oraz

elementy kostne;

Ze względu na długość zrostu:

–

Syndaktylia całkowita – zrost palców na całej ich długości;

–

Syndaktylia częściowa – zrost na odcinku połowy lub jednej

trzeciej długości palców.

objawy choroby występują tylko u homozygot recesywnych;

zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą chorować z jednakową

częstością;

dwoje chorych rodziców nie może posiadać zdrowego dziecka;

rodowód wykazuje nosicieli (zarówno kobiety jak i mężczyzn);

charakterystyczny jest tutaj poziomy wzór dziedziczenia;

większość chorych dzieci ma zdrowych rodziców;

choroby autosomalne recesywne występują częściej u dzieci z

małżeństw krewniaczych;

przykłady:

–

mukowiscydoza;

–

fenyloketonuria;

–

alkaptonuria;

–

albinizm;

–

zespół niewrażliwości na androgeny.

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE RECESYWNE

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE RECESYWNE

MUKOWISCYDOZA

–

powodowana

przez

mutację

pojedynczego

genu

powodowana

przez

mutację

pojedynczego

genu

zlokalizowanego na długim ramieniu chromosomu 7, który

jest

odpowiedzialny

syntezę

błonowego

kanału

jest

odpowiedzialny

syntezę

błonowego

kanału

chlorkowego CFTR (najczęstsza mutacja to

∆

F508)

;

–

szacowana częstość to 1:2500 (dla rasy białej) i 1:17000 (dla

rasy czarnej);

–

główne objawy to przewlekła choroba oskrzelowo-płucna

(powodowana nadmiernym wydzielaniem śluzu przez

gruczoły śluzowe), niewydolność enzymatyczna trzustki oraz

wydzielanie tzw. „słonego potu”;

–

leczenie mukowiscydozy jest wyłącznie objawowe;

–

w chwili obecnej można wykonywać testy molekularne

pozwalające wykryć najczęstsze mutacje w genie CFTR.

ZESPÓŁ NIEWRAŻLIWOŚCI NA ANDROGENY

–

nazywany też zespołem Morrisa lub zespołem feminizujących jąder;

–

podstawą tego wrodzonego zaburzenia rozwoju płciowego jest mutacja

w genie kodującym receptor wiążący androgeny;

–

możliwe jest wyróżnienie różnic w ilości i jakości receptora dla

androgenów;

–

CAIS – klasyczny zespół niewrażliwości na androgeny, w którym

występuje całkowity brak receptora:

46, XY – żeńskie zewnętrzne narządy płciowe, budowa ciała,

identyfikacja płciowa;

występuje wysokie stężenie androgenów wydzielanych przez

prawidłowo ukształtowane jądra znajdujące się w jamie brzusznej;

–

PAIS – częściowa niewrażliwość na androgeny u mężczyzn (płeć

psychiczna może być męska lub żeńska).

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

AUTOSOMALNE RECESYWNE

do tej pory poznano niewielką grupę chorób o takim sposobie

dziedziczenia;

wśród takich chorób wyróżnia się choroby letalne dla płci

męskiej – zarodki męskie z patologicznym genem ulegają

obumarciu;

chory mężczyzna ma wszystkie córki chore, natomiast synowie

nie otrzymują od niego patologicznego genu;

chora kobieta ma teoretycznie 50% szans na wystąpienie

choroby u potomstwa niezależnie od płci; jeśli jednak wziąć pod

uwagę zjawisko obumierania męskich zarodków to ryzyko

wystąpienia danej choroby dotyczy tylko córek;

u kobiet chorych występują znaczne różnice w nasileniu

objawów choroby – jest to związane z losową inaktywacją

jednego chromosomu X;

przykłady:

–

krzywica hipofosfatemiczna witamino-D-oporna;

–

Zespół ustno-twarzowo-palcowy I;

–

zespół Blocha i Sulzberga.

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

DOMINUJĄCE SPRZĘŻONE Z PŁCIĄ

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

DOMINUJĄCE SPRZĘŻONE Z PŁCIĄ

ZESPÓŁ BLOCHA I SULZBERGA

•

nazywany też zespołem nietrzymania barwnika (

incontinentia

pigmenti

);

•

jest zaburzeniem letalnym dla płodów męskich – matki

nosicielni przekazują cechę połowie córek, mają mniej synów

i częściej dochodzi u nich do poronień;

•

wykazuje szeroki zakres ekspresji;

•

główne objawy to: wielopostaciowe zmiany skórne,

niedorozwój szczęki i żuchwy oraz w wielu przypadkach

niepełnosprawność intelektualna;

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

RECESYWNE SPRZĘŻONE Z PŁCIĄ

na choroby recesywne sprzężone z chromosomem X chorują

niemal wyłącznie mężczyźni;

heterozygotyczne kobiety posiadające patologiczny gen nie

wykazują objawów choroby – są zdrowymi nosicielkami;

nosicielka genu ma 50% ryzyka wystąpienia choroby u synów i

50% ryzyka, że córki będą nosicielkami;

synowie chorego mężczyzny są zdrowi, ale wszystkie córki są

nosicielkami;

szczególnym przypadkiem jest małżeństwo chorego męźczyzny i

kobiety nosicielki – w takim przypadku istnieje 50% ryzyka, że

córki będą chore i obserwujemy pozorne przekazywanie

patologicznego genu z ojca na syna (w rzeczywistości pochodzi

on od matki);

dla niektórych chorób z tej grupy opracowano testy molekularne

na nosicielstwo wadliwego genu;

przykłady:

•

hemofilia;

•

ślepota barw;

•

dystrofie mięśniowe Duchenne'a i Beckera.

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

RECESYWNE SPRZĘŻONE Z PŁCIĄ

HEMOFILIA

•

nazywana też krwawiączką lub „chorobą królów”;

•

szacowana częstość: 1:12000 dla hemofilii A oraz 1:30000 dla

hemofilii B;

•

jest

zaburzeniem

polegającym

niedoborze

czynnika

jest

zaburzeniem

polegającym

niedoborze

czynnika

krzepnięcia:

hemofilia A

– niedobór czynnika VIII (antyhemolitycznego);

hemofilia B

– niedobór czynnika IX („choroba Christmasa”);

hemofilia C – niedobór czynnika XI (autosomalna recesywna!!!)

•

wykazuje trzy postaci: ciężką (czynnik < 1% normy),

umiarkowaną (czynnik < 5% normy) i lekką (czynnik > 5%

normy);

•

główne objawy to: krwotoki, wylewy, krwawienia dostawowe;

•

leczenie może przebiegać profilaktycznie bądź objawowo i polega

na podawaniu brakującego czynnika krzepnięcia.

ŚLEPOTA BARW

•

szacuje się, że obejmuje 1,5% mężczyzn i 0,5% kobiet;

•

polega na niezdolności do spostrzegania różnic pomiędzy niektórymi lub

wszystkimi barwami, które normalnie są dostrzegane przez ludzi;

•

u podstaw choroby leży utrata czułości czopków na najczęściej średnie

bądź długie długości fali – zjawisko całkowitego braku jednego rodzaju

czopków nazywamy

dichromatyzmem

;

•

rodzaje dichromatyzmu:

protanopia

– nierozpoznawanie barwy czerwonej (bądź mylenie jej

z zieloną);

deuteranopia

– nierozpoznawanie barwy zielonej (bądź mylenie jej

z czerwoną) – tzw. daltonizm;

tritanopia

– nierozpoznawanie barw żółtej i niebieskiej.

CHOROBY DZIEDZICZĄCE SIĘ JAKO CECHY

RECESYWNE SPRZĘŻONE Z PŁCIĄ

ABERRACJE CHROMOSOMOWE

są to zaburzenia polegające na zmianie struktury bądź liczby

chromosomów;

do aberracji może dochodzić spontanicznie lub w wyniku

ekspozycji na czynniki mutagenne;

dzielą się na anomalie liczbowe (aneuploidie i poliploidie) oraz

anomalie strukturalne;

człowieka

zdecydowana

większość

mutacji

liczby

człowieka

zdecydowana

większość

mutacji

liczby

chromosomów autosomalnych jest latalna, zmiany liczby

chromosomów płciowych są lepiej tolerowane;

przypadki

poliploidii

(zwielokrotnienie

całego

zestawu

przypadki

poliploidii

(zwielokrotnienie

całego

zestawu

chromosomów) są zawsze letalne dla czlowieka, ale zdarzają się

za to wśród roślin;

aberracje strukturalne to skutek pęknięć i łączenia fragmentów

chromosomów w odmiennym porządku – choć mają ogromne

znaczenie z punktu widzenia ewolucji to u człowieka mogą być

przyczyną wielu schorzeń.

Pszen

yto Triticosecale Wittm.

ex A.Camus

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ DOWNA

•

szacowana częstość występowania wynosi 1:700 i w głównej

mierze zależy od wieku matki;

•

Aneuploidia, u u podstaw której leży trisomia chromosomu 21 –

47, XX, +21 lub 47, XY, +21

;

•

główne objawy to: obniżona zdolność poznawcza, pojedyncza

bruzda dłoniowa, fałda nad powieką, a dodatkowo notuje się

zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych serca, bezdechu

śródsennego czy chorób tarczycy;

•

oprócz typowej trisomii chromosomu 21 powodem zespołu Downa

może też być mozaicyzm czy translokacja robertsonowska;

•

możliwa jest diagnostyka prenatalna płodu pod kątem zespołu –

wykonuje się w tym celu test PAPP-A między 11 a 13 tygodniem

ciąży:

białko ciążowe A;

wolna podjednostka

β-gonadotropiny kosmówkowej;

parametry ultrasonograficzne płodu (przezierność karkowa -

NT).

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ EDWARDSA

•

szacowana częstość występowania wynosi 1:8000, w głównej

mierze powodowany jest przez nondysjunkcję w I lub II podziale

mejotycznym lub mozaicyzm i jest pozytywnie skorelowany z

wiekiem matki;

•

Aneuploidia, u u podstaw której leży trisomia chromosomu 18 –

47, XX, +18 lub 47, XY, +18

;

•

główne objawy to: niska masa urodzeniowa, deformacje czaszki,

nisko osadzone uszy, anomalie szkieletu, wady serca, nadmiar

skory na szyi, upośledzenie umysłowe;

•

około 95% płodów z trisomią 18 ulega spontanicznemu

poronieniu; 30% żywo urodzonych dzieci umiera w pierwszym

miesiącu życia, a tylko 10% przeżywa rok;

•

możliwa jest diagnostyka prenatalna płodu pod kątem zespołu –

wykonuje się w tym celu test PAPP-A.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ PATAU

•

szacowana częstość występowania wynosi: 1:15000 (dane dla

USA) i jest pozytywnie skorelowana z wiekiem matki;

•

Aneuploidia, u podstaw której leży trisomia chromosomu 13 –

47, XX, +13 lub 47, XY, +13

;

•

trisomia 13 wiąże się z dużym ryzykiem samoistnego

poronienia bądź urodzenia martwego dziecka;

•

główne objawy to: niska masa urodzeniowa, ubytek skóry

skalpu, silne deformacje twarzoczaszki, wady małżowin

usznych, kończyn, serca;

•

około 70% dzieci z zespołem Patau umiera w ciągu pierwszego

roku życia, a przypadki dożycia chorego do późnego

dzieciństwa są niezwykle rzadkie.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE CHROMOSOMÓW PŁCI

ZESPÓŁ KLINEFELTERA

•

występuje tylko u płci męskiej i charakteryzuje się obecnością

dodatkowego chromosomu X –

47, XXY

lub 48, XXXY, lub 49,

XXXXY lub

46, XY/47, XXY

;

•

szacowana częstość to 1:1000 żywych urodzeń chłopców;

•

główne objawy to: niepełna męska budowa ciała, rozwój piersi i

niepłodność;

•

leczenie obejmuje podawanie od początku okresu pokwitania (ok.

12 r.ż.) dawek testosteronu, co powinno wspomóc rozwój

drugorzędowych cech płciowych męskich;

•

możliwa jest diagnostyka płodu pod kątem zespołu – w tym celu

wykonuje się amniocentezę (biopsję kosmówki).

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE CHROMOSOMÓW PŁCI

ZESPÓŁ TURNERA

•

występuje tylko u płci żeńskiej i charakteryzuje się całkowitym

bądź częściowym brakiem jednego z chromosomów X we

wszystkich komórkach organizmu lub w pewnej ich części;

•

45, X lub 45, X/46, XX

;

•

szacowana częstość to 1:2500 żywych urodzeń dziewczynek, jest

powodem spontanicznych poronień;

•

główne objawy to: niski wzrost, słabo zaznaczone cechy żeńskie,

krępa budowa ciała, krótka szyja, skrócone kończyny dolne w

stosunku do tułowia, bezpłodność;

•

leczenie jest objawowe i obejmuje: leczenie wad serca,

hormonalne indukowanie dojrzewania płciowego, podawanie

hormonu wzrostu.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE CHROMOSOMÓW PŁCI

ZESPÓŁ XYY

•

występuje tylko u płci męskiej i charakteryzuje się obecnością

dodatkowego chromosomu Y;

•

47, XYY

;

•

szacowana częstość to 1:1000 żywych urodzeń chłopców;

•

główne objawy to: wysoki wzrost, silny trądzik, często wyraźna

agresywność i niższy iloraz inteligencji;

•

nazywany też zespołem nadmężczyzny (supersamca) i niesłusznie

kojarzony ze zwiększoną skłonnością do popełniania przestępstw.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE LICZBOWE

DOTYCZĄCE CHROMOSOMÓW PŁCI

ZESPÓŁ XXX

•

występuje tylko u płci żeńskiej i charakteryzuje się obecnością

dodatkowego chromosomu X;

•

47, XXX

;

•

szacowana częstość to 1:1000 żywych urodzeń dziewczynek, a

częstość ta jest pozytywnie skorelowana z wiekiem matki;

•

zazwyczaj przebiega bezobjawowo; może towarzyszyć temu

zespołowi wyraźne zaznaczenie trzeciorzędowych cech płciowych,

niski wzrost, obniżona płodność lub trudności w uczeniu się;

•

kobiety z zespołem XXX mają dwa ciałka Baara.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE STRUKTURALNE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ CRI DU CHAT

•

nazywany też zespołem „kociego krzyku”;

•

powodem zespołu jest delecja ramienia krótkiego chromosomu 5:

46, XX, del (5p) lub 46, XY, del (5p)

;

•

szacowana częstość to 1:15000 do 1:50000;

•

główne objawy to: niska masa urodzeniowa, niechęć do ssania,

wiotkość,

małogłowie,

krótka

rynienka

nosowa,

szeroko

wiotkość,

małogłowie,

krótka

rynienka

nosowa,

szeroko

rozstawione oczy, mała i cofnięta broda oraz nisko osadzone i

dysmorficzne małżowiny uszne;

•

charakterystyczny płacz dziecka jest powodowany nieprawidłową

budową krtani i nagłośni, przez co tonacja płaczu jest wysoka i

przypomina miauczenie kota; ponadto obserwuje się zaburzenia

czynnościowe i strukturalne układu nerwowego.

Ten sam pacjent chory na
zespół cri du chat w wieku: A –
8 miesi

cy, B – 2 lat, C – 4 lat,

D – 9,5 lat.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE STRUKTURALNE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ ANGELMANA

•

powodem zespołu jest mikrodelecja w regionie 15q11-13

chromosomu 15;

•

długie ramię chromosomu 15 zawiera region imprintingowy –

delecja tego regionu powoduje pojawienie się zespołu – zespół

pojawia się tylko gdy delecja dotyczy

chromosomu matczynego

;

•

główne objawy to: zaburzenia neurologiczne (niepełnosprawność

intelektualna, padaczka, ataksja), charakterystyczne ruchy

przypominające marionetkę, niekontrolowane napady śmiechu,

dysmorfie twarzy (np. wystający język, szeroko rozstawione zęby)

– jednak pierwsze objawy wskazujące na obecność zespołu

pojawiają się zazwyczaj około 6 – 9 miesiąca życia;

•

dzieci z zespołem Angelmana prawie zawsze mają niebieskie oczy,

przejawiają również różne sensoryzmy, głównie fascynację wodą.

ABERRACJE CHROMOSOMOWE STRUKTURALNE

DOTYCZĄCE AUTOSOMÓW

ZESPÓŁ PRADERA - WILLIEGO

•

powodem zespołu jest mikrodelecja w regionie 15q11-13

chromosomu 15;

•

długie ramię chromosomu 15 zawiera region imprintingowy –

delecja tego regionu powoduje pojawienie się zespołu – zespół

pojawia się tylko gdy delecja dotyczy

chromosomu ojcowskiego

;

•

szacowana częstość to: 1:10000 do 1:25000;

•

główne objawy to: osłabienie mięśniowe, dysmorfie twarzy, niski

wzrost,

upośledzenie

umysłowe,

hipogonadyzm,

otyłość

wzrost,

upośledzenie

umysłowe,

hipogonadyzm,

otyłość

(powodowana niższym zapotrzebowaniem energetycznym i

niepohamowanym uczuciem głodu), hipopigmentacja.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
4 Charakterystyka chorób genetycznych człowieka
pytania egzAMIN genetyka człowieka
Choroby genetyczne człowiekai ich diagnostyka Biologia
Wykład 5 - Genetyka człowieka, ⇒ NOTATKI, II semestr, Biomedyczne podstawy rozwoju (wykład)
Zadania, BIOLOGIA SĄDOWA, semestr I, genetyka człowieka
Choroby genetyczne czlowieka 2
Wykł XIV genetyka człowieka choroby genetyczne
genetyka czlowieka, populacji, prawo rownowagi Hrdyego Weinberga, wsobnosc
Choroby genetyczne człowiekai ich diagnostyka Biologia
wyklad 7-genetyka czlowieka, far, genetyka, dziedziczenie związane z płcią 7 ćwiczenie
318 choroby genetyczne czlowiek Nieznany
Choroby genetyczne czlowieka
ZAGADNIENIE Z GENETYKI CZŁOWIEKA, Genetyka
genetyka - egzamin 2, Biologia UJ, Genetyka człowieka
GENETYKA CZŁOWIEKA
genetyka człowieka - egzamin, Biologia UJ, Genetyka człowieka

więcej podobnych podstron