ANALIZA PODSTAWOWYCH

WIELKOŚCI I RELACJI

EKONOMICZNYCH

W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Przychody ze sprzedaży

• Czynniki:
• - ilość produktów, ich ceny, rabaty, formy i

terminy płatności

• - jakość (znak jakości, nowości,

gatunkowość, reklamacje)

• - liczba i struktura odbiorców
• - otoczenie zewnętrzne (np. podatki, kursy

walutowe, stopy procentowe)

• - koniunktura rynkowa
• - polityka marketingowa

Przychody ogółem

• Przychody ze sprzedaży
• Pozostałe przychody operacyjne (np. sprzedaż

aktywów trwałych)

• Przychody z operacji finansowych (sprzedaż

udziałów, akcji , obligacji, przychody z dzierżawy,
odsetki, dodatnie różnice kursowe, dyskonto
weksli obcych, otrzymane dywidendy)

• Zyski nadzwyczajne

Kierunki analizy przychodów

• Odchylenia (przyrosty bezwzględne)
• Dynamika wzrostu i stopa wzrostu
• Struktura i jej zmiany
• Kwantyfikacja czynników wzrostu

Kwantyfikacja czynników

wzrostu przychodów - przykład

• W roku 2004 firma sprzedała 30 sztuk po 10 j.p. a

w roku następnym 36 sztuk po 11 j.p.

• Przychody wzrosły z 300j.p. do 396 j.p.
• Odchylenie bezwzględne = 96 j.p.
• Dynamiki wzrostu: przychodów = 132%, ceny =

110%, liczby produktów = 120%

• Stopy wzrostu odpowiednio: 32%, 10% i 20%

cd. przykładu

• Obliczenie wpływu czynników na przyrost

przychodów metodą proporcjonalnego

rozpisania reszty:

• Wpływ wzrostu ceny = 10 : (10 + 20) *

100% = 33,3%

• 33,3% * 96 j.p. = 32 j.p.
• Wpływ wzrostu liczby produktów
• 20 : (10 + 20) * 100% = 66,7%
• 66,7% * 96 j.p. = 64 j.p.

Koszty uzyskania przychodów

• Kierunki analizy:
• Oceny: poziomu i odchyleń, struktury i dynamiki

kosztów

• Kwantyfikacja czynników determinujących ich

zmiany

• Ustalenie poziomu kosztów uzasadnionych i

wykrycie rezerw

• Kalkulacja kosztów kosztu jednostki produktu

Podstawowe struktury

(Klasyfikacje kosztów)

• Kryterium

klasyfikacji:

• Rodzaj zużywanego

czynnika produkcji

• (układ rodzajowy)

• Rodzaje kosztów:
• 1. Koszty materialne

(np.amortyzacja, koszty
zużycia materiałów, paliw
energii, koszty usług
obcych)

• 2. Koszty osobowe

(wynagrodzenia,składki
ubezpieczeniowe itp.)

• 3. Pozostałe koszty

Klasyfikacja kosztów w układzie

kalkulacyjnym

1. Koszty bezpośrednie

(materiały bezpo-

średnie, paliwo,

energia, płace

bezpośrednie i

narzuty na płace)

2. Koszty pośrednie:

(ogólnego zarządu,

wydziałowe, zakupu

i sprzedaży)

• kryterium: przypisanie

kosztu do produktu

KOSZTY STAŁE I ZMIENNE

• Kryterium podziału jest reakcja na zmiany

wielkości (zwiększenie , zmniejszenie)

• Koszty stałe – zależne od czasu, obejmują

składniki kosztów, których wysokość nie
zależy od zmian w wielkości produkcji

• Koszty zmienne – reagują na zmiany

wielkości produkcji

Koszty stałe i zmienne

Koszty stałe:
- bezwzględnie
- skokowo

. Koszty zmienne:
• - proporcjonalne
• - progresywne
• - degresywne
• - regresywne

Jaki to koszt?

• Koszt zużycia materiałów
• Amortyzacja
• Czynsz
• Planowane remonty
• Odsetki od kredytu inwestycyjnego
• Wynagrodzenie zarządu
• Koszty transportu
• Koszty pracowników produkcyjnych

Typowe bazy porównawcze

stosowane w analizie kosztów

• Poprzednie okresy
• Plan
• Normatywy (wzorce)
• Koszty konkurentów
• Średnia branżowa

Wzorcowy układ nierówności

wskaźników dynamiki (stóp

wzrostu) podstawowych

wielkości ekonomicznych

• Zysk > przychody > aktywa > zatrudnienie
• Wyjątki:
• Zysk < przychody – przedsiębiorstwo realizuje

inne cele niż maksymalizacja zysku

• Przychody < aktywa – przedsiębiorstwo realizuje

poważny projekt inwestycyjny (np..

modernizacyjny) finansowany z kredytu

• Aktywa < zatrudnienie – przedsiębiorstwo

uruchamia prace na drugą (trzecią) zmianę

cd. Wzorcowy układ

• Koszty pracy > zatrudnienie
• Co się dzieje ze średnią płacą?
• Przy jakich założeniach rośnie?
• Dylemat związków zawodowych,
• Skracanie czasu pracy, dzielenie się pracą