Ćwiczenie 1

Warstwy metalizowane zanurzeniowo

1. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest utrwalenie zagadnień związanych z ochroną antykorozyjną poprzez
uszlachetnianie warstwy wierzchniej wyrobów. W szczególności, poznanie struktury
metalograficznej wybranych warstw powierzchniowych odpornych na korozję. Ćwiczenie
obejmuje identyfikację warstw powierzchniowych i ich stref fazowych na podstawie
obserwacji mikroskopowych trawionych zgładów metalograficznych.

2. Rodzaje próbek

Próbka nr 1.1. Warstwa cynkowana zanurzeniowo na stali.
Próbka nr 1.2. Warstwa cynkowana zanurzeniowo na żeliwie.
Próbka nr 1.3 Warstwa aluminiowana zanurzeniowo na stali.
Próbka nr 1.4. Warstwa aluminiowana zanurzeniowo na żeliwie.

3. Zadania do wykonania

Obejrzeć struktury warstw powierzchniowych i podłoża wszystkich próbek przy
powiększeniu 100 i 500



.

Naszkicować struktury próbek wskazane przez prowadzącego.
Zidentyfikować rodzaj warstw powierzchniowych i ich skład fazowy.
Opracować sprawozdanie zawierające opisane szkice struktury warstw powierzchniowych
i podłoża oraz wnioski formułujące zasady zwiększania odporności korozyjnej wyrobów.

4. Przykładowe zagadnienia teoretyczne do przygotowania

Rodzaje korozji. Przyczyny małej odporności korozyjnej stopów żelaza. Klasyfikacja metod
zwiększania odporności korozyjnej wyrobów. Zarys technologii wytwarzania warstw
powierzchniowych cynkowanych i aluminiowanych zanurzeniowo. Skład fazowy i chemiczny
warstw cynkowanych i aluminiowanych zanurzeniowo.

5. Literatura

Młynarczak A. Jakubowski J.: Obróbka powierzchniowa i powłoki ochronne. Wyd. PP 1998.
Burakowski T. Wierzchoń T.: Inżynieria powierzchni metali. WNT Warszawa 1985.
Kula P.: Inżynieria warstwy wierzchniej. Monografie, Łódź 2000.
Leda H.: Współczesne materiały konstrukcyjne i narzędziowe. Wyd. PP, 1998.
PN-EN ISO 1461:2000, Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową
(cynkowanie jednostkowe). Wymagania i badania.

Politechnika Poznańska

Instytut Inżynierii Materiałowej

Zakład Metaloznawstwa i Inżynierii Powierzchni

Pl. M. Skłodowskiej – Curie 5

60-965 Poznań

Ćwiczenie 2

Warstwy dyfuzyjne

1. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest utrwalenie zagadnień związanych z technologią wytwarzania oraz
właściwościami i zastosowaniem warstw dyfuzyjnych węglikowych i borkowych odpornych
na zużycie przez tarcie oraz aluminiowanych warstw żaroodpornych. W szczególności,
poznanie struktury metalograficznej tych warstw. Ćwiczenie obejmuje identyfikację rodzaju
warstw i ich stref fazowych na podstawie obserwacji mikroskopowych trawionych zgładów
metalograficznych.

2. Rodzaje próbek

Próbka nr 2.1. Warstwa chromowana dyfuzyjnie na stali.
Próbka nr 2.2. Warstwa chromowana dyfuzyjnie na żeliwie.
Próbka nr 2.3. Warstwa wanadowana dyfuzyjnie na stali.
Próbka nr 2.4. Warstwa borowana dyfuzyjnie na stali.
Próbka nr 2.5. Warstwa borowana dyfuzyjnie na stali 40H po laserowej obróbce cieplnej.
Próbka nr 2.6. Warstwa aluminiowana dyfuzyjnie.

3. Zadania do wykonania

Obejrzeć struktury warstw i podłoża wszystkich próbek przy powiększeniu 100 i 500



.

Naszkicować struktury próbek wskazane przez prowadzącego.
Zidentyfikować rodzaj warstw powierzchniowych i ich skład fazowy.
Opracować sprawozdanie zawierające opisane szkice struktury warstw powierzchniowych
i podłoża oraz wnioski formułujące zasady zwiększania odporności wyrobów na zużycie
przez tarcie i żaroodporności na drodze obróbki cieplno-chemicznej.

4. Przykładowe zagadnienia teoretyczne do przygotowania

Zarys technologii wytwarzania warstw powierzchniowych chromowanych, borowanych,
wanadowanych i aluminiowanych. Właściwości warstw węglikowych, borkowych i
aluminiowanych.

5. Literatura.

Młynarczak A. Jakubowski J.: Obróbka powierzchniowa i powłoki ochronne. Wyd. PP 1998.
Burakowski T. Wierzchoń T. Inżynieria powierzchni metali. WNT Warszawa 1985.
Kula P.: Inżynieria warstwy wierzchniej. Monografie, Łódź 2000.

Politechnika Poznańska

Instytut Inżynierii Materiałowej

Zakład Metaloznawstwa i Inżynierii Powierzchni

Pl. M. Skłodowskiej – Curie 5

60-965 Poznań

Ćwiczenie 3

Powłoki galwaniczne

1. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest utrwalenie zagadnień związanych z wytwarzaniem właściwościami
i zastosowaniem powłok galwanicznych zwiększających odporność wyrobów na zużycie
przez tarcie i korozję. W szczególności, poznanie struktury metalograficznej wybranych
powłok. Ćwiczenie obejmuje identyfikację warstw powierzchniowych i ich stref fazowych na
podstawie obserwacji mikroskopowych trawionych zgładów metalograficznych.

2. Rodzaje próbek

Próbka nr 3.1. Powłoka chromowana galwanicznie na żeliwie i stali.
Próbka nr 3.2. Powłoka galwaniczna Ni-Cu-Ni-Cr na staliwie.
Próbka nr 3.3. Powłoka galwaniczna Ni-Cu-Ni-Cr na żeliwie.
Próbka nr 3.4. Powłoka galwaniczna Ni stali.
Próbka nr 3.5. Powłoka tlenkowa na stopie AlCu4Mg1.
Próbka nr 3.6. Powłoka galwaniczna Cu-Ni.
Próbka nr 3.7. Powłoka galwaniczna Cu-Ni-Cr.

3. Zadania do wykonania

Naszkicować struktury próbek wskazane przez prowadzącego.
Zidentyfikować rodzaj powłok i ich skład fazowy.
Opracować sprawozdanie zawierające opisane szkice struktury warstw powierzchniowych
i podłoża oraz wnioski formułujące zasady zastosowania i doboru powłok galwanicznych.

4. Przykładowe zagadnienia teoretyczne do przygotowania

Zarys technologii nakładania powłok chromu technicznego, powłok dekoracyjnych Cu-Ni-Cr
oraz powłok tlenkowych. Właściwości powłok galwanicznych.

5. Literatura.

Młynarczak A. Jakubowski J.: Obróbka powierzchniowa i powłoki ochronne. Wyd. PP 1998.
Praca Zbiorowa. Poradnik Galwanotechnika. WNT Warszawa 2002.
Burakowski T. Wierzchoń T. Inżynieria powierzchni metali. WNT Warszawa 1985.
Praca zbiorowa. Ćwiczenia laboratoryjne z inżynierii powierzchni. OWPW, Warszawa 2000.

Politechnika Poznańska

Instytut Inżynierii Materiałowej

Zakład Metaloznawstwa i Inżynierii Powierzchni

Pl. M. Skłodowskiej – Curie 5

60-965 Poznań

Ćwiczenie 4

Powłoki natryskiwane i napawane cieplnie

1. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest utrwalenie zagadnień związanych z technologią wytwarzania oraz
właściwościami i zastosowaniem powłok natryskiwanych i napawanych cieplnie W
szczególności, poznanie struktury metalograficznej tych warstw. Ćwiczenie obejmuje
identyfikację rodzaju warstw i ich stref fazowych na podstawie obserwacji mikroskopowych
trawionych zgładów metalograficznych.

2. Rodzaje próbek

Próbka nr 4.1. Powłoka natryskiwana cieplnie NiCr 80/20 + 307Si na stali St3S.
Próbka nr 4.2. Powłoka napawana fazą B

4

C na stali C20.

Próbka nr 4.3. Powłoka napawana fazą SiC na stali C20.

3. Zadania do wykonania

Obejrzeć struktury warstw i podłoża wszystkich próbek przy powiększeniu 100 i 500



.

Naszkicować struktury próbek wskazane przez prowadzącego.
Zidentyfikować rodzaj warstw powierzchniowych i ich skład fazowy.
Opracować sprawozdanie zawierające opisane szkice struktury warstw powierzchniowych
i podłoża oraz wnioski formułujące zasady zwiększania odporności wyrobów na zużycie
przez tarcie, korozję, żaroodporności itp. metodami spawalniczymi.

4. Przykładowe zagadnienia teoretyczne do przygotowania

Zarys technologii wytwarzania powłok natryskiwanych i napawanych cieplnie. Właściwości
powłok natryskiwanych i napawanych cieplnie.

5. Literatura.

Kula P.: Inżynieria warstwy wierzchniej. Monografie, Łódź 2000.
Klimpel A.: Napawanie i natryskiwanie cieplne. WNT Warszawa 2000.
Morel S.: Powłoki natryskiwane cieplnie. Monografie, Częstochowa 1997.
Hejwowski T., Weroński A.: Wytwarzanie powłok odpornych na zużycie. Wyd.Politechni
Lubelskiej, Lublin 2000.

Politechnika Poznańska

Instytut Inżynierii Materiałowej

Zakład Metaloznawstwa i Inżynierii Powierzchni

Pl. M. Skłodowskiej – Curie 5

60-965 Poznań

Ćwiczenie 5

Powłoki malarskie

1. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest utrwalenie zagadnień związanych z wytwarzaniem, właściwościami
i zastosowaniem powłok malarskich. Ćwiczenie obejmuje identyfikację powłok malarskich i
oraz powłok galwanicznych na podstawie obserwacji mikroskopowych trawionych zgładów
metalograficznych.

2. Rodzaje próbek

Próbka nr 5.1. Powłoka malarska na stopie aluminium.
Próbka nr 5.2. Powłoka malarska na powłoce trójwarstwowej
Próbka nr 5.3. Powłoka malarska na stali.

3. Zadania do wykonania

Naszkicować struktury próbek wskazane przez prowadzącego.
Zidentyfikować rodzaj powłok. Opracować sprawozdanie zawierające opisane szkice
struktury powłok malarskich, powłok galwanicznych i podłoża oraz wnioski formułujące
zasady zastosowania i doboru powłok malarskich.

4. Przykładowe zagadnienia teoretyczne do przygotowania

Metody nanoszenia powłok malarskich. Nakładanie powłok malarskich metodą
elektroforetyczną. Katoforeza. Anoforeza. Układy koloidalne. Zarys technologii malowania
proszkowego. Właściwości powłok malarskich. Metody badania grubości warstw
powierzchniowych.

5. Literatura.

Młynarczak A. Jakubowski J.: Obróbka powierzchniowa i powłoki ochronne. Wyd. PP 1998.
Praca Zbiorowa. Poradnik Galwanotechnika. WNT Warszawa 2002.
Burakowski T. Wierzchoń T. Inżynieria powierzchni metali. WNT Warszawa 1985.
Kula P.: Inżynieria warstwy wierzchniej. Monografie, Łódź 2000.
Hryniewicz T.: Ćwiczenia laboratoryjne z technologii powierzchni i powłok. Wyd.
Politechniki Koszalińskiej, 1997.

Politechnika Poznańska

Instytut Inżynierii Materiałowej

Zakład Metaloznawstwa i Inżynierii Powierzchni

Pl. M. Skłodowskiej – Curie 5

60-965 Poznań