Ciśnienie tętnicze

W momencie skurczu serca, kiedy porcja krwi wypychana jest z serca do aorty, w tętnicach panuje

najwyższe ciśnienie wynoszące zazwyczaj u zdrowego dorosłego człowieka od ok

. 90 do 135 mmHg

(zazwyczaj

110–130

); w chwili rozkurczu – jest najniższe, np. od ok

. 50 do 90 mmHg

(zazwyczaj

65–

80

). W praktyce medycznej, do oceny stanu zdrowia badanej osoby istotna jest wartość zarówno

ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego, toteż podawane są obie wartości, co zapisuje się np.

120/80 mmHg.

Ś

rednie ciśnienie tętnicze:

•

Dorosły:

o

120 mmHg – ciśn. skurczowe (SYS – Systole)

o

80 mmHg – ciśn. rozkurczowe (DIA – Diastole)

•

Dziecko (1–8 rok życia)

o

110 mmHg – ciśn. skurczowe (SYS – Systole)

o

75 mmHg – ciśn. rozkurczowe (DIA – Diastole)

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego [mm Hg]* wg PTNT** (2003)

Ciśnienie

skurczowe

(mmHg)

Ciśnienie

rozkurczowe

(mmHg)

Ciśnienie optymalne

< 120

< 80

Ciśnienie prawidłowe

120 - 129

80 - 84

Ciśnienie wysokie prawidłowe

130 - 139

85 - 89

Nadciśnienie stopień 1 - łagodne

140 - 159

90 - 99

Nadciśnienie stopień 2 - umiarkowane

160 - 179

100 - 109

Nadciśnienie stopień 3 - ciężkie

≥

180

≥

110

Nadciśnienie izolowane skurczowe

≥

140

< 90

Nadciśnienie izolowane rozkurczowe

< 140

≥

90

* Dotyczy osób nieprzyjmujących leków przeciwnadciśnieniowych; w przypadku gdy wartości ciśnienia skurczowego i ciśnienia

rozkurczowego należą do różnych kategorii, należy przyjąć kategorię wyższą

** PTNT - Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego

www.nadcisnienietetnicze.pl



 Co oznaczają pojęcia ciśnienie skurczowe i rozkurczowe?

Gdy mięsień sercowy kurczy się, aby wpompować krew do naczyń krwionośnych,
ciśnienie jest wyższe niż wówczas, gdy się rozkurcza. Wobec tego w trakcie każdego
uderzenia serca ciśnienie w naczyniach waha się pomiędzy górną i dolną wartością.
Górna wartość nazywana jest ciśnieniem tętniczym skurczowym, a dolna ciśnieniem
tętniczym rozkurczowym.



Czy ciśnienie tętnicze jest wartością stałą?

Wartości ciśnienia tętniczego nie są stale jednakowe. W nocy ciśnienie tętnicze jest
najczęściej nieco niższe niż w ciągu dnia.
Praca fizyczna lub stres psychiczny mogą zwiększyć wartości ciśnienia tętniczego w
ciągu kilku minut. Również wysoka temperatura otoczenia, chłód i ból mogą mieć
wpływ na ciśnienie tętnicze. U człowieka zdrowego ciśnienie tętnicze zwiększa się
jednak zawsze tylko na krótki czas, np. w trakcie wysiłku fizycznego, po czym
normalizuje się bardzo szybko.



Czy ciśnienie obniża się w nocy?

U większości ludzi występuje naturalny spadek ciśnienia w nocy związany ze
spadkiem aktywności i zmniejszonym pobudzeniem układu nerwowego. Taka sama
sytuacja występuje u większości chorych na nadciśnienie.
Istnieje jednak grupa chorych u których ciśnienie nie obniża się w nocy - może być to
związane z występowaniem zespołu bezdechu śródsennego (zaburzeń oddychania
podczas snu, głównie u otyłych mężczyzn w średnim i starszym wieku).
Brak nocnego obniżenia ciśnienia ma swoje konsekwencje w leczeniu nadciśnienia
przy pomocy leków. Osoby, u których ciśnienie tętnicze nie spada w nocy powinny
przyjmować leki o działaniu całodobowym lub przyjmować dodatkową dawkę leków
przed udaniem się na spoczynek.

Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi mierzone w gabinecie lekarskim jest niższe niż 140/90
mmHg (140 to ciśnienie skurczowe, 90 to rozkurczowe). Dla cukrzyków <130/80.

Dla samodzielnych pomiarów domowych granica ta jest niższa (efekt „białego fartucha” w
gabinecie lekarskim) i wynosi 135/85.

Ś

rednia ciśnienia w ciągu całej doby mierzona automatycznymi aparatami do całodobowej

oceny ciśnienia powinna być niższa niż 125/80.

Ciśnienie tętnicze krwi należy mierzyć na lewym ramieniu u osób praworęcznych, a na
prawym u leworęcznych. Pomiar ciśnienia powinien być wykonywany w wyciszonym
pomieszczeniu, w pozycji siedzącej lub leżącej, po co najmniej 5 minutowym odpoczynku
(po większych wysiłkach 15 minut). Ręka powinna być oparta na stole lub łóżku, nie
powinno się jej trzymać w powietrzu.

Ciśnienie tętnicze krwi należy mierzyć przy użyciu sprawnego (okresowo
kontrolowanego) ciśnieniomierza. Aby pomiar był prawidłowy trzeba stosować się do
wskazówek lekarza (najlepiej udać się do niego z zakupionym aparatem do pomiaru i

poprosić o przeszkolenie). Na pół godziny przed pomiarem nie powinno się pić kawy ani
palić tytoniu.