1

PROMOWANIE ENERGII

ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH

DYREKTYWA PE I RADY 2009/28/WE

z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł

odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE

oraz 2003/30/WE. Transpozycja do 05.12.2010

W Polsce:

– główne

ź

ródło energii: w

ę

giel kamienny i brunatny.

– energia cieplna i elektryczna razem: 70% z w

ę

gla.

– energia elektryczna: 93% z w

ę

gla.

– podobna sytuacja istnieje w RPA i Chinach.

– kraje zachodnioeuropejskie: 20% energii produkuj

ą

z

w

ę

gla.

Energia ze

ź

ródeł odnawialnych

―

energia z

odnawialnych

ź

ródeł niekopalnych

―

oznacza energi

ę

:

• wiatru,

• promieniowania słonecznego,

• aerotermaln

ą

(

magazynowana w postaci ciepła w powietrzu w danym

obszarze)

• geotermaln

ą

(składowana w postaci ciepła pod powierzchni

ą

ziemi)

• hydrotermaln

ą

(składowana w postaci ciepła w wodach powierzchniowych)

• energi

ę

oceanów,

• hydroenergi

ę

,

• z biomasy,

• z gazu pochodz

ą

cego z wysypisk

ś

mieci, oczyszczalni

ś

cieków i ze

ź

ródeł biologicznych (biogaz).

Dyrektywa

2009/28/WE ustaliła

cele:

1. 20 % udział energii ze

ź

ródeł odnawialnych (OZE) w

ko

ń

cowym zu

ż

yciu energii brutto w UE w 2020 r.

W 2005r. Udział tej

wynosił 8,5% (9,2-2006)

2. Udział energii z OZE w sektorze transportu musi wynie

ść

co

najmniej 10% ko

ń

cowego zu

ż

ycia energii w 2020r. Udział jest

jednakowy dla wszystkich PC.

3. Poszczególnym PC przydzielono cele indywidualne np.

Malta

– 10%, Szwecja – 49%,

Polska – 15%,

które uwzgl

ę

dniaj

ą

:

PKB, dotychczasowy wysiłek, sytuacje wyj

ś

ciowe, potencjał

w zakresie OZE.

40 %

32,6 %

Łotwa

13

13 %

2,9 %

Cypr

12

17 %

5,2 %

Włochy

11

23 %

10,3 %

Francja

10

20 %

8,7 %

Hiszpania

9

18 %

6,9 %

Grecja

8

16 %

3,1 %

Irlandia

7

25 %

18,0 %

Estonia

6

18 %

5,8 %

Niemcy

5

30 %

17,0 %

Dania

4

13 %

6,1 %

Republika Czeska

3

16 %

9,4 %

Bułgaria

2

13 %

2,2 %

Belgia

1

Udział energii odnawialnej

w 2020

Udział energii odnawialnej

w 2005

Kraj

Lp.

Cele indywidualne w zakresie OZE

15 %

20%

1,3 %

8,5%

Wielka Brytania

UE27

27

49 %

39,8 %

Szwecja

26

38 %

28,5 %

Finlandia

25

14 %

6,7 %

Republika Słowacka

24

25 %

16,0 %

Słowenia

23

24 %

17,8 %

Rumunia

22

31 %

20,5 %

Portugalia

21

15 %

7,2 %

Polska

20

34 %

23,3 %

Austria

19

14 %

2,4 %

Holandia

18

10 %

0,0 %

Malta

17

13 %

4,3 %

Węgry

16

11 %

0,9 %

Luksemburg

15

23 %

15,0 %

Litwa

14

2

• Aby osi

ą

gn

ąć

te obowi

ą

zkowe cele PC

zastosuj

ą

programy wsparcia lub

ś

rodki

współpracy pomi

ę

dzy PC i z krajami trzecimi.

• PC mog

ą

wykupi

ć

certyfikaty potwierdzaj

ą

ce

pochodzenie energii ze

ź

ródeł odnawialnych z

innych PC, gdzie produkcja energii odnawialnej
jest ta

ń

sza.

Sposoby osi

ą

gni

ę

cia zało

ż

onych celów:

• Zobowi

ą

zanie PC do opracowania

krajowych planów

działania

w zakresie udziału energii ze OZE zu

ż

ywanej w transporcie, elektryczno

ś

ci, ogrzewaniu i

chłodzeniu

i powiadomienia Komisji do czerwca 2010.

• Wł

ą

czenie władz lokalnych i regionalnych do procesu

przygotowania planów.

• Promowanie zwi

ę

kszenia wydajno

ś

ci i zach

ę

canie do

oszcz

ę

dno

ś

ci energetycznej.

• PC zapewniaj

ą

zbudowanie niezb

ę

dnej infrastruktury dla

energii z OZE. W tym celu powinny:

– zapewni

ć

,

ż

e operatorzy systemów przesyłowych i dystrybucji

gwarantuj

ą

przesył i dystrybucj

ę

energii elektrycznej wytwarzanej z OZE;

– zapewni

ć

priorytetowy lub gwarantowanego dost

ę

p do sieci dla energii

elektrycznej z OZE;

• Zmniejszenie zu

ż

ycia energii w transporcie oraz

poprawa efektywno

ś

ci energetycznej w transporcie

poprzez:

– planowanie transportu,

– wspieranie transportu publicznego,

– zwi

ę

kszenie udziału pojazdów elektrycznych w produkcji oraz

produkcja mniejszych pojazdów energooszcz

ę

dnych o mniejszej

pojemno

ś

ci skokowej silnika.

Biopaliwa mog

ą

by

ć

zaliczone do realizacji celu 10% energii odnawialnej w

transporcie i korzysta

ć

z mo

ż

liwej pomocy finansowej PC tylko wówczas gdy

spełniaj

ą

nast

ę

puj

ą

ce kryteria zrównowa

ż

onego rozwoju

:

•

Biopaliwa i biopłyny nie pochodz

ą

z surowców uzyskanych z terenów o wysokiej

warto

ś

ci bioró

ż

norodno

ś

ci, czyli terenów, które w styczniu 2008 r. lub pó

ź

niej

posiadały nast

ę

puj

ą

cy status, niezale

ż

nie od tego, czy posiadaj

ą

go nadal

:

– lasy pierwotne i inne zalesione grunty, czyli lasy i inne zalesione grunty z gatunkami

rodzimymi, gdzie nie istniej

ą

wyra

ź

nie widoczne

ś

lady działalno

ś

ci człowieka, a

procesy ekologiczne nie zostały w istotny sposób zaburzone;

– obszary wyznaczone:

• do ochrony przyrody na mocy prawa lub przez wła

ś

ciwy organ; lub

• do ochrony rzadkich, zagro

ż

onych lub powa

ż

nie zagro

ż

onych ekosystemów lub

gatunków, uznawanych za takie na mocy umów mi

ę

dzynarodowych lub zawartych

w wykazach sporz

ą

dzanych przez organizacje mi

ę

dzyrz

ą

dowe lub

Mi

ę

dzynarodow

ą

Uni

ę

Ochrony Przyrody, pod warunkiem uznania ich zgodnie z

art. 18 ust. 4 akapit drugi, chyba

ż

e przedstawiono dowody,

ż

e produkcja tych

surowców nie narusza tych celów ochrony przyrody; obszary trawiaste o wysokiej
bioró

ż

norodno

ś

ci, czyli:

– naturalne, czyli obszary trawiaste, które pozostan

ą

obszarami trawiastymi,

je

ś

li nie dojdzie do interwencji człowieka i które zachowuj

ą

naturalny skład

gatunkowy oraz cechy i procesy ekologiczne; lub

– nienaturalne, czyli obszary trawiaste, które przestan

ą

by

ć

obszarami

trawiastymi w braku interwencji człowieka i które s

ą

bogate gatunkowo i nie

s

ą

zdegradowane, chyba

ż

e udowodnione zostanie, i

ż

zbiory surowców s

ą

konieczne, aby zachowa

ć

ich status obszarów trawiastych.

• Aby jednak biopaliwa i biopłyny wyprodukowane z odpadów

lub pozostało

ś

ci innych ni

ż

odpady lub pozostało

ś

ci

rolnicze, akwakultury i le

ś

ne były uwzgl

ę

dniane musz

ą

spełnia

ć

jedynie kryteria zrównowa

ż

onego rozwoju.

• Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych dzi

ę

ki

wykorzystaniu biopaliw i biopłynów:

– wynosi co najmniej 35 %.

– pocz

ą

wszy od dnia 1 stycznia 2017 r., ograniczenie emisji gazów

cieplarnianych wynosi co najmniej 50 %.

– od dnia 1 stycznia 2018 r. ograniczenie emisji gazów cieplarnianych

wynosi co najmniej 60 % dla biopaliw i biopłynów wytworzonych w
instalacjach, które rozpocz

ę

ły produkcj

ę

w dniu 1 stycznia 2017 r. lub

pó

ź

niej.

• Ograniczenia technologiczne i regulacyjne uniemo

ż

liwiaj

ą

stosowanie biopaliw w lotnictwie: Dyrektywa pozwala na
niewliczanie do ogólnego zu

ż

ycia energii warto

ś

ci ponad

1,5 krotne zu

ż

ycie w stosunku do

ś

redniej w UE,

1. Prognozowany wzrost zu

ż

ycia energii finalnej do 2020 r. wyniesie 11%, w

tym:

•

w transporcie ………………………………......................31,7%

•

w usługach………………………………………………….31,3%

•

w rolnictwie………………………………………………….3,6%

•

w gospodarstwach domowych…………………………....0,5 %

•

w przemy

ś

le…………………….......................................nie zmieni si

ę

2. Prognozowany wzrost zu

ż

ycia ciepła sieciowego…………..30%

3. wzrost zu

ż

ycia pozostałych paliw……………………………..33%

3

Prognozowane zmiany zapotrzebowania na no

ś

niki energii do 2020 r.

1. zu

ż

ycie w

ę

gla……………………..spadek

2. produkty naftowe…………………11%
3. gaz ziemny………………………..11%
4. energia odnawialna………………40,5%
5. energi

ę

elektryczn

ą

………………17,9%

6. Ciepło sieciowe……………………30%
7. pozostałych paliw…………………33%

Energia finalna brutto została zdefiniowana w dyrektywie OZE jako: finalne
zu

ż

ycie no

ś

ników energii na potrzeby energetyczne + straty energii elektrycznej

i ciepła w przesyle i dystrybucji + własne zu

ż

ycie energii elektrycznej do

produkcji energii elektrycznej + własne zu

ż

ycie ciepła do produkcji ciepła.

Szacuje si

ę

wzrost zapotrzebowania na

pozyskiwanie energii z OZE do 2020:

– energii elektrycznej……………………………..7-krotny

– ciepła…………………………………………… o 45%

– z biopaliw transportowych……………………15-krotny

Osi

ą

gni

ę

cie 15% udziału energii odnawialnej w

strukturze energii finalnej brutto w 2020 r., b

ę

d

ą

miały

post

ę

py poczynione w:

– energetyce wiatrowej

,

– produkcji biogazu,

– biomasy stałej oraz

– w biopaliwach transportowych.

Te cztery obszary w 2020 roku stanowi

ć

b

ę

d

ą

ł

ą

cznie

ok. 94% zu

ż

ycia energii ze wszystkich

ź

ródeł

odnawialnych.

228 277

215 374

Razem

10

9

35

Odpady komunalne

9

531

439

Energia geotermalna

8

2 459
9 943

2 792
1 822

Biopaliwa ciekłe
- bioetanol,
- biodiesel

7

605

68

Pompy ciepła

6

1 432
3 976

107

879

1 802

27

Biogaz
- z wysypisk odpadów
- ze ścieków,
- pozostały

5

3 012

1 878

Energia wiatru

4

7 747

8 467

Energia wody

3

54

15

Energia promieniowania słonecznego

2

198 401

197 150

Biomasa

1

2008

2006

Rodzaj

ź

ródła

Lp.

Pozyskanie energii z OZE w latach 2006 i 2008 [TJ]

Udział energii odnawialnej w transporcie w latach 2010-2020

Biopaliwa powinny spełni

ć

kryteria zrównowa

ż

onego

rozwoju, w tym ograniczenie emisji GHG w ła

ń

cuchu

produkcji i wykorzystania biopaliw:

– do 31 grudnia 2016 o 35%,

– do 1 stycznia 2017 roku ograniczenie to powinno wynosi

ć

co

najmniej 50%,

– od stycznia 2018 roku co najmniej 60% dla biopaliw i biopłynów

wytworzonych w instalacjach, które rozpoczn

ą

produkcj

ę

w dniu 1

stycznia 2017 roku lub pó

ź

niej.

NCW – Narodowe cele wska

ź

nikowe; GHG – gazy cieplarniane

4

Biogas rolniczy

Potencjał surowcowy………………5 mld m

3

Surowce:

produkty uboczne rolnictwa, płynne i stałe odchody

zwierz

ę

ce produkty uboczne i pozostało

ś

ci przemysłu rolno-

spo

ż

ywczego + prowadzenie upraw ro

ś

linnych w tym okre

ś

lanych

jako energetyczne z przeznaczeniem jako substrat dla biogazowni.
Docelowo jest mo

ż

liwa uprawa ro

ś

lin energetycznych na

powierzchni 700 ty

ś

ha.

Realny potencjał surowcowy produkcji biogazu bez dodatkowych upraw to

1,7 mld m

3

rocznie. W Polsce zu

ż

ywa si

ę

14 mld gazu ziemnego rocznie.

Biogaz rolniczy zawiera 52-60% metanu + CO

2.

. Budowa biogazowni o

mocy 1 MW

el

wytwarzaj

ą

cej rocznie 3,5-3,8 mln m

3

biogazu rolniczego

stanowi równowarto

ść

ok. 2,5 mln m

3

biogazu o parametrach jako

ś

ciowych

gazu ziemnego ziemnego wysokometanowego (98% metanu) wynosi 10-15
mln zł (wraz z instalacj

ą

oczyszczaj

ą

c

ą

). Wobec czego biogazownie

wytwarzaj

ą

ce około 1 mld gazu rocznie wymagaj

ą

nakładów 4-6 mld zł.

• Ka

ż

de PC składa Komisji sprawozdanie dotycz

ą

ce

post

ę

pu w promowaniu i wykorzystaniu energii ze

ź

ródeł

odnawialnych do dnia 31 grudnia 2011 r. oraz co dwa lata
po tej dacie.

• Ostatnim wymaganym sprawozdaniem b

ę

dzie

sprawozdanie szóste, które nale

ż

y przedło

ż

y

ć

do dnia31

grudnia 2021 r.