1

2004

e.projekty

projekt

instalacji odgromowej budynku
mieszkalnego

W niniejszym opracowaniu

zostanie zademonstrowany

uproszczony projekt instalacji

odgromowej budynku mieszkalnego

o kszta³cie odbiegaj¹cym

od przyjêtych standardów,

a coraz czêœciej spotykanym

w ró¿nych czêœciach kraju.

W

obecnej chwili obowi¹zuj¹ dwie normy ochrony odgro-
mowej obiektów budowlanych: PN-86/E 05003/01
oraz PN-IEC 61024. Szczegó³owe wytyczne dotycz¹-

ce projektowania instalacji odgromowej s¹ zawarte w normie
PN-IEC 61024-1-2 Zasady ogólne. Przewodnik B. Projektowanie,
monta¿, konserwacja i sprawdzanie urz¹dzeñ piorunowych. Zgo-
dnie z komentarzem do normy PN-IEC 61024 -1, wydanym przez
NKP 55 w dniu 15.11.2002 w/w norma nie zastêpuje normy PN-
86/E 05003/01, a zatem w niniejszym uproszczonym projekcie
instalacji odgromowej, dla oceny wskaŸnika zagro¿enia, zosta³a
wykorzystana norma PN-86/E 05003/01. Zgodnie z t¹ norm¹
wskaŸnik zagro¿enia piorunowego nale¿y wyznaczyæ z poni¿szej
zale¿noœci:

W = n · m · N · A · R(Z+k)

Dla oceny zagro¿enia nale¿y przyj¹æ nastêpuj¹ce wartoœci

wskaŸnika W:

W < 5 · 10

-5

– zagro¿enie ma³e, ochrona zbêdna;

5 · 10

-5

< W < 10

-4

– zagro¿enie œrednie, ochrona zalecana;

W > 10

–4

– zagro¿enie du¿e, ochrona wymagana;

gdzie :
n N = 2,5

·

10

–6

m

2

– gêstoœæ powierzchniowa wy³adowañ dla

szerokoœci geograficznej poni¿ej 51° 31’ (dla pozosta³ych czê-
œci kraju N =1,8

·

10

–6

m

2

);

n A = S = 4

·

l

·

h + 50 · h

2

– powierzchnia równowa¿na;

n S = 192 – powierzchnia zajmowana przez obiekt [m

2

];

n L = 32 – d³ugoœæ poziomego obrysu obiektu [m];
n h = 15 РwysokoϾ obiektu [m];
n n = 1 – przewidywana liczba osób na 1/10 m

2

(przewidywa-

na liczba osób);

n m = 1 – obiekt wolnostoj¹cy (po³o¿enie obiektu);
n R = 0,1 – obiekt mieszkalny (rodzaj obiektu);
n Z = 0,01 – wyposa¿enie typowe dla obiektów mieszkalnych

(wyposa¿enie obiektu);

n k = 0,01 – pokrycie dachu z materia³ów trudno palnych (kon-

strukcja obiektu).

W= 1

·

1

·

2,5

·

10

–6

·

15282

·

0,1(0,01+0,01)

≅

≅

7,64

·

10

–5

> 5

·

10

–5

Zatem zgodnie z PN-86/E 05003/01 ochrona jest zalecana.
Jako uziemienie nale¿y zastosowaæ uziom otokowy.
RezystywnoϾ gruntu w miejscu posadowienia obiektu zmierzona
metod¹ czteroelektrodow¹ wynosi

ρ

= 300

Ω

m. Zatem rezystan-

cja uziomu otokowego wyniesie:

gdzie:
A – powierzchnia objêta uziomem otokowym [m

2

]

ρ

РrezystywnoϾ gruntu [

Ω

m]

R

A

R

A

l

m

=

⋅

=

⋅

≅

<

=

=

=

>

=

0 6

0 6 300

192

12 99

30

192

3 14

7 82

5

,

,

,

,

,

min

ρ

π

Ω

Ω

mgr in¿. Julian Wiatr

2

e.projekty

2004

Uzyskany wynik pozwala wyci¹gn¹æ wniosek, ¿e projektowa-

ny uziom otokowy jest wystarczaj¹cy (zastêpczy promieñ po-
wierzchni objêtej uziomem otokowym jest wiêkszy od wymaganej
minimalnej d³ugoœci, okreœlonej przez wykres l = f(

ρ

) zamieszczo-

ny w PN-IEC 61024-1, dla rezystywnoœci gruntu wystêpuj¹cej
w miejscu posadowienia budynku).

Uziom nale¿y wykonaæ jako otokowy taœm¹ FeZn 30×5 uk³a-

dan¹ w wykopie o g³êbokoœci 0,6 m, w odleg³oœci 1 m od obry-
su fundamentu budynku. Do uziomu nale¿y do³¹czyæ przewody ³¹-
cz¹ce zacisk kontrolny, zainstalowany na wysokoœci 1,2 m nad
ziemi¹, w miejscach prowadzenia przewodów odprowadzaj¹cych
oraz g³ówn¹ szynê wyrównania potencja³ów, zainstalowan¹ w bu-
dynku. Przewody ³¹cz¹ce nale¿y wykonaæ z taœmy FeZn 30×5.
Wszelkie po³¹czenia z uziomem otokowym trzeba wykonaæ przez
spawanie. Po³¹czenia spawane trzeba zabezpieczyæ przed koro-
zj¹. Na uziomie otokowym w miejscach wskazanych
na mapie geodezyjnej trzeba na³o¿yæ rurê BE

φ

75,

któr¹ na koñcach powinno siê uszczelniæ od przedo-
stawania siê wody. Wszystkie zwody oraz przewody
odprowadzaj¹ce powinno wykonaæ siê przewodem
Cu

φ

8. Przewody odprowadzaj¹ce nale¿y mocowaæ

bezpoœrednio do œcian zewnêtrznych uchwytami,
z zachowaniem odstêpów nie wiêkszych jak 1 m
i wprowadziæ na zaciski kontrolne. Do monta¿u in-
stalacji odgromowej trzeba stosowaæ osprzêt posia-
daj¹cy atest i dopuszczony do stosowania w budow-
nictwie. Monta¿ oraz sprawdzenia powykonawcze
nale¿y wykonaæ zgodnie z zaleceniami PN-IEC
61024 – 1-2 oraz do³¹czonym do niej przewodni-
kiem B.

Powy¿sze opracowanie jest opracowaniem upro-

szczonym, a wiêc zosta³o pozbawione wykazu ma-
teria³ów niezbêdnych do wykonania projektowanej
instalacji odgromowej. Lokalizacjê obiektu przedsta-
wia mapa geodezyjna w skali 1:500, plan zwodów
i uproszczony widok budynku przedstawiaj¹ za³¹-
czone rysunki. Podczas projektowania ochrony od-
gromowej nale¿y równie¿ mieæ œwiadomoœæ koniecz-
noœci zaprojektowania ochrony przepiêciowej w in-
stalacji odbiorczej budynku.

literatura

1. PN-86/E 05003/01: Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady

ogólne.

2. PN-IEC 61024-1: Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady

ogólne. Wybór poziomów ochrony dla urz¹dzeñ piorunochronnych.

3. PN-IEC 61024-1-2: Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady

ogólne. Przewodnik B – Projektowanie, monta¿, konserwacja, sprawdze-
nie urz¹dzeñ piorunochronnych.

4. Interpretacja postanowieñ normy serii PN-86-92/E 05003 i serii PN-IEC

61024 wg Decyzji NKP 55, Warszawa 15.11.2002 (www.ochrona.net.pl).

5. A. Sowa, Ochrona odgromowa i przepiêciowa.

6. M. £oboda, Uziemienia w ochronie odgromowej, elektro.info 6 / 2002.

7. Nowoœci w instalacjach odgromowych i elektrycznych, Materia³y konferen-

cyjne SEP, Bielsko Bia³a, maj 2002.

8. Warsztaty pracy projektanta konstrukcji, materia³y konferencyjne, XVIII

Ogólnopolska Konferencja, Ustroñ, marzec 2003.

Rys. Budynek mieszkalny

Rys. Uproszczony widok budynku

Rys. Plan siatki zwodów

i przewodów odprowadzaj¹cych

3

2004

e.projekty

Rys. Uproszczony widok budynku

4

e.projekty

2004

Rys. Plan siatki zwodów i przewodów odprowadzaj¹cych

5

2004

e.projekty

Rys.

Budynek mieszkalny