Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

1

Dochody i wydatki publiczne, przychody i rozchody

Dochodami publicznymi są:

1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku

przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne
świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek
samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora
finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;

2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek

sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów
międzynarodowych;

3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów

publicznych;

4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w

szczególności:

a. wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,
b. odsetki od środków na rachunkach bankowych,
c. odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,
d. dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów

publicznych;

6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;
7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i

gwarancji;

8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów ze sprzedaży

papierów wartościowych oraz z prywatyzacji majątku SP i JST.

(paragrafy dochodów – załącznik nr 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych)

Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

1) dochody własne;
2) subwencja ogólna;
3) dotacje celowe z budżetu państwa.

W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały
we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób
prawnych.

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

2

Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być:

1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;
2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;
3) inne środki określone w odrębnych przepisach.

Źródłami dochodów własnych gminy są:

1) wpływy z podatków:

a. od nieruchomości,
b. rolnego,
c. leśnego,
d. od środków transportowych,
e. dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej,
f. od spadków i darowizn,
g. od czynności cywilnoprawnych;

2) wpływy z opłat:

a. skarbowej,
b. targowej,
c. miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów,
d. eksploatacyjnej – w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo

geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.3),

e. innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych

przepisów;

3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych

zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych;

4) dochody z majątku gminy;
5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;
6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;
7) 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu

administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie
stanowią inaczej;

8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy;
10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne

przepisy nie stanowią inaczej;

11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;
12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

Przychodami w rozumieniu UOFP są przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu
terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

3

c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,

e) z innych operacji finansowych,

oraz przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie
działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

(paragrafy przychodów – załącznik nr 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych)

Przychodami w sektorze publicznym będą:

1) w budżecie – zwrotne wpływy pochodzące:

a. ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych operacji finansowych,
b. z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu

terytorialnego,

c. ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,
d. z otrzymanych pożyczek i kredytów.

2) w jednostkach budżetowych - przychody stanowiące dochody budżetowe oraz przychody jako

źródło dochodów własnych jednostek budżetowych, niebędące dochodami budżetu,

3) w gospodarce pozabudżetowej – przychody działalności podstawowej (statutowej) z tytułu

sprzedaży produktów, towarów, otrzymanych dotacji, a także przychody z operacji finansowych
oraz uzyskane w pozostałej działalności operacyjnej m.in. w wyniku sprzedaży środków trwałych,
wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji, materiałów i odpadów po likwidacji składników
majątkowych.

Wydatki publiczne

Przez wydatki publiczne należy rozumieć wydatkowanie środków pieniężnych przez podmioty sektora
publicznego, czyli państwo, i inne związki publicznoprawne w celu zabezpieczenia potrzeb
publicznych – na zadania, których realizacja umożliwia funkcjonowanie państwa jako całości oraz jest
związana z usługami świadczonymi przez samorządy terytorialne na rzecz społeczności lokalnych i
regionalnych.

Wydatki budżetowe to wszystkie kwoty podjęte z rachunku bieżącego związane z realizacją funkcji,
celów i zadań władz państwowych i samorządowych. Ustawa o finansach publicznych nie wymienia
wprost rodzajów wydatków ani ich nie definiuje.

(paragrafy wydatków – załącznik nr 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych)

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

4

Wydatki budżetu państwa przeznaczane są:

1) utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa,
2) zadania wykonywane przez administrację rządową,
3) funkcjonowanie sądów i trybunałów,
4) subwencje ogólne i dotacje dla jst,
5) środki wpłacane do budżetu UE, zwane „środkami własnymi UE”,
6) subwencje dla partii politycznych,
7) dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami,
8) obsługę długu publicznego
9) finansowanie programów i projektów, na realizację których uzyskano środki z budżetu UE, zwane

„współfinansowaniem”,

10) realizację wspólnej polityki rolnej.

Wydatki budżetu państwa dzielą się na:

1) dotacje i subwencje;
2) świadczenia na rzecz osób fizycznych;
3) wydatki bieżące jednostek budżetowych;
4) wydatki majątkowe;
5) wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa;
6) wpłaty środków własnych Unii Europejskiej.

Wydatki publiczne JST

Wydatki bieżące związane z codziennym funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych samorządu
terytorialnego, w tym: wynagrodzenia i pochodne tych wynagrodzeń, wydatki związane z
utrzymaniem infrastruktury,
Wydatki na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego
Wydatki majątkowe, np. wydatki inwestycyjne, tj. zakup lub wybudowanie materialnych składników
majątku potrzebnych do realizacji zadań

Rozchody publiczne

To kwoty przeznaczone na spłatę zobowiązań powstałych w wyniku pozyskiwania środków na
finansowanie deficytu występującego w ciągu roku, ale także kwoty udzielonych pożyczek i
założonych lokat. Z reguły przeznaczone są na:

1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów,
2) wykup papierów wartościowych,
3) udzielone pożyczki i kredyty,
4) płatności wynikające z innych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji

majątku Skarbu Państwa oraz majątku jst,

5) inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością,
6) płatności związane z udziałami Skarbu Państwa w międzynarodowych instytucjach finansowych.

(paragrafy rozchodów – załącznik nr 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych)

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

5

Rozchody publiczne

Spłaty otrzymanych pożyczek

np. powiat spłaca otrzymaną pożyczkę bankową

Wykup papierów wartościowych oraz inne
operacje finansowe związane z zarządzaniem
długiem publicznym

miasto

na

prawach

powiatu

wykupuje

wyemitowane przez siebie obligacje

Udzielone pożyczki

Skarb Państwa udziela gminie pożyczki ramach
postępowania naprawczego

Inne płatności



wynikające z odrębnych ustaw, których
źródłem finansowania są przychody z
prywatyzacji majątku SP oraz majątku JST



inne operacje finansowe związane z
zarządzaniem

długiem

publicznym

i

płynnością.

Klasyfikacja budżetowa

Rodzaj podziałki

Charakterystyka

Część


dotyczy
tylko
budżetu
państwa

Jest podziałką o charakterze podmiotowo-przedmiotowym, oznaczoną
symbolem dwucyfrowym.
Części dotyczą:
1) organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa, administracji rządowej,
sądów i trybunałów, innych organów wymienionych w art. 121 ust. 2 ustawy o
finansach publicznych,
2) wyodrębnionych zadań:
- rezerw ogólnych i celowych,
- subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego,
- obsługi długu Skarbu Państwa,

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

6

Przykład

- środków własnych Unii Europejskiej,
- przychodów i rozchodów związanych z finansowaniem potrzeb pożyczkowych
budżetu państwa,
- dochodów, o których mowa w art. 96 pkt 16 ustawy o finansach publicznych,
3) innych urzędów, jednostek i zadań ogólnych, jeżeli wyodrębnienie części jest
uzasadnione.

01. Kancelaria Prezydenta RP
…
79. Obsługa długu krajowego
80. Regionalne izby obrachunkowe
…
85/00 Województwa

02. Województwo dolnośląskie

Rodzaj podziałki

Charakterystyka

Dział










Przykład

Jest podziałką o charakterze przedmiotowym. Oznacza dział gospodarki
narodowej. Każdy dział jest oznaczony symbolem trzycyfrowym. Podział na działy
jest identyczny dla dochodów i wydatków zarówno w budżecie państwa, jak i w
budżetach jednostek samorządowych. Występują jednak dwa nietypowe działy:
1) dział 756 „Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i innych jednostek
nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem", w
którym ujmuje się dochody budżetowe z tytułu podatku dochodowego
2) dział 758 „Różne rozliczenia", służący do ujmowania różnych rozliczeń, których
nie można przypisać do żadnego innego działu (rezerwy budżetowe, rozliczenia
finansowe pomiędzy jednostkami sektora publicznego, wpływy do rozliczenia)

010 Rolnictwo
…
630 Turystyka
…
801 Oświata i wychowanie

Rodzaj podziałki

Charakterystyka

Rozdział




Przykład

Jest podziałką przedmiotową o bardziej szczegółowym charakterze. Rozdziały są
tworzone w ramach działów dla grup jednostek organizacyjnych albo dotyczą
określonych zadań wykonywanych przez jednostki organizacyjne sektora
finansów publicznych.

01001 Centrum Doradztwa Rolniczego
01002 Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego
…
63001 Ośrodki Informacji Turystycznej
63002 Polska Organizacja Turystyczna
63078 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych
…
80101 Szkoły podstawowe
80104 Przedszkola
80110 Gimnazja

Dochody i wydatki publiczne,

przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa

7

Rodzaj podziałki

Charakterystyka

Paragraf

występują
dopiero po
uchwaleniu
budżetu


Przykład

Jest podziałką o charakterze rodzajowym. W sposób szczegółowy określa formę
pobierania dochodów i rodzaj wydatków budżetowych.
1. Po stronie paragrafu dochodowego występują między innymi: podatek
dochodowy od osób fizycznych, prawnych, cła, podatek od towarów i usług.
2. Po stronie paragrafu wydatkowego występują: dotacje, subwencje,
świadczenia społeczne, stypendia, zakup energii i inne.
Klasyfikacja według paragrafów obejmuje również przychody i rozchody budżetu.

Dochody
001 Podatek dochodowy od osób fizycznych
002 Podatek dochodowy od osób prawnych
003 Zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych
201 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom
gmin) ustawami

Wydatki
201 Dotacje celowe przekazane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminom (związkom
gmin) ustawami
302 Wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń
426 Zakup energii