Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Wskazówki dla nauczyciela do „dobrej” rozmowy z rodzicami
•
Powiedz coś miłego o dziecku, pochwal za odrobienie zadania domowego lub wzorowe
zachowanie, pokaż pracę wykonaną samodzielnie przez dziecko. Daj do zrozumienia, że
dostrzegasz u niego mocne strony.
•
Porozmawiaj szczerze i z troską o trudnościach, które towarzyszą uczniowi w szkole
i w domu podczas nauki. Przedstaw problem na podstawie zeszytów i prac dziecka.
•
Porozmawiaj na temat sposobów radzenia sobie z trudnościami przez dziecko i rodziców
w domu.
•
Ustal wzajemne oczekiwania.
•
Pomóż rodzicom zrozumieć, na czym polega istota trudności dyslektycznych oraz jakie są
możliwe sposoby udzielania pomocy.
•
Jeśli trudności w uczeniu są poważne, rozważ z rodzicami możliwość rozpoznania proble-
mu w poradni psychologiczno-pedagogicznej, przedstaw korzyści kompetentnej diagno-
zy. Podaj kontakt do poradni.
•
Przedstaw formy pomocy, na które dziecko może liczyć w szkole, również podczas egza-
minu.
•
Wyjaśnij, na czym polegają zajęcia korekcyjno-kompensacyjne i jaki jest ich cel.
•
Zaproponuj rodzicom i dziecku zawarcie kontraktu dotyczącego dobrej współpracy, po-
mocnego w osiągnięciu przez dziecko sukcesu szkolnego.
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Drogi Rodzicu!
Jeśli u Twojego dziecka rozpoznano ryzyko dysleksji lub dysleksję rozwojową, nie zamartwiaj
się i nie załamuj rąk. Musisz uzmysłowić sobie, że Twoje dziecko nie jest wyjątkiem. Wielu
uczniów ma dysleksję — w każdej klasie znajduje się ich kilku. Często są to dzieci zdolne, wy-
kazujące się ponadprzeciętnym poziomem wiedzy ogólnej, a w wielu dziedzinach odznacza-
ją się nawet szczególnymi zdolnościami i umiejętnościami. Potrafią na przykład świetnie się
wypowiadać, zabierać głos w dyskusji. Mają również talenty: pięknie rysują, świetnie odgry-
wają role w dramie i w przedstawieniach teatralnych, doskonale znają się na obsłudze kom-
putera, mogą być znakomitymi sportowcami. Odnoszą sukcesy w naukach ścisłych, przyrod-
niczych, informatyce albo mają nietypowe zainteresowania, które nie zawsze są doceniane
przez dorosłych, na przykład wszystko wiedzą o dinozaurach lub o kaktusach, rysują komiksy
i karykatury, grają na perkusji (często zaczynając od garnków), kolekcjonują osobliwe przedmio-
ty, na przykład bilety. Takie uzdolnienia i zainteresowania często pomagają dziecku kompenso-
wać problemy w nauce.
Czasami Twoje dziecko dodatkowo może być nieśmiałe, wtedy czuje się zagubione i onieśmie-
lone wśród rówieśników. Co ciekawe, dziecko dyslektyczne może wyróżniać się zmiennością po-
ziomu aktywności w zależności od sytuacji, w której uczestniczy. Jeśli lubi mówić, to w sytuacji
gdy angażuje tę umiejętność (na przykład podczas dyskusji), staje się ożywione i bystre, a także
ciekawe i badawcze. Natomiast jego poziom mobilizacji zmniejsza się wtedy, gdy wykonuje za-
dania oparte na czytaniu i pisaniu, ponieważ sprawia mu to trudność.
Czy wiesz, że dziecko z dysleksją, aby uzyskać ten sam rezultat co dziecko bez dysleksji, wkłada
kilka razy więcej wysiłku w wykonanie zadania? Taka sytuacja powoduje, że Twoje dziecko
może być często bardzo zmęczone, a nawet sfrustrowane. Może na przykład wykazywać nie-
chęć do czynnego uczestniczenia w zajęciach. Szybko obniżająca się motywacja i samoocena
czasami prowadzą do demonstrowania prowokującego zachowania. Dziecko może zacząć od-
grywać różne role, na przykład dowcipnisia czy żartownisia, aby ukrywać swoje niepowodzenia
lub „męczyduszy” albo „kozła ofiarnego”, by szukać zwolnienia od nauki. Może także w Tobie
szukać wsparcia, byś je z tego wysiłku zwolnił lub usprawiedliwił przed nauczycielem, aby na-
uczyciel „dał twojemu dziecku święty spokój”.
Choć dysleksję należy postrzegać jako problem całego życia, to jednak trudności dziecka nie
muszą prowadzić do porażki. Każde dziecko, to z dysleksją również, może odnieść sukces. Ono
także może uczyć się z powodzeniem, osiągając bardzo dobre wyniki. W przyszłości ma szansę
studiowania na wymarzonej uczelni pod warunkiem, że Ty, Drogi Rodzicu, wesprzesz dziecko
troskliwą uwagą i pomożesz mu pokonać ten problem. Musisz wiedzieć, że dysleksja nie ustę-
puje samoistnie. Nie możesz liczyć na to, że dziecko wyrośnie z problemu, wręcz przeciwnie,
problem może rosnąć wraz z Twoim dzieckiem, jeśli mu nie pomożesz. Terapia pedagogiczna
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
nie jest lekarstwem zapewniającym ustąpienie objawów raz na zawsze. To długotrwały proces,
którego skuteczność zależy od systematyczności, wytrwałości w pracy i właściwego postępowa-
nia. Pamiętaj, że dziecko z dysleksji musi się uczyć innymi sposobami i więcej niż jego rówie-
śnicy bez dysleksji.
Wytworzenie w sobie gotowości do pomocy dziecku jest pierwszym krokiem w kierunku przeciw-
działania trudnościom. Nie wolno zatem myśleć i mówić: „To się nie powiedzie. To za trudne dla
mnie”. Musisz uwierzyć w swoje dziecko i w siebie. Zapoznaj się z metodami pracy, technikami
i stylami uczenia się osób z dysleksją. Naucz swoje dziecko gospodarować własnym czasem
oraz radzić sobie z trudnymi sytuacjami. Rodzicu, ufaj swojemu dziecku i wsłuchuj się w jego
codzienne przeżycia. Naucz go rozpoznawania stanów emocjonalnych i mówienia o własnych
uczuciach, aby rozumiało swój wewnętrzny świat oraz potrafiło komunikować swoje potrzeby.
Drogi Rodzicu, pamiętaj, że systematyczna współpraca z nauczycielem działa na korzyść dziec-
ka. Wymagania wobec dzieci z dysleksją powinny być takie same w domu i w szkole.
Z życzeniami sukcesu
Specjalistki terapii pedagogicznej
posiadające wieloletnią praktykę w pracy
z uczniami z dysleksją rozwojową
Małgorzata Rożyńska i Izabela Mańkowska
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Dzienniczek „złotych myśli” dla rodziców
Co trzeba i należy czynić?
•
dostrzegać i chwalić wszystkie, choćby najmniejsze osiągnięcia dziecka,
•
dawać dziecku możliwość wykonania różnych zadań, pełnienia ról,
•
zapewnić dziecku pomoc w domu i w szkole,
•
zachęcić dziecko do udziału w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych,
•
współpracować z nauczycielami uczącymi dziecko,
•
włączyć się osobiście do systematycznej pracy z dzieckiem w domu,
•
wspomagać rozwój dziecka — dużo rozmawiać, wspólnie rysować, uczyć rymowanek
i krótkich piosenek, wierszyków, zachęcać do budowania z klocków, do układania puzzli,
czytać razem z dzieckiem książki,
•
rozwijać wrodzone talenty i zainteresowania swojego dziecka,
•
pomagać dziecku w osiąganiu celów i odnoszeniu sukcesów,
•
wspierać dziecko w prezentowaniu jego umiejętności i zdolności, na przykład przed inny-
mi członkami rodziny (jeśli dziecko ma taką potrzebę),
•
okazywać dziecku zainteresowanie i troskę,
•
informować dziecko o sprawach, które go dotyczą.
Czego należy się wystrzegać?
•
głośnego komentowania jego trudności (narzekania, ile sprawia problemów),
•
stwarzania sytuacji rywalizacji wśród rodzeństwa,
•
wyręczania dziecka,
•
podsuwania mu gotowych rozwiązań i podpowiedzi,
TAK!
NIE!
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
•
„etykietowania” dziecka — nie powinno się mówić „dyslektyk”, lecz „uczeń z dysleksją”
lub „uczeń dyslektyczny”,
•
traktowania dziecka z dysleksją jak chorego, czy leniwego — nie wolno mówić o nim „zdol-
ny leń”,
•
„mobilizowania” dziecka do nauki karą lub groźbą, że otrzyma złe oceny albo krytyką czy
kpiną,
•
straszenia szkołą, nauczycielem: „Zobaczysz, nie zdasz, będziesz siedzieć w pierwszej klasie
za karę, aż zaczniesz czytać”, „Wszyscy będą się z ciebie śmiać, jak usłyszą twoje dukanie”,
„Jak nie będziesz ćwiczyć czytania, to za karę pani nie zabierze cię na klasową wycieczkę”,
•
deprecjonowania starań i aktualnych umiejętności dziecka: „Piszesz jak kura pazurem, na
pewno najgorzej w klasie”, „Ciągle ci nie wychodzi, bo jesteś leniem”, „Ładnie napisałeś, ale
mogłeś lepiej”,
•
porównywania osiągnięć, postępów dziecka z dokonaniami rodzeństwa i innych dzieci
z klasy: „Wszyscy już czytają, tylko ty jeszcze nie umiesz”, „Magda ładniej pisze niż ty”,
„Mogłabyś choć raz tak ładnie narysować jak twój brat”.
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Organizowanie otoczenia sprzyjającego uczeniu się dziecka z dysleksją
1
•
Wdrażamy porządek i stały rozkład dnia (ta sama pora wstawania,
spożywania posiłków, wykonywania obowiązków, kładzenia się spać).
Dziecku daje to poczucie spokoju i ładu. Jego organizm, zwłaszcza
układ nerwowy, ma czas na regenerację.
•
Planujemy z wyprzedzeniem wszystkie sprawy dodatkowe (poza rozkładem
dnia), w których dziecko będzie uczestniczyć.
•
Dyskretnie przypominamy dziecku o jego obowiązkach.
•
Dajemy dziecku czas na odpoczynek po szkole, lecz odrabianie lekcji powinno się odbywać
po niezbyt długiej przerwie. Tuż przed rozpoczęciem pracy niech wykona kilka ćwiczeń
ruchowych przy muzyce.
•
Stwarzamy dziecku warunki do dobrej koncentracji uwagi podczas odrabiania lekcji. Trze-
ba ograniczyć silne bodźce, czyli unikać głośnej muzyki, włączonego telewizora, radia,
głośnego rozmawiania itp. Wokół stołu do odrabiania lekcji nie eksponujemy obrazków,
maskotek, zabawek, by nie rozpraszać dziecka.
•
Ograniczamy dziecku oglądanie telewizji i granie w gry komputerowe. Zajęcia te powinny
się odbywać we wcześniej zaplanowanym czasie i być traktowane jako nagroda (dozowa-
na w ścisłych granicach czasowych). W zamian bardzo wskazane jest wyjście z dzieckiem
na spacer lub udział raz w tygodniu w zajęciach rozwijających zainteresowania.
•
Dostosowujemy tempo nauki do możliwości psychofizycznych dziecka.
•
Zapewniamy dziecku spokojne miejsce do odpoczynku i zabawy.
•
Uczymy dziecko relaksacji.
•
Pilnujemy, aby dziecko, przystępując do nauki, nie było głodne ani spragnione
•
Dbamy o prawidłową dietę, bogatą w białko i witaminy.
1 Na podstawie M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Przykładowe ćwiczenia z wykorzystaniem muzyki relaksacyjnej
•
Malowanie pędzlem wybranych elementów najpierw na dużej, a potem
na małej płaszczyźnie (można również malować pędzlami oburącz).
Malując, dziecko może w rytmiczny sposób wymawiać rymowanki.
Ćwiczenie to reguluje napięcie dużych grup mięśniowych i nadgarst-
ka. Przy malowaniu oburącz dodatkowo ćwiczymy koordynację.
•
Rysowanie oburącz kredą lub kredkami obrazków z wy-
obraźni. Dziecko może regulować napięcie mięśni ręki,
najpierw bardzo lekko przyciskając kredki, potem kil-
kakrotnie — bardzo mocno, a następnie — średnio (czyli
inaczej niż za pierwszym i drugim razem). To doskonałe
ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej regulujące
napięcie mięśni.
•
Rysowanie palcem po plecach: dziecko rodzicowi i rodzic dziecku.
•
Dozowanie zróżnicowanego dotyku na całym ciele. Można wykorzystać stymulację przez
oklepywanie, głaskanie, uciskanie czy lekkie szczypanie. Ćwiczenia są znakomitymi zaba-
wami kształtowania wrażliwości na dotyk.
•
Wsłuchiwanie się w odgłosy przyrody lub słuchanie muzyki, połączone z równomiernym
oddychaniem. To ćwiczenia wrażliwości i pamięci słuchowej.
•
Ilustracja ruchowa melodii. Dziecko, wykorzystując własną inwencję, ilustruje ciałem
słuchaną muzykę. Ruchy powinny być płynne. To doskonałe ćwiczenie koordynacji słu-
chowo-wzrokowo-ruchowej.
•
Słuchanie piosenek. Dziecko słucha lub śpiewa piosenkę siedząc na dmuchanej piłce,
w hamaku, w kołysce lub na miękkim wałku (ćwiczenie stymulujące układ przedsionko-
wy).
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Łańcuchowa Metoda Skojarzeń (ŁMS)
Łańcuchową Metodę Skojarzeń z powo-
dzeniem można wykorzystać do zapamię-
tania trudnych ortograficznie wyrazów,
tworząc opowiadania do listy takich wy-
razów. W zależności od wieku, zaangażowania, indywidualnych możliwości lista wyrazów
może być krótsza bądź dłuższa. Zazwyczaj młodsi uczniowie tworzą opowiadania do mak-
symalnie sześciu wyrazów a starsi dochodzą do dziesięciu wyrazów z daną trudnością orto-
graficzną. Oto konkretny przykład: z listy wyrazów przeznaczonych do opracowania można
wybrać wspólnie z dzieckiem 5 wyrazów do zapamiętania. Są to: Andrzej, rzeka, burza, ma-
rzenie, korzeń. Dziecko kładzie się wygodnie na dywanie. Może zamknąć oczy. Wizualizu-
je tworzone przez rodzica opowiadanie, w których pojawiają się zgromadzone wyrazy. Po
wysłuchaniu treści, dziecko siada naprzeciw rodzica
i powtarza zapamiętane opowiadanie. Przypomina
sobie jednocześnie, jakie wyrazy z trudnością orto-
graficzną tam wystąpiły. Następnie siada przy biur-
ku, otwiera osobisty słowniczek ortograficzny, rysuje
skojarzenia wywołane wysłuchanym opowiadaniem,
a potem zapisuje wyrazy w takiej kolejności, w jakiej
wystąpiły w opowiadaniu. Poniżej przykład takiego
osobistego słowniczka.
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
Kilkanaście pomysłów na to, co robić, aby dziecko polubiło czytanie
2
Drogi Rodzicu, musisz wiedzieć, że CZYTANIA można nauczyć
się tylko przez CZYTANIE. Tę oczywistą prawdę nie zawsze
sobie uzmysławiamy. Proszę, przemyśl, w jaki sposób Twoje
dziecko jest zachęcane i wdrażane do czytania i do obcowania
z książką.
•
Własnym przykładem pokazuję dziecku, że czytanie sprawia
mi przyjemność i jest to ważna czynność w codziennym roz-
kładzie dnia. Dziecko widzi, że czytam systematycznie. Sta-
ram się przeczytać codziennie choćby kilka stron książki.
•
Zapewniam dziecku kontakt z książkami od najmłodszych lat. Dbam o to, by w domu były
książki dla dziecka odpowiednie do jego wieku.
•
Pomagam dziecku rozumieć rysunki w książkach, zachęcam do mówienia, co dzieje się na
obrazku. Już od wieku przedszkolnego zachęcam je, aby opowiedziało obrazek i usłyszany
tekst oraz podało swoją interpretację.
•
Pomagam dziecku zrozumieć, na czym polega czytanie przez uważne obserwowanie
i pokazywanie paluszkiem linijek tekstu czy podpisów do obrazków.
•
Codziennie przez około 20—30 minut czytam dziecku książkę, by je przygotować do uważ-
nego uczestniczenia w zajęciach w pierwszej klasie.
•
W trakcie czytania rozmawiam z dzieckiem o przeczytanym fragmencie książki — spraw-
dzam, czy dobrze zrozumiało treść i słownictwo, zachęcam do zadawania pytań na temat
treści, wyjaśniam niezrozumiałe słowa, pojęcia i w ten sposób rozwijam jego myślenie.
•
Zwracam uwagę dziecka na ilustracje, ich związek z treścią i proponuję, aby samodzielnie
ilustrowało czytaną mu aktualnie książkę według swoich pomysłów i wyobraźni. Zachę-
cam je, aby wyrażało swoje emocje, interpretując treść, ilustrując przeczytany tekst.
•
Razem z dzieckiem odgrywam role bohaterów przeczytanego fragmentu książki, wyko-
rzystując do tego maskotki lub pacynki. Tego rodzaju zabawy mają znaczenie psychotera-
peutyczne, służą odreagowaniu przeżytych emocji.
2 M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007, s. 126—134.
Moduł 3 — klasy I—III www.akademiaortograffiti.pl
DOBRE PRAKTYKI
•
W trakcie czytania zachęcam dziecko do opowiedzenia dalszego ciągu historyjki, aby wzbu-
dzić w nim chęć do dalszej lektury oraz sprawdzenia, czy jego przewidywania się sprawdzą.
•
Zachęcam dziecko do uczenia się na pamięć krótkich wierszyków i rymowanek, a także
pomagam mu je zapamiętać przez powtarzanie w różnych sytuacjach, na przykład na
spacerze.
•
Uczę dziecko szacunku do książki — wspólnie sprawdzamy czystość rąk przed wzięciem
książki, używamy ładnej zakładki, zawsze odkładamy książkę na półkę itp. Książkę trak-
tujemy jak naszego „dobrego przyjaciela”.
•
Zwracam uwagę na to, czym dziecko szczególnie się interesuje, na przykład zwierzętami,
sportem, fantastyką, aby do jego pasji dobrać odpowiednią literaturę.
•
Zapoznaję dziecko z miejscami, gdzie można książkę lub czasopismo dla dzieci wypoży-
czyć bądź kupić. Wyjaśniam w ciekawy sposób, jak powstaje książka.
•
Wskazuję dziecku korzyści z czytania — poznawanie ciekawostek, poszukiwanie informa-
cji, sposób na ciekawe spędzenie wolnego czasu.
•
Zachęcam dziecko do czytania książek innym — młodszemu rodzeństwu, dziadkom.
•
Zachęcam dziecko do tworzenia własnych opowiadań, wierszyków i ilustracji, oferuję po-
moc w zapisywaniu wymyślonej treści.
•
Ukazuję dziecku, że umiejętność czytania jest niezbędna w codziennych sytuacjach. Po-
kazuję dziecku: przepis na zrobienie kisielu lub ciasta, rozkład jazdy pociągu w Internecie,
nazwiska i numery telefonu do znajomych w telefonie, przepis prania z metki na sweter-
ku, datę i imiona z kalendarza itp.
•
Sukcesywnie zapoznaję dziecko ze słownictwem dotyczącym książki (wprowadzam takie
słowa jak: tytuł, autor, spis treści, numer strony, ilustrator, rozdział, bohater).
•
W miarę dorastania dziecka pokazuję mu różne formy publikacji: czasopisma, słowniki,
leksykony, encyklopedie, mówiąc o ich przeznaczeniu i sposobie korzystania. Uświada-
miam mu, że w niektórych wyszukuje się tylko potrzebne informacje, a inne czytamy „od
deski do deski”.
•
Zaznajamiam dziecko, w jaki sposób i gdzie poszukiwać potrzebnych informacji w publi-
kacjach książkowych oraz w Internecie.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron