BUDOWA I FIZJOLOGIA MIĘŚNI

SZKIELETOWYCH

UKŁAD MIĘŚNIOWY

TKANKA MIĘŚNIOWA

Prążkowana

szkieletowa

• Buduje mięśnie

szkieletowe

Prążkowana

sercowa

• Buduje serce

Gładka

• współtworzy ściany

narządów i naczyń
krwionośnych oraz
limfatycznych, przewodu
pokarmowego, skórę

Tkanka mięśniowa to zbiór komórek zdolnych do skurczu i rozkurczu

UKŁAD MIĘŚNIOWY

TKANKA MIĘŚNIOWA PRĄŻKOWANA SZKIELETOWA

 buduje mięśnie szkieletowe

 składa się z bardzo długich, wielojądrzastych komórek

 występuje poprzeczne prążkowanie



skurcz i rozkurcz jest czynnością dowolną

(zależy od naszej woli)

UKŁAD MIĘŚNIOWY

TKANKA MIĘŚNIOWA PRĄŻKOWANA SERCOWA

 buduje serce

 komórki tej tkanki tworzą widlasto rozgałęzioną przestrzenna sieć w okach, której

znajdują się naczynia krwionośne

 komórki zawierają 1-2 jądra komórkowe

 występuje poprzeczne prążkowanie

 skurcz NIEzależny od naszej woli

UKŁAD MIĘŚNIOWY

TKANKA MIĘŚNIOWA GŁADKA

 współtworzy ściany narządów i naczyń krwionośnych oraz limfatycznych,

przewodu pokarmowego, skórę

 budują ja komórki w kształcie wrzeciona zawierające jedno jądro komórkowe

 nie występuje poprzeczne prążkowanie

 skurcz NIE zależy od naszej woli

UKŁAD MIĘŚNIOWY

MIĘŚNIE SZKIELETOWE

MIĘSIEŃ zbudowany jest z BRZUŚCA ( skupienie włókien

mięśniowych zawierających czerwony barwnik –
mioglobinę) i ŚCIĘGNA (tkanka łączna włóknista)

BRZUSIEC zbudowany jest z WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH

(komórki), a te z kolei z:

MIOFIBRYLI (włókienka kurczliwe) i
MIOFILAMENTÓW: (grube - miozyna i cienkie - aktyna)

UKŁAD

MIĘŚNIOWY

BUDOWA MIĘŚNIA

UKŁAD MIĘŚNIOWY

BUDOWA MIĘŚNIA

Cechą specyficzną komórek

mięśniowych jest swoista

organizacja białek kurczliwych

oraz innych białek w tzw.

aparat kurczliwy

W komórkach mięśni
poprzecznie prążkowanych
jednostką strukturalną aparatu
kurczliwego jest

SARKOMER

UKŁAD MIĘŚNIOWY

POŁĄCZENIE MIĘSIEŃ-NEURON

UKŁAD MIĘŚNIOWY

POŁĄCZENIE MIĘSIEŃ-NEURON

UKŁAD MIĘŚNIOWY

ROLA AKTYNY I MIOZYNY

przyłączenie Ca

2+

do troponiny uwalnia miejsca wiązania dla miozyny

Kompleks troponiny i tropomiozyny
blokuje dostęp główek miozyny do aktyny

FILAMENT AKTYNOWY

TROPONINA

TROPOMIOZYNA

Ca

2+

Szybkie zwiększenie stężenia Ca

2+

w cytoplazmie spowodowane
otwarciem kanałów wapniowych
w retikulum sarkoplazmatycznym

Główka miozyny hydrolizuje
dołączony ATP do ADP i P

i

,

przytrzymując na razie oba
produkty reakcji

Główka miozyny wytwarza
mostek z sąsiednią
cząsteczką aktyny

Aktyna zapewnia uwolnienie P

i

, a krótko potem również ADP

– allosteryczne napięcie główki miozyny wywołuje zmianę
konformacji, co indukuje impuls siły (jak uderzenie wiosła)

Na skutek przyłączenia ATP
główka miozyny uwalnia się
od aktyny

UKŁAD MIĘŚNIOWY -

SKURCZ MIĘŚNIA

Kompleks troponiny i
tropomiozyny blokuje dostęp
główek miozyny do aktyny

Przyłączenie Ca

2+

do troponiny uwalnia

miejsca wiązania dla miozyny

FILAMENT AKTYNOWY

TROPONINA

TROPOMIOZYNA

miejsce wiązania miozyny

Ca

2+

1. Przekazanie bodźca (płytka motoryczna)

2. Wprowadzenie bodźca w głąb włókna (kanaliki T)

3. Zmiana kształtu białka wrażliwego na bodziec
(zmian potencjału błony) w błonie kanalika T

4. Mechaniczne otwarcie kanałów wapniowych w
błonie cysterny brzeżnej

5. Wzrost poziomu jonów Ca

2+

w cytoplazmie (czyli

także w otoczeniu miofilamentów)

UKŁAD MIĘŚNIOWY

REAKCJA WŁÓKNA MINIOWEGO NA BODZIEC NERWOWY

błona kanalika T

bodziec

Błona cysterny
brzeżnej

kanał wapniowy

UKŁAD MIĘŚNIOWY

SKURCZ MIĘŚNIA

UKŁAD MIĘŚNIOWY

CYKL SKURCZU I

RELAKSACJI

UKŁAD MIĘŚNIOWY

PRZEMIANY ENERGETYCZNE

O

2

dostępny

O

2

niedostępny

Oddychanie komórkowe

Fermentacja

Energia z fosforanu

kreatyny

Glukoza

Pirogronian

Mleczan

Kreatyna

Fosforan

kreatyny

Rozpoczęcie skurczu mięśnia

Kontynuacja skurczu mięśnia

Fosforan

kreatyny

Kreatyna

UKŁAD MIĘŚNIOWY

SKURCZ I ROZKURCZ

Typy włókien miniowych szkieletowych:
• czerwone (typ I)
• porednie (typ IIa)
• białe (typ IIb)

Włókna białe

: większa średnica, mniej mioglobiny i mitochondriów, węższe

linie Z, b. szybki skurcz, szybkie zmęczenie

Włókna czerwone

: mniejsza średnica, więcej mioglobiny i mitochondriów,

szersze linie Z, wolniejszy skurcz, bardziej odporne na zmęczenie

UKŁAD MIĘŚNIOWY

TYPY WŁÓKIEN MINIOWYCH SZKIELETOWYCH

UKŁAD MIĘŚNIOWY

ANTAGONIZM PRACY MIĘŚNI SZKIELETOWYCH