Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

132

DYREKTYWA RADY

z dnia 13 czerwca 1990 r.

w sprawie zorganizowanych podró

ży, wakacji i wycieczek

(90/314/EWG)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzgl

ędniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę

Gospodarcz

ą, w szczególności jego art. 100a,

uwzgl

ędniając wniosek Komisji (

1

),

we wspó

łpracy z Parlamentem Europejskim (

2

),

uwzgl

ędniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (

3

),

a tak

że mając na uwadze, co następuje:

jednym z g

łównych celów Wspólnoty jest dopełnienie rynku

wewn

ętrznego, którego istotną część stanowi sektor turystycz-

ny;

przepisy prawa krajowego Pa

ństw Członkowskich dotyczące

zorganizowanych podró

ży, wakacji i wycieczek, zwanych dalej

„imprezami turystycznymi”, wykazują wiele rozbieżności, a

praktyka poszczególnych pa

ństw w tej dziedzinie znacznie się

ró

żni, co ogranicza swobodę świadczenia usług tego rodzaju

oraz powoduje zniekszta

łcenia konkurencji pomiędzy podmio-

tami gospodarczymi maj

ącymi siedzibę w różnych Państwach

Cz

łonkowskich;

ustanowienie wspólnych regu

ł dotyczących imprez turystycz-

nych przyczyni si

ę do usunięcia tych przeszkód i tym samym

do powstania wspólnego rynku w sferze us

ług, umożliwiając w

ten sposób podmiotom gospodarczym maj

ącym siedzibę w

jednym Pa

ństwie Członkowskim świadczenie usług w pozosta-

łych Państwach Członkowskich, a konsumentom Wspólnoty

czerpanie korzy

ści z porównywalnych warunków zakupu we

wszystkich Pa

ństwach Członkowskich;

ust. 36 lit. b) Za

łącznika do rezolucji Rady z dnia 19 maja

1981 r. w sprawie drugiego programu Europejskiej Wspólnoty
Gospodarczej w dziedzinie ochrony konsumentów i polityki
informacyjnej (

4

) zach

ęca Komisję do zajęcia się między innymi

turystyk

ą i w razie potrzeby przedłożenia odpowiednich pro-

pozycji z nale

żytym uwzględnieniem ich znaczenia dla ochro-

ny konsumentów i wp

ływu różnic istniejących w ustawodaw-

stwach Pa

ństw Członkowskich na właściwe funkcjonowanie

wspólnego rynku;

w rezolucji w sprawie polityki Wspólnoty w dziedzinie turys-
tyki z dnia 10 kwietnia 1984 r. (

5

) Rada przyj

ęła z zadowole-

niem inicjatyw

ę Komisji, podjętą w celu zwrócenia uwagi na

znaczenie turystyki i zwróci

ła uwagę na wstępne wytyczne

Komisji dotycz

ące praktyki wspólnotowej w tej dziedzinie;

skierowany do Rady komunikat Komisji zatytu

łowany „Nowy

impuls dla polityki ochrony konsumentów

”, który został za-

akceptowany uchwa

łą Rady z dnia 6 maja 1986 r. (

6

), wymie-

nia w ust. 37, w

śród innych środków zaproponowanych przez

Komisj

ę, harmonizację ustawodawstw dotyczących imprez tu-

rystycznych;

znaczenie turystyki w gospodarkach Pa

ństw Członkowskich

stale ro

śnie; system imprez turystycznych jest zasadniczą częś-

ci

ą turystyki; jeśli przynajmniej w minimalnym zakresie zos-

ta

łyby przyjęte wspólne reguły w celu nadania tej dziedzinie

wymiaru wspólnotowego, sektor imprez turystycznych w Pa

ń-

stwach Cz

łonkowskich zyskałby bodziec do dalszego rozwoju i

wzrostu rentowno

ści; byłoby to korzystne nie tylko dla oby-

wateli Wspólnoty kupuj

ących imprezy turystyczne według tych

regu

ł, ale przyciągnęłoby także turystów spoza Wspólnoty,

którzy chc

ą korzystać z imprez turystycznych o zagwaranto-

wanym standardzie;

rozbie

żności w przepisach chroniących konsumentów w po-

szczególnych Pa

ństwach Członkowskich odstraszają konsumen-

tów z jednego Pa

ństwa Członkowskiego od dokonywania za-

kupu imprez turystycznych w innym Pa

ństwie Członkowskim;

czynnik ten szczególnie skutecznie odstrasza konsumentów od
zakupu imprez turystycznych poza ich Pa

ństwem Członkow-

skim i jest o wiele bardziej skuteczny ni

ż w przypadku

nabywania innych us

ług, mając na uwadze szczególny charak-

ter us

ług wchodzących w skład imprezy turystycznej, które

generalnie wymagaj

ą wydatkowania znacznych kwot pieniędzy

z góry, podczas gdy wykonanie us

ług następuje w państwie

innym ni

ż to, w którym konsument stale zamieszkuje;

konsument powinien korzysta

ć z ochrony wprowadzonej ni-

niejsz

ą dyrektywą, niezależnie od tego, czy jest on bezpośred-

nio stron

ą umowy, cesjonariuszem czy członkiem grupy, w

której imieniu inna osoba zawar

ła umowę w odniesieniu do

imprezy turystycznej;

organizator imprezy turystycznej i/lub punkt sprzeda

ży deta-

licznej powinien by

ć zobowiązany do zagwarantowania, że

informacja podana w materia

łach opisowych dotyczących im-

prezy nie wprowadza w b

łąd, a broszury udostępniane konsu-

mentom zawieraj

ą wyczerpującą i rzetelną informację;

31990L0314

23.6.1990

DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

L 158/59

(

1

) Dz.U. C 96 z 12.4.1988, str. 5.

(

2

) Dz.U. C 69 z 20.3.1989, str. 102 oraz

Dz.U. C 149 z 18.6.1990.

(

3

) Dz.U. C 102 z 24.4.1989, str. 27.

(

4

) Dz.U. C 165 z 23.6.1981, str. 24.

(

5

) Dz.U. C 115 z 30.4.1984, str. 1.

(

6

) Dz.U. C 118 z 7.3.1986, str. 28.

Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

133

konsument potrzebuje urz

ędowego potwierdzenia warunków

umowy maj

ących zastosowanie do imprezy turystycznej; moż-

na to

łatwo osiągnąć przez nałożenie wymogu, aby wszystkie

postanowienia umowy by

ły sporządzone na piśmie w formie

wyczerpuj

ącej i przystępnej dla konsumenta, a także przez

wydawanie mu kopii takiego dokumentu;

w pewnych okoliczno

ściach konsument powinien mieć możli-

wo

ść przeniesienia rezerwacji imprezy turystycznej na osobę

trzeci

ą;

cena ustalona w umowie w zasadzie nie powinna ulega

ć

zmianie, z wyj

ątkiem przypadków, gdy podwyższenie lub ob-

ni

żenie ceny jest wyraźnie przewidziane w umowie; niemniej

jednak mo

żliwość ta powinna podlegać pewnym ogranicze-

niom;

w pewnych okoliczno

ściach konsument powinien mieć swobo-

d

ę odstąpienia od umowy udziału w imprezie turystycznej

zorganizowanej przed jej rozpocz

ęciem;

uprawnienia konsumenta w przypadku gdy organizator impre-
zy odwo

łuje ją przed uzgodnioną datą wyjazdu, powinny być

jasno okre

ślone;

ju

ż po rozpoczęciu podróży dochodzi często do niewykonania

us

ługi, której umowa dotyczy, lub organizator uświadamia

sobie,

że nie będzie w stanie dostarczyć znaczącej części

umówionych us

ług; na organizatora powinny być nałożone

pewne obowi

ązki wobec konsumenta;

organizator i/lub punkt sprzeda

ży detalicznej powinien być

odpowiedzialny wobec konsumenta za w

łaściwe wykonanie

zobowi

ązań wynikających z umowy; co więcej, organizator

i/lub punkt sprzeda

ży detalicznej powinien ponosić odpowie-

dzialno

ść za szkodę wyrządzoną konsumentowi z tytułu nie-

wykonania lub niew

łaściwego wykonania umowy, chyba że

wadliwe wykonanie umowy nie wynika z jego winy ani z
winy innego us

ługodawcy;

je

żeli organizator i/lub punkt sprzedaży detalicznej są odpo-

wiedzialni za niewykonanie lub niew

łaściwe wykonanie usług

sk

ładających się na imprezę turystyczną, taka odpowiedzialność

powinna by

ć ograniczona zgodnie z konwencjami międzyna-

rodowymi, w szczególno

ści Konwencją Warszawską z 1929 r.

o mi

ędzynarodowym przewozie lotniczym, Konwencją Berneń-

sk

ą z 1961 r. o przewozie kolejowym, Konwencja Ateńską z

1974 r. o przewozie morskim i Konwencja Parysk

ą z 1962 r.

o odpowiedzialno

ści właścicieli hoteli; co więcej, w przypadku

szkody innej ni

ż uszkodzenie ciała powinna istnieć możliwość

ograniczenia odpowiedzialno

ści z tytułu umowy udziału w

imprezie turystycznej, pod warunkiem jednak,

że ograniczenia

takie nie s

ą bezzasadne;

powinny zosta

ć zawarte pewne porozumienia w zakresie infor-

mowania konsumentów i rozpatrywania reklamacji;

zarówno dla konsumentów, jak i sektora imprez turystycznych,
korzystne by

łoby nałożenie na organizatorów i/lub punkty

sprzeda

ży detalicznej obowiązku właściwego udokumentowania

zabezpieczenia finansowego na wypadek swojej niewyp

łacal-

no

ści;

Pa

ństwa Członkowskie powinny zachować możliwość przyj-

mowania lub utrzymania w mocy bardziej surowych przepisów
dotycz

ących umów udziału w imprezach turystycznych w celu

ochrony konsumenta,

PRZYJMUJE NINIEJSZ

Ą DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Celem niniejszej dyrektywy jest zbli

żenie przepisów ustawo-

wych, wykonawczych i administracyjnych Pa

ństw Członkow-

skich dotycz

ących imprez turystycznych sprzedawanych lub

oferowanych na sprzeda

ż na terytorium Wspólnoty.

Artykuł 2

Do celów niniejszej dyrektywy:

1)

„impreza turystyczna” oznacza wcześniej ustaloną kombina-

cj

ę nie mniej niż dwóch z następujących usług sprzedawa-

nych lub oferowanych do sprzeda

ży w łącznej cenie, o

okresie ich

świadczenia dłuższym niż 24 godziny lub

obejmuj

ącym nocleg:

a) transport;

b) zakwaterowanie;

c) inne us

ługi turystyczne nie związane z transportem lub

zakwaterowaniem stanowi

ące znaczącą część imprezy

turystycznej.

Oddzielne fakturowanie ró

żnych składników tej samej im-

prezy nie zwalnia organizatora lub punktu sprzeda

ży deta-

licznej z obowi

ązków wynikających z niniejszej dyrektywy;

2)

„organizator” oznacza podmiot, który zawodowo organizuje

imprezy turystyczne i sprzedaje je lub oferuje na sprzeda

ż,

zarówno w sposób bezpo

średni, jak i za pośrednictwem

punktu sprzeda

ży detalicznej;

3)

„punkt sprzedaży detalicznej” oznacza podmiot, który

sprzedaje lub oferuje sprzeda

ż usług zestawionych przez

organizatora w formie imprezy;

4)

„konsument” oznacza każdego, kto nabywa imprezę turys-

tyczn

ą lub wyraża zgodę na jej nabycie („główny kontra-

hent

”) lub osobę, w imieniu której główny kontrahent

wyra

ża zgodę na nabycie imprezy („inni beneficjenci”) bądź

osob

ę, na którą główny kontrahent lub którykolwiek z

innych beneficjentów przenosi prawa do udzia

łu w imprezie

(

„cesjonariusz”);

5)

„umowa” oznacza umowę łączącą konsumenta z organiza-

torem i/lub punktem sprzeda

ży detalicznej.

Artykuł 3

1.

Materia

ły opisowe dotyczące usług składających się na

imprez

ę turystyczną i dostarczone konsumentowi przez orga-

nizatora lub punkt sprzeda

ży detalicznej, cena imprezy i po-

zosta

łe warunki umowy nie mogą zawierać informacji wpro-

wadzaj

ących w błąd.

Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

134

2.

Je

żeli konsumentowi udostępnia się broszurę, to powinna

ona w sposób czytelny, wyczerpuj

ący i rzetelny określać cenę,

jak równie

ż zawierać odpowiednie informacje dotyczące:

a) celu podró

ży oraz charakterystyki i kategorii środków trans-

portu;

b) zakwaterowania, jego lokalizacji, kategorii lub standardu

wraz z jego potwierdzeniem wed

ług klasyfikacji turystycznej

pa

ństwa, w którym się ono znajduje;

c) wy

żywienia;

d) trasy podró

ży;

e) ogólnej informacji o wymogach paszportowych i wizowych

dla obywateli Pa

ństw Członkowskich lub odnośnych państw

oraz warunkach zdrowotnych, jakie nale

ży spełnić w czasie

podró

ży i pobytu;

f) kwoty zaliczki wyra

żonej w walucie lub procentowo w

stosunku do ceny oraz terminu p

łatności pozostałej sumy;

g) minimalnej liczby uczestników jako warunku odbycia im-

prezy, jak równie

ż nieprzekraczalnego terminu, w którym

konsument musi by

ć poinformowany o ewentualnym jej

odwo

łaniu.

Dane szczegó

łowe zawarte w treści broszury są wiążące dla

organizatora lub punktu sprzeda

ży detalicznej, chyba że:

— o ich zmianach konsument został wyraźnie poinformowany

przed zawarciem umowy;

— zmiany zostały dokonane po zawarciu umowy w wyniku

porozumienia mi

ędzy stronami umowy.

Artykuł 4

1. a) Przed zawarciem umowy, organizator i/lub punkt sprze-

da

ży detalicznej udzielą konsumentowi, na piśmie lub w

innej odpowiedniej formie, ogólnych informacji o wymo-
gach paszportowych oraz wizowych wobec obywateli
Pa

ństw Członkowskich lub odnośnych państw, w szcze-

gólno

ści o terminach oczekiwania na te dokumenty, jak

równie

ż o warunkach zdrowotnych, które należy spełnić

w czasie podró

ży i pobytu.

b) We w

łaściwym czasie przed rozpoczęciem podróży orga-

nizator i/lub punkt sprzeda

ży detalicznej udzielą konsu-

mentowi nast

ępujących informacji:

i) o czasie i miejscu postojów oraz po

łączeń komuni-

kacyjnych, jak równie

ż szczegółów dotyczących

miejsca, które ma zaj

ąć konsument w czasie podróży,

np.: kabina lub koja na statku, przedzia

ł sypialny w

poci

ągu;

ii) o nazwie, adresie i numerze telefonu lokalnego

przedstawiciela organizatora i/lub punktu sprzeda

ży

detalicznej, a przypadku braku takiego, lokalnych
agencji, na których pomoc móg

łby liczyć konsument

w razie pojawienia si

ę trudności.

W przypadku braku takich przedstawicieli lub agencji
konsument musi dysponowa

ć numerem telefonu lub

inn

ą informacją, która pozwoli mu skontaktować się

z organizatorem i/lub punktem sprzeda

ży detalicznej;

iii) w przypadku podró

ży lub pobytu za granicą osób

ma

łoletnich informacji umożliwiających nawiązanie

bezpo

średniego kontaktu z dzieckiem lub osobą od-

powiedzialn

ą za dziecko w miejscu jego pobytu;

iv) o mo

żliwości wykupu dobrowolnej polisy ubezpie-

czeniowej na pokrycie kosztów odst

ąpienia konsu-

menta od umowy lub kosztów pomocy, w tym
kosztów powrotu do kraju w razie wypadku lub
choroby.

2.

Pa

ństwa Członkowskie zagwarantują stosowanie następu-

j

ących zasad w odniesieniu do zawieranych umów:

a) w zale

żności od rodzaju imprezy umowa powinna zawierać

co najmniej warunki wymienione w Za

łączniku;

b) wszystkie postanowienia umowy sporz

ądza się na piśmie

lub w innej, zrozumia

łej i przystępnej dla konsumenta

formie, o której zosta

ł poinformowany przed zawarciem

umowy; konsument otrzymuje kopi

ę tych postanowień;

c) przepis lit. b) nie wyklucza opó

źnionego dokonania rezer-

wacji lub zawarcia umowy

„w ostatniej chwili”.

3.

Je

żeli zaistnieją przeszkody uniemożliwiające konsumen-

towi skorzystanie z imprezy turystycznej, mo

że on odstąpić

rezerwacj

ę osobie, która spełnia wszystkie warunki wymagane

do udzia

łu w imprezie - po uprzednim powiadomieniu o

swoim zamiarze organizatora lub punktu sprzeda

ży detalicznej

przed dat

ą rozpoczęcia podróży. Osoba przekazująca prawo do

uczestnictwa w imprezie i cesjonariusz s

ą odpowiedzialni soli-

darnie wobec organizatora lub punktu sprzeda

ży detalicznej za

zap

łatę nieuiszczonej dotąd sumy oraz za wszystkie dodatkowe

koszty wynik

łe z takiego przekazania praw.

4. a) Ceny ustalone w umowie nie podlegaj

ą zmianie, chyba

że umowa wyraźnie przewiduje możliwość podwyższenia

lub obni

żenia ceny i precyzyjnie określa sposób jej

kalkulacji, dopuszczaj

ąc zmiany w:

— wysokości kosztów transportu, w tym kosztów pali-

wa,

— wysokości opłat, podatków i narzutów obciążających

pewne us

ługi, jak opłaty lotniskowe lub opłaty za

wej

ście na pokład i zejście na ląd,

— kursach wymiany walut, które dotyczą danej imprezy

turystycznej.

b) Cena nie mo

że być podwyższona w okresie dwudziestu

dni poprzedzaj

ących rozpoczęcie podróży.

5.

Je

żeli organizator przed datą rozpoczęcia podróży stwier-

dza,

że jest zmuszony zmienić w sposób znaczący którekol-

wiek z istotnych postanowie

ń umowy (np. cenę), zawiadamia o

tym konsumenta mo

żliwie jak najszybciej, aby umożliwić mu

podj

ęcie właściwej decyzji, w szczególności:

Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

135

— albo o odstąpieniu od umowy bez zapłacenia kary umow-

nej,

— albo o zaakceptowaniu Załącznika do umowy określającego

dokonane zmiany i ich wp

ływ na cenę.

Konsument zawiadomi jak najszybciej o swej decyzji organiza-
tora lub punkt sprzeda

ży detalicznej.

6.

Je

żeli konsument, zgodnie z ust. 5, odstąpi od umowy

lub je

śli z jakiejkolwiek przyczyny organizator odwoła usługę

przed uzgodnion

ą datą rozpoczęcia podróży, konsument jest

uprawniony:

a) albo do skorzystania z imprezy zast

ępczej takiej samej lub

wy

ższej jakości, jeżeli organizator lub punkt sprzedaży

detalicznej mo

że zaoferować taką usługę zastępczą; jeżeli

oferowana impreza jest ni

ższej jakości, organizator zwraca

konsumentowi ró

żnicę w cenie;

b) albo do

żądania zwrotu całości kwot wpłaconych w ramach

umowy.

W takim przypadku konsument ma prawo, stosownie do
okoliczno

ści, do odszkodowania od organizatora lub punktu

sprzeda

ży detalicznej, w zależności od przepisów prawa Pań-

stwa Cz

łonkowskiego regulujących zasady odpowiedzialności z

tytu

łu niewykonania umowy, z wyjątkiem przypadków, gdy

odwo

łanie imprezy wynika z:

i) braku minimalnej liczby uczestników wymaganych do od-

bycia si

ę imprezy, a konsument został powiadomiony na

pi

śmie o jej odwołaniu w terminie wskazanym w opisie; lub

ii) dzia

łania siły wyższej, tzn. niezwykłych i nieprzewidzianych

okoliczno

ści niezależnych od strony, która się na nie po-

wo

łuje i których konsekwencji mimo zachowania należytej

staranno

ści nie można było uniknąć, z wyłączeniem sprze-

dania wi

ększej niż dostępne ilości miejsc.

7.

W przypadku gdy po rozpocz

ęciu podróży znacząca

cz

ęść usług objętych imprezą nie została zrealizowana lub

organizator przewiduje,

że nie będzie w stanie zrealizować

znacznej ich cz

ęści, wprowadzi on alternatywne rozwiązania

bez dodatkowych kosztów ponoszonych przez konsumenta w
celu kontynuowania imprezy i stosownie do okoliczno

ści za-

p

łaci konsumentowi odszkodowanie z tytułu różnicy pomiędzy

us

ługami oferowanymi a tymi, które zostały zrealizowane.

Je

żeli nie można zaoferować takich rozwiązań lub z uzasad-

nionych powodów konsument odmawia ich zaakceptowania,
organizator, stosownie do okoliczno

ści, zapewni konsumentowi

odpowiedni transport do miejsca rozpocz

ęcia podróży lub

innego miejsca uzgodnionego z konsumentem oraz odpowied-
nio wyp

łaci mu odszkodowanie.

Artykuł 5

1.

Pa

ństwa Członkowskie podejmą wszelkie niezbędne kroki

w celu zapewnienia odpowiedzialno

ści organizatora i/lub punk-

tu sprzeda

ży detalicznej wobec konsumenta za właściwe wy-

konanie zobowi

ązań wynikających z umowy, niezależnie od

tego, czy obowi

ązki te mają być wykonane przez organizatora

i/lub punkt sprzeda

ży detalicznej czy usługodawcę. Nie narusza

to uprawnie

ń organizatora i/lub punktu sprzedaży detalicznej

w stosunku do tych us

ługodawców.

2.

W odniesieniu do szkody wyrz

ądzonej konsumentowi w

wyniku niewykonania lub nienale

żytego wykonania umowy,

Pa

ństwa Członkowskie podejmą niezbędne kroki w celu za-

gwarantowania odpowiedzialno

ści organizatora i/lub punktu

sprzeda

ży detalicznej, chyba że niewykonanie lub nienależyte

wykonanie umowy nie wynika ani z ich winy, ani z winy
innego us

ługodawcy, a jest wynikiem:

— zaniedbań, które ujawnią się w trakcie wykonywania umo-

wy, spowodowanych przez konsumenta,

— takich zaniedbań, które spowodowane są przez stronę

trzeci

ą, niezwiązaną ze świadczeniem usług objętych umo-

w

ą i których nie można ich było przewidzieć lub uniknąć,

— braków spowodowanych siłą wyższą, jak określono w art. 4

ust. 6 akapit drugi ppkt ii), lub zdarzeniem, którego
organizator i/lub punkt sprzeda

ży detalicznej lub usługo-

dawca, nawet zachowuj

ąc należytą staranność, nie mógł

przewidzie

ć lub im zapobiec.

W przypadkach okre

ślonych w drugim i trzecim tiret od

organizatora i/lub punktu sprzeda

ży detalicznej będących stro-

n

ą umowy wymagane będzie udzielenie natychmiastowej po-

mocy konsumentowi, który znalaz

ł się w trudnej sytuacji.

W kwestiach szkód wynikaj

ących z niewykonania lub nienale-

żytego wykonania usług objętych imprezą Państwa Członkow-

skie mog

ą dopuszczać ograniczenie wysokości odszkodowania

zgodnie z konwencjami mi

ędzynarodowymi regulującymi takie

us

ługi.

Na wypadek szkody innej ni

ż uszkodzenie ciała, wynikłej na

skutek niewykonania lub nienale

żytego wykonania usług obję-

tych imprez

ą, Państwa Członkowskie mogą dopuszczać w

rozs

ądnych granicach umowne ograniczenie wysokości odszko-

dowania.

3.

Bez uszczerbku dla ust. 2 akapit czwarty mo

żna zastrzec,

że wyłączenie przepisów ust. 1 i 2 w drodze klauzuli umownej

nie jest dopuszczalne.

4.

Konsument ma obowi

ązek zawiadomienia danego usłu-

godawcy oraz organizatora i/lub punktu sprzeda

ży detalicznej

o zauwa

żonym na miejscu jakimkolwiek zaniedbaniu w wy-

konaniu umowy. Zawiadomienie to ma by

ć dokonane przy

najbli

ższej sposobności na piśmie lub w innej właściwej for-

mie.

Obowi

ązek ten musi być jasno i wyraźnie określony w umo-

wie.

Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

136

Artykuł 6

W przypadku reklamacji organizator i/lub punkt sprzeda

ży

detalicznej lub jego lokalny przedstawiciel, je

żeli taki istnieje,

musz

ą podjąć natychmiastowe starania w celu znalezienia

w

łaściwych rozwiązań.

Artykuł 7

Na wypadek swojej niewyp

łacalności organizator i/lub punkt

sprzeda

ży detalicznej, będący stroną umowy, powinni zapewnić

dostateczne zabezpieczenie umo

żliwiające zwrot nadpłaconych

pieni

ędzy oraz powrót konsumenta z podróży.

Artykuł 8

W celu ochrony konsumenta Pa

ństwa Członkowskie mogą

przyj

ąć lub przywrócić obowiązywanie bardziej surowych prze-

pisów w zakresie obj

ętym niniejszą dyrektywą.

Artykuł 9

1.

Pa

ństwa Członkowskie podejmą środki niezbędne do wy-

konania niniejszej dyrektywy do dnia 31 grudnia 1992 r. i
niezw

łocznie powiadomią o tym Komisję.

2.

Pa

ństwa Członkowskie przekazują Komisji teksty podsta-

wowych przepisów prawa krajowego przyj

ętych na podstawie

niniejszej dyrektywy. Komisja informuje o tych przepisach
pozosta

łe Państwa Członkowskie.

Artykuł 10

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Pa

ństw Członkowskich.

Sporz

ądzono w Luksemburgu, dnia 13 czerwca 1990 r.

W imieniu Rady

D. J. O

’MALLEY

Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK

Sk

ładniki, które powinny być włączone do umowy, o ile dotyczą danej imprezy:

a) cel podró

ży i, jeżeli przewidziane są terminy pobytu, właściwe terminy wraz z datami pobytu;

b)

środki, cechy i kategorie transportu; daty oraz miejsca wyjazdu i powrotu;

c) w przypadku gdy impreza zawiera zakwaterowanie

– jego lokalizacja, kategoria turystyczna lub poziom komfortu,

najwa

żniejsze cechy, zgodność z zasadami danego Państwa Członkowskiego oraz rozkład posiłków;

d) je

żeli do odbycia imprezy wymagana jest minimalna liczba uczestników – nieprzekraczalny termin, w jakim

konsument powinien zosta

ć poinformowany o odwołaniu podróży;

e) trasa podró

ży;

f) zwiedzanie, wycieczki lub inne us

ługi, które są włączone w ogólną, uzgodnioną cenę imprezy;

g) nazwa i adres organizatora, punktu sprzeda

ży detalicznej oraz w razie potrzeby ubezpieczyciela;

h) cena imprezy, wskazanie mo

żliwości zmiany ceny na podstawie art. 4 ust. 4 i określenie opłat, podatków i narzutów

obci

ążających usługi (opłaty lotniskowe, opłaty za wejście na pokład i zejście na ląd w portach oraz na lotniskach,

op

łaty turystyczne), jeżeli takie koszty nie są uwzględnione w cenie imprezy;

i) harmonogram i sposób p

łatności;

j) szczególne wymagania, o których konsument poinformowa

ł organizatora i/lub punkt sprzedaży detalicznej podczas

dokonywania rezerwacji, a które zosta

ły zaakceptowane przez obie strony;

k) terminy sk

ładania przez konsumenta skarg dotyczących niewykonania lub niewłaściwego wykonania umowy.

Dziennik Urz

ędowy Unii Europejskiej

PL

13/t. 10

137