Systemy operacyjne

System operacyjny (angielskie operating system, OS),

program - pośrednik między użytkownikiem

komputera a sprzętem komputerowym.

Zadaniem systemu operacyjnego

jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,

w którym użytkownik może wykonywać swoje programy

w sposób wygodny i wydajny.

System operacyjny (angielskie operating system, OS),

program - pośrednik między użytkownikiem

komputera a sprzętem komputerowym.

Zadaniem systemu operacyjnego

jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,

w którym użytkownik może wykonywać swoje programy

w sposób wygodny i wydajny.

©

Paweł Frejowski

Powłoka

(Interface) – komunikacja użytkownika z systemem

Jądro systemu

podstawowa część,

odpowiedzialna za wszystkie jego zadania.

System plików

sposób zapisu struktury danych na nośniku.

Budowa systemu operacyjnego

Zadania systemu operacyjnego:

Î

Zarządzanie zasobami maszyny

Î

Nadzorowanie procesów

Î

Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi

Î

Interakcja z użytkownikiem

Î

Komunikacja z innymi maszynami

Î

Zarządzanie zasobami maszyny

Î

Nadzorowanie procesów

Î

Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi

Î

Interakcja z użytkownikiem

Î

Komunikacja z innymi maszynami

Użytkownik

Aplikacje

System operacyjny

Zasoby sprzętowe

Podział systemów operacyjnych

Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:

systemy tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych

z linii poleceń komend

systemy graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych

okienek i symboli (ikon).

Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:

systemy tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych

z linii poleceń komend

systemy graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych

okienek i symboli (ikon).

Pod względem architektury:

monolityczne - o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,

warstwowe - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych,

system może wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń

klient/serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze,

Aplikacje postrzegane są przez system operacyjny jako

"klienci”, którym należy dostarczyć swoich usług serwerów.

Pod względem architektury:

monolityczne - o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,

warstwowe - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych,

system może wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń

klient/serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze,

Aplikacje postrzegane są przez system operacyjny jako

"klienci”, którym należy dostarczyć swoich usług serwerów.

Podział systemów operacyjnych

Wielozadaniowość:

system może wykonać

jednocześnie wiele zadań

Wielozadaniowość:

system może wykonać

jednocześnie wiele zadań

Ochrona pamięci:

każdy z programów działa

we własnym obszarze pamięci

nie angażując pamięci

wykorzystywanych przez inne

Ochrona pamięci:

każdy z programów działa

we własnym obszarze pamięci

nie angażując pamięci

wykorzystywanych przez inne

Własności sieciowe

- współdzielenie plików własnego systemu

z innymi użytkownikami sieci

- możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi

Własności sieciowe

- współdzielenie plików własnego systemu

z innymi użytkownikami sieci

- możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi

Wieloprzetwarzanie

wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych

poszczególne zadania przydzielane są rożnym procesorom

asymetryczne

·

procesorowi przypisuje się określony typ zadań

·

procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu

zadań przypisanego mu typu

symetryczne

·

zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi

bez względu na typ zadania.

Wieloprzetwarzanie

wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych

poszczególne zadania przydzielane są rożnym procesorom

asymetryczne

·

procesorowi przypisuje się określony typ zadań

·

procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu

zadań przypisanego mu typu

symetryczne

·

zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi

bez względu na typ zadania.

DOS - (Disk Operating System)

tekstowy, monolityczny, brak mechanizmów sieciowych

W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,

pracujący na 8K pamięci operacyjnej

1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT

1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB

1988 MS-DOS 4.0

1993 MS-DOS 6.0

W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,

pracujący na 8K pamięci operacyjnej

1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT

1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB

1988 MS-DOS 4.0

1993 MS-DOS 6.0

Windows 3.xx

Windows 3.1

graficzny, wielozadaniowy, ochrona pamięci,

brak mechanizmów sieciowych

Windows 3.11 For workgroup

mechanizmy sieciowe

nakładki graficzne na DOS

Windows 1.0 - 1984
Windows 2.0 - 1987
Windows 3.0 - 1989
Windows 3.1 - 1990

nakładki graficzne na DOS

Windows 1.0 - 1984
Windows 2.0 - 1987
Windows 3.0 - 1989
Windows 3.1 - 1990

Windows

Windows 9x

wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe

graficzny interfejs użytkownika

Windows 9x

wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe

graficzny interfejs użytkownika

Windows Millenium Edition

rozbudowane multimedia

Windows Millenium Edition

rozbudowane multimedia

Windows 2000

połączenie systemów Windows NT i 98

Windows 2000

połączenie systemów Windows NT i 98

Windows NT 3.x 4.x

wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,

mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika

dobra ochrona zasobów systemu

Windows NT Serwer

Windows NT Workstation

Windows NT 3.x 4.x

wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,

mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika

dobra ochrona zasobów systemu

Windows NT Serwer

Windows NT Workstation

Windows XP

integracja z Internetem

Windows XP

integracja z Internetem

Bezpieczne Windows

Windows 2003

wydanie serwerowe

Windows 2003

wydanie serwerowe

Windows CE

zredukowany system Windows dla Palmtopów

Windows CE

zredukowany system Windows dla Palmtopów

systemy firmy Novell
• NetWare

systemy firmy Novell

• NetWare

MAC OS / MAC OS X

działa na komputerach Macintosh

wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy

sieciowe,

graficzny interface użytkownika

skład tekstu, grafika

MAC OS / MAC OS X

działa na komputerach Macintosh

wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy

sieciowe,

graficzny interface użytkownika

skład tekstu, grafika

Amiga
• AmigaOS
• Amiga Research Operating System (AROS)
• MorphOS

Amiga

• AmigaOS
• Amiga Research Operating System (AROS)
• MorphOS

Linux

wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie

posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów

oparty na licencji GPL

(General Public License)

Linus Torvalds sierpień 1991

Dystrybucje: RedHat, Debian, SlackWare, PLD

Graficzne interface: KDE, Gnome

Aplikacje: StarOffice, GIMP

Linux

wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie

posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów

oparty na licencji

GPL

(General Public License)

Linus Torvalds sierpień 1991

Dystrybucje:

RedHat, Debian, SlackWare, PLD

Graficzne interface:

KDE, Gnome

Aplikacje:

StarOffice, GIMP

UNIX i jego pochodne

• AIX
• BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
• Digital UNIX
• HP-UX
• IRIX
• OSF/1
• SCO UNIX
• Sun Solaris (dawniej SunOS)
• System V
• QNX
• Ultrix
• Xenix
• GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux)
• GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd)

UNIX i jego pochodne

• AIX
• BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
• Digital UNIX
• HP-UX
• IRIX
• OSF/1
• SCO UNIX
• Sun Solaris (dawniej SunOS)
• System V
• QNX
• Ultrix
• Xenix
• GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux)
• GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd)

systemy firmy Digital (DEC)/Compaq
• AIS
• OS-8
• RSTS/E
• RSX
• RT-11
• TOPS: TOPS-10, TOPS-20
• VMS (później przemianowany na OpenVMS)

systemy firmy Digital (DEC)/Compaq

• AIS
• OS-8
• RSTS/E
• RSX
• RT-11
• TOPS: TOPS-10, TOPS-20
• VMS (później przemianowany na OpenVMS)

systemy firmy Be i pochodne
• BeOS
• BeIA
• NewOS/Haiku
• yellowTAB Zeta

systemy firmy Be i pochodne

• BeOS
• BeIA
• NewOS/Haiku
• yellowTAB Zeta

systemy firmy IBM
• OS/2
• AIX
• OS/400
• OS/390
• VM/CMS
• DOS/VSE
• OS/360
• MFT
• MVT
• SVS
• MVS
• TPF
• ALCS
• z/OS

systemy firmy IBM

• OS/2
• AIX
• OS/400
• OS/390
• VM/CMS
• DOS/VSE
• OS/360
• MFT
• MVT
• SVS
• MVS
• TPF
• ALCS
• z/OS