Historia arkusz IIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony

background image



KOD ZDAJ¥CEGO






MHI-W2A1P-021

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII

STARO¯YTNOŒÆ i ŒREDNIOWIECZE



Arkusz II

Czas pracy 90 minut

Instrukcja dla zdaj¹cego

1.

Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron.

Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u

nadzoruj¹cego egzamin.

2.

Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia.

3.

Odpowiedzi trzeba zapisaæ czytelnie w miejscu na to

przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu.

4.

Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;

nie pisaæ o³ówkiem

5. Nie

wolno u¿ywaæ korektora.

6.

B³êdne zapisy trzeba wyraŸnie przekreœliæ.

7.

Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który

nie bêdzie oceniany.

8.

Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba

punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

9.

Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi,

któr¹ wype³nia egzaminator.

¯yczymy powodzenia!










ARKUSZ II

MAJ

ROK 2002

















Za rozwi¹zanie

wszystkich

zadañ

mo¿na otrzymaæ

40 punktów

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

PESEL ZDAJ¥CEGO

(Wpisuje zdaj¹cy przed

rozpoczêciem pracy)

Miejsce

na naklejkê

z kodem

background image

BISKUP i KRÓL. Konflikt Boles³awa Œmia³ego z biskupem krakowskim

Stanis³awem

ród³o A

O œw. Wojciechu biskupie (Legenda Tempore illo)

[w:] Œredniowieczne ¿ywoty i cuda patronów Polski, t³um. J. Pleziowa, opr. M. Plezia, Warszawa 1987, s. 65 -66

A gdy wst

a³ dzieñ, œwiêty biskup czeka³ na godzinê odpowiedni¹ do odprawienia

mszy œw. [...] Przyst¹pi³ wreszcie do z³o¿enia ofiary z Cia³a Chrystusowego, sam bêd¹c
ofia

r¹, która w najbli¿szym czasie mia³a byæ z³o¿ona. Pos³yszeli jednak o tym mieszkañcy tej

okolicy

i poczêli zwo³ywaæ siê miêdzy sob¹ wœciek³ymi g³osami krzycz¹c: „Oto ten

czaro

dziej chrzeœcijañski na zgubê nasz¹ odprawia swe obrz¹dki, [...] ChodŸmy i zabijmy go

dla ocalenia nas samych i ca³ego kraju!” [...] ruszyli po raz trzeci i dysz¹c ¿¹dz¹
zamordo

wania œwiêtego biskupa rzucili siê na niego niepowstrzymanie. A ju¿ kap³an Bo¿y

skoñczywszy mszê œw. [...] sk³ada³ dziêkczynienie, gdy oni wdarli siê raptownie i spe³nili

pragnienie œwiêtego pasterza, zadaj¹c mu drogocenn¹ w oczach Pañskich œmieræ, której tak

d³ugo pragn¹³ [...].

ród³o B

Anonim tzw. Gall, Kronika polska,

przek³ad R. Grodecki, Wroc³aw 1982, s. 50 -51

(Gall Anonim ¿y³ w koñcu XI i na pocz. XII w., Kronikê polsk¹ pisa³ w latach 1112-1116)

Jak zaœ dosz³o do wypêdzenia króla Boles³awa z Polski, d³ugo by³oby o tym mówiæ;

tyle wszak¿e mo¿na powiedzieæ, ¿e sam bêd¹c pomazañcem [Bo¿ym] nie powinien by³
[dru

giego] pomazañca za ¿aden grzech karaæ cieleœnie. Wiele mu bowiem zaszkodzi³o, gdy

prze

ciw grzechowi grzech zastosowa³ i za zdradê wyda³ biskupa na obciêcie cz³onków. My

zaœ ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie
docho

dzi³ swych praw [...].


ród³o C

Mistrz Wincenty (tzw. Kad³ubek), Kronika polska,

przek³ad B. Kürbis, Wroc³aw 1992, s. 76 -77
[Wincen

ty zwany Kad³ubkiem [1150?–1223], Kronikê polsk¹ spisa³ na polecenie Kazimierza Sprawiedliwego i doprowadzi³ do 1202 ]

A gdy przeœwiêty biskup krakowski Stanis³aw nie móg³ odwieœæ go od tego

okrucie

ñstwa, najpierw grozi mu zag³ad¹ królestwa, wreszcie wyci¹ga ku niemu miecz

kl¹twy. Atoli on, jak by³ zwrócony w stronê nieprawoœci, w dziksze popada szaleñstwo,[...].
Rozkazu

je wiêc przy o³tarzu, [...] porwaæ biskupa. Ilekroæ okrutni zuchwalcy próbuj¹ rzuciæ

siê na niego, tylekroæ skruszeni, tylekroæ na ziemiê powaleni ³agodniej¹. Wszak tyran, l¿¹c

ich z wielkim oburzeniem, sam podnosi œwiêtokradzkie rêce,[...]. Œwiêtego bezbo¿nik,

mi³osiernego zbrodniarz, biskupa niewinnego najokrutniejszy œwiêtokradca rozszarpuje,

poszczególne cz³onki na najdrobniejsze cz¹stki rozsiekuje, [...].

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

2

background image

ród³o D

Wincenty z Kielc, ¯ywot wiêkszy œw. Stanis³awa

[w:] Œredniowieczne ¿ywoty i cuda patronów Polski, opr. Marian Plezia, t³um. Janina Pleziowa, Warszawa 1987, s. 276-279
(Wincenty z Kielc zm. po 1261 r.,

¯ywot..., powsta³ po 1260 r., ju¿ po kanonizacji biskupa Stanis³awa, która odby³a siê w 1253 r.)

I oto gdy œwiêty biskup sprawowa³ s³u¿bê Bo¿¹ w koœciele œw. Micha³a na Ska³ce

[w

Krakowie], [...] on przed o³tarzem, wœród œwiêtych obrzêdów, nie bacz¹c na dostojeñstwo

stanu, miejsca ani chwili, nie lêkaj¹c siê ani obecnoœci Boskiego majestatu, kaza³ porwaæ
bi

skupa i odci¹gn¹æ od o³tarza. Ale ilekroæ okrutni pacho³kowie próbowali rzuciæ siê

na

niego, tyle razy padali [...]. A ów tyran stoj¹c przed drzwiami koœcio³a ³aje ich obel¿ywie

wo³aj¹c: ”O wy tchórze wyrodni, nie potraficie porwaæ jednego kap³ana?” Nastêpnie rzuci³

siê do o³tarza [...] podniós³szy zbrodnicz¹ rêkê na pomazañca Bo¿ego [...]. Okrutnie mieczem

powali³ bezbo¿nik œwiêtego, zbrodniarz pobo¿nego, œwiêtokradca biskupa, a zadawszy mu
okropne

rany i miecz ju¿ krwi¹ zbroczywszy uczyni³ go ofiar¹ godn¹ Boga. Tak sprawiedliwy

ginie z r¹k bezbo¿nika, tak dobry pasterz oddaje ¿ycie za trzodê swoj¹, [...] tak okrutnik
zbrodniczy

mi rêkami zabija niewinnego, czyni¹c go pe³nym chwa³y mêczennikiem,

i roz

dar³szy go na kawa³ki, poszczególne cz³onki jeszcze sieka [....].


ród³o E

Wincenty z Kielc, ¯ywot wiêkszy œw. Stanis³awa,

op. cit., s. 281-283

Nale¿y tak¿e zwróciæ uwagê, ¿e jak skromnoœæ i pobo¿noœæ jego pradziada, wielkiego

króla Boles³awa, przyczyni³a siê do wzrostu potêgi królestwa polskiego, tak bezbo¿noœæ tego

Boles³awa spowodowa³a jego upadek. Przez zbrodniê bowiem zabójstwa, któr¹ pope³ni³
na

osobie œw. Stanis³awa mêczennika, nie tylko spad³a korona z g³ów jego potomstwa, lecz

Polska sama utraci

³a i do dziœ nie odzyska³a chwa³y i godnoœci królestwa; i jak tamten

Boles³aw rozszerzy³ panowanie swego rodu, tak ten, jako król bezrozumny, zgubi³ naród,

zatraci³ rycerstwo i zamieni³ Polskê w pustyniê.[...], sam póŸniej uszed³ na wygnanie, koronê
królew

sk¹ utraci³ dla siebie i swoich potomnych i jako wygnaniec w obcej ziemi nêdznie

¿ycie zakoñczy³. I tak jak on posieka³ cia³o mêczennika na wiele czêœci rozrzuci³ na wszystkie

strony, tak Pan podzieli³ jego królestwo i dopuœci³, aby wielu ksi¹¿¹t w nim rz¹dzi³o i, [...],

wyda³ to królestwo samo w sobie podzielone na podeptanie i zniszczenie przez okolicznych

grabie¿ców. Lecz tak jak moc Bo¿a uczyni³a œwiête cia³o biskupa i mêczennika takim, jak

by³o, bez œladu blizn, a œwiêtoœæ jego objawi³a znakami i cudami, tak te¿ w przysz³oœci dla

jego zas³ug przywróci do dawnego stanu podzielone królestwo, umocni je sprawiedliwoœci¹
i

prawd¹, opromieni chwa³¹ i zaszczytem.


ród³o F

Wincenty z Kielc, ¯ywot wiêkszy œw. Stanis³awa,

op. cit., s. 331

Raduj siê wiêc, Polsko, poniewa¿ zas³u¿y³aœ sobie na to, aby mieæ sprawcê wszelkiej

œwiêtoœci i szczêœcia w synu swoim, przez ciebie wychowanym, a przez Boga zrodzonym
w

chwale œwiêtych. Ciesz siê, Krakowie, a zw³aszcza koœciele katedralny, zaszczycony

chwa

³¹ swego pasterza, obdarowany obecnoœci¹ œwiêtego cia³a i opromieniony blaskiem cnót,

po

niewa¿ otrzyma³eœ ³askê szczególnego przywileju licznego nap³ywu ksi¹¿¹t i ludu.




Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

3

background image

ród³o G

Ÿród³o ikonograficzne

[w:] M. Otto-

Micha³owska, Gotyckie malarstwo tablicowe w Polsce, Warszawa 1982, s. 26

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

4

background image

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

5

ród³o H

Ÿród³o ikonograficzne

[w:] Obrazy œmierci w sztuce polskiej, tablica 26, Katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2000, s. 185

background image

ród³o I

H. Zins, Historia Anglii,

Warszawa 1995, s. 65-66

[Henryk Zins wspó³czesny polski historyk dziejów Anglii]

Henryk II [król Anglii] rozpocz¹³ bardziej zdecydowan¹ politykê w kierunku

ograni

czenia nadmiernych przywilejów koœcielnych [...]. Nowym arcybiskupem Canterbury

zosta³ wówczas kanclerz i bliski wspó³pracownik Henryka II, Thomas Becket (ok.1118-1170)

[...]. Najwa¿niejszym aktem Henryka II, maj¹cym na celu ograniczenie koœcielnych

przywilejów, by³y konstytucje og³oszone w Clarendon w 1164 r.[...]. Konstytucje

klarendoñskie wywo³a³y zdecydowany opór zagro¿onego w swych przywilejach

duchowieñstwa, na czele opozycji stan¹³ [...] arcybiskup Becket. Nie chc¹c podporz¹dkowaæ

siê zarz¹dzeniom Henryka II, uszed³ on na kontynent [...]. Po pewnym czasie poœrednictwo

króla francuskiego Ludwika VII i papie¿a [Aleksander III] doprowadzi³o do ugody i Becket

powróci³ do Anglii. Nie zmieni³ jednak swego stanowiska, [...]. Naprê¿one stosunki pomiêdzy
królem i Becketem doprowadzi

³y do tego, ¿e kilku us³u¿nych dworzan uzna³o za jedyny

sposób zakoñczenia konfliktu œmieræ nieprzejednanego arcybiskupa, który zosta³
zamordowany w katedrze w Canter

bury w 1170 r. Zabójstwo Becketa sta³o siê pretekstem

do powstania przeciwko Henrykowi II czêœci baronów i niezadowolonych z twardej rêki

królewskiej. Rebeliê popierali te¿ m.in. król Francji, król Szkocji i hrabia Flandrii.

Równoczeœnie papie¿ zagrozi³ królowi kl¹tw¹. W tej sytuacji politycznej Henryk II, uwa¿any

powszechnie za moralnego sprawcê zbrodni, musia³ wyraziæ skruchê u grobu Becketa
w

Canterbury, og³oszonego przez koœció³ za mêczennika i œwiêtego. [Becket zosta³ w 1173 r.

kanonizowany

przez papie¿a Aleksandra III]


Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

6

background image

Pytania do Ÿróde³:

na podstawie Ÿród³a B (

uwaga: rozpoczynasz analizê od

Ÿród³a B

)

Zadanie 26. (3 pkt)

Podaj trzy informacje

, jakie mo¿emy uzyskaæ na podstawie tego tekstu o osobie, która

znalaz³a siê w konflikcie z królem Boles³awem (Œmia³ym).

1.....................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................


na podstawie Ÿród³a C

Zadanie 27. (7 pkt)

Podaj siedem nowych informacji

, jakich dostarcza nam tekst Kad³ubka o osobie, która

znalaz³a siê w konflikcie z królem (mo¿esz uwzglêdniæ równie¿ opinie autora).

1.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

4.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

5.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

6.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

7.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................






Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

7

background image

na podstawie Ÿród³a D

Zadanie 28. (1 pkt)

Tekst Wincentego z Kielc przynosi now¹ informacjê o omawianym konflikcie. Podaj

tê informacjê.
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie

Ÿróde³ B i C

Zadanie 29. (4 pkt)

Przeczytaj uwa¿nie obie relacje, porównaj je, a nastêpnie wyjaœnij, jak kronikarze

przedstawiaj¹ genezê sporu i jakie przekazuj¹ nam informacje o sposobie rozwi¹zania
tego sporu.

Geneza sporu:
u Galla Anonima

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

u Wincentego

Kad³ubka


.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Sposób rozwi¹zania sporu:
u Galla Anonima

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

u Wincentego

Kad³ubka


.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

8

background image

na podstawie Ÿróde³ B i C

Zadanie 30. (4 pkt)

Przedstaw krótko stanowisko obu kronikarzy wobec sporu króla z biskupem.
Stanowisko Galla Anonima (ujmij to stanowisko w co najmniej dwu punktach)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Stanowisko Wincentego Ka

d³ubka (ujmij to stanowisko w co najmniej dwu punktach)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


na podstawie Ÿród³a E i wiedzy pozaŸród³owej

Zadanie 31. (2 pkt)

Wyjaœnij, czym autor t³umaczy rozbicie dzielnicowe Polski. Podaj dwie jego
interpretacje.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................





Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

9

background image

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

10

na podstawie Ÿród³a E

Zadanie 32. (1 pkt)

Wyjaœnij, z czego wynika³o optymistyczne przes³anie tekstu ¯ywotu wiêkszego

œw. Stanis³awa, odnosz¹ce siê do przysz³ych losów Polski.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie Ÿród³a F

Zadanie 33. (2 pkt)

Tekst dotyczy kanonizacji biskupa Stanis³awa, która odby³a siê w 1253 r.

Wyjaœnij, co w tym tekœcie œwiadczy o ponaddzielnicowym zasiêgu jego kultu.

0 ponaddzielnicowym zasiêgu kultu œwiadcz¹:

1.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie Ÿróde³ ikonograficznych G i H oraz tekstów A, B, C, D,

a tak¿e wiedzy pozaŸród³owej

Zadanie 34. (8 pkt)

Ustal, które ze Ÿróde³ ikonograficznych przedstawia scenê mêczeñskiej œmierci

œw. Wojciecha, a które scenê œmierci œw. Stanis³awa. Uzasadnij swoje stanowisko,

formu³uj¹c co najmniej po trzy argumenty dla ka¿dego ze Ÿróde³.

ród³o G przedstawia:

.......................................................................................................................................................

Argumentacja:

1.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

background image

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

11

ród³o H przedstawia:

.......................................................................................................................................................

Argumentacja:

1.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie Ÿród³a I oraz wiedzy pozaŸród³owej

Zadanie 35. (8 pkt)

Podaj

cztery podobieñstwa i cztery ró¿nice miêdzy spraw¹ biskupa Stanis³awa a spraw¹

arcybiskupa Tomasza Becketa.

Podobieñstwa:

1.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Ró¿nice:

1.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

background image

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II -

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

12

Brudnopis


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Historia arkusz IIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony2
Historia arkusz IIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony (2)
Historia arkusz IIIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony wypracowanie5
Historia arkusz IIIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony wypracowanie
Historia arkusz IIIa (starozytnosc i sredniowiecze) poziom rozszerzony wypracowanie (2)
Historia arkusz III starożytność i średniowiecze kryteria
Historia arkusz II starożytność i średniowiecze kryteria
historia-papiestwo cesarstwo (2) , W I stuleciach średniowiecza poziom duchowieństwa pozostawiał wie
arkusz chemia maj 2012 poziom rozszerzony
Historia arkusz IIIb (czasy nowozytne do roku 1915) poziom rozszerzony wypracowanie6
Arkusz IIa poziom rozszerzony p Nieznany
Historia arkusz IIIc (wiek XIX i XX do roku 1991) poziom rozszerzony wypracowanie (2)
Historia arkusz II poziom rozszerzony

więcej podobnych podstron