Dominik Jankowski
Weimarski trójkąt bezpieczeństwa
Prezydencja w Radzie UE w drugiej połowie 2011 r. będzie stanowić
ważne wyzwanie dla polskiej dyplomacji. Sprawnie przeprowadzone
przewodnictwo stanowi istotny element autopromocji państwa, dający
możliwość ugruntowania lub zwiększenia prestiżu na arenie europejskiej.
Tym samym można je porównać do witryny sklepowej, w której dane państwo
prezentuje swoje unijne  specjały . Tegoroczne szczyty państw Trójkąta
Weimarskiego  pierwszy z udziałem szefów sztabów, drugi na szczeblu
prezydenckim i kanclerz RFN  stanowiły dla Francji i Niemiec możliwość
odwiedzenia polskiego  sklepu jeszcze przed jego oficjalnym otwarciem.
Początek 2011 r. minął pod hasłem odwiedzenia polskiego  sklepu jeszcze
rewitalizacji Trójkąta Weimarskiego. przed jego oficjalnym otwarciem. Polska
7 lutego 2011 r. w Wilanowie odbył się jako jeden ze swoich najważniejszych
szczyt państw Trójkąta na szczeblu priorytetów obrała wzmocnienie Wspól-
prezydentów Polski i Francji oraz kanc- nej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony
lerz Niemiec. Niecały miesiąc wcześniej, UE (WPBiO), mimo że jest to proble-
13 14 stycznia 2011 r. w Warszawie matyka trudna, wielopłaszczyznowa
i Krakowie, o wojskowych aspektach i naznaczona silnym pierwiastkiem
współpracy Trójkąta Weimarskiego upolitycznienia oraz tendencji renacjo-
debatowali szefowie sztabów. Celem nalizacyjnych polityk bezpieczeństwa
obu spotkań było wzmocnienie pozycji poszczególnych państw.
Polski przed zbliżającym się przewod-
nictwem w Radzie UE, które będzie sta-
DOTYCHCZASOWY BILANS
nowić jedno z najważniejszych wyzwań
FUNKCJONOWANIA
dla polskiej dyplomacji od zakończenia
TRÓJK
TA W SFERZE POLITYKI
zimnej wojny. Sprawnie przeprowadzo-
BEZPIECZEC
STWA
na prezydencja stanowi istotny element
autopromocji państwa, dający możli- Trójkąt Weimarski, jako formuła
wość ugruntowania lub zwiększenia trójstronnego dialogu między Polską,
prestiżu na arenie europejskiej. Tym Francją i Niemcami, został powołany
samym przewodnictwo w Radzie UE w 1991 r. dzięki pomysłowi ministrów
można porównać do witryny sklepowej, spraw zagranicznych Niemiec i Francji
w której dane państwo prezentuje swoje  Hansa-Dietricha Genschera i Rolanda
unijne  specjały . Oba tegoroczne szczy- Dumasa. Celem inicjatywy było m.in.:
ty państw Trójkąta Weimarskiego sta- włączenie Polski w nurt europejskich
nowiły dla Francji i Niemiec możliwość decyzji, dotychczas zapadających w du-
I  2011 / 17 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE 131
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
żej mierze w tandemie francusko-nie- go mianownika inicjatyw zgłaszanych
mieckim, wspieranie zmian ustrojowych przez państwa Trójkąta.
w Polsce po 1989 r., pomoc w integracji
Polski ze strukturami Unii Europejskiej Kooperację państw Trójkąta We-
i NATO, rozwój bilateralnych relacji imarskiego w sferze bezpieczeństwa do
handlowych oraz stworzenie odpowied- 2004 r. szczególnie utrudniło poparcie
nich warunków do inwestycji1. Dla Pol- przez Polskę interwencji Stanów Zjedno-
ski utworzenie Trójkąta Weimarskiego czonych w Iraku. List ośmiu szefów rzą-
oznaczało element  powrotu do Euro- dów i głów państw (Czechy, Dania, Hisz-
py i związaną z tym możliwość promo- pania, Polska, Portugalia, Węgry, Wielka
cji własnych interesów w grupie naj- Brytania, Włochy) z 30 stycznia 2003 r.
większych państw Europy. Z kolei dla został przyjęty w Berlinie i Paryżu wyjąt-
Francji i Niemiec uczestnictwo Polski kowo negatywnie, a ostrze krytyki skie-
zapewniało wpływy w regionie Europy rowane było przede wszystkim pod ad-
Środkowej, w tym na proces dokonują- resem Polski. Berlin i Paryż podkreślały
cych się tam przemian demokratycz- zwłaszcza fakt, że Polska nie poinformo-
nych, a w konsekwencji zapewnienie wała partnerów z Trójkąta Weimarskie-
współdziałania w sprawach o znacze- go o swoich zamiarach. W Niemczech
niu strategicznym dla Europy. Poprzez poparcie Polski dla Stanów Zjednoczo-
włączenie Polski do europejskiej strefy nych potraktowane zostało jako wyraz
państwa te chciały przede wszystkim niewdzięczności wobec niemieckiego
zapewnić zarówno większą stabilizację zaangażowania w starania Warszawy
polityczną i ekonomiczną, jak i przewi- o członkostwo w UE i próbę osłabienia
dywalność Europy Środkowej. ówczesnej Europejskiej Polityki Bezpie-
czeństwa i Obrony. Polskie wysiłki zała-
Dotychczasową rolę Trójkąta godzenia konfliktu z Berlinem poprzez
w kształtowaniu polityki bezpieczeń- zaproszenie do udziału w misji irackiej
stwa Warszawy, Berlina i Paryża nale- polsko-niemiecko-duńskiego Korpusu
ży uznać za ograniczoną. Czynnikiem, Północ-Wschód, stacjonującego od 1999 r.
który odgrywał kluczową rolę w defi- w Szczecinie, również nie polepszyły
niowaniu współpracy w tym obszarze relacji dwustronnych. Niemieckie Mini-
był niesymetryczny układ sił między sterstwo Obrony uznało bowiem, że nie
partnerami, czego Warszawa była świa- jest on wystarczająco przygotowany do
doma od początku istnienia Trójkąta uczestnictwa w operacji ekspedycyjnej2.
Weimarskiego. Francja i Niemcy w kwe- Niezaprzeczalnie, w tej sytuacji Trójkąt
stiach polityki bezpieczeństwa i obro- Weimarski nie zdał egzaminu. Zawiódł
ny  zarówno na forum NATO, jak i UE jeden z jego głównych filarów, tzn. za-
 mają do dziś większe znaczenie na danie zapobiegania tego rodzaju nie-
arenie międzynarodowej niż Polska, co porozumieniom. Nie doszło do żadnych
wciąż utrudnia odnajdywanie wspólne- konsultacji między trzema stronami
1
M. A
ukaszewicz, Trójkąt Weimarski po 15 latach,  Bezpieczeństwo Narodowe nr 2/2006, s. 110.
2
B. Koszel, Polacy i Niemcy w Unii Europejskiej (2004 2009). Główne problemy i wyzwania, IZ
 Policy Papers nr 4/2010, s. 64.
132 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE I  2011 / 17
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
w najważniejszych kwestiach ich przy- nelu medycznego i logistycznego. Istotny
szłej polityki zagranicznej i polityki bez- wkład w operację miał także kontyngent
pieczeństwa. Odwrotnie, dał się zaob- polski, który w sile ok. 130 żandarmów
serwować powrót do klasycznej polityki był trzecim co do wielkości w całej ope-
mocarstw europejskich nakierowanej na racji po kontyngentach niemieckim i fran-
eksponowanie interesów narodowych3. cuskim. Do zadań polskich żołnierzy nale-
żały przede wszystkim ochrona dowódz-
Od 2006 r. nastąpiła intensyfikacja twa sił UE w Kinszasie, lotniska N Dolo
współpracy państw Trójkąta w dziedzi- w Kinszasie oraz zapewnienie bezpie-
nie polityki bezpieczeństwa i obrony. Wy- czeństwa i ochrony personelowi między-
nikało to z ewolucji polskiego stanowiska narodowemu ONZ i UE4. Obecność Polski
wobec Europejskiej Polityki Bezpieczeń- w operacji w Kongu przyniosła istotne
stwa i Obrony UE (obecnie Wspólna Po- korzyści polityczne i osłabiła zarzuty
lityka Bezpieczeństwa i Obrony) i popar- Brukseli o rezerwę polskiego rządu wo-
cia przez Warszawę europejskich dążeń bec Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa
integracyjnych w tym obszarze. i Obrony. Współpraca operacyjna z głów-
nymi organizatorami misji przełożyła się
Rzeczywistym wyrazem współpra- na poprawę stosunków politycznych Pol-
cy był wspólny udział Polski, Francji i ski z Francją i Niemcami. Misja w Kongu
Niemiec w unijnej misji wojskowej w De- była jednym z głównych tematów rozmów
mokratycznej Republice Konga (DRK), podczas spotkania ministrów obrony
EUFOR RD Congo (kwiecień-listopad państw Trójkąta Weimarskiego w Wie-
2006 r.). Celem operacji było zapewnienie liczce 25 lipca 2006 r. Pierwsze doświad-
bezpieczeństwa podczas wyborów pre- czenia z operacji afrykańskiej stały się
zydenckich i parlamentarnych w DRK. katalizatorem podjętej na tym spotkaniu
Główna odpowiedzialność za przepro- decyzji o utworzeniu Weimarskiej Grupy
wadzenie operacji spoczywała na Niem- Bojowej. 7 grudnia 2006 r. szefowie Szta-
czech, a dowództwo operacyjne znajdo- bów Generalnych Sił Zbrojnych państw
wało się w Poczdamie. Dostarczyły one Trójkąta Weimarskiego ustalili, że będzie
najliczniejszy kontyngent, liczący ok. ona gotowa do działań w ewentualnych
500 żołnierzy oraz 280 członków perso- operacjach w pierwszej połowie 2013 r.5.
3
K. Miszczak, Przyszłość Trójkąta Weimarskiego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej,
PrzeglÄ…d Åšrodkowoeuropejski nr 37, www.przegladse.pl
4
B. Górka-Winter, Misja Unii Europejskiej w Demokratycznej Republice Konga (EUFOR RD Con-
go), Biuletyn nr 44 (384) z 26 lipca 2006, s. 2, www.pism.pl
5
Obecnie trwa finalizowanie prac nad tworzeniem Weimarskiej Grupy Bojowej. W czasie czwartej run-
dy uzgodnień w listopadzie 2010 r. państwa potwierdziły przejęcie wiodącej roli w swoich obszarach za-
interesowań. Niemcy skoncentrują się na rozpoznaniu, współpracy cywilno-wojskowej i zabezpieczeniu
logistycznym, zaś Francja na zabezpieczeniu medycznym. Polska, jako państwo ramowe, zobowiązała się
do wsparcia elementu bojowego przez m.in. 4 kompanie piechoty oraz 3 dodatkowe kompanie (dowodze-
nia, wsparcia i logistycznÄ…). Ponadto do elementu wsparcia Grupy Bojowej Polska wydzieli m.in. podod-
działy żandarmerii i wojskowej straży pożarnej oraz klucz śmigłowców transportowych. Najważniejszymi
problemami pozostającymi do rozstrzygnięcia są niedobory w obszarze m.in. rozpoznania radiowego,
transportu strategicznego, wsparcia śmigłowcowego (w zakresie śmigłowców bojowych i ewakuacji me-
dycznej), zabezpieczenia inżynieryjnego w postaci pododdziału rozminowania i pododdziału saperów czy
zabezpieczenia przed bronią masowego rażenia (BMR) w postaci pododdziału ochrony przed BMR.
I  2011 / 17 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE 133
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
Globalny kryzys gospodarczy z lat
GOA

B CZY JASTRZ
B
2008 2009 oraz malejÄ…ce w 2010 r.
 POLSKIE POSTRZEGANIE
w Europie wydatki na obronÄ™ przyspie-
POLITYKI BEZPIECZEC
STWA
szyły wspólną decyzję Warszawy, Berli-
I OBRONY UE
na i Paryża o zacieśnieniu współpracy
Problematyka unijnej polityki bez-
w dziedzinie bezpieczeństwa. Zbliżają-
pieczeństwa i obrony stała się stałym
ce siÄ™ polskie przewodnictwo w Radzie
elementem dyskusji o polskiej polity-
UE w drugiej połowie 2011 r. oraz coraz
ce zagranicznej od połowy ostatniej
silniejsza pozycja Polski na arenie eu-
dekady XX wieku. Wraz z oficjalnym
ropejskiej pozwoliły polskim ministrom
rozpoczęciem procesu negocjacji akce-
spraw zagranicznych i obrony, wraz
syjnych polskie władze stopniowo włą-
z ich odpowiednikami z Francji i Nie-
czały sprawy europejskiej tożsamości
miec, wystąpić 13 grudnia 2010 r. do
obronnej do szerszej debaty  wpierw
Wysokiej Przedstawiciel UE do spraw
eksperckiej, póz
niej zaÅ› publicznej. Je-
Zagranicznych i Polityki Bezpieczeń-
śli uważnie jednak prześledzić ostatnie
stwa Catherine Ashton z inicjatywÄ…
15 lat, ewolucja polskiego postrzegania
wzmocnienia Wspólnej Polityki Bez-
unijnej polityki bezpieczeństwa i obro-
pieczeństwa i Obrony. Pierwsze efekty
ny należy do najbardziej zaskakujących
trójstronnego apelu są już widoczne na
wśród państw członkowskich UE. Pol-
forum europejskim. Rada UE w konklu-
ska z roli  gołębia w sprawach unijnych
zjach ze spotkania 31 stycznia 2011 r.
zdolności wojskowych przeistoczyła się
stwierdza, że  przychylnie przyjmuje
w  jastrzębia WPBiO, który aktywnie
list weimarski z 6 grudnia 2010 r. pod-
walczy o wzmocnienie i utrzymanie tej
pisany przez FrancjÄ™, Niemcy i PolskÄ™,
wspólnej polityki na agendzie Rady Eu-
w którym widzi ważny wkład, aby nadać
ropejskiej.
impuls dla wdrożenia Wspólnej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony, zwłaszcza
Do 2006 r. polskie zainteresowanie
w zakresie wzmocnienia zdolności woj-
wzmacnianiem europejskiej tożsamości
skowych i cywilnych w Europie 6. Sku-
obronnej zamykało się przede wszyst-
teczność realizacji zawartych w liście
kim w politycznych deklaracjach. Stano-
celów uzależniona będzie jednak nie
wisko Polski w sprawie bezpieczeństwa
tylko od stanowiska Wysokiej Przed-
europejskiego było jasne  wiodącą rolę
stawiciel UE do Spraw Zagranicznych
w tej architekturze sprawuje NATO.
i Polityki Bezpieczeństwa oraz wy-
Rozwój europejskich zdolności opera-
znaczonego przez niÄ… do koordynacji
cyjnych był w ocenie Warszawy możli-
tej inicjatywy z ramienia Europejskiej
wy jedynie wtedy, jeśli nie powodowałby
Służby Działań Zewnętrznych Macieja
osłabienia Sojuszu Północnoatlantyc-
Popowskiego, ale także od poparcia ze
kiego, ograniczenia roli Stanów Zjed-
strony rządu w Londynie, który na razie
noczonych w Europie oraz zbędnego
zachowuje wobec inicjatywy  życzliwą
powielania struktur politycznych i woj-
neutralność .
6
Press Release, 3065th Council Meeting, Foreign Affairs, Brussels, 31 January 2011, s. 21,
www. consilium.europa.eu
134 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE I  2011 / 17
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
skowych. Dobitnie ujmują to słowa mi- fliktów w Afganistanie i Iraku stało się
nistra spraw zagranicznych Bronisława jasne, że zainteresowanie Stanów Zjed-
Geremka z 2000 r.:  Uważamy, że NATO noczonych problemami europejskimi
stanowi jedyny efektywny i sprawdzony będzie stopniowo maleć. W ocenie Pol-
mechanizm gwarantujący bezpieczeń- ski wzmocnienie polityki bezpieczeń-
stwo na kontynencie europejskim; jest stwa i obrony UE mogłoby  choć należy
też podstawowym forum konsultacji zdawać sobie sprawę, że zaledwie czę-
i uzgodnień w dziedzinie działalności ściowo  rekompensować wzrastającą
kryzysowej. Dlatego rozwój ESDP [Eu- nieobecność Waszyngtonu na Starym
ropean Security and Defence Policy  Kontynencie. Po drugie, obok udziału
przyp. aut.] nie może prowadzić do pod- w misji irackiej to unijne operacje woj-
ważenia roli oraz osłabienia spójności skowe  w szczególności w Bośni i Her-
i efektywności działania Sojuszu. W tym cegowinie, Czadzie i DRK  przyczyniły
kontekście podkreślamy wagę uzgod- się do przyspieszenia tempa moderniza-
nień przyjętych w NATO w 1996 r., które cji polskich sił zbrojnych, dzięki czemu
zakładały rozwój europejskiej tożsamo- rozpoczął się proces ich dostosowania
ści w dziedzinie bezpieczeństwa i obro- do zmieniającego się obrazu otoczenia
ny w ramach NATO, w tym realizację międzynarodowego. Polska, wchodząc
potencjalnych operacji europejskich w rolę  jastrzębia WPBiO, była świado-
przez UZE [Unię Zachodnioeuropejską ma, że do wzmocnienia unijnej polityki
 przyp. aut.], przy wykorzystaniu sił bezpieczeństwa i obrony konieczna jest
i środków NATO 7. współpraca z dwoma najważniejszymi
partnerami: FrancjÄ… i Niemcami.
Wraz z wstÄ…pieniem Warszawy do
UE, polska percepcja problematyki fi-
POLITYKA BEZPIECZEC
STWA
nalité wojskowych zdolnoÅ›ci UE zaczÄ™-
I OBRONY UE  EWOLUCJA
ła ewoluować od  europejskiego filara
SPOJRZENIA PARYŻA I BERLINA
NATO  tzw.  ESDI (European Secu-
rity and Defence Initiative) w ramach Polska w sferze europejskiej polityki
NATO  w stronę tzw.  Europy obro- bezpieczeństwa wciąż pozostaje  naj-
ny , za której symbol uważa się wciąż krótszym bokiem w geometrii Trójką-
nieistniejące stałe cywilno-wojskowe ta. Dla realizacji polskich priorytetów
dowództwo operacyjne UE8. Trudno jed- w dziedzinie WPBiO kluczowe znacze-
noznacznie wskazać moment, w którym nie ma dalsza ewolucja francuskiego
nastąpiło przewartościowanie polskiej i niemieckiego spojrzenia na politykę
polityki zagranicznej. Wynikało ono bezpieczeństwa i obrony UE. Do tej pory
raczej z sekwencji wydarzeń zarówno to Francuzi byli obok Polski najaktyw-
w sferze politycznej, jak i wojskowej. niejszymi propagatorami tzw.  Europy
Po pierwsze, wraz z intensyfikacjÄ… kon- obrony . Francusko-brytyjskie porozu-
7
Odpowiedz
ministra spraw zagranicznych  z upoważnienia prezesa Rady Ministrów  na
interpelację nr 2966 w sprawie udziału Polski w europejskich siłach zbrojnych, 6 stycznia 2000 r.,
http://orka2.sejm.gov.pl
8
P. Åšwieboda In expectation of better days, Global Europe z 12 lutego 2010 r., www.globeurope.com
I  2011 / 17 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE 135
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
mienia w dziedzinie polityki bezpieczeń- z 2003 r., ani nad zmianami w mecha-
stwa i obrony pokazują jednak, że Paryż nizmie finansowania unijnych operacji
rozważa przestawienie akcentów9. Jed- militarnych  Athena 11.
nocześnie stopniowo wzrasta aktywność
Niemiec w dziedzinie WPBiO, co ma W 2010 r. Francja zaczęła coraz
związek m.in. z planami reformy Bun- ostrzej krytykować brak postępu w inte-
deswehry, która ma przestać ograniczać gracji europejskiej w dziedzinie polityki
się do zadań logistycznych, stabilizacyj- bezpieczeństwa i obrony, wskazując na
nych czy rozwojowych i stać się armią liczne słabości dotychczasowej współ-
w większej mierze ekspedycyjno-bojową, pracy. Głównym zarzutem stawianym
gwarantującą w ramach operacji NATO przez Paryż jest ryzyko permanentnego
i UE realizację długofalowych politycz- pozostania UE w roli aktora cywilne-
no-gospodarczych interesów RFN. go (civilian power), bez zdolności do
rzeczywistego zapobiegania konfliktom
Rozwój WPBiO był do tej pory uza- i tworzenia polityki bezpieczeństwa
leżniony od merytorycznego wsparcia w wymiarze ponadregionalnym12. Nie
i politycznego zaangażowania Francji. chcąc tracić wpływów na arenie mię-
Białą Księgę Bezpieczeństwa i Obrony dzynarodowej, Francja podjęła tym sa-
Francji z 2008 r. należy postrzegać jako mym próbę wzmocnienia swojej pozycji
jeden z drogowskazów dla dalszego roz- w dziedzinie polityki bezpieczeństwa
woju WPBiO. Znalazło się w niej zale- i obrony poprzez tworzenie rozwiązań
cenie, aby Unia Europejska rozważyła bilateralnych. Francusko-brytyjskie
w przyszłości możliwość stworzenia porozumienia z 2 listopada 2010 r.,
własnej  białej księgi bezpieczeństwa mimo że mają formalne cechy zapisanej
i obrony10. Jednak niesprzyjające oko- w Traktacie z Lizbony stałej współpra-
liczności  wojna rosyjsko-gruzińska cy strukturalnej (permanent structu-
oraz kryzys finansowy  spowodowały, red cooperation), w żaden sposób nie
że ambitne cele prezydencji francuskiej wzmacniają WPBiO. Ponadto Paryż jest
w Radzie UE w drugiej połowie 2008 r. gotowy podążać ścieżką reżimów bilate-
związane z rozwojem WPBiO nie zosta- ralnych, gdyby inicjatywa państw Trój-
ły osiągnięte. Paryżowi nie udało się kąta Weimarskiego w sprawie WPBiO
przekonać pozostałych członków UE do utknęła w martwym punkcie. 18 stycz-
ustanowienia stałego unijnego dowódz- nia 2011 r. minister obrony Francji Ala-
twa operacyjnego na potrzeby misji cy- in Juppé zaznaczyÅ‚, że Francja wyraża
wilno-wojskowych. Nie została także za- nadzieję na zacieśnienie współpracy
inicjowana debata ani nad nowelizacjÄ… z Niemcami w dziedzinie polityki bez-
Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa pieczeństwa i integracji przemysłów
9
D. Jankowski, Entente cordiale czy entente frugale? Francusko-brytyjskie porozumienia
w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony,  Bezpieczeństwo Narodowe nr 14 16/2010, s. 28 29.
10
S. Biscop, J. Coelmont, A Strategy for CSDP. Europe s Ambitions as a Global Security Provider,
Egmont Paper 37, s. 27.
11
D. Liszczyk, Aktualne podejście Francji do polityki bezpieczeństwa i obrony UE, Biuletyn nr 6
(755) z 24 stycznia 2011, s. 1, www.pism.pl
12
Ibidem, s. 2.
136 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE I  2011 / 17
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
obronnych, na wzór porozumień francu- nia dla europejskiego bezpieczeństwa.
sko-brytyjskich13. W niemieckim myśleniu europejska po-
lityka bezpieczeństwa ma stać się samo-
Niemcy stoją obecnie przed trudnym dzielna wobec Stanów Zjednoczonych
wyborem między dalszym wzmacnia- i ewentualnie komplementarna wobec
niem WPBiO a czasowym porzuceniem NATO. Tym samym wypracowywanie
tego projektu na rzecz poszukiwania wspólnego stanowiska w ramach UE
bilateralnych rozwiązań z najsilniejszy- wyklucza możliwość zacieśniania bila-
mi partnerami europejskimi (Francją teralnych relacji w sferze bezpieczeń-
i Wielką Brytanią), które umożliwiłyby stwa któregoś z państw członkowskich
Berlinowi potwierdzenie statusu trzeciej ze Stanami Zjednoczonymi16. Obecnie
potęgi wojskowej na Starym Kontynen- Berlin  przede wszystkim w wyniku ne-
cie. Po zakończeniu zimnej wojny sposób gatywnych skutków kryzysu gospodar-
definiowania europejskiej polityki bez- czego dla budżetów obronnych państw
pieczeństwa przez Berlin długo zakładał europejskich  nie wyklucza jednak, że
prymat Sojuszu Północnoatlantyckiego wzmocnienie WPBiO mogłoby nastąpić
nad europejskimi ambicjami, co najlepiej poprzez przekształcenie współpracy
wyrażały słowa kanclerz Angeli Merkel dwustronnej lub trójstronnej (francu-
 NATO first , wygłoszone w czasie 42. sko-brytyjskiej, ewentualnie francusko-
Konferencji Bezpieczeństwa w Mona- niemieckiej lub francusko-brytyjsko-
chium w 2006 r.14. Stopniowo Niemcy niemieckiej) we współpracę wielostron-
zaczęły wyrażać swoje niezadowolenie ną w ramach prawnych przewidzianych
z kształtu Sojuszu, w którym dominują- przez Traktat z Lizbony (stała współ-
cÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… Stany Zjednoczone. praca strukturalna).
Według Berlina, Sojusz powinien stać się
organizacjÄ… o charakterze politycznym,
QUO VADIS TRIANGULUM?
opartą na równoprawnej współpracy
Stanów Zjednoczonych z UE, z więk- Jaka przyszłość czeka Trójkąt We-
szym uwzględnieniem rosyjskiego punk- imarski? Jak słusznie zauważył publicy-
tu widzenia15. Rząd niemiecki w 2009 r. sta  Polityki Adam Krzemiński,  Trój-
stanął na stanowisku, iż aby skutecznie kąt Weimarski nie jest ani panaceum
zmienić NATO, trzeba najpierw wzmoc- ani placebo, jest metodą rozszerzania
nić WPBiO. Berlin założył bowiem, że to horyzontów myślenia, uczenia się sie-
UE powinna stać się głównym podmio- bie nawzajem i przedkładania interesu
tem reagującym na pośrednie zagroże- wspólnoty nad narodowe egoizmy 17.
13
P. Tran, French Minister Pushes for Stronger EU Defense, DefenseNews z 19 stycznia 2011,
www.defensenews.com
14
K.-H. Kamp, German Security Policy under Chancellor Merkel, Konrad Adenauer Stiftung
z 16 maja 2006, s. 2, www.kas.de
15
J. Gotkowska, Niemiecka wizja przyszłości NATO  Sojusz jednym z elementów niemieckiego
i europejskiego bezpieczeństwa, Komentarz OSW z 24 kwietnia 2009, s. 1, www.osw.waw.pl
16
Ibidem, s. 4.
17
A. Krzemiński, Trójkąt weimarski reaktywacja?  Polityka , 4 września 2010, www.polityka.pl
I  2011 / 17 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE 137
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA
Inicjatywy państw Trójkąta Weimar- i w latach kolejnych jest rozpoczęcie
skiego w dziedzinie WPBiO pozostanÄ… dyskusji nad nowelizacjÄ… Europej-
w najbliższych latach sztandarową cechę skiej Strategii Bezpieczeństwa (ESB)
współpracy weimarskiej. W tym aspekcie z 2003 r., która nie przystaje do współ-
polityki unijnej wciąż bowiem najwięcej czesnego środowiska bezpieczeństwa.
nas łączy i najmniej dzieli. Ponadto nie- ESB nakreśliła katalog wyzwań i za-
korzystny dla WPBiO układ prezydencji grożeń płynących z różnych frontów,
w 2012 r., w którym ani Dania, ani Cypr pominęła zaś konkretne propozycje
nie będą z różnych powodów wykazywa- przeciwdziałania im, co wynika z faktu,
ły dostatecznego zainteresowania polity- że nie została ona uzupełniona przez
ką bezpieczeństwa UE, sprawi, że ciężar substrategie operacyjne. Berlin i Paryż,
kontynuowania prac będzie spoczywał szczególnie w kontekście listu państw
właśnie na państwach Trójkąta. Trójkąta Weimarskiego do C. Ashton,
sÄ… naturalnymi partnerami dla Warsza-
Czy współpraca Warszawy, Berlina wy do zainicjowania takiej debaty na
i Paryża zakończy się sukcesem? Szczyt forum UE.
Trójkąta Weimarskiego 7 lutego 2011 r.
potwierdził zgodność stanowisk w spra- W polskim myśleniu o wzmocnieniu
wie dalszego rozwoju WPBiO. Osiągnię- WPBiO nie powinniśmy ograniczać się
cie widocznych efektów współpracy nie jedynie do współpracy z Francją i Niem-
nastąpi jednak wcześniej niż w 2013 r., cami. Poszerzenie kręgu państw aktyw-
kiedy Weimarska Grupa Bojowa osiÄ…- nie wspierajÄ…cych polskie priorytety
gnie pełną gotowość operacyjną. w dziedzinie WPBiO, ze szczególnym
uwzględnieniem obszaru basenu Morza
Pomysłem na zintensyfikowanie Bałtyckiego (Finlandia, Szwecja), wy-
współpracy zarówno w 2011 r., jak daje się jak najbardziej uzasadnione.
138 BEZPIECZEC
STWO NARODOWE I  2011 / 17
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZE
C

STWA