 | Pobierz cały dokument 1 Dzieje Zydow w Polsce Obszern Nieznany .pdf Rozmiar 514,3 KB |
WPROWADZENIE
Przez długi czas w swej historii Polska była krajem wielonarodowościowym. Jeszcze
do wybuchu II wojny światowej około 34% mieszkańców Polski nie było Polakami
(Tomaszewski, 1985 r.). Sytuacja ta zmieniła się po 1945 roku, kiedy okazało się, że w
granicach Polski mieszka zaledwie około 2,5% ludności o narodowości innej niż Polska
(Tomaszewski, 1991 r.). Był to oczywisty rezultat wojny.
W wyniku planowej hitlerowskiej eksterminacji narodu żydowskiego nacja ta zniknęła
niemal całkowicie z terenów Polski (z 3,5-milionowej społeczności pozostało około 300
tys. osób).
Nowe granice Polski po wojnie zostały "przesunięte" na zachód w stosunku do
położenia przed rokiem 1939. W ten sposób ziemie zamieszkałe częściowo przez
ludność polską znalazły się za wschodnią granicą państwa, zaś na terenach zachodnich i
północnych osiedlonych było dużo Niemców. Powojenna polityka ówczesnych władz
Polski, poprzez przesiedlenia ludności niemieckiej na zachód i ukraińskiej na wschód,
dążyła do utworzenia państwa będącego monolitem narodowościowym. Przez długie lata
uważano, iż problem mniejszości narodowych w Polsce już nie istnieje. Tymczasem
zmiany ustrojowe systemu politycznego pod koniec lat 80-tych wraz z demokratyzacją
życia przywróciły na światło dzienne niegdyś nie istniejący problem państwa
wielonarodowościowego. Stąd w ostatnich latach można zauważyć wyraźny wzrost
zainteresowania tą tematyką.
Społeczność żydowska, jako że przed II wojną światową stanowiła ponad 10% ogółu
mieszkańców Polski pozostawiła po sobie wiele różnorodnych obiektów zaliczanych do
dóbr kultury materialnej. Jednak z dawnej kilkutysięcznej liczby cmentarzy, synagog i
innych budynków służących żydowskiemu kultowi religijnemu, obecnie tylko nieznaczna
część przypomina to, czym była kiedyś. Zachowane obiekty nie mogą być traktowane w
żadnym wypadku jako w pełni reprezentatywne dla bujnie rozwiniętej przedwojennej
kultury materialnej Żydów.
Po nazistowskim wykorzenieniu każdego śladu żydowskiej egzystencji nastąpił prawie
50-letni okres zaniedbania, opuszczenia, a nawet dewastowania większości miejsc, w
których zdołały przetrwać obiekty często o dużej wartości historycznej i artystycznej.
Dopiero od kilku lat prowadzi się szczegółową inwentaryzację pozostałości kultury
materialnej Żydów, powstają liczne komitety i fundusze tak w kraju, jak i za granicą, które
chronią i odrestaurowywują te obiekty.
Z perspektywy kilkudziesięciu lat ślady bytności Żydów na ziemiach Polski mają dla
jednych zwiedzających wartość sentymentalną, dla innych zaś, głównie młodych Żydów,
są ciekawymi pamiątkami kultury żydowskiej w Polsce. Dla lokalnej społeczności mają
one duże znaczenie dydaktyczne, natomiast dla szeregu zainteresowanych mogą
stanowić atrakcją turystyczną.
1
| Pobierz cały dokument 1 Dzieje Zydow w Polsce Obszern Nieznany .pdf Rozmiar 514,3 KB |