implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Ocena Ryzyka

Słowo wst

ę

pne o wymaganiach REACH

Zagro

ż

enia

ś

rodowiskowe w ocenie ryzyka

Mark Selby

LGC, Wielka Brytania

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Dane o zagro

ż

eniach

Przegl

ą

d

• Wła

ś

ciwo

ś

ci fizyczne

• Wła

ś

ciwo

ś

ci chemiczne

• Toksykologia / skutki zdrowotne

• Obci

ąż

enie

ś

rodowiska i skutki

Ilo

ść

i jako

ść

danych pomaga w

uzasadnieniu.

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Podstawowe badania

• Co to jest ? (wła

ś

ciwo

ś

ci fizykochemiczne)

• Czy zabija? (badanie skutków)

• Dok

ą

d to idzie? (badanie obci

ąż

enia)

Dane

ś

rodowiskowe,

zdrowotne i chemiczne nawi

ą

zuj

ą

do siebie!

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Badanie

Co najpierw ?

• Wiedza o konieczno

ś

ci bada

ń

jest

wymogiem przy ich projektowaniu

• Dane fizykochemiczne wymagane, aby

rozpocz

ąć

badania

• Mo

ż

liwo

ść

rozpadu konieczna, aby

zrozumie

ć

zachowanie w

ś

rodowisku

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Badanie

• Wła

ś

ciwo

ś

ci fizykochemiczne

• Skutki

ś

rodowiskowe

– Wodne
– L

ą

dowe

– Ostre
– Odległe

• Obci

ąż

enie

ś

rodowiska

– Biodegradacja
– Rozkład abiotyczny (rozpad chemiczny)

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Badanie

Fizykochemiczne

(

ś

rodowisko)

(Metoda UE / Metoda OECD)

• A3 / 109 G

ę

sto

ść

• A4 / 104 Pr

ęż

no

ść

par

• A6 / 105 Rozpuszczalno

ść

w wodzie

• A8 / 107/117 Współczynnik podziału

• -

/ 112 Stała dysocjacji

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

G

ę

sto

ść

• Pływa czy tonie?

• Tworzy warstwy powierzchniowe

(pułapka powierzchniowa)

• Wa

ż

ne przy gospodarowaniu

odpadami

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Pr

ęż

no

ść

par

Pr

ęż

no

ść

par jest wa

ż

na przy

oznaczaniu mo

ż

liwych strat w

atmosferze (lotno

ść

/Log H)

• Parowanie przy stosowaniu
• Procesy oczyszczania

ś

cieków

• Uwalnianie z wód powierzchniowych

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Rozpuszczalno

ść

w wodzie

Znajomo

ść

rozpuszczalno

ś

ci w wodzie pomaga

wyznaczy

ć

ryzyko wyst

ą

pienia substancji w w

ś

ciekach lub pozostawania w wodzie podczas

oczyszczania

• Nara

ż

enie

ś

rodowiska

• St

ęż

enia dla bada

ń

ekotoksyczno

ś

ci

• Odpowiednio

ść

danych ekotoksykologicznych

UWAGA: Hydroliza

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Współczynnik podziału

Pomaga zidentyfikowa

ć

mo

ż

liwo

ś

ci adsorpcji

do ciał stałych lub akumulacji w ła

ń

cuchu

pokarmowym

• Gospodarka odpadami

• Wnioskowanie o współczynniku adsorpcji

• Szacowanie wska

ź

nika biokoncentracji

• Usuwanie z wody

UWAGA:

Ś

rodki powierzchniowo czynne

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Stała dysocjacji

• Bezpo

ś

redni pomiar w czasie

badania rozpuszczalno

ś

ci

• Znaczenie warto

ś

ci pKa

• Odpowiedni do pH do interpretacji

skutków dla organizmu

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Skutki

ś

rodowiskowe

• Skutki ostre dla ryb, glonów, rozwielitek

itp.

• Organizmy l

ą

dowe (ptaki i pszczoły)

• Nara

ż

enie dłu

ż

sze

• Cykl

ż

ycia / skutki dla potomstwa

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Skutki

ś

rodowiskowe

Dane podstawowe

(Ekotoksyczno

ść

ostra)

• C3 / 201

Zahamowanie wzrostu glonów

• C2 / 202

Unieruchomienie rozwielitek

• C1 / 203

Ryby, toksyczno

ść

ostra

• C11 / 209

Oddychanie osadu czynnego

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zahamowanie wzrostu

glonów

OECD 201

• Badanie 72 h
• Wybór gatunków
• Szybko dziel

ą

ce si

ę

komórki

• Naliczanie komórek pod mikroskopem lub

automatyczne

• Tryb dzienny i mieszanie
• Analiza potwierdzaj

ą

ca st

ęż

enie

• Najwy

ż

sze st

ęż

enie 100 mg/l

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Chlorella

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zahamowanie wzrostu

glonów

• Wska

ź

nik wzrostu komórek/biomasa

• Zapisz IC0, IC100 dla przyrostu/biomasy

• Policz IC(b)50 dla biomasy

• Policz IC(r)50 dla wska

ź

nika wzrostu

• Czas wyst

ą

pienia skutków

• Prezentacja wyników nominalnych lub z

analizy

• Oczywiste przyczyny wyst

ą

pienia skutków

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Daphnia

OECD 202 Unieruchomienie rozwielitek

• Badanie 48 h
• Zazwyczaj Daphnia magna
• Wiek < 24 godzin
• Woda stała/przepływ połowiczny/przepływowa
• Bezpo

ś

rednia obserwacja ruchu

• Analiza potwierdzaj

ą

ca st

ęż

enie

• Najwy

ż

sze st

ęż

enie 100 mg/l

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Daphnia

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Daphnia

OECD 202 Unieruchomienie rozwielitek

• Poruszanie si

ę

• Zapis EC0, EC100
• Obliczenie EC50
• Czas wyst

ą

pienia skutku

• Prezentacja wyników nominalnych lub z

analizy

• Oczywiste przyczyny skutków

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Toksyczno

ść

ostra

dla ryb

OECD 203 Ostra toksyczno

ść

dla ryb

• Badanie 96 h

• Młode ryby

• Wybór gatunków

• Woda stała/przepływ połowiczny/przepływ

• Analiza potwierdzaj

ą

ca st

ęż

enie

• Najwy

ż

sze st

ęż

enie 100 mg/l

• Przepisy o badaniach na zwierz

ę

tach

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Danio pr

ę

gowany

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

System badania

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Toksyczno

ść

ostra

dla ryb

OECD 203 Ostra toksyczno

ść

dla ryb

• Obserwacja zdrowia/

ś

miertelno

ś

ci (LC0,

LC100)

• Obliczenie LC50
• Czas wyst

ą

pienia skutków

• Prezentacja wyników nominalnych lub z

analizy

• Oczywiste przyczyny skutków

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Przykład LC

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

0,1

1

10

100

St

ęż

enie m g/l

Ś

m

ie

rt

e

ln

o

ś

ć

%

LC 50

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Przykład LC

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

2

4

6

8

10

12

14

16

St

ę ż

enie m g/l

Ś

m

ie

rt

e

ln

o

ś

ć

%

LC 50

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zahamowanie

osadu czynnego

OECD 209 Zahamowanie osadu

czynnego

• Aktywnie oddychaj

ą

cy osad czynny

• Nara

ż

enie 4 h

• Najwi

ę

cej 1000 mg/l

• Pomiar wska

ź

nika respiracji

• Ukazuje mo

ż

liwe zagro

ż

enie dla

oczyszczalni

ś

cieków

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Osadniki

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

(Obecny system UE)

• N, R50 = LC

50

< 1 mg/l

• N, R51 = LC

50

1 - 10 mg/l

• R52 = LC

50

10 - 100 mg/l

• R53 = Nie ulega biodegradacji, ryzyko

akumulacji

Uwaga: R52 rzadko stosowany samodzielnie; zazwyczaj

wyst

ę

puje razem z R53

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

(Obecny system UE)

• N, R50 = LC

50

< 1 mg/l

• N, R51 = LC

50

1 - 10 mg/l

• R52 = LC

50

10 - 100 mg/l

• R53 = Nie ulega biodegradacji, ryzyko

akumulacji

Uwaga: R52 rzadko stosowany samodzielnie; zazwyczaj

wyst

ę

puje razem z R53

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

Propozycja GHS

‘Ostre zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska wodnego’

• Kat. 1 Bardzo toksyczny dla organizmów wodnych =

LC

50

< 1 mg/l

• Kat. 2 Toksyczny dla organizmów wodnych = 1 - 10

mg/l

• Kat. 3 Szkodliwy dla organizmów wodnych = 10 - 100

mg/l

(stosowane dla ulegaj

ą

cych biodegradacji lub Log Pow < 4)

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

Propozycja GHS

‘Przewlekłe zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska wodnego’

• Kat. 1 Bardzo toksyczne dla organizmów wodnych,

powoduje przewlekłe skutki = LC

50

< 1 mg/l

• Kat. 2 Toksyczne dla organizmów wodnych,

powoduje przewlekłe skutki = 1 - 10 mg/l

• Kat. 3 Szkodliwe dla organizmów wodnych, powoduje

przewlekłe skutki = 10 - 100 mg/l

(stosowany przy nie ulegaj

ą

cych biodegradacji lub Log Pow > 4)

Je

ś

li nie ma bada

ń

przewlekłego działania NOEC > 1 mg/l)

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

‘Przewlekłe zagro

ż

enia dla

ś

rodowiska

wodnego’

• Kat. 4 = Nie ulegaj

ą

ce biodegradacji lub

Log Pow > 4 lub pomiar BCF > 500 przy
braku toksyczno

ś

ci a

ż

do granicy

rozpuszczalno

ś

ci

Je

ś

li nie ma bada

ń

przewlekłego działania NOEC > 1 mg/l

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Klasyfikacja

‘Przewlekłe zagro

ż

enia dla

ś

rodowiska

wodnego’

Stosowane, je

ś

li:

• Nie ulega biodegradacji lub

• Log Pow > 4 lub pomiar BCF > 500

Je

ś

li nie ma bada

ń

przewlekłego działania NOEC > 1 mg/l

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

PBT

Trwałe

–

Nie biodegraduj

ą

ce

Zdolne do bioakumulacji

–

BCF > 2000 (np. z Log Pow > 4.5)

Toksyczne

–

NOEC < 0.01 mg/l

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

vPvB

Bardzo trwałe

–

Nie biodegraduj

ą

ce*

Bardzo du

ż

a zdolno

ść

do

bioakumulacji

–

BCF > 5000 (np. z Log Pow >5)

*

Zale

ż

y od badania

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

PBT / vPvB

• Oceniane wg zagro

ż

e

ń

i wska

ź

ników

rozkładu

• Nie zwi

ą

zane z wielko

ś

ci

ą

nara

ż

enia

• W REACH b

ę

d

ą

w systemie

pozwole

ń

dla okre

ś

lonych

zastosowa

ń

Raz uwolnione, trudne i kosztowne do

usuni

ę

cia

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

„Wynik” skutków

Przewidywane st

ęż

enie, dla którego nie wyst

ą

pi

ą

negatywne skutki (PNEC)

• Oparte na skutkach dla organizmów z bada

ń

laboratoryjnych

• Zastosowane współczynniki bezpiecze

ń

stwa

zale

żą

od typu i czasu trwania badania

• Taka sama zasada, jak dla DNEL przy

skutkach zdrowotnych

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

PNEC Współczynniki

bezpiecze

ń

stwa

• Ostre EC

50

÷ 1000

• Podprzewlekłe EC

50

÷ 100

• Przewlekłe EC

50

÷

10

(Ostre = krótkotrwałe, np. 4 dni ryby)
(Podprzewlekłe =

ś

redniodługotrwałe, np. 21 dni

ryby)

(Przewlekłe = długoterminowe)

To jest automatycznie liczone w EUSES

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Skróty

• PEC

Przewidywane st

ęż

enie w

ś

rodowisku

• PNEC

Przewidywane st

ęż

enie, przy którym nie

wyst

ą

pi

ą

negatywne skutki

• WAF

Frakcja rozpuszczona w wodzie

• Kow

Współczynnik podziału (oktanol / woda)

• Koc

Współczynnik adsorpcji

• vPvB

Bardzo trwałe, du

ż

a zdolno

ść

do

bioakumulacji

• PBT

Trwałe Zdolne do bioakumulacji Toksyczne

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Obci

ąż

enie

ś

rodowiska

• Rozkład w

ś

rodowisku

• Akumulacja w glebie lub materii

ż

ywej

• Usuwanie z punktów nara

ż

enia

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Badanie

Obci

ąż

enie

ś

rodowiska

BOD / COD

• 106 /121 Adsorpcja (screening)

• 111

Hydroliza

• 301

Zdolno

ść

do łatwej

biodegradacji

• 302

Swoista biodegradacja

• 305

Biokoncentracja

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Trwało

ść

Biodegradacja

• OECD 301 Łatwa biodegradacja

• OECD 302 Swoista biodegradacja

• OECD 303 Test z symulacja osadu

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa biodegradacja

• Usuwanie tlenu

• Produkcja CO

2

• Usuwanie rozpuszczonego w

ę

gla

organicznego

• Kombinacje

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa biodegradacja

Wyniki

• Mierzone straty w

ę

gla a teoretyczne (%)

• Czas %

• Czas akcji %

• 28 dni > 60% = biodegradowalny

• 10 dni > 60% = łatwo biodegradowalny

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa biodegradacja

(Łatwo biodegraduj

ą

cy)

0

50

100

150

200

4

8

12

16

20

24

28

Dni

%

Positive control

T est material

T ox control

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa biodegradacja

(Nie ulega biodegradacji)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

4

8

12

16

20

24

28

Days

%

Positive control

T est material

T ox control

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa biodegradacja

(Swoista biodegradacja)

0

20

40

60

80

100

120

140

4

8

12

16

20

24

28

D a y s

Posit ive cont r ol

Test mat er ial

Tox cont r ol

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Łatwa

biodegradacja

(Toksyczny)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

4

8

12

16

20

24

28

D a y s

Posit ive cont r ol

Test mat er ial

Tox cont r ol

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Swoista biodegradacja

• Symulacja prawdziwego procesu

• Okresy aklimatyzacji

• Badania ł

ą

czone (adsorpcja/degradacja)

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Detergenty

Rozporz

ą

dzenie 648/2004

• Idzie dalej ni

ż

dyrektywa preparatowa

• Wyja

ś

nia problemy biodegradacji

• Szczególne oznakowanie

Uwaga: Rozporz

ą

dzenie, a nie dyrektywa

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Biodegradacja

Uwaga

Materiały lotne

Materiały wieloskładnikowe

Zawarto

ść

nieorganiczna

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zdolno

ść

do akumulacji

• Ła

ń

cuch pokarmowy

• Substancje PCB, dioksyny, DDT itp.

• Nale

ż

y rozwa

ż

y

ć

powa

ż

ne ryzyko, je

ś

li Log Pow

> 3

• Potwierdzi

ć

badaniami

• Metale?

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zdolno

ść

do akumulacji

Protokół z bada

ń

• Młode, szybko rosn

ą

ce ryby

• St

ęż

enie nie toksyczne

• Stałe st

ęż

enie substancji badanej

• > 21 dni akumulowania (a

ż

do plateau)

• > 14 dni oczyszczania
• Wra

ż

liwa metoda analityczna lub znakowanie

promieniowaniem

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zdolno

ść

do akumulacji

• W osadach

• W glebach rolniczych

• W wodach podziemnych

• W po

ż

ywieniu / mleku

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

• Usuwanie z cieczy do ciał stałych

Ciała stałe =

Glinki, nieorganiczne

Składniki organiczne

ś

ywa tkanka

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

Czynniki chemiczne

• Posta

ć

jonowa

• Grupy organiczne

• Rozpuszczalno

ść

• pKa

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

Silna adsorpcja

• Materiały kationowe

•

Ś

rodki powierzchniowo czynne

• Du

ż

a rozpuszczalno

ść

w

roztworach niepolarnych

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

Protokoły

• Szacowanie / modelowanie

• Ekstrapolacja z Log Pow (Pow = Koc)

• HPLC (OECD 106)

• Metody badania gleb

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

Wyniki

• Współczynnik dla podziału pomi

ę

dzy

woda a ciałami stałymi (gleba)

• > 1000 (Log 3) oznacza istotna adsorpcj

ę

• > Log 5 oznacza,

ż

e niewiele zostanie w

wodzie

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Adsorpcja

Adsorpcja do gleby sugeruje:

• Usuwanie z wody podczas oczyszczania,

mniejsze ryzyko zanieczyszczenia wód

• Usuwanie z wody w

ś

rodowisku, wi

ę

c

mniejsze ryzyko dla organizmów wodnych

• Zwi

ę

kszona mo

ż

liwo

ść

nara

ż

enia w

ś

rodowisku l

ą

dowym

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Hydroliza

Reakcja z wod

ą

• Nie jest to prawdziwy proces

usuwania

• Produkty hydrolizy mog

ą

by

ć

niebezpieczne

• I trwałe

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Hydroliza

Protokół

• Dla substancji o rozpuszczalno

ś

ci > 10 mg/l

• Badanie przy saturacji najwi

ę

cej 10%

• Analiza strat substratu

• pH 4, 7 i 9

• Do 50°C (faza screeningu)

• Dwie inne temperatury, je

ż

eli cz

ęś

ciowy rozpad w

temp. 50°C

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Hydroliza

Wyniki

• Identyfikacja produktów hydrolizy(?)

• Współczynnik stały

• Okres połowiczny

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Lotno

ść

• Uwalnianie do atmosfery

• Istotne dla oceny ryzyka

• Istotne podczas badania skutków

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Zastosowanie danych

• Zastosowanie danych do przygotowania

Oceny bezpiecze

ń

stwa Chemicznego

(CSA)

• Zastosowanie CSA do przygotowania

Raportu Bezpiecze

ń

stwa Chemicznego

CSR

• Zastosowanie danych z CSA i wniosków z

CSR do karty charakterystyki

implement

implement

implement

implement

t

REACH

implement

implement

implement

implement

t

REACH

Nowe dane ?

•

Badania do poprawienia wniosków na
temat PB lub T

•

Badania do poprawienia PNEC DNEL

•

Identyfikacja za pomoc

ą

EUSES

–

Zastosowanie modelu do znalezienia
konkluzji o wi

ę

kszym znaczeniu (takie

jak rozpad w osadzie)

•

Przekalkulowanie oceny ryzyka z nowymi
danymi