1.

Moc czynna, bierna i pozorna w obwodach prądu jedno- i trójfazowego.

Moc czynna -

część mocy, którą odbiornik pobiera ze źródła i zamienia na pracę lub

ciepło. W układach jednofazowych moc czynną wyraża się wzorem:

natomiast w układach trójfazowych:

gdzie indeks f ozna

cza wartości fazowe (napięcie fazowe, prąd fazowy oraz kąt

pomiędzy napięciem i prądem fazowym). Jednostką mocy czynnej jest wat [W].

Moc bierna -

nie jest zamieniana na użyteczną pracę lub ciepło, wydziela się jedynie

na elementach reaktancyjnych (cewka, kondensator).

W układach jednofazowych

moc bierna wyrażana jest wzorem:

natomiast w układach trójfazowych:

gdzie indeks f ozna

cza wartości fazowe (napięcie fazowe, prąd fazowy oraz kąt

pomiędzy napięciem i prądem fazowym). Jednostką mocy biernej jest war [var].

Moc pozorna -

dla obwodów jednofazowych wyrażana wzorem:

natomiast dla obwodów prądu trójfazowego:

Jednostką mocy fizycznej jest woltamper

.

2.

Trójkąt mocy, poprawa współczynnika mocy.

Poprawa współczynnika mocy - zwana inaczej kompensacją mocy biernej. Poprawę
współczynnika mocy stosuje się w celu zmniejszenia poboru mocy biernej poprzez
równoległe wpięcie do układu kondensatora wydzielającego moc pojemnościową.
Pojemność kondensatora potrzebną do kompensacji można wyznaczyć ze wzoru:

3.

Metody pomiaru mocy w układach jednofazowych oraz trójfazowych trój- i
czteroprzewodowych, symetrycznych i niesymetrycznych.

Moc

mierzy

się

najczęściej

watomierzami

elektrodynamicznymi

lub

ferrodynamicznymi. Watomierz ma cztery zaciski -

dwa zaciski cewki prądowej oraz

dwa cewki napięciowej. Zaciski wejściowe cewek oznaczone są kropkami. Na
symbolu watomierza zaciski prądowe umieszczone są poziomo, natomiast
napięciowe pionowo. Ponownie jak w przypadku pomiaru mocy amperomierzem i

woltomierzem, wyróżnia się układ z poprawnym mierzeniem prądu oraz układ z
poprawnym mierzeniem napięcia.

4.

Budowa i działanie watomierza.

Wato

mierz elektrodynamiczny, który jest najczęściej stosowany, posiada dwie cewki -

nieruchomą cewkę prądową, o małej rezystancji oraz ruchomą cewkę napięciową, o
dużej rezystancji. Odchylenie wskazówki miernika jest proporcjonalne do wartości
średniej iloczynu natężenia prądu w cewce prądowej i napięciowej, iloczyn ten jest
proporcjonalny do

prądu w cewce prądowej, napięcia na cewce napięciowej i cosφ.

5.

Licznik energii czynnej prądu jednofazowego i trójfazowego.

Licznik jednofazowy ma cztery zaciski -

do zacisków 1 i 2 licznika podłączana jest

cewka prądowa, natomiast do zacisków 3 i 4 cewka napięciowa. Zaciski 1 i 3 łączone
są ze źródłem zasilającym, natomiast 2 i 4 z odbiornikiem.

Energię w układach trójfazowych mierzy się licznikami trójsystemowymi, w których
każda z faz wytwarza na wspólnej tarczy jeden moment napędowy, tak że na tarczę
działa suma momentów pochodzących od poszczególnych faz.