Mejoza

1

Mejoza

Mejoza – schemat.

Mejoza, skrót: R! (R – od redukcji) –

proces podziału redukcyjnego jądra

komórkowego, z którego powstają 4 jądra o

połowie chromosomów (po jednym z każdej

pary) komórki macierzystej. Podziałowi

mejotycznemu ulegają komórki

generatywne zwierząt oraz niektóre komórki

somatyczne roślin (komórki macierzyste

zarodników). W przypadku królestwa

protista wyróżnia się 2 rodzaje mejozy:

mejozę pregamiczną (poprzedzającą

powstanie gamet) oraz mejozę postgamiczną

(następującą po powstaniu gamet). Podczas

mejozy zachodzą dwa sprzężone ze sobą

podziały:

• I podział mejotyczny (mejoza I – podział redukcyjny)

• II podział mejotyczny (mejoza II – podział zachowawczy, czyli ekwacyjny; przebieg podobny jak w mitozie)

Pomiędzy chromatydami skoniugowanych chromosomów następuje wymiana krótkich odcinków DNA, czyli

crossing-over. Miejsca wymiany materiału genetycznego widoczne są jako węzły zwane chiazmami. Kompleks

synaptemalny jest zwarty. Dosyntetyzowywane równe jest 0,3% DNA.

Przebieg mejozy I

Profaza I

Wykształcenie się włókienka podziałowego (kariokinetycznego); kondensacja chromatyny do chromosomów jest

długa i składa się z 5 stadiów:

• leptoten – chromosomy wyodrębniają się jako pojedyncze cienkie nici

• zygoten – chromosomy homologiczne układają się w pary (koniugują ze sobą), tworząc biwalenty; liczba

biwalentów stanowi połowę liczby chromosomów z leptotenu

Na tym etapie kończy się mejoza u ssaków niepłodnych, np. u muła ze względu na brak chromosomów

homologicznych (jest on krzyżówką międzygatunkową).

• pachyten – chromosomy skręcają się i grubieją; - tworzą się tetrady (cztery chromatydy)
• diploten – pary chromatyd chromosomów siostrzanych rozchodzą się, ale pozostają złączone w punktach

zwanych chiazmami. Rozdzielenie chromosomów homologicznych (tzw. desynapsis) następuje w wyniku

rozpuszczenia kompleksu synaptonemalnego. Zachodzi intensywna synteza RNA i dekondensacja

chromosomów. Crossing-over, czyli wymiana odcinków chromatyd chromosomów homologicznych, występuje

w diplotenie lub już w późnym pachytenie.

• diakineza – zanika otoczka jądrowa i jąderka, zachodzi maksymalna spiralizacja chromosomów w biwalentach,

tworzą się włókna wrzeciona kariokinetycznego, chromosomy homologiczne połączone są chiazmami

Zmniejszenie syntezy RNA, kondensacja chromosomów (grubieją i oddalają się od otoczki jądrowej). Kinetochory

każdego z dwóch chromosomów tworzących biwalent zlewają się ze sobą. Mikrotubule łączą kinetochor tylko z

jednym centromerem. Chromatydy niesiostrzane pozostają połączone w chiazmach, których liczba systematycznie

Mejoza

2

maleje.

Metafaza I

Biwalenty ustawione w płaszczyźnie równikowej (gwiazda macierzysta), mikrotubule wrzeciona kariokinetycznego

połączone z nimi poprzez kinetochory. Wrzeciono gotowe.

Anafaza I

Włókna wrzeciona skracają się i odciągają chromosomy do biegunów komórki – następuje redukcja liczby

chromosomów.

Telofaza I

Odtwarzanie się otoczek jądrowych. Chromosomy częściowo ulegają despiralizacji, następuje cytokineza i powstają

dwie komórki potomne, które mają o połowę mniej chromosomów niż komórka macierzysta.

Przebieg mejozy II

Profaza II

Formowanie nowego wrzeciona podziałowego, zanika otoczka jądrowa.

Metafaza II

Kończy się tworzenie wrzeciona podziałowego. Centromery chromosomów ustawiają się w płaszczyźnie

równikowej komórki. Nici białkowe wrzeciona łączą się z centromerami.

Anafaza II

Wrzeciono podziałowe kurczy się, centromery pękają, czego skutkiem jest oddzielenie się chromatyd.

Telofaza II

Odtworzenie otoczki jądrowej wokoło skupisk chromosomów potomnych – wyodrębnienie się jąder potomnych,

despiralizacja chromosomów do chromatyny.

Cytokineza

Następuje podział cytoplazmy.

W rezultacie mejozy I tworzą się 2 komórki haploidalne (1n) o podwojonej liczbie materiału genetycznego (2c), a

kolejny podział sprawia, że w wyniku całej mejozy z jednej komórki diploidalnej powstają 4 komórki haploidalne.

Znaczenie mejozy

Podczas mejozy powstaje komórka o zredukowanej liczbie chromosomów, dzięki czemu w procesie zapłodnienia

zostaje odtworzona diploidalna komórka. Komórki haploidalne powstające po podziale posiadają nowe kombinacje

genów. Wynika to z faktu, że do jąder potomnych wędrują przypadkowe chromosomy spośród chromosomów

homologicznych (anafaza I), a poza tym w trakcie mejozy następuje również losowa wymiana części chromatyd

chromosomów homologicznych pochodzących od obojga rodziców (crossing-over) świadcząca o zmienności

genetycznej.

Mejoza

3

Bibliografia

• Stanisława Rogalska, Jolanta Małuszyńska, Maria J. Olszewska: Podstawy cytogenetyki roślin. Warszawa:

Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, ss. 123-132. ISBN 83-01-14434-3.

Zobacz też

• podziały komórkowe

• mitoza

• amitoza

• przegląd zagadnień z zakresu biologii

• mejoza postgamiczna

• mejoza pregamiczna

Article Sources and Contributors

4

Article Sources and Contributors

Mejoza  Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19315273  Contributors: Aki, Allgau, ArcWriter, Arrowsmaster, Bastian, Berasategui, Borkowsk, CERminator, Chilton, Chrumps,
CiaPan, Ciacho5, DarthRodon, Dixi, Filip em, Grotesque, Grrisss, Hulek, Inkwizytormaxima, JaBoJa, Jabolek1991, Jak1993, Jedyooo, Jersz, Jgrzebyta, Joanna1101, Joymaster, Kacka,
Kaszkawal, Kpjas, Kropka90, Louve, LukKot, Lukasz Lukomski, Macedo, Maire, Marcello002, Marcepan89, Marcimon, Margoz, Masur, Matusz, Miggawka, Mpn, Mrklts, Olaf, Panek, Paradox,
Pastor Of Muppets, Picus viridis, Pimke, Polimerek, Premoń, Psujka, Qviri, Qwerty-p, Rachma, Radomil, Reytan, Selena von Eichendorf, Shakermaker, Skuzz0r, SkyMaja, Stefaniak, Stepa,
Stok, Sylwia456, Szczepan1990, TOR, Teleporter, Tnds, Tsca, Tvmsi, V3jiga, Van Buren, Vinne2, Wiktoryn, Wojteq, Wyglif, conversion script, Żbiczek, 196 anonimowe edycje

Źródła, licencje i autorzy grafiki

Plik:Mejoza schemat.jpg  Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Mejoza_schemat.jpg  License: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0  Contributors: User:Mrklts

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/