Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

824

dr, Stanisław Dorobek
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

ZASADY SZKOLENIA KIEROWCÓW W DROGOWYM

TRANSPORCIE ŁADUNKÓW NIEBEZPIECZNYCH JAKO ELEMENT

ZWIĘKSZENIA BEZPIECZEŃSTWA

Wstęp

30 września 1957 r. w Genewie weszła w życie umowa europejska dotycząca

międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) sporządzona pod

auspicjami Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych. Polska ratyfikowała ją w 1975 r.

Umowa ADR jest wieloletnim dorobkiem międzynarodowej grupy ekspertów z różnych

dziedzin nauki i techniki oraz jest nowelizowana co dwa lata z półrocznym okresem

przejściowym. Obecnie obowiązuje w 44 krajach

1

. Składa się z umowy właściwej oraz

z załączników A i B. Umowa właściwa określa stosunki prawne między uczestniczącymi

państwami, natomiast załączniki zawierają przepisy regulujące w szerokim zakresie warunki

przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych w międzynarodowym transporcie

drogowym.

2

Celem tych przepisów jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa przewozów poprzez

zastosowanie najlepszych, zharmonizowanych w skali światowej standardów technicznych,

stworzenie spójnego systemu regulacji w formie przyjaznej dla użytkownika, pozbawionego

różnic między wymaganiami krajowymi i międzynarodowymi i dzięki temu łatwiejsze do

zastosowania w praktyce, wdrożenie mechanizmu stałego doskonalenia przepisów w miarę

postępu nauki i techniki, wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka związanego z transportem

towarów niebezpiecznych poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa zaistnienia wypadku

oraz rozmiaru ewentualnych szkód. Działania takie nie powinny skutkować zakazami

przewozu ale sam przewóz podlega szeregowi wymogów i ograniczeń prawnych.

3

1

Obecnie do Umowy ADR należą: Albania, Austria, Azerbejdżan, Belgia, Białoruś, Bośnia i Hercegowina,

Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Czechy, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finlandia, Francja, Grecja,
Hiszpania, Holandia, Irlandia, Kazachstan, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Malta,
Maroko, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria,
Szwecja, Tunezja, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

2

Sadowski J.: Bezpieczeństwo transportu drogowego ładunków niebezpiecznych, Logistyka 3/2011

http://pl.wikipedia.org/wiki/ADR_%28transport%29#Pa.C5.84stwa_kt.C3.B3re_ratyfikowa.C5.82y_umow.C4.9
9_ADR.

3

Sadowski J.: Bezpieczeństwo transportu drogowego ładunków niebezpiecznych, Logistyka 3/2011

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

825

1. Wybrane dokumenty kierowcy w transporcie ładunków niebezpiecznych

W transporcie krajowym praktycznie zaczęto stosować się do wymogów dopiero

z dniem 1 stycznia 2003 r. po wejściu w życie ustawy o przewozie drogowym towarów

niebezpiecznych. Zmusiła nas do tego chęć przystąpienia do Unii Europejskiej, gdzie jednym

z warunków było dostosowanie prawa krajowego w zakresie towarów niebezpiecznych. Od

tego roku zaczęto wymagać od przedsiębiorstw związanych z transportem drogowym

towarów niebezpiecznych współpracy z doradcą do spraw bezpieczeństwa, który pełni bardzo

ważna rolę w całym procesie.

Każdy łatwo może odróżnić pojazd przewożący towary niebezpieczne od zwykłego

pojazdu transportującego inne materiały. Charakterystyczną cechą jest umieszczenie z przodu

i tyłu pojazdu gładkiej pomarańczowej tablicy (rys. 1.) lub tablicy pomarańczowej z numerem

rozpoznawczym zagrożenia i numerem UN (rys. 2.). W drugim przypadku liczba 33 określa

materiał ciekły łatwo zapalny a numer 1203 oznacza nazwę przewożącego materiału- paliwo

silnikowe.

Rys. 1. Oznakowanie pojazdu przewożącego ładunek niebezpieczny

Ź

ródło: http://www.polpoz.pl/data/gfx/pictures/large/5/1/15_1.png

Rys. 2. Oznakowanie pojazdu przewożącego ładunek niebezpieczny

Ź

ródło: http://www.znaki-drogowe.pl/images/stories/oznakowanie/niebezpieczneb.png

Materiały użyte do wytworzenia tablicy powinny być odporne na warunki

atmosferyczne i zapewnić trwałość oznakowania. Tablica powinna pozostać w miejscu jej

umocowania po 15 minutach przebywania w ogniu. Jest to bardzo ważny element, ponieważ

33

1203

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

826

w razie kolizji lub wypadku służby ratownicze są w stanie szybko ocenić stopień zagrożenia

przewożących towarów i przystąpić do akcji ratowniczych lub zabezpieczających.

W pojeździe poza dokumentami wymaganymi na podstawie innych przepisów,

powinny być przewożone następujące dokumenty :

−

dokument przewozowy obejmujący wszystkie przewożone towary niebezpieczne, oraz

jeżeli jest to wymagane certyfikat pakowania kontenera ,

−

instrukcję pisemne,

−

dokumenty tożsamości wszystkich członków załogi pojazdu, zawierające ich

fotografie.

Informacje zawarte w dokumencie przewozowym powinny być zapisane w języku

urzędowym państwa nadania, dodatkowo jeżeli nie jest to język angielski, francuski lub

niemiecki to również w jednym z tych języków. Certyfikat pakowania kontenera jest

oświadczeniem nadawcy o treści zaprezentowanej poniżej, które może być dołączone do listu

przewozowego lub stanowić jego integralna część.

W kabinie kierowcy, w miejscu łatwo dostępnym, powinny być przewożone instrukcje

pisemne stanowiące pomoc w razie zaistnienia wypadku podczas przewozu. Przed

rozpoczęciem przewozu, przewoźnik powinien dostarczyć załodze pojazdu instrukcje

sporządzone w języku zrozumiałym w mowie i piśmie dla każdego członka załogi pojazdu.

Przewoźnik powinien zapewnić, aby każdy członek załogi pojazdu rozumiał instrukcje

i potrafił je prawidłowo wykonywać.

Przed rozpoczęciem przewozu, członkowie załogi pojazdu powinni dowiedzieć się

jakie towary niebezpieczne są załadowane oraz sprawdzić w instrukcjach pisemnych, jakie

powinny być podjęte działania w razie zaistnienia wypadku lub zagrożenia. Forma

i zawartość instrukcji pisemnych powinny odpowiadać czterostronicowemu wzorowi, który

znajduję się w załączniku nr 1 do ustawy.

Dodatkowo wymaganymi dokumentami są :

−

ś

wiadectwo dopuszczenia dla każdej jednostki transportowej lub każdego

wchodzącego w jej skład pojazdu (W Polsce świadectwa te wydaje Transportowy

Dozór Techniczny, a w przypadku pojazdów sił zbrojnych Wojskowy Dozór

Techniczny), szczegóły określa rozporządzenie ministra transportu, budownictwa

i gospodarki morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie świadectwa dopuszczenia

pojazdu ADR oraz rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia 9 listopada 2012

r. w sprawie warunków krajowego przewozu towarów niebezpiecznych środkami

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

827

transportu należącymi do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub środkami

transportu, za które Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej są odpowiedzialne,

−

zaświadczenie o przeszkoleniu kierowcy – przykłady zaprezentowano na rys.3 i 4,

−

kopia świadectwa dopuszczenia przez właściwą władzę dla niektórych towarów.

Wyżej wymienione dokumenty te powinny być przewożone w pojeździe celem okazania

służbom kontrolnym.

Rys. 3. Zaświadczenie ADR o przeszkoleniu kierowcy

Ź

ródło: Zaświadczenie ADR Jarosław Wieloszyński

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

828

Od 1 stycznia 2013 roku obowiązuje będzie nowy wzór zaświadczenia ADR przedstawiony

na rys. 4

Rys. 4. Obowiązujący od 1.01.2013 nowe zaświadczenie o przeszkoleniu kierowcy

Ź

ródło: załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13

listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminów dla kierowców przewożących towary
niebezpieczne (Dz. U. 2012 nr 0 poz. 1297)

Według danych Najwyższej Izby Kontroli przewóz towarów w Polsce w 2010 r.

kształtował się na poziomie 1551,8 mln ton, z tego około 10% (155,2 mln ton) dotyczy

przewozu towarów niebezpiecznych (wykres 1.).

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

829

Wykres 1. Przewozy ładunków transportem drogowy w Polsce w 2010, w tym ładunków

niebezpiecznych

Ź

ródło: opracowanie własne na podstawie www.nik.gov.pl/plik/id,3552,vp,4524.pdf (Rys. 5.6–1 Przewóz

towarów w Polsce w 2010 r.)

W grupie ładunków niebezpiecznych najwięcej było przewożonych materiałów klasy

3 głównie paliwa płynne (około 75 %). Następnie materiały klasy 9, 2 i 8. Z czego 90 %

towarów przewożonych jest w cysternach.

2. Szkolenie kierowców pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne w systemie

Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych ma obowiązek przedsięwziąć

niezbędne środki bezpieczeństwa w celu zapobieżenia zagrożeniom dla osób, mienia

i środowiska, a w przypadku zaistnienia wypadku lub awarii niezwłocznie powiadomić osoby

będące w strefie zagrożenia oraz centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony

przeciwpożarowej.

Uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych jest obowiązany przeszkolić osoby

wykonujące czynności związane z przewozem drogowym towarów niebezpiecznych,

zatrudnione przez niego lub wykonujące na jego rzecz czynności związane z przewozem

towarów niebezpiecznych przed podjęciem tych czynności, w zakresie odpowiednim do

odpowiedzialności i obowiązków tych osób. Szkolenie powinno być okresowo uzupełnianie

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

830

w celu uwzględnienia zmian w przepisach dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych.

Szkolenie to prowadzi doradca do spraw bezpieczeństwa lub osoba posiadająca wiedzę

i wykształcenie niezbędne do zapewnienia prawidłowego przebiegu szkolenia. Osoba

przeprowadzająca szkolenie potwierdza na piśmie przeszkolenie osób.

Do kierowania pojazdem przewożącym towary niebezpieczne w przewozie

drogowym, w stosunku do którego ADR wymaga ukończenia przez jego kierowcę kursu

ADR, jest uprawniona osoba, która posiada ważne zaświadczenie ADR.

Zaświadczenie ADR otrzymuje osoba, która:

−

ukończyła 21 lat, z wyjątkiem kierowców pojazdów należących do Sił Zbrojnych

Rzeczypospolitej Polskiej;

−

spełnia wymagania określone w przepisach prawa o ruchu drogowym i o transporcie

drogowym w stosunku do kierowców wykonujących przewóz drogowy;

−

ukończyła odpowiedni kurs ADR:

początkowy - jeżeli ubiega się o wydanie zaświadczenia ADR po raz pierwszy,

doskonalący - jeżeli ubiega się o przedłużenie zaświadczenia ADR;

−

złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin kończący kurs ADR początkowy albo

doskonalący.

Zakres egzaminu obejmuje sprawdzenie wiedzy ze znajomości przepisów krajowych oraz

umów międzynarodowych dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych.

Egzamin przeprowadzany jest w ośrodkach szkolenia przez dwuosobową komisje

egzaminacyjną powołaną przez marszałka województwa, w skład której wchodzi

przedstawiciel marszałka województwa i najczęściej przedstawiciel ośrodka szkolenia

prowadzącego kurs albo przedstawiciel organizacji o zasięgu ogólnopolskim zrzeszającej

przedsiębiorców wykonujących przewozy drogowe lub kierowców. Egzamin przeprowadzany

jest na podstawie pytań testowych jednokrotnego wyboru, pochodzących z katalogu pytań

testowych zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw transportu.

Zaświadczenie ADR składa się z części podstawowej oraz trzech części specjalistycznych.

Zaliczenie części podstawowej umożliwia podejście do dalszych części specjalistycznych.

Kurs szkoleniowy podstawowy składa się z minimum 18 godzin lekcyjnych po 45 minut

każda i powinien obejmować co najmniej następujące tematy:

−

ogólne wymagania dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych;

−

główne rodzaje zagrożeń;

−

informacje na temat ochrony środowiska i kontroli przewozu odpadów;

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

831

−

działania zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa właściwe dla różnych rodzajów

zagrożeń;

−

czynności, które należy podjąć po zaistnieniu wypadku (pierwsza pomoc,

bezpieczeństwo ruchu drogowego, podstawowa wiedza na temat używania sprzętu

ochronnego, itd.);

−

oznakowanie oraz umieszczanie nalepek ostrzegawczych i tablic barwy

pomarańczowej;

−

- co kierowca powinien, a czego nie powinien robić podczas przewozu towarów

niebezpiecznych;

−

przeznaczenie i sposób działania wyposażenia technicznego pojazdów;

−

zakazy ładowania razem różnych towarów do tego samego pojazdu lub kontenera;

−

ś

rodki ostrożności, które powinny być podjęte podczas załadunku i rozładunku

towarów niebezpiecznych;

−

ogólne informacje na temat odpowiedzialności cywilnej;

−

informacje na temat realizacji transportu kombinowanego;

−

manipulowanie i układanie sztuk przesyłki;

−

ograniczenia przejazdu przez tunele oraz instrukcje zachowania się w tunelach

(zapobieganie wypadkom, bezpieczeństwo, działanie w przypadku pożaru lub innych

zagrożeń, itp.);

−

informacje związane z ochroną towarów niebezpiecznych.

Kurs szkoleniowy specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach składa się

z minimum 12 godzin lekcyjnych po 45 minut każda i powinien obejmować co najmniej

następujące tematy:

−

zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku;

−

wymagania szczególne dotyczące pojazdów;

−

ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania

cystern;

−

dodatkowe przepisy szczególne w zakresie używania pojazdów (świadectwa

dopuszczenia, znaki dopuszczenia, oznakowanie tablicami barwy pomarańczowej,

umieszczanie nalepek ostrzegawczych, itd.).

Kurs szkoleniowy specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy

1 składa się z minimum 8 godzin lekcyjnych po 45 minut każda i powinien obejmować co

najmniej następujące tematy:

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

832

−

specyficzne zagrożenia dotyczące materiałów i przedmiotów wybuchowych oraz

pirotechnicznych;

−

szczególne wymagania dotyczące ładowania razem materiałów i przedmiotów klasy 1.

Kurs szkoleniowy specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych

klasy 7 składa się z minimum 8 godzin lekcyjnych po 45 minut każda i powinien obejmować

co najmniej następujące tematy:

−

specyficzne zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym;

−

szczególne wymagania dotyczące pakowania, manipulowania, ładowania razem

i układania materiałów promieniotwórczych;

−

szczególne środki bezpieczeństwa, które powinny być podjęte w razie wypadku

z materiałem promieniotwórczym.

W

przypadku

kursu

szkoleniowego

podstawowego

i

kursu

szkoleniowego

specjalistycznego w zakresie przewozu w cysternach, w zależności od ilości osób

uczestniczących w kursie zwiększa się ilość godzin i realizuje się indywidualne ćwiczenia

praktyczne, obejmujące co najmniej sposoby udzielania pierwszej pomocy, gaszenie pożaru

oraz postępowanie w razie zaistnienia wypadku lub awarii. Zaświadczenie wydawane jest

przez marszałka województwa na okres 5 lat. Dane osób, którym wydano zaświadczenie

ADR albo wydano jego wtórnik przekazywane są do centralnej ewidencji kierowców.

Kierowca przewożący materiały niebezpieczne w cysternach i obsługujący je musi

jeszcze uzyskać zaświadczenie wydawane przez jednostkę Dozoru Technicznego w zakresie

eksploatacji dotyczącej „Obsługa urządzeń do napełniania i opróżniania zbiorników

transportowych” - przykład zaprezentowano na rys. 5

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

833

Rys. 5. Zaświadczenie kwalifikacyjne

Ź

ródło: Zaświadczenie Kamila Barczaka, archiwum własne

3. Egzaminy jako element poprawy bezpieczeństwa w przewozie ładunków

niebezpiecznych w transporcie drogowym

Przewoźnik musi na własny koszt wyznaczyć co najmniej jednego doradcę do spraw

bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Doradcą może być osoba, która posiada

ważne świadectwo doradcy odpowiednio w zakresie przewozu drogowego towarów

niebezpiecznych. Świadectwo doradcy otrzymuje osoba, która:

−

posiada wykształcenie wyższe;

−

nie była skazana za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów,

obrotowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu powszechnemu;

−

ukończyła kurs doradcy;

−

złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed komisją egzaminacyjną działającą

przy Dyrektorze TDT, nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia ukończenia

kursu.

Egzamin obejmuje sprawdzenie wiedzy ze znajomości przepisów krajowych i umów

międzynarodowych, w szczególności w zakresie :

−

klasyfikacji towarów niebezpiecznych (procedur klasyfikacyjnych dla roztworów

i mieszanin, struktury wykazu materiałów, klas materiałów niebezpiecznych i zasad

ich klasyfikacji, rodzajów przewożonych towarów niebezpiecznych, właściwości

fizycznych, chemicznych i toksykologicznych materiałów niebezpiecznych);

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

834

−

ogólnych przepisów pakowania, przepisów dotyczących cystern i kontenerów-cystern

(typów, kodów, oznakowania, kontroli i badań wstępnych i okresowych);

−

oznakowania i stosowania nalepek ostrzegawczych, oznakowania tablicami barwy

pomarańczowej oraz stosowania nalepek na pojazdach i kontenerach (oznakowania

i stosowania nalepek na sztukach przesyłki, umieszczania i usuwania takich nalepek

i tablic);

−

zapisów w dokumentach przewozowych (wymaganych informacji);

−

sposobu nadania i ograniczeń przy wysyłce (dotyczące ładunku całkowitego,

przewozu luzem, przewozu w dużych pojemnikach do przewozu luzem,

w kontenerach oraz w cysternach stałych i odejmowalnych);

−

przewozu pasażerów;

−

zakazów i środków ostrożności przy ładowaniu razem;

−

segregacji towarów;

−

ograniczeń ilości przewożonych oraz ilości wyłączonych;

−

manipulowania ładunkiem i jego rozmieszczenia (załadunku i rozładunku, stopni

napełnienia, rozmieszczenia i segregacji ładunku);

−

czyszczenia lub odgazowania przed załadunkiem i po rozładunku;

−

pracowników, szkolenia zawodowego;

−

dokumentów przewożonych w pojeździe (dokumentu przewozowego, instrukcji

pisemnych, świadectwa dopuszczenia pojazdu, zaświadczenia o przeszkoleniu

kierowcy, kopii dokumentów dotyczących odstępstw, innych dokumentów);

−

instrukcji pisemnych (stosowania instrukcji oraz środków ochronny indywidualnej dla

załogi pojazdu);

−

wymagań w zakresie nadzoru (parkowania);

−

regulacji i ograniczeń dotyczących ruchu drogowego;

−

planowego rozładunku oraz awaryjnego wycieku materiałów zanieczyszczających

ś

rodowisko;

−

wymagań dotyczących wyposażenia transportowego.

Egzamin składa się z dwóch części ogólnej i specjalistycznej dotyczącej przewozu

drogowego. Komisję powołuje minister właściwy do spraw transportu. Świadectwo doradcy

jest wydawane, w drodze decyzji administracyjnej, przez Dyrektora Transportowego Dozoru

Technicznego na okres 5 lat. Jeżeli doradca w rażący sposób naruszył przepisy dotyczące

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

835

przewozu towarów niebezpiecznych Dyrektor TDT cofa świadectwo doradcy. Dyrektor TDT

prowadzi w systemie teleinformatycznym ich ewidencję .

Osoby zatrudnione przez uczestników przewozu powinny być przeszkolone w zakresie

wymagań związanych z takim przewozem w zakresie:

1.

Szkolenie ogólne - pracownicy powinni być zaznajomieni z wymaganiami ogólnymi

zawartymi w przepisach o przewozie towarów niebezpiecznych.

2.

Szkolenie stanowiskowe - pracownicy powinni przejść szkolenie z zakresu przepisów

o przewozie towarów niebezpiecznych, ściśle odpowiadające ich odpowiedzialności

i obowiązkom. W przypadkach, gdy przewóz towarów niebezpiecznych związany jest

z transportem kombinowanym, pracownicy powinni być zaznajomieni z wymaganiami

dotyczącymi innych rodzajów transportu.

Podsumowanie

Wszyscy pracownicy związani z przewozami ładunków niebezpiecznych powinni

przejść szkolenie na temat zagrożeń stwarzanych przez towary niebezpieczne, odpowiednio

do stopnia ryzyka utraty zdrowia lub narażenia, mogących być skutkiem wypadku przy

przewozie takich towarów, z uwzględnieniem ich załadunku i rozładunku. Celem szkolenia

powinno być zapoznanie pracowników z bezpiecznymi sposobami postępowania oraz

z procedurami ratowniczymi. Szkolenie powinno być okresowo uzupełniane szkoleniem

doskonalącym uwzględniającym zmiany w przepisach. Dokumenty potwierdzające

przeprowadzenie szkoleń powinny być przechowywane przez pracodawcę i udostępniane

pracownikowi lub właściwej władzy na ich wniosek. Powinny być one weryfikowane przy

podejmowaniu nowego zatrudnienia.

Stosowany w Polsce system szkolenia i egzaminowania kierowców spełnia swoją rolę

związaną z poprawą i zachowania bezpieczeństwa w przewozach ładunków niebezpiecznych

w transporcie drogowym. Statystyki wypadków drogowych w Polsce jednoznacznie

wskazują, że przy około 10% udziale ładunków niebezpiecznych w przewozach ogółem

procentowy udział samochodów w wypadkach jest znacznie poniżej powyższej wielkości

statystycznej. To potwierdza powyższą tezę o właściwej roli szkolenia a wskazany jego

zakres i formy egzaminowania spełniają założoną rolę

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

836

RULES FOR DRIVER TRAINING IN ROAD TRANSPORTATION OF

DANGEROUS GOODS AS AN ELEMENT OF SAFETY

IMPROVEMENT

Summary

Participants of transportation should train their employee in the following areas:

- General Training - employees should know the general requirements contained in the

regulations on the transport of dangerous goods.

- Workplace training - employees should be trained in the regulations concerning the carriage

of dangerous goods, closely corresponding to their responsibilities and duties. In cases where

the carriage of dangerous goods involves a multimodal transport operation, workers should be

familiar with the requirements for other modes of transport.

Literatura

1.

J. Sadowski, Bezpieczeństwo transportu drogowego ładunków niebezpiecznych,

Logistyka 3/2011

2.

Art. 21.1 Ustawy z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów

niebezpiecznych.

3.

(Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671)

4.

Zrestrukturyzowana Umowa ADR obowiązująca od dnia 1 stycznia 2011 r

5.

www.nik.gov.pl/plik/id,3552,vp,4524.pdf

6.

www.polpoz.pl/data/gfx/pictures/large/5/1/15_1.png

7.

www.znaki-drogowe.pl/images/stories/oznakowanie/niebezpieczneb.png