1

Unijna, krajowa i miejska

polityka komunikacyjna

Wykład z przedmiotu

Postawy planowania komunikacyjnego

dla studentów 2 roku kierunku Budownictwo



Polityka to uzgadnianie zachowań współzależnych
społeczeństw lub grup społecznych o sprzecznych
interesach



Polityka to działalność polegająca na przezwyciężaniu
sprzeczności interesów i uzgadnianiu zachowań
współzależnych grup społecznych i wewnątrz nich przy
pomocy różnych środków (perswazji, manipulacji,
przymusu i przemocy, kontestacji, negocjacji i
kompromisów) służąca kształtowaniu i ochronie ładu
społecznego.



Realia dziejów ludzkości i współczesności dowodzą, że
polityki korzystnej dla wszystkich po równo zazwyczaj nie
ma

Polityka transportowa Unii Europejskiej

(tzw. Biała Księga)

„White paper”: European transport policy for 2010: time to decide

M.in. formułuje 12 wyzwań (pakietów instrumentów)

realizujących, cele jakim mają służyć

1. Poprawa jakości transportu drogowego

2. Rewitalizacja kolei

3. Kontrolowanie wzrostu przewozów w transporcie

lotniczym

4. Promowanie transportu morskiego i wodnego

śródlądowego

5. Realny rozwój transportu intermodalnego

6. Tworzenie sieci transeuropejskich

2

Pakiety instrumentów polityki Unii Europejskiej

7.

Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego

8.

Przyjęcie zasad efektywnych opłat w transporcie
Uznawanie praw i określenie obowiązków
użytkowników transportu

9.

Rozwój transportu miejskiego wysokiej jakości

10. Badania i technologie ukierunkowanie na ekologiczny i

efektywny rozwój transportu

11. Zarządzanie efektami globalizacji

Polityka Transportowa Państwa na lata 2006 – 2025



Rozwój sieci autostrad i
dróg ekspresowych na
najbardziej obciążonych
kierunkach



Poprawa bezpieczeństwa w
transporcie, radykalne
obniżenie liczby
śmiertelnych ofiar

Wybrane priorytety polityki


Radykalna poprawa stanu dróg

(rehabilitacja i wzmocnienie

nawierzchni)

Wybrane priorytety polityki transportowej kraju



Poprawa jakości transportu w miastach

(konkurencyjność

publicznego wobec indywidualnego)



Poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego,
potrzeby osób niepełnosprawnych



Rozwój systemów intermodalnych

(formy pomocy

Państwa, zachęty prawne i podatkowe)



Rozwój rynku usług lotniczych

(zniesienie barier,

szczególnie dla małych przewoźników i lotnisk regionalnych)



Wzmocnienie roli portów morskich i lotniczych,
poprawa dostępu do nich w skali regionów i kraju



Poprawa warunków funkcjonowania transportu
wodnego śródlądowego przez modernizacje;
wsparcie przedsiębiorców w odnowie floty

Wybrane priorytety polityki transportowej kraju



Działania, gdzie efekty będą odczuwane przez dużą
liczbę użytkowników, lub istotne z punktu widzenia
gospodarki kraju i regionu



usprawnienie transportu:

– w najważniejszych korytarzach transportowych kraju
– w obszarach metropolitarnych

(węzły sieci krajowej, samoistne systemy transportowe,
kumulujące znaczące potoki ruchu i
problemy do rozwiązania)

3

Drogi - perspektywa 10 lat:

Spójny system dróg szybkiego ruchu (autostrad i dróg

ekspresowych)



główne korytarze transportowe (w tym międzynarodowe)



powiązania pomiędzy największymi miastami w Polsce

Budowa obwodnic (obejść drogowych) miejscowości

Wzmocnienie nośności nawierzchni na podstawowej sieci (do

115 kN na oś)

POLITYKA TRANSPORTOWA

W OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH



Cel - świadome, trafne i skuteczne zarządzanie
eksploatacją i rozwojem systemu transportowego



Drogowskaz dla działań wszystkich podmiotów
odpowiedzialnych za jej realizację
(wyznacza hierarchię potrzeb i priorytety działań)

Dokumenty jako uchwały rad miast: Kraków - 1992 (pierwsza

w Polsce); aktualizacja - 2007

Istota polityki transportowej zrównoważonego rozwoju

obszarów zurbanizowanych:



przyjazna dla komunikacji zbiorowej



przyjazna dla ruchu niezmotoryzowanego



rozsądnie restrykcyjna dla samochodów osobowych



przyjazna dla mieszkańców i środowiska



funkcjonalna



oszczędna

Dlaczego ogranicza się ruch samochodowy:



Nieefektywnie wykorzystuje deficytową przestrzeń
komunikacyjną



Utrudnia funkcjonowanie innych środków lokomocji



Stwarza zagorzenia wypadkowe i środowiskowe



Degraduje przestrzeń publiczną

4

Pragmatyczny cel polityki

- przeciwstawianie się niekorzystnym trendom w ruchu
miejskim

(głównie zatłoczenie oraz degradacja transportu

zbiorowego)

Niesprawny transport:


obniża atrakcyjność miasta i jakość życia



degraduje wartościowe obszary, w tym przestrzeń
publiczną



hamuje rozwój miasta

Kreowanie zrównoważonego systemu transportowego

w aspektach:

• wewnętrznym: zapewnienie strukturze gałęziowej systemu

stanu równowagi (motoryzacja indywidualna nie degraduje
komunikacji zbiorowej i niezmotoryzowanej)

• zewnętrznym: utrzymanie harmonii z otoczeniem

(środowiskiem naturalnym i cywilizacyjnym)

Transport zbiorowy – instrumenty



Integracja przestrzenna, funkcjonalna i taryfowa systemu



Odnowa taboru i torowisk



Wprowadzanie priorytetów w ruchu



Racjonalizacja układu linii i rozkładów jazdy



Rozwój komunikacji tramwajowej



Przystosowanie kolei do obsługi miasta i strefy
podmiejskiej



Systemy sterowania dyspozytorskiego

Układ drogowy i organizacja ruchu – instrumenty



Zahamowanie degradacji infrastruktury



Poprawa wydajności infrastruktury

(drobne modernizacje)



Systemy sterowania ruchem



Selektywna rozbudowa sieci ulic

(nie każda rozbudowa jest

korzystna)



Strefowanie dostępności dla samochodu



Obszary ruchu uspokojonego



Budowa sieci dróg rowerowych

5

Parkowanie – instrumenty



Normatywy o dopuszczalnej liczbie miejsc postojowych
dla obiektów



Równowaga między pojemnością układu ulicznego i
podażą miejsc parkingowych



Opłaty parkingowe

(racjonalizacja wykorzystania miejsc

postojowych)



Budowa parkingów w śródmieściu z eliminacją
parkowania na ulicach



Budowa parkingów przesiadkowych (P&R)

Polityka ekonomiczno- finansowa i fiskalna



Budżety wieloletnie

(stabilizacja wydatków na transport -

infrastruktura, eksploatacja)



Rachunek efektywności ekonomicznej



Obciążenia fiskalne użytkownika samochodu,

(powszechne płacenie za korzystanie z infrastruktury)



Zmiana proporcji nakładów finansowych na
budowę/remonty oraz drogi/transport zbiorowy

Ochrona środowiska – instrumenty



Zwiększanie udziału komunikacji zbiorowej oraz ruchu
niezmotoryzowanego



Analizy oddziaływania na środowisko



Przenoszenie stanów zatłoczenia na obszary o mniejszej
wrażliwości



Promowanie pojazdów czystych ekologicznie



Środki ochrony akustycznej oraz przeciw drganiom

Informacja i komunikowanie się z mieszkańcami - instrumenty



Procedury udziału społeczności lokalnej w konsultowaniu
i opiniowaniu



Monitorowanie zmian zachowań komunikacyjnych



Multimodalna platforma informacyjna
(zindywidualizowanie planowanie podróży)



Promowanie kultury mobilności



Konstruktywna rola mediów w wyjaśnianiu celów, zasad,
instrumentów i istoty polityki

6

Planowanie rozwoju miasta - instrumenty



Przeciwdziałanie dekoncentracji osadnictwa



Rozwój osadnictwa z powiązaniu z koleją



Zbilansowanie oferty miejsc pracy z liczbą zawodowo-
czynnych mieszkańców



Decyzje lokalizacyjne a dostępność komunikacyjna



Ochrona rezerw terenowych (zwłaszcza dla urządzeń
integrujących system)

Ogólne priorytety inwestycyjne



Inwestowanie w transport zbiorowy i w ruch
niezmotoryzowany wyprzedzające w stosunku do dróg



Bardziej - miękkie środki technologie ITS niż ciężka
infrastruktura budowlana (np. węzły wielopoziomowe)



Rozwój układu drogowo-ulicznego od zewnątrz
do wewnątrz

(priorytet obwodnic)



Inwestycje wzmacniające integrację systemu

(dworce,

węzły przesiadkowe, Park and Ride).

Poprawa skuteczności realizacji przyjętej polityki



Procedury oceny zgodności z polityką (budżety, plany
miejscowe, projektów inwestycyjne i organizacyjne)



Monitorowanie realizacji polityki



Okresowa ocena i aktualizacja polityki

Zagrożenia dla polityki zrównoważonego rozwoju



rezygnacja z zarządzania popytem

(oddziaływanie na

samoograniczenie się użytkowania samochodu)



partykularyzm sektorowy



złe przygotowanie i niewłaściwe prowadzenie inwestycji

 negatywne opinie społeczne i polityczne



niespójność z polityką przestrzenną, w tym lokalizacyjną

(obudowa dróg wysokich klas)