KOSMETOLOGIA

SKÓRA:

1.UKRWIENIE SKÓRY:
Skora jest unaczyniona przez 2 glowne sploty:

●

splot podbrodawkowy- wystepuje na granicy skory wlasciwej i tkanki podskornej, zaopatruja brodawki
skorne natomiast nie wnikaja do naskorka.komorki naskorka odzywiane sa dzieki krazeniu limfy.

●

splot gleboki

Naczynia krwionosne obejmuja siec naczyn wlosowatych, przedwlosowatych oraz żyły i tetnice.
Dookola przydatkow skory naczynia tworza odrebny splot.
Naczynia limfatyczne wlosowate rozpoczynaja sie w warstwie brodawkowatej po czym lacza sie w siec warstwy
siateczkowej skory wlasciwej. Druga siec naczyn limfatycznych znajduje sie w tkance podskornej.
2.UNERWIENIE SKÓRY:
Skora ma bardzo rozgaleziona siec nerwowa ktorej wlokna ukladu mozgowo-rdzeniowego mieszaja sie z
wloknami autonomicznymi.przewazaja wolne zakonczenia nerwowe ktore oplataja przydatki, wnikaja do
naskorka i naczyn. Oprocz wolnych zakonczen w skorze znajduja sie zakonczenia upostanowione spelniajace
funkcje receptorow. Ich najwieksze zageszczenie znajduje sie w okolicach pozbawionych wlosow m.in. Brodawki
sutkowe i narzady plciowe.
Wszystkie rodzaje czucia sa odbierane przez cala siec nerwowa.

●

Czucie dotyku-cialka meisnera

●

czucie ucisku- cialka watera paciniego

●

czucie ciepla- cialka ruffiniego

●

czucie zimna- kolby krauzego

●

czucie bolu-nocyceptory

3.SKÓRA JAKO UKŁAD IMMUNOLOGICZNY:
Glownymi komorkami ktore stanowia tkanke limfatyczna zwiazana ze skora (SALT) sa:

●

komorki Landerhansa

●

keratynocyty

●

immuno kompetentne limfocyty T

Komorki Landerhansa zapoczatkowuja proces reakcji immunologicznej poprzez prezentacje antygenu
limfocytom T. Prezentacja ta moze zachodzic w naskorku lub regionalnym węźle chlonnym. Nastepstwem tego
jest pobudzenie limfocytu T jak i komorki Landerhansa ktora wytwarza interleukinę-1. Ta z kolei stymuluje
limfocyty T, pomocnicze do wytwarzania interlenkiny-2 ktora z kolei wplywa na proliferacje limfocytu T i
roznicowanie sie komorek efektowych np. Limfocytow cytotoksycznych. Odgrywaja one duza role w roznych
stanach zapalnych skory.
Keratynocyty-Udzial keratenocytow w reakcji immunologicznej polega na wytwarzaniu cytokin o
wlasciwosciach imunoregulacyjnych.
Promieniowanie UV zmniejsza ilosc komorek Landerhansa w skorze przez co dochodzi do zaburzen nadzoru
immunologicznego i latwiej powstaja nowotwory a pewne choroby skory takie jak atopowe zapalenie skory lacza
sie.
4.MELANOGENEZA:
W obrebie skory znajduje sie barwnik- melanina- jest on wytwarzany w melanocytach- warstwie podstawowej
naskorka. W postaci ziarnistosci tzw. Melanosomow.Melanina powstaje z aminokwasow tyrozyny pod wplywem
enzymu- tyrozynozy. Melanocyty posiadaja wypustki ktore wnikaja pomiedzy keratynocyty wyzszych warstw
naskorka i przekazuja im barwnik.
Wyrozniamy 2 glowne rodzaje melaniny:

●

en-melanina- barwnik brazowy

●

feomelanina- barwnik pomaranczowo-czarwony

●

melanina jest naszym naturalnym filtrem przeciwslonecznym.

Czynniki wplywajace stymulujaco na melanogeneze:

●

promieniowanie UV

●

stany zapalne skory

●

sole metali (miedz, zelazo, srebro, zloto, arsen)

●

niedobory witamin A, Pp, B5

●

hormony(plciowe, MSH)

●

Czynniki hamujace elanogeneze:

●

wit C

●

hormony kory nadnerczy

5.PŁASZCZ LIPIDOWY SKÓRY:
Lipidowy plaszcz pokrywajacy skore jest mieszanina substancji pochodzacych z roznych zrodel. Jest to zawiesina
olej-woda lub woda-olej
glowna skladowa jest łój wydzielany przez gruczoly łojowe mieszaja sie z nimi tluszcze pochodzace z komorek
naskorka, ceramidy z cementu miedzykomorkowego, zniszczone korneocyty i skladniki pochodzace z zewnatrz w
tym kosmetyki.
Grubosc plszcza lipidowego jest zmienna w roznych okresach zycia zalezy przy tym od czynnosci gruczolow
łojowychi stymulacji hormonalnej.
Duzo łoju maja noworodki i osoby w okresie dojzewania, najmniej łoju wydzielaja kilkuletnie dzieci i kobiety po
45 roku zycia.
W sklad plaszcza lipidowego wchodza:

●

ceramidy

●

mono- dwu i trój glicerydy

●

woski (cholesterol i lanosterol)

●

skwaleny

●

kwasy tłuszczowe

Sklad łoju zmienia sie w zaleznosci od wieku, dzieci maja duzo cholesterolu, dorosli duzo skwalenu.
Rola płaszczu lipidowego:
Plaszcz lipidowy odgrywa ogromna role w utrzymaniu wlasciwego nawodnienia warstwy rogowej a tym samym
utrzymania prawidlowego turgolu skory.
Ma znaczenie ochronne przed mikroorganizmami glownie kwasne pH przed czynnikami chemicznymi woda i
mikrourazami
plaszcz lipidowy ulega zniszczeniu przy stosowaniu mydel i detergentow oraz wysoko procentowych alkoholi,
kapieli w goracej wodzie, klimatyzacji, nadmiernego opalania.
Zdrowa skora odnawia swoj plasz w ciagu 1h od odtłuszczenia.
Plaszcz lipidowy oraz warstwa rogowa naskorka tworza tzw. Bariere naskorkowa.
6.NMF- naturalny czynnik nawilzajacy
Skladniki warstwy rogowej nadajace jej higroskopijnosc zostaly nazwane naturalny skladnikiem nawilzajacym.
Jego pochodzenie nie jest do konca wyjasnione. Sklad rozni sie od skladu potu. Glownymi skladnikami sa:

●

aminokwasy-40%

●

kwas piroglutaminowy-12%

●

mleczany-12%

●

mocznik-7%

●

sole mineralne (K,Mg,Ca, chlorki)

●

pozostale

wykazano ze skladnikiem najbardziej higroskopijnym jest sol sodowa kwasu piroglutaminowego.
Skladniki NMF wiaza w sobie czasteczki wody ponadto pokrywajacy je z zewnatrz plaszcz lipidowy dodatkowo
przeciwdziala ucieczce wody z naskorka. Woda do warstwy rogowej dostaje sie z glebszych warstw naskorka oraz
gruczolow potowych ekrynowych w niewielki stopniu z zewnatrz- powietrze, kosmetyki.
Prawidlowy NMF odpowiada za gladkosc i elastycznosc warstwy rogowej a tym samym skory.
Skladniki NMF znalazly zastosowanie w produkcji kremow nawilzajacych.
Przyjmuje sie ze warstwa rogowa sklada sie w 58% z keratyny, 30% z NMF, 11% z lipidow ktore chronia czynnik
nawilzajacy i pokrywaja keratyne
7.PRZENIKANIE SUBSTANCJI PRZEZ SKÓRĘ:
Do fizjologicznych zadan skory nalezy ochrona przed czynnikami zewnetrznymi w tym substancjami
chemicznymi i woda. Przez zdrowa skore substancje te przenikaja bardzo wolno. Przenikanie przez skore
zachodzi dwiema drogami:

●

przez naskorek-przez komorki naskorka keratynocyty i cement miedzykomorkowy

●

przez gruczoly i mieszki wlosowe- najszybciej substancje dostaja sie do naskorka poprzez mieszki
wlosowe.Obrona przed przenikaniem zaczyna sie na powierzchni naskorka dzieki obecnosci plaszcza
lipidowego.

Kwasny odczyn plaszcza ze znajdujacymi sie wolnymi jonami wodoru o dodatnim ładunku oraz ujemne jony
wodorotlenowe z glebszych warstw skory tworza uklad sil elektrostatycznych bedacych bariera dla elekrolitow.
Obecnosc mieszkow wlosowych zmienia warunki przenikania gdyz przez cienka warstwe komorki mieszka
latwiej przechodza substancje rozpuszczalne w tluszczach, moga dostawac sie do skory wlasciwej.
Na przenikanie substanci przez skore maja wplyw nastepujace czynniki:

●

wlasciwosci fizyczne i chemiczne zwiazkow- najlepiej przenikaja male czasteczki, zwiazki obojetne
elektrycznie, rozpuszczalne zarowno w wodzie jak i w tluszczach np. Aceton

●

stezenie zwiazku chemicznego

●

ladunek elektryczny- utrudnia lub ulatwia przenikanie

●

jonofereza- ulatwia przenikanie

●

rodzaj zastosowanego podloza- substancje majace przenikac powinny byc rozpuszczalne w tluszczach w
mniejszym stopniu w wodzie

●

stan skory- wszelkie uszkodzenia bariery naskorkowej zwiekszaja przenikanie

Metody pozwalajace na zwiekszenie przenikania przez skore:

●

odtluszczenie skory- np. Alkoholem, mydlami, detergentami

●

usuniecie warstwy rogowej-np.peeling

-mikrodermabrazja-chemiczne usuwanie
-kwas salicylowy

●

zwiekszenie uwodnienia warstwy rogowej

-opatrunki zamkniete (opluzyjne)
-cieple kompresy
-maski kosmetyczne

●

wywolanie przekrwienia skory

-ogrzewanie
-promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe
-srodki odkazajace

●

ucisk mechaniczny

-masaz- wywoluje przekrwienie, rozszerza ujscia mieszkow wlosowych, mechaniczne zluszcza

obumarle komorki, rozluznia tkanki i zmienia potencjal skory
substancje dodawane do preparatow ktore ulatwiaja przenikanie:

●

glikol propylenowy i zapropylenowy

●

kwas glikolowy

●

octan cynku

●

kwas oleinowy

8.GRUCZOŁY:

●

Gruczoły łojowe- naleza do gruczolow holokrynowych tzn. Podczas wydzielania zniszczeniu ulega cala
komorka.Skladaja sie z czesci wydzielniczej przewodu wyprowadzajacego i ujscia, ktore zazwyczaj
dochodzi do mieszka wlosowego tuz ponizej lejka. Najwiecej gruczolow lojowych znajduje sie na skorze
owlosionej glowy, twarzy oraz rynnie łojotokowej.

Wydzielanie łoju jest uzaleznione od czynnikow emocjonalnych, hormonalnych i temperatury. Pomocniczo w
wydzielaniu uczestnicza miesnie przywlosne ktorych skurcz ulatwia oproznianie gruczolu. Hormonami ktore
stymuluja prace gruczolow lojowych sa: testosteron i progesteron, hamujaco natomiast dzialaja estrogeny.

●

Gruczoly potowe- dzielimy na 2 grupy:

-gruczoly apokrynowe- znajduja sie w okolicach pach, pachwin, okolicach płciowych, odbytu,

brodawek sutkowych, oraz powiek.rozpoczynaja swoja dzialalnosc po okresie dojrzewania, podobnie jak gruczoly
łojowe podlegaja wplywom hormonalnym i emocjonalnym, nie uczestnicza w regulacji ciepla. Podczas
wydzielania potu zniszczeniu ulega gorna czesc komorki wydzielniczej. Uchodza do mieszkow wlosowych lub na
powierzchnie skory.

-gruczoly ekrynowe- wystepuja w calej skorze, skladaja sie z czesci wydzielniczej, znajduja sie

gleboko w skorze wlasciwej, kanalu wyprowadzajacego oraz ujscia bezposrednio na skorze.Najwieksze ich
zageszczenie jest na dloniach, stopach, skorze grzbietu, twarzy. Gruczoly te uczestnicza w regulacji cieplnej
organizmu. Wzmozone wydzielanie potu zachodzi w przypadku wzrostu temperatury otoczenia (30*C) oraz
nadmiernego wytwarzania ciepla w organizmie.
POT:
Sklad chemiczny potu zalezy od wielu czynnikow, m.in. Pokarmow, lekow, warunkow atmosferycznych. Pot
chemicznie jest rozcienczonym roztworem soli, zawiera zwiazki mineralne takie jak: magnez, wapn, zelazo, potas
oraz mocznik, kwas mlekowy, cukry, tluszcze, lizozyn. Wydzielanie potu podlega czynnikom emocjonalnym
zwlaszcza dloni, stop i twarzy. Wydzielny na powierzchni skory pot tworzy z łojem mieszanke olej-woda lub
woda-olej i jest skladnikiem plaszcza lipidowego.
Nadmierne pocenie-mozna pic napary z szalwi 2 tygodnie, nie czesciej niz raz na pol roku. Szalwia dodawana do
kapieli lub odwar z kory debu.
Spirial-seria kosmetykow przeciw poceniu
Extiaxil, etaxel, frikrol- uzywa sie na osuszona skore, stosuje sie na noc, raz na tydzien lub raz na 2 tygodnie.
Sympadektomia- polega na przecinaniu nerwow unerwiajacych gruczoly.
Wstrzykiwanie toksyny botulicowej (botoks)- dziala przez pol roku, blokuje dojscia nerwow do gruczolow
potowych.

WŁOSY:

wyrozniamy kilka rodzajow wlosow:

●

mieszkowe-znajduja sie na calym ciele

●

owłosionej skory glowy

●

okolic pachowych i plciowych

●

brwi i rzesy

W budowie wlosa wyrozniamy:

●

łodyge- znajduje sie na powierzchni skory

●

korzen-tkwiacy w skorze wlasciwej. W obrebie korzenia wyrozniamy:

-opuszke(cebulke)- w ktorej znajduja sie intensywnie dzielace sie komorki macierzy. Miedzy

komorkami macierzy znajduja sie melanocyty nadajace wlosom zabarwienie. Dzielace sie komorki macierzy
powoduja wzrost wlosa na dlugosc w miare przesuwania sie komorek ku powierzchni skory traca one organella
komorkowe i w calosci wypelniaja sie zbita keratyna.opuszka wlosa otacza strukture nazywana brodawka wlosa
w ktorej znajduja sie naczynia, nerwy odzywiajace mieszek wlosowy. Wlos wlasciwy pokryty jest pochewkami i
oslonka. Do mieszka wlosowego wchodza gruczoly łojowe oraz przyczepione jest miesien przywlosny.
W przekroju poprzecznym wlosa patrzac od zewnatrz wyrozniamy:

●

kore wlosa w ktorej znajduja sie splaszczone dachowkowato zachodzace na siebie komorki

●

rdzen wlosa w ktorym komorki sa wydluzone, plastyczne oraz moze znajdowac sie przestrzen
wypelniona powietrzem.

Wlos z zewnatrz otoczony jest oslonka.
Fazy wzrostu włosa:

●

Anagen-okres wzrostowy, znajduje sie w nim ok 80-85% wlosow, trwa od 2 do 6 lat

●

Katagen(faza zaniku)- znajduje sie 0,5-1% wlosow, okres ten trwa od 2 do 4 tygodni

●

Telogen(faza spoczynku)- znajduje sie 10-20% wlosow, trwa 2-4 miesiace

W ciagu dnia wypada od 40 do 100 wlosow. Srednia wzrostu wynosi 1cm na miesiac
Trichogram- badanie mikroskopowe wlosa, sluzace do okreslenia rodzaju łysienia i innych zaburzen dotyczacych
wlosa.

PAZNOKCIE:

Na paznokiec czyli tzw, jednostke paznokciowa sklada sie kilka elementow sa to:

●

plytka paznokciowa- najczesciej czworoboczna, gietka, zbudowana z trwalej keratyny ktora pokrywa
dalsza czesc paliczka paznokciowego

●

łożysko paznokcia- struktura na ktorej spoczywa plytka paznokciowa, znajduja sie nerwy i naczynia,
łożysko warunkuje prawidlowy wzrost płytek.

●

Macierz paznokcia- tkwiaca gleboko w skorze żywa czesc płytki paznokciowej.

●

Obrąbek naskórkowy-skórka

●

hiponychium

●

wały paznokcia (boczne i wał bliższy)

●

obłączek- czesc macierzy paznokcia.

Paznokcie rosna 1mm na tydzien

RODZAJE CERY:

NORMALNA:
najczesciej wystepuje u dzieci przed okresem dojzewania. Cera ta dobrze reaguje na czynniki atmosferyczne oraz
na wode i detergenty
jest gladka, matowa,lekko rozowa lub brzoskwiniowa, napieta, elastyczna, jedrna i sprezysta.
Zalecenia
wymaga nawilzenia i uzupelniania ochronnego plaszcza lipidowego
stosuje sie preparaty do cery normalnej ktore zawieraja substancje nawilzajace takie jak
gliceryna, mocznik(do10%), wit.E, wit. Z grupy B, skladniki NMF, niezbedne nienasycone kwasy
tluszczowe,skwalen, ceramidy,wit.A
SUCHA:
wystepuje najczesciej u kobiet po 40rż.
Jest cienka, blada lub jasnorozowa,czesto obserwuje sie podraznienia, zaczerwienienie, zluszczenie,poszerzone
naczynia krwionosne(teleangiektazje),zdarza sie ze klientki odczuwaja pieczenie,swiad,uczucie napiecia i
sciagania po umyciu skory, w przypadku takiej cery dosc szybko powstaja zmarszczki, cera ta zle znosi czynniki
atmosferyczne oraz wode i detergenty
Zalecenia
konieczne jest intensywne nawilzanie, stosowanie preparatow zatrzymujacych wode w naskorku oraz
uzupelnianie plaszcza lipidowego.
w preparatach do cery suchej znajduja sie nastepujac substancje:
o dzialaniu nawilzajacym:

kwas hialuronowy, skladniki NMF,kolagen,wit. E, wit. Z grupy B, mocznik(do10%),wyciagi roslinne,pektyny
o dzialaniu natluszczajacym
niezbedne nienasycone kwasy tluszczowe,skwalen,ceramidy,wit.A
o dzialaniu lagodzacym
alantoina,depantenol,substancje pochodzenia roslinnego,azuleiny,bisabolol
kremy do pielegnacji stosowane na dzien piwinny zawierac filtry przeciwsloneczne.
TŁUSTA
wystepuje u osob mlodych po okresie dojzewania, czesciej u mezczyzn.
Cera ta predysponuje do rozwoju tradziku pospolitego.
Cera ta jest gruba, blyszczaca, ma szaro-zolty odcien, widoczne sa rozszerzone pory, obserwuje sie zaskorniki
otwarte i zamkniete. Cera ta wolniej sie starzeje, zmarszczki sa nieliczne ale glebsze, dobrze znosi warunki
atmosferyczne oraz wode i mydlo, zle reaguje na czynniki hormonalne i emocjonalne.
Zalecenia
w pielegnacji tego typu cery wazne jest ograniczenie łojotoku, regulacja rogowacenia naskorka i zmniejszanie
stanu zapalnego
preparaty do pielegnacji tej cery zawieraja substancje sobostatyczne:
wit. A i jej pochodne,cynk,krzem,siarka, wit. Z grupy B.
o dzialaniu regulujacym rogowacenie naskorka:
enzymy pochodzenia roslinnego, mocznik (10-30%), kwas salicylowy,alfahydroksykwasy
o dzialniu przeciwzapalnym
garbniki, azuleny(z rumianka)
o dzialaniu bakteriostatycznym
wit.C,skwalen,triclosan,kwas linoenowy
MIESZANA
partie skory na linii posrodkowej maja sklonnosc do lojotoku i poszerzonych porow, partie boczne sa przesuszone
ze sklonnoscia do luszczenia sie i podraznien.
Zalecenia
w pielegnacji tej cery nalezy podchodzic indywidualnie do kazdego z obszarow.

ZABIEGI:

DO CERY SUCHEJ:

●

demakijaz twarzy

●

tonizowanie skory preparatami bez alkoholu

●

wykonanie peelingu (enzymatyczny, gomasz)

●

nalozenie serum intensywnie nawilzajacego(praparaty z ampulek)

●

nalozenie maski odzywczej

●

zmycie maski letnia woda po 20min.

●

Wklepanie kremu pielegnacyjnego wokol oczu i na reszte skory

DO CERY TLUSTEJ

●

demakijaz twarzy (pianka lub zelem)

●

tonizowanie skory

●

wykonanie peelingu drobnoziarnistego

●

nalozenie maski rozgrzewajacej

●

oczyszczenie mechaniczne twarzy

●

dezynfekcja skory

●

wykonanie masazu pradami

●

po nawilzeniu wykonanie zabiegu galwanizacji

●

nalozenie koncentratu z ampulki o dzialaniu sciagajacym, hamujacym łojotok,przeciwbakteryjnym

●

nalozenie maski np. Z alg

●

wklepanie kremu pielegnacyjnego

●

wklepanie kremu pod oczy

korzystnie na cere tlusta dzialaja rowniez
peeling kawitacyjny za pomoca ultradzwiekow
mokrodermabrazja(scieranie powierzchownych warstw naskorka poprzez wysysanie)
peelingi chemiczne z uzyciem kwasow owocowych.