32003L0099

12.12.2003

L 325/31

DZIENNIK URZĘDOWY UNII EUROPEJSKIEJ

DYREKTYWA 2003/99/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 17 listopada 2003 r.

w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych,

zmieniająca decyzję Rady 90/424/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 92/117/EWG

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w
szczególności jego art. 152 ust. 4 lit. b),

uwzględniając wniosek Komisji (

1

),

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-
Społecznego (

2

),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Trak-
tatu (

3

),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Żywe zwierzęta oraz żywność pochodzenia zwierzęcego
widnieją w wykazie w załączniku I do Traktatu. Chów
zwierząt gospodarskich oraz wprowadzanie do obrotu
żywności pochodzenia zwierzęcego stanowi istotne
źródło dochodów rolników. Wdrożenie środków wetery-
naryjnych zmierzających do poprawy stanu zdrowia
publicznego i zdrowia zwierząt we Wspólnocie wspo-
maga racjonalny rozwój sektora rolnego.

(2)

Ochrona zdrowia ludzi przed chorobami i zakażeniami
przenoszonymi bezpośrednio lub pośrednio między
zwierzętami a ludźmi (choroby odzwierzęce) ma
nadrzędne znaczenie.

(3)

Choroby odzwierzęce przenoszone przez żywność mogą
być przyczyną cierpień ludzi, jak również doprowadzić
do strat ekonomicznych w produkcji żywności oraz w
przemyśle spożywczym.

(4)

Choroby odzwierzęce przenoszone przez inne źródła
niż żywność, w szczególności przez populacje dzikich
zwierząt i zwierząt domowych, stanowią również przed-
miot zaniepokojenia.

(5)

Dyrektywa Rady 92/117/EWG z dnia 17 grudnia
1992 r. dotycząca środków ochrony przed określonymi
chorobami odzwierzęcymi i odzwierzęcymi czynnikami
chorobotwórczymi u zwierząt i w produktach pocho-
dzenia zwierzęcego, w celu zapobiegania zakażeniom i
zatruciom przenoszonym przez żywność (

4

), przewi-

dywała ustanowienie systemu monitorowania niektórych
chorób odzwierzęcych zarówno na poziomie Państw
Członkowskich, jak i na poziomie wspólnotowym.

(6)

Wspomagana przez laboratorium referencyjne Wspól-
noty w zakresie epidemiologii chorób odzwierzęcych,
Komisja gromadzi i opracowuje wyniki monitorowania
otrzymywane corocznie od Państw Członkowskich.
Publikacja wyników odbywa się corocznie, począwszy
od 1995 r. Stanowią one podstawę do oceny bieżącej
sytuacji dotyczącej chorób odzwierzęcych i odzwierzę-
cych czynników chorobotwórczych. Jednakże systemy
gromadzenia danych nie są zharmonizowane i dlatego
nie umożliwiają porównań między Państwami Człon-
kowskimi.

(7)

Inne akty prawodawstwa wspólnotowego przewidują
nadzór i kontrolę niektórych chorób odzwierzęcych w
populacjach zwierząt. W szczególności dyrektywa Rady
64/432/EWG z dnia 26 czerwca 1964 r. w sprawie
problemów zdrowotnych zwierząt wpływających na
handel

wewnątrzwspólnotowy

bydłem

i

trzodą

chlewną (

5

) zajmuje się gruźlicą bydła i brucelozą bydła.

Dyrektywa Rady 91/68/EWG z dnia 28 stycznia 1991 r.
w sprawie warunków zdrowotnych zwierząt regulują-
cych handel wewnątrzwspólnotowy owcami i kozami (

6

)

zajmuje się brucelozą owiec i kóz. Niniejsza dyrektywa
nie powinna w jakikolwiek sposób niepotrzebnie
powielać istniejących wymagań.

(8)

Ponadto przyszłe rozporządzenie Parlamentu Europej-
skiego i Rady w sprawie higieny środków spożywczych
powinno obejmować szczególne elementy konieczne do
zapobiegania

zwalczania

i

monitorowania

chorób

odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych oraz zawierać szczególne wymagania w odnie-
sieniu do mikrobiologicznej jakości żywności.

(9)

Dyrektywa 92/117/EWG przewiduje zbieranie danych
dotyczących przypadków występowania chorób odzwie-
rzęcych u ludzi. Decyzja nr 2119/98/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 24 września 1998 r. ustana-
wiająca sieć nadzoru i kontroli epidemiologicznej
chorób zakaźnych we Wspólnocie (

7

) ma na celu

usprawnienie zbierania takich danych oraz przyczy-
nienie się do poprawy zapobiegania i zwalczania chorób
zakaźnych we Wspólnocie.

(10)

Zbieranie danych dotyczących występowania chorób
odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych u zwierząt, ludzi oraz w żywności i paszach
jest konieczne do ustalenia tendencji i źródeł chorób
odzwierzęcych.

03/t. 41

344

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

(

1

) Dz.U. C 304 E z 30.10.2001, str. 250.

(

2

) Dz.U. C 94 z 18.4.2002, str. 18.

(

3

) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 15 maja 2002 r. (Dz.U. C

180 E z 31.7.2003, str. 161), wspólne stanowisko Rady z dnia 20

lutego 2003 r. (Dz.U. C 90 E z 15.4.2003, str. 9) i stanowisko

Parlamentu Europejskiego z dnia 19 czerwca 2003 r. (dotychczas

nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

(

4

) Dz.U. L 62 z 15.3.1993, str. 38. Dyrektywa ostatnio zmieniona

rozporządzeniem (WE) nr 806/2003 (Dz.U. L 122 z 16.5.2003,

str. 1).

(

5

) Dz.U. 121 z 29.7.1964, str. 1977. Dyrektywa ostatnio zmieniona

rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1226/2002 (Dz.U. L 179 z

9.7.2002, str. 13).

(

6

) Dz.U. L 46 z 19.2.1991, str. 19. Dyrektywa ostatnio zmieniona

decyzją Komisji 2003/708/WE (Dz.U. L 258 z 10.10.2003, str. 11).

(

7

) Dz.U. L 268 z 3.10.1998, str. 1.

(11)

W swojej opinii na temat chorób odzwierzęcych przy-
jętej dnia 12 kwietnia 2000 r. Komitet Naukowy ds.
Środków

Weterynaryjnych

dotyczących

Zdrowia

Publicznego uznał, że stosowane wówczas środki zwal-
czania zakażeń chorobami odzwierzęcymi przenoszo-
nych przez żywność są niewystarczające. Następnie
uznał, że dane epidemiologiczne, które zbierane były
przez Państwa Członkowskie, nie były kompletne i w
pełni porównywalne. W konsekwencji Komitet zalecił
poprawę uzgodnień w zakresie monitorowania oraz
określił opcje zarządzania ryzykiem. Wśród priorytetów
zdrowia

publicznego

określonych

przez

Komitet

znajdują się w szczególności Salmonella spp., Campylo-
bacter spp., werocytotoksyczne Escherichia coli (VTEC),
Listeria monocytogenes, Cryptosporidium spp., Echinococcus
granulosus/multilocularis i Trichinella spiralis.

(12)

Dlatego też należy poprawić istniejące systemy monito-
rowania i zbierania danych ustanowione w dyrektywie
92/117/EWG.

Równocześnie

rozporządzenie

(WE)

nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania salmonelli i
innych określonych odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych przenoszonych przez żywność (

1

) zastąpi

szczególne środki kontroli ustanowione w dyrektywie
92/117/EWG. Dlatego dyrektywa 92/117/EWG powinna
stracić moc.

(13)

Nowe ramy dla doradztwa naukowego i naukowego
wsparcia w dziedzinie bezpieczeństwa żywności ustalone
w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Euro-
pejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustana-
wiającym

ogólne

zasady

i

wymagania

prawa

żywnościowego, powołującym Europejski Urząd ds.
Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającym procedury
w zakresie bezpieczeństwa żywności (

2

) powinny być

stosowane przy zbieraniu i analizowaniu odpowiednich
danych.

(14)

W przypadku gdy konieczne jest uproszczenie opraco-
wania i porównania danych, monitorowanie powinno
być

przeprowadzane

w

sposób

zharmonizowany.

Umożliwi to ocenę tendencji i źródeł chorób odzwierzę-
cych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych we
Wspólnocie. Zebrane dane wraz z danymi z innych
źródeł powinny stanowić podstawę do oceny ryzyka
odzwierzęcych organizmów chorobotwórczych.

(15)

Priorytet należy przyznać tym chorobom odzwierzęcym,
które stanowią największe ryzyko dla zdrowia ludzi.
Jednakże systemy monitorowania powinny również
ułatwić wykrywanie pojawiających się i nowych chorób
odzwierzęcych oraz nowych szczepów odzwierzęcych
organizmów chorobotwórczych.

(16)

Alarmujące pojawienie się oporności na środki przeciw-
drobnoustrojowe

(przeciwdrobnoustrojowe

produkty

lecznicze i przeciwdrobnoustrojowe dodatki paszowe)
stanowi cechę, która powinna podlegać monitorowaniu.
Należy przewidzieć objęcie monitorowaniem nie tylko

odzwierzęcych

czynników

chorobotwórczych,

lecz

również, w takim zakresie, w jakim stanowią one
zagrożenie dla zdrowia publicznego, innych czynników.
W szczególności właściwe byłoby monitorowanie orga-
nizmów wskaźnikowych. Organizmy te stanowią rezer-
wuar opornych genów, które mogą one przenieść na
bakterie chorobotwórcze.

(17)

Oprócz ogólnego monitorowania mogą zostać określone
szczególne potrzeby, które mogą stworzyć konieczność
ustanowienia skoordynowanych programów monitoro-
wania. Szczególną uwagę należy zwrócić na choroby
odzwierzęce wymienione w załączniku I do rozporzą-
dzenia (WE) nr 2160/2003.

(18)

Poddanie

szczegółowemu

badaniu

ognisk

chorób

odzwierzęcych przenoszonych przez żywność stwarza
możliwość określenia patogenu, właściwego nośnika
pokarmowego oraz czynników związanych z produkcją
i przetwarzaniem żywności, które przyczyniają się do
powstania ogniska. Dlatego należy przewidzieć przepro-
wadzanie takich badań oraz ścisłą współpracę między
różnymi organami.

(19)

Pasażowalne encefalopatie gąbczaste są przedmiotem
rozporządzenia (WE) nr 999/2001 Parlamentu Europej-
skiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiającego
przepisy dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania
niektórych pasażowalnych encefalopatii gąbczastych (

3

).

(20)

W celu zapewnienia, że zebrane informacje na temat
chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników
chorobotwórczych mogą być skutecznie wykorzysty-
wane, należy ustanowić właściwe zasady dotyczące
wymiany wszystkich istotnych informacji. Informacje te
powinny być zbierane w Państwach Członkowskich i
przekazywane Komisji w formie sprawozdań przesyła-
nych następnie do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeń-
stwa

Żywności

i

niezwłocznie

podawanych

do

publicznej wiadomości w odpowiedni sposób.

(21)

Sprawozdania powinny być przedkładane corocznie.
Jednakże jeżeli wymagają tego okoliczności, należy
sporządzić dodatkowe sprawozdania.

(22)

Właściwe może okazać się wyznaczenie krajowych i
wspólnotowych laboratoriów referencyjnych w celu
zapewnienia wytycznych i wsparcia w zakresie przepro-
wadzania analiz i badań chorób odzwierzęcych i odzwie-
rzęcych

czynników

chorobotwórczych

objętych

zakresem zastosowania niniejszej dyrektywy.

(23)

Decyzja Rady 90/424/EWG z dnia 26 czerwca 1990 r.
w sprawie wydatków w dziedzinie weterynarii (

4

)

powinna zostać zmieniona w zakresie, w jakim dotyczy
szczegółowych zasad regulujących wspólnotowy wkład
finansowy w niektóre działania dotyczące monitoro-
wania i zwalczania chorób odzwierzęcych i odzwierzę-
cych czynników chorobotwórczych.

03/t. 41

345

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

(

1

) Dz.U. L 325 z 12.12.2003, str. 1.

(

2

) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, str. 1.

(

3

) Dz.U. L 147 z 31.5.2001, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmie-

nione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1494/2002 (Dz.U. L 225 z

22.8.2002, str. 3).

(

4

) Dz.U. L 224 z 18.8.1990, str. 19. Decyzja ostatnio zmieniona

decyzją 2001/572/WE (Dz.U. L 203 z 28.7.2001, str. 16).

(24)

Należy ustanowić właściwe procedury umożliwiające
zmianę niektórych przepisów niniejszej dyrektywy w
celu uwzględnienia postępu naukowo-technicznego oraz
przyjęcie środków wykonawczych i przejściowych.

(25)

W celu uwzględnienia postępu naukowo-technicznego
należy zapewnić ścisłą i skuteczną współpracę między
Komisją a Państwami Członkowskimi w ramach stałego
komitetu

ustanowionego

w

rozporządzeniu

(WE)

nr 178/2002.

(26)

Państwa Członkowskie nie są w stanie samodzielnie
zebrać porównywalnych danych stanowiących podstawę
do oceny ryzyka odzwierzęcych organizmów chorobot-
wórczych mających znaczenie na poziomie wspólno-
towym. Zbieranie takich danych na poziomie wspólno-
towym pozwoli osiągnąć lepsze wyniki. Wspólnota
może bowiem przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocni-
czości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą
proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza
dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do
osiągnięcia tych celów. Odpowiedzialność za ustano-
wienie i utrzymanie systemów monitorowania powinna
spoczywać na Państwach Członkowskich.

(27)

Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy
należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z
dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wyko-
nywania

kompetencji

wykonawczych

przyznanych

Komisji (

1

),

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

ROZDZIAŁ I

PRZEPISY WSTĘPNE

Artykuł 1

Przedmiot i zakres

1.

Niniejsza dyrektywa ma na celu zapewnienie, że choroby

odzwierzęce i odzwierzęce czynniki chorobotwórcze oraz
związana z nimi oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe
są odpowiednio monitorowane, zaś ogniska chorób przeno-
szone przez żywność są przedmiotem odpowiedniego badania
epidemiologicznego, co umożliwia zbieranie we Wspólnocie
informacji niezbędnych do oceny właściwych tendencji i
źródeł.

2.

Niniejsza dyrektywa obejmuje:

a) monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych

czynników chorobotwórczych;

b) monitorowanie związanej z nimi oporności na środki prze-

ciwdrobnoustrojowe;

c) badanie epidemiologiczne ognisk przenoszonych przez

żywność; oraz

d) wymianę informacji związanych z chorobami odzwierzę-

cymi i odzwierzęcymi czynnikami chorobotwórczymi.

3.

Niniejszą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla

bardziej szczegółowych przepisów wspólnotowych dotyczą-
cych zdrowia zwierząt, żywienia zwierząt, higieny żywności,

chorób zakaźnych przenoszonych przez człowieka, bezpie-
czeństwa i higieny pracy, technologii genetycznej oraz pasażo-
walnych encefalopatii gąbczastych.

Artykuł 2

Definicje

Dla celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

1) definicje ustanowione w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002;

oraz

2) następujące definicje:

a) „choroba odzwierzęca” oznacza jakąkolwiek chorobę i/

lub zakażenie przenoszone bezpośrednio lub pośrednio
między zwierzętami a ludźmi w naturalny sposób;

b) „odzwierzęcy

czynnik

chorobotwórczy”

oznacza

wszelkie wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty lub inne
jednostki biologiczne, które mogą wywołać chorobę
odzwierzęcą;

c) „oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe” oznacza

zdolność niektórych gatunków drobnoustrojów do
przeżycia, a nawet do wzrostu przy danej koncentracji
czynnika przeciwdrobnoustrojowego, która jest zazwy-
czaj wystarczająca do powstrzymania lub zabicia drob-
noustrojów tego samego gatunku;

d) „ognisko przenoszone przez żywność” oznacza zjawisko,

odnotowane w danych okolicznościach, dwóch lub
więcej przypadków wystąpienia tej samej choroby i/lub
tego samego zakażenia u ludzi, lub sytuację, w której
odnotowana liczba przypadków przekracza liczbę ocze-
kiwaną, a przypadki są powiązane, lub prawdopodobnie
są powiązane, z tym samym źródłem żywności;

e) „monitorowanie” oznacza system zbierania, analizowania

i rozpowszechniania danych dotyczących występowania
chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników
chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na
środki przeciwdrobnoustrojowe.

Artykuł 3

Zobowiązania ogólne

1.

Państwa Członkowskie zapewniają, że dane dotyczące

występowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czyn-
ników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na
środki przeciwdrobnoustrojowe są zbierane, analizowane i
niezwłocznie publikowane zgodnie z wymaganiami niniejszej
dyrektywy i wszelkich przepisów przyjętych w jej zastoso-
waniu.

2.

Każde Państwo Członkowskie wyznacza właściwy organ

lub właściwe organy do celów niniejszej dyrektywy i powia-
damia o tym Komisję. Jeżeli Państwo Członkowskie wyznaczy
więcej niż jeden właściwy organ, to:

a) powiadamia Komisję o właściwym organie, który będzie

działał w charakterze punktu kontaktowego w celu kontak-
towania się z Komisją; oraz

b) zapewnia, że właściwe organy współpracują ze sobą tak,

aby zagwarantować odpowiednie spełnienie wymagań
niniejszej dyrektywy.

03/t. 41

346

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

(

1

) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.

3.

Każde Państwo Członkowskie zapewnia, że efektywna i

stała współpraca oparta na swobodnej wymianie informacji
ogólnych oraz, w miarę potrzeby, danych szczególnych została
ustanowiona między właściwym organem lub właściwymi
organami wyznaczonymi do celów niniejszej dyrektywy a:

a) właściwymi organami do celów prawodawstwa wspólnoto-

wego w zakresie zdrowia zwierząt;

b) właściwymi organami do celów prawodawstwa wspólnoto-

wego w zakresie pasz;

c) właściwymi organami do celów prawodawstwa wspólnoto-

wego w zakresie higieny żywności;

d) strukturami i/lub organami określonymi w art. 1 decyzji

nr 2119/98/WE;

e) innymi zainteresowanymi organami i organizacjami.

4.

Każde Państwo Członkowskie zapewnia, że odpowiedni

urzędnicy właściwego organu lub właściwych organów określo-
nych w ust. 2 podejmą, w miarę potrzeby, odpowiednie szko-
lenie wstępne i dalsze szkolenia w zakresie weterynarii, mikro-
biologii lub epidemiologii.

ROZDZIAŁ II

MONITOROWANIE

CHORÓB

ODZWIERZĘCYCH

I ODZWIERZĘCYCH CZYNNIKÓW CHOROBOTWÓR-

CZYCH

Artykuł 4

Ogólne zasady monitorowania chorób odzwierzęcych

i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych

1.

Państwa Członkowskie zbierają odpowiednie i porówny-

walne dane w celu określenia i scharakteryzowania zagrożeń,
oceny narażenia i scharakteryzowania ryzyka związanych z
chorobami odzwierzęcymi i odzwierzęcymi czynnikami choro-
botwórczymi.

2.

Monitorowanie obejmuje odcinek lub odcinki łańcucha

pokarmowego najbardziej odpowiednie dla danej choroby
odzwierzęcej lub danego odzwierzęcego czynnika chorobot-
wórczego:

a) na poziomie produkcji podstawowej; i/lub

b) na innych odcinkach łańcucha pokarmowego, łącznie z

żywnością i paszą.

3.

Monitorowanie obejmuje choroby odzwierzęce i odzwie-

rzęce czynniki chorobotwórcze wymienione w części A
załącznika I. W przypadku gdy sytuacja epidemiologiczna w
danym Państwie Członkowskim tego wymaga, monitorowaniu
podlegają również choroby odzwierzęce i odzwierzęce czynniki
chorobotwórcze wymienione w części B załącznika I.

4.

Załącznik I może zostać zmieniony zgodnie z procedurą

określoną w art. 12 ust. 2 poprzez dodanie do wykazów w
nim zamieszczonych lub skreślenie z nich chorób odzwierzę-
cych lub odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, w
szczególności przy uwzględnieniu następujących kryteriów:

a) ich występowania w populacjach zwierząt i ludzi, paszach i

żywności;

b) ciężaru ich skutków dla ludzi;

c) ich konsekwencji gospodarczych w odniesieniu do opieki

zdrowotnej zwierząt i ludzi oraz przedsiębiorstw paszowych
i żywnościowych;

d) tendencji epidemiologicznych w populacjach zwierząt i

ludzi, paszach i żywności.

5.

Monitorowanie opiera się na systemach stosowanych w

Państwach Członkowskich. Jednakże w razie potrzeby uprosz-
czenia opracowania i porównania danych mogą zostać ustano-
wione szczegółowe zasady monitorowania chorób odzwierzę-
cych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych wymienio-
nych w załączniku I do niniejszej dyrektywy zgodnie z
procedurą określoną w art. 12 ust. 2 oraz przy uwzględnieniu
innych reguł wspólnotowych ustanowiony w dziedzinie
zdrowia zwierząt, higieny żywności i chorób zakaźnych ludzi.

Takie szczegółowe zasady prowadzą do ustanowienia minimal-
nych wymagań w zakresie monitorowania niektórych chorób
odzwierzęcych lub odzwierzęcych czynników chorobotwór-
czych. Określają one w szczególności:

a) populację lub podpopulacje zwierząt lub odcinki łańcucha

pokarmowego, które mają być objęte monitoringiem;

b) charakter i rodzaj danych, które mają być zebrane;

c) definicje przypadków;

d) systemy pobierania próbek, które mają być stosowane;

e) metody laboratoryjne, które mają być stosowane przy prze-

prowadzaniu badań; oraz

f) częstotliwość sporządzania sprawozdań, łącznie z wytycz-

nymi dotyczącymi przekazywania sprawozdań między orga-
nami lokalnymi, regionalnymi i centralnymi.

6.

Przy podejmowaniu decyzji o proponowaniu szczegóło-

wych zasad zgodnie z ust. 5 w celu harmonizacji rutynowego
monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czyn-
ników

chorobotwórczych

Komisja

przyznaje

priorytet

chorobom odzwierzęcym i odzwierzęcym czynnikom choro-
botwórczym wymienionym w części A załącznika I.

Artykuł 5

Skoordynowane programy monitorowania

1.

Jeżeli dane zebrane podczas rutynowego monitorowania

zgodnie z przepisami art. 4 nie są wystarczające, zgodnie z
procedurą określoną w art. 12 ust. 2 mogą zostać ustano-
wione skoordynowane programy monitorowania dotyczące
jednej lub wielu chorób odzwierzęcych i/lub odzwierzęcych
czynników

chorobotwórczych.

Skoordynowane

programy

monitorowania mogą zostać ustanowione, w szczególności w
przypadku gdy zostaną określone szczególne potrzeby, w celu
oceny ryzyka lub ustanowienia wartości referencyjnych w
odniesieniu do chorób odzwierzęcych lub odzwierzęcych czyn-
ników chorobotwórczych na poziomie Państw Członkowskich
lub na poziomie wspólnotowym.

2.

W przypadku ustanowienia skoordynowanego programu

monitorowania wykonane zostaje specjalne odniesienie do
chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych w populacjach zwierząt określonych w załączniku I
do rozporządzenia (WE) nr 2160/2003.

03/t. 41

347

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

3.

Minimalne zasady dotyczące ustanowienia skoordynowa-

nych programów monitorowania są określone w załączniku III.

Artykuł 6

Obowiązki przedsiębiorstw żywnościowych

1.

Państwa Członkowskie zapewniają, w przypadku gdy

przedsiębiorstwa żywnościowe przeprowadzają badania na
obecność chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników
chorobotwórczych z zastrzeżeniem monitorowania na mocy
art. 4 ust. 2, że:

a) zatrzymują wyniki i podejmują czynności niezbędne do

zachowania wszelkich istotnych izolatów przez okres, który
zostanie określony przez właściwy organ; oraz

b) informują o wynikach właściwy organ lub dostarczą mu

izolaty na jego żądanie.

2.

Szczegółowe

przepisy

wykonawcze

do

niniejszego

artykułu mogą zostać ustanowione zgodnie z procedurą
określoną w art. 12 ust. 2.

ROZDZIAŁ III

OPORNOŚĆ NA ŚRODKI PRZECIWDROBNOUSTRO-

JOWE

Artykuł 7

Monitorowanie oporności na środki przeciwdrobnoustro-

jowe

1.

Państwa Członkowskie zapewniają, zgodnie z wymaga-

niami określonymi w załączniku II, że monitorowanie
dostarcza porównywalnych danych na temat występowania
oporności odzwierzęcych czynników chorobotwórczych na
środki przeciwdrobnoustrojowe oraz, w zakresie, w jakim
stanowią zagrożenie dla zdrowia publicznego, inne czynniki.

2.

Monitorowanie takie uzupełnia monitorowanie izolatów

ludzkich prowadzone zgodnie z decyzją nr 2119/98/WE.

3.

Szczegółowe

przepisy

wykonawcze

do

niniejszego

artykułu są ustanawiane zgodnie z procedurą określoną w
art. 12 ust. 2.

ROZDZIAŁ IV

OGNISKA PRZENOSZONE PRZEZ ŻYWNOŚĆ

Artykuł 8

Badanie epidemiologiczne w zakresie ognisk przenoszo-

nych przez żywność

1.

Państwa Członkowskie zapewniają, w przypadku gdy

przedsiębiorstwo żywnościowe przekazuje informacje właści-
wemu organowi zgodnie z art. 19 ust. 3 rozporządzenia (WE)
nr 178/2002, że odpowiednie środki spożywcze, lub ich
właściwe próbki, zostają zachowane, aby nie utrudniać badania
w laboratorium lub badania w sprawie jakiegokolwiek ogniska
przenoszonego przez żywność.

2.

Właściwy organ prowadzi badania w sprawie ognisk

przenoszonych przez żywność we współpracy z organami
określonymi w art. 1 decyzji nr 2119/98/WE. Badania dostar-
czają danych na temat profilu epidemiologicznego, środków
spożywczych, które mogą być związane z ogniskiem oraz
potencjalnych przyczyn ogniska. Badania obejmują, w takim
zakresie, w jakim to możliwe, odpowiednie analizy epidemiolo-

giczne i mikrobiologiczne. Właściwy organ przekazuje Komisji
streszczenie sprawozdania na temat wyników przeprowadzo-
nego dochodzenia (która przesyła go do Europejskiego Urzędu
ds. Bezpieczeństwa Żywności), zawierającego informacje okreś-
lone w części E załącznika IV.

3.

Szczegółowe zasady dotyczące badań w sprawie ognisk

przenoszonych przez żywność mogą zostać ustanowione
zgodnie z procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

4.

Ustępy 1 i 2 stosuje się bez uszczerbku dla przepisów

wspólnotowych

dotyczących

bezpieczeństwa

produktów,

systemów wczesnego ostrzegania i reagowania w celu zapobie-
gania i zwalczania chorób zakaźnych ludzi, higieny żywności i
wymagań ogólnych prawa żywnościowego, w szczególności
wymagań dotyczących środków i procedur nadzwyczajnych
mających na celu wycofanie żywności i pasz z rynku.

ROZDZIAŁ V

WYMIANA INFORMACJI

Artykuł 9

Ocena tendencji i źródeł chorób odzwierzęcych, odzwie-
rzęcych czynników chorobotwórczych i oporności na

środki przeciwdrobnoustrojowe

1.

Państwa Członkowskie dokonują oceny tendencji i źródeł

chorób odzwierzęcych, odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych oraz oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
na ich terytorium.

Każde Państwo Członkowskie przekazuje Komisji, do końca
maja każdego roku, sprawozdanie na temat tendencji i źródeł
chorób odzwierzęcych, odzwierzęcych czynników chorobot-
wórczych oraz oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe,
obejmujący dane zebrane zgodnie z art. 4, 7 i 8 w trakcie
poprzedniego roku. Sprawozdania i wszelkie ich streszczenia są
udostępniane opinii publicznej.

Sprawozdania zawierają również informacje określone w art. 3
ust. 2 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 2160/2003.

Minimalne wymagania dotyczące sprawozdań są ustanowione
w załączniku IV. Szczegółowe zasady dotyczące oceny tych
sprawozdań, łącznie z formatami i minimalnymi informacjami,
które musza zostać zawarte, mogą zostać ustanowione zgodnie
z procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

Jeżeli okoliczności tego wymagają, Komisja może zażądać
szczególnych informacji dodatkowych, zaś Państwa Członkow-
skie przedkładają sprawozdania Komisji na jej żądanie lub z
własnej inicjatywy.

2.

Komisja przesyła sprawozdania określone w ust. 1 do

Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, który bada
je, a następnie, przed końcem listopada, publikuje streszczenie
sprawozdania na temat tendencji i źródeł chorób odzwierzę-
cych, odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz opor-
ności na środki przeciwdrobnoustrojowe we Wspólnocie.

Przy przygotowywaniu sprawozdania Europejski Urząd ds.
Bezpieczeństwa Żywności może uwzględnić inne dane przewi-
dziane przez prawodawstwo wspólnotowe, w szczególności:

— artykuł 8 dyrektywy 64/432/EWG,

— artykuł 14 ust. 2 dyrektywy 89/397/EWG (

1

),

03/t. 41

348

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

(

1

) Dyrektywa Rady 89/397/EWG z dnia 14 czerwca 1989 r. w sprawie

urzędowej kontroli środków spożywczych (Dz.U. L 186 z

30.6.1989, str. 23).

— artykuł 24 decyzji 90/424/EWG,

— artykuł 4 decyzji nr 2119/98/WE.

3.

Państwa Członkowskie przekazują Komisji wyniki uzys-

kane w ramach skoordynowanych programów monitorowania
ustanowionych zgodnie z przepisami art. 5. Komisja przesyła
wyniki do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności.
Wyniki i ich streszczenia są udostępniane opinii publicznej.

ROZDZIAŁ VI

LABORATORIA

Artykuł 10

Wspólnotowe i krajowe laboratoria referencyjne

1.

Jedno lub więcej wspólnotowych laboratoriów referencyj-

nych w zakresie analizy i badań chorób odzwierzęcych,
odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz oporności
na środki przeciwdrobnoustrojowe z nimi związanej mogą być
wyznaczone zgodnie z procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

2.

Bez uszczerbku dla odpowiednich przepisów decyzji

90/424/EWG, obowiązki i zadania wspólnotowych laborato-
riów referencyjnych, w szczególności w odniesieniu do koordy-
nacji ich działań oraz działań krajowych laboratoriów referen-
cyjnych, są ustanawiane zgodnie z procedurą określoną w
art. 12 ust. 2.

3.

Państwa Członkowskie wyznaczają krajowe laboratoria

referencyjne dla każdej dziedziny, dla której zostało wyzna-
czone wspólnotowe laboratorium referencyjne, i powiadamiają
o tym Komisję.

4.

Niektóre obowiązki i zadania krajowych laboratoriów

referencyjnych, w szczególności w odniesieniu do koordynacji
ich działań oraz działań odpowiednich laboratoriów w
Państwach Członkowskich, mogą być ustanowione zgodnie z
procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

ROZDZIAŁ VII

WYKONANIE

Artykuł 11

Zmiany załączników oraz środki przejściowe i wykonaw-

cze

Załączniki II, III i IV mogą być zmieniane oraz wszelkie
właściwe środki wykonawcze lub przejściowe mogą być przy-
jmowane zgodnie z procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

Artykuł 12

Procedura komitetu

1.

Komisja jest wspomagana przez Komitet ds. Łańcucha

Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt ustanowiony w rozporzą-
dzeniu (WE) nr 178/2002 lub, w odpowiednim przypadku,
przez Komitet ustanowiony na mocy decyzji nr 2119/98/WE.

2.

W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu stosuje

się art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE, uwzględniając przepisy jej
art. 8.

Okres przewidziany w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE
ustala się na trzy miesiące.

3.

Komitet przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

Artykuł 13

Konsultacja z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa

Żywności

Komisja zasięga opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeń-
stwa Żywności w każdej sprawie objętej zakresem zastoso-
wania niniejszej dyrektywy, która mogłaby mieć istotny wpływ
na zdrowie publiczne, w szczególności przed złożeniem
wniosku o jakąkolwiek zmianę załącznika I lub II lub przed
ustanowieniem jakiegokolwiek skoordynowanego programu
monitorowania zgodnie z art. 5.

Artykuł 14

Transpozycja

1.

Państwa Członkowskie przyjmują i publikują przepisy

ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wyko-
nania niniejszej dyrektywy przed dniem 12 kwietnia 2004 r. i
niezwłocznie powiadamiają o tym Komisję.

Państwa Członkowskie stosują te środki przed dniem 12
czerwca 2004 r.

Kiedy Państwa Członkowskie przyjmują te środki uwzględniają
one odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie
towarzyszy ich urzędowej publikacji. Państwa Członkowskie
określają sposób, w jaki ma zostać dokonane takie odniesienie.

2.

Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty prze-

pisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinach objętych
niniejszą dyrektywą.

ROZDZIAŁ VIII

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 15

Uchylenie

Dyrektywa 92/117/EWG traci moc z dniem 12 czerwca
2004 r.

Jednakże środki, które Państwa Członkowskie przyjęły zgodnie
z art. 8 ust. 1 dyrektywy 92/117/EWG oraz te, które zostały
wdrożone zgodnie z jej art. 10 ust. 1, a także plany zatwier-
dzone zgodnie z jej art. 8 ust. 3 pozostają w mocy do czasu
zatwierdzenia odpowiednich programów zwalczania zgodnie z
art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003.

03/t. 41

349

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

Artykuł 16

Zmiana decyzji 90/424/EWG

Do decyzji 90/424/EWG wprowadza się następujące zmiany:

1) artykuł 29 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 29

1.

Państwa Członkowskie mogą ubiegać się o finansowy

wkład Wspólnoty w monitorowanie i zwalczanie chorób
odzwierzęcych wymienionych w grupie 2 Załącznika, w
ramach przepisów określonych w art. 24 ust. 2–11.

1.

2. Finansowy wkład Wspólnoty w zakresie zwalczania

chorób odzwierzęcych jest wprowadzany jako część krajo-
wego programu zwalczania określonego w art. 5 rozporzą-
dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania
salmonelli i innych określonych odzwierzęcych czynników
chorobotwórczych

przenoszonych

przez

żywność (*).

Poziom uczestnictwa finansowego Wspólnoty zostaje usta-
lony jako maksymalna proporcja 50 % kosztów poniesio-
nych przy wdrożeniu obowiązkowych środków zwalczania.

(*) Dz.U. L 325 z 12.12.2003, str. 1.”;

2) dodaje się art. 29a w brzmieniu:

„Artykuł 29a

Państwa Członkowskie mogą ubiegać się o finansowy wkład
Wspólnoty określony w art. 29 ust. 2 dla planu krajowego,
który

został

zatwierdzony

na

podstawie

dyrektywy

92/117/EWG,

do

czasu

zatwierdzenia

odpowiednich

programów zwalczania zgodnie z przepisami art. 6
rozporządzenia (WE) nr 2160/2003.”

3) w wykazie pod pozycją „Grupa 2” Załącznika dodaje się

tiret w brzmieniu:
„— kampylobakterioza i jej czynniki chorobotwórcze

— listerioza i jej czynniki chorobotwórcze
— salmoneloza (salmonella odzwierzęca) i jej czynniki

chorobotwórcze

— włośnica i jej czynniki chorobotwórcze
— werocytotoksyczne Escherichia coli.”

Artykuł 17

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie z dniem jej publikacji w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 18

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 17 listopada 2003 r.

W imieniu Parlamentu Europej-

skiego

P. COX

Przewodniczący

W imieniu Rady

G. ALEMANNO

Przewodniczący

03/t. 41

350

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

ZAŁĄCZNIK I

A. Choroby odzwierzęce i odzwierzęce czynniki chorobotwórcze, które mają być objęte monitorowaniem

— bruceloza i jej czynniki chorobotwórcze

— kampylobakterioza i jej czynniki chorobotwórcze

— bąblowica i jej czynniki chorobotwórcze

— listerioza i jej czynniki chorobotwórcze

— salmoneloza i jej czynniki chorobotwórcze

— włośnica i jej czynniki chorobotwórcze

— gruźlica wywołana Mycobacterium bovis

— werocytotoksyczne Escherichia coli

B. Wykaz chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, które mają być objęte

monitorowaniem w zależności od sytuacji epidemiologicznej

1. Odzwierzęce choroby wirusowe

— calicivirus

— wirus wirusowego zapalenia wątroby typu A

— wirus influenzy

— wścieklizna

— wirusy przenoszone przez stawonogi

2. Odzwierzęce choroby bakteryjne

— krętkowica kleszczowa i jaj czynniki chorobotwórcze

— zatrucie jadem kiełbasianym i jego czynniki chorobotwórcze

— krętkowica i jej czynniki chorobotwórcze

— choroba ptasia i jej czynniki chorobotwórcze

— gruźlica inna niż w części A

— wibrioza i jej czynniki chorobotwórcze

— jersinioza i jej czynniki chorobotwórcze

3. Odzwierzęce choroby pasożytnicze

— anisakioza i jej czynniki chorobotwórcze

— kryptosporydioza i jej czynniki chorobotwórcze

— wągrzyca i jej czynniki chorobotwórcze

— toksoplazmoza i jej czynniki chorobotwórcze

4. Inne choroby odzwierzęce i odzwierzęce czynniki chorobotwórcze

03/t. 41

351

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

ZAŁĄCZNIK II

Wymagania w zakresie monitorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zgodnie z art. 7

A. Wymagania ogólne

Państwa Członkowskie muszą zapewnić, że system monitorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
przewidziany w art. 7 dostarcza co najmniej następujących informacji:

1) gatunki zwierząt objęte monitorowaniem;

2) gatunki bakterii i/lub szczepy objęte monitorowaniem;

3) strategię pobierania próbek stosowaną w ramach monitorowania;

4) środki przeciwdrobnoustrojowe objęte monitorowaniem;

5) metodologię laboratoryjną stosowaną do wykrywania oporności;

6) metodologię laboratoryjną stosowaną do określania izolatów drobnoustrojów;

7) metody stosowane do zbierania danych.

B. Wymagania szczególne

Państwa Członkowskie muszą zapewnić, że system monitorowania dostarcza istotnych informacji co najmniej w
zakresie reprezentatywnej liczby izolatów Salmonella spp., Campylobacter jejuni i Campylobacter coli pochodzących od
bydła, świń i drobiu oraz żywności pochodzenia zwierzęcego wytworzonej z tych gatunków.

03/t. 41

352

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL

ZAŁĄCZNIK III

Skoordynowane programy monitorowania określone w art. 5

W przypadku ustanowienia skoordynowanego programu monitorowania należy określić co najmniej następujące
elementy programu:

— jego cel;

— okres jego obowiązywania;

— objęty nim obszar geograficzny lub region;

— odnośne choroby odzwierzęce i/lub odzwierzęce czynniki chorobotwórcze;

— rodzaj próbek i inne wymagane jednostki danych;

— minimalne systemy pobierania próbek;

— rodzaj metod badań laboratoryjnych;

— zadania właściwych organów;

— środki, które mają zostać przydzielone;

— szacunkowe koszty i sposób ich pokrycia; oraz

— metodę i czas przedstawienia sprawozdania z wyników.

ZAŁĄCZNIK IV

Wymagania dotyczące sprawozdań, które mają być przedłożone zgodnie z art. 9 ust. 1

Sprawozdanie określone w art. 9 ust. 1 musi zawierać co najmniej następujące informacje. Części A–D stosuje się do
sprawozdań z monitorowania przeprowadzonego zgodnie z art. 4 lub 7. Część E stosuje się do sprawozdań z monitoro-
wania przeprowadzonego zgodnie z art. 8.

A. Na początku należy opisać następujące elementy w odniesieniu do każdej choroby odzwierzęcej i każdego odzwie-

rzęcego czynnika chorobotwórczego (później w sprawozdaniu należy przedstawić wyłącznie wprowadzone zmiany):

a) systemy monitorowania (strategie pobierania próbek, częstotliwość pobierania próbek, rodzaj próbek, definicja

przypadków, stosowane metody diagnostyczne);

b) politykę szczepień i inne działania prewencyjne;

c) mechanizmy kontroli i, gdzie stosowne, programy;

d) środki podejmowane w przypadku dodatnich wyników badań lub pojedynczych przypadków;

e) stosowane systemy powiadamiania;

f) historię choroby i/lub zakażenia w danym kraju.

B. Każdego roku należy opisać następujące informacje:

a) odpowiednią wrażliwą populację zwierząt (wraz z datą, do której odnoszą się dane):

— liczbę stad lub trzód,
— całkowitą liczbę zwierząt, oraz
— gdzie stosowne, stosowane metody produkcji;

b) liczbę i ogólny opis laboratoriów i instytucji biorących udział w monitorowaniu.

C. Każdego roku należy podać następujące szczegółowe informacje na temat każdego odzwierzęcego czynnika choro-

botwórczego oraz odpowiednią kategorię danych wraz z ich konsekwencjami:

a) zmiany w opisanych systemach;

b) zmiany w opisanych wcześniej metodach;

c) wyniki dochodzeń oraz dalszego typowania lub innej metody charakteryzacji w laboratoriach (będące przed-

miotem oddzielnego sprawozdania dla każdej kategorii);

d) krajową ocenę bieżącej sytuacji, tendencji i źródeł zakażenia;

e) zasadność uznania za chorobę odzwierzęcą;

f) zasadność uznania wyników otrzymanych na podstawie badania zwierząt i żywności w stosunku do przypadków

ludzkich jako źródła zakażenia ludzi;

g) uznane strategie zwalczania, które mogłyby być stosowane w celu zapobiegania lub minimalizacji przenoszenia

odzwierzęcego czynnika chorobotwórczego na ludzi;

h) w razie potrzeby, wszelkie działania szczególne podjęte w Państwie Członkowskim lub sugerowane całej Wspól-

nocie w oparciu o sytuację bieżącą.

D. Sprawozdanie z wyników badań

Wyniki należy podać poprzez stwierdzenie liczby jednostek epidemiologicznych objętych badaniem (stada, trzody,
próbki, partie) oraz liczby próbek dodatnich zgodnie z definicją przypadku. W razie potrzeby wyniki należy przed-
stawić w sposób ukazujący występowanie geograficzne choroby odzwierzęcej lub odzwierzęcego czynnika chorobot-
wórczego.

E. W odniesieniu do danych dotyczących ogniska przenoszonego przez żywność:

a) całkowitą liczbę ognisk w ciągu roku;

b) liczbę przypadków śmiertelnych u ludzi oraz zachorowań w wyniku tych ognisk;

c) czynniki będące przyczyną ogniska, w miarę możliwości łącznie z serotypami lub innym ostatecznym opisem

czynników. W przypadku gdy określenie czynników będących przyczyną ogniska nie jest możliwe, należy podać
przyczynę braku możliwości ich określenia;

d) środki spożywcze mogące być przyczyną ogniska i inne potencjalne nośniki;

e) określenie rodzaju miejsca, w którym środki spożywcze uznane za przyczynę ogniska zostały wyprodukowane/

zakupione/nabyte/skonsumowane;

f) czynniki sprzyjające, na przykład, uchybienia w zakresie higieny przy przetwórstwie żywności.

03/t. 41

353

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

PL