7 szkolenie wstepne ogolne

Szkolenie wstępne ogólne

Instruktaż ogólny w dziedzinie

bezpieczeństwa i higieny pracy

luty 2008 r.

Istota bezpieczeństwa i higieny pracy

Pojęcie bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) określa stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami
występującymi w środowisku pracy.

Cele BHP

zmniejszenie ogólnej liczby wypadków przy pracy,

zapewnienie właściwego stosowania środków ochrony
indywidualnej,

przeprowadzanie okresowych inspekcji bezpieczeństwa
na stanowiskach pracy,

motywowanie pracowników do bezpiecznej pracy.

luty 2008 r.

Zakres obowiązków i uprawnień

pracodawcy w zakresie BHP

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny
pracy w zakładzie pracy. Do jego obowiązków należy ochrona zdrowia i
życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i
techniki.
Pracodawca jest obowiązany

organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne
warunki pracy,

zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w
tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń
wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy,

znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich
obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady
bezpieczeństwa i higieny pracy

luty 2008 r.

Podstawowe obowiązki pracodawcy

w zakresie BHP

W razie, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują prace
pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy
Ci mają obowiązek:

współpracować ze sobą,

wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad
bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników
zatrudnionych w tym samym miejscu,

ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby
postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub
życia pracowników.

Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych
pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny
pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

luty 2008 r.

Prawa i obowiązki pracowników

w zakresie BHP

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie

przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przez przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy należy rozumieć

przepisy zawarte w samym dziale dziesiątym kodeksu pracy, jak też
przepisy szczegółowe zamieszczone w aktach prawnych wydanych na
podstawie art. 237

Kodeksu pracy, bądź też nadal obowiązujące przepisy

bhp zawarte w aktach wydanych wcześniej na podstawie art. 208 Kodeksu
pracy, ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1965 r. i przepisy o
bezpieczeństwie i higienie pracy zamieszczone w innych aktach prawnych –
z uwzględnieniem zmian wynikających ze znowelizowanego kodeksu pracy.

Przez zasady bezpieczeństwa i higieny pracy należy rozumieć

zasady pozaprawne, wynikające z techniki i doświadczenia życiowego,
których przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo i higienę pracy.

luty 2008 r.

Pracownik jest obowiązany:

znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu
i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom
sprawdzającym,

wykonywać prace w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i
wskazówek przełożonych,

dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład
w miejscu pracy,

stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich
przeznaczeniem,

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym
badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,

niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy
wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec
współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o
grożącym im niebezpieczeństwie,

współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

luty 2008 r.

Prawa i obowiązki pracowników w

zakresie BHP

Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy,
gdy:

warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają
bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika,

wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem
innym osobom.

Pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, jeżeli
powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia
dla zdrowia lub życia pracownika bądź innych osób.
O każdym z wymienionych przypadków pracownik powinien
zawiadomić niezwłocznie przełożonego.

luty 2008 r.

Prawa i obowiązki pracowników

w zakresie BHP

Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:

organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie
zgodnie z przeznaczeniem,

organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając
zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami
zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska
pracy,

dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia
technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich
stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy,

zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.

luty 2008 r.

Odpowiedzialność za naruszenie

przepisów o ochronie pracy

Rodzaje odpowiedzialności za naruszenie

przepisów o ochronie pracy:

odpowiedzialność porządkowa,

odpowiedzialność wykroczeniowa,

odpowiedzialność karna.

luty 2008 r.

Odpowiedzialność za naruszenie

przepisów lub zasad BHP

Pojęcie odpowiedzialności porządkowej obejmuje
odpowiedzialność pracownika za nieprzestrzeganie ustalonej
organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp
i przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania
przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.

Za wymienione wykroczenia pracodawca może ukarać pracownika
upomnieniem, naganą, bądź w rażących przypadkach zastosować
karę pieniężną, której wysokość reguluje Kodeks pracy.

luty 2008 r.

Odpowiedzialność za naruszenie

przepisów o ochronie pracy

Pojęcie odpowiedzialności wykroczeniowej obejmuje
odpowiedzialność pracodawcy bądź osoby działającej w jego
imieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Odpowiedzialność ta dotyczy wszelkich spraw związanych
z dokumentowaniem stosunku pracy, wypłacaniem wynagrodzeń i
udzielaniem urlopów oraz przestrzeganiem przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Za wykroczenia popełnione w wymienionych obszarach pracodawca
podlega karze grzywny.

Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera Dział Trzynasty
Kodeksu pracy – Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko
prawom pracownika.

luty 2008 r.

Odpowiedzialność za naruszenie

przepisów o ochronie pracy

Pojęcie odpowiedzialności karnej dotyczy osoby
odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i higienę pracy, która
nie dopełniła swoich obowiązków, co naraziło pracownika
na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia
lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Za wskazane wykroczenia osoba taka może zostać
ukarana pozbawieniem wolności, ograniczeniem wolności
lub grzywną, stosownie do przepisów Kodeksu karnego.

luty 2008 r.

Zasady poruszania się po torach

kolejowych i drogach publicznych

Przy przechodzeniu przez tory zastawione pojazdami kolejowymi
należy korzystać z pomostów hamulcowych, przerw między
stojącymi pojazdami, o ile odległość między nimi wynosi co najmniej
20 m lub obejść stojące pojazdy kolejowe przechodząc przez tor w
odległości co najmniej 10 m od ostatniego pojazdu.

Nie wolno przechodzić przez tory przed nadjeżdżającym pociągiem
lub pojazdami kolejowymi, jak również bezpośrednio za
przejeżdżającym pociągiem lub pojazdami kolejowymi.

Nie wolno przechodzić pod pojazdami kolejowymi oraz po ich
zderzakach i sprzęgach.

Nie wolno przebywać na międzytorzu w czasie przejazdu pociągów
po obu torach, jeżeli odległość między osiami tych torów jest
mniejsza niż 5 m.

luty 2008 r.

Zasady poruszania się po torach

kolejowych i drogach publicznych

Należy unikać chodzenia po rozjazdach, a szczególnie przy ich
scentralizowanym nastawianiu. W przypadku koniecznej potrzeby przejścia
przez rozjazd nie stawiać stopy na główkach szyn, pomiędzy iglicą i opornicą,
ani na innych ruchomych częściach rozjazdu i napędu.

Zabrania się chodzenia po hamulcach torowych i innych urządzeniach
będących częścią automatycznego sterowania rozrządzaniem.

Nie wolno przechodzić między torem kolejowym, po którym dokonywane są
manewry, a rampami, magazynami, wagami itp. obiektami przylegającymi do
tego toru.

Nie wolno stać lub chodzić po materiałach zgromadzonych na międzytorzach
do wymiany nawierzchni względnie budowy urządzeń oraz po materiałach i
przedmiotach pozostałych po dokonywanych robotach, jak również po kopcach
śniegu, lodu, piasku, żwiru, kamieni itp.

Należy zachować szczególną ostrożność w miejscach robót z uwagi
na możliwość występowania niezabezpieczonych wykopów ziemnych.

W razie potrzeby przeniesienia materiałów, przedmiotów, ciężar przypadający
na jedną osobę oraz odległość przemieszczania nie mogą przekraczać norm
określonych odrębnymi przepisami BHP.

luty 2008 r.

Zasady poruszania się po torach

kolejowych i drogach publicznych

Poruszanie się po torach kolejowych zelektryfikowanych wymaga
zachowania szczególnej ostrożności

Jeżeli pojazdy kolejowe znajdują się na torze, nad którym zawieszona jest
sieć jezdna, nie wolno wchodzić ani przebywać na pojazdach kolejowych, a
także na przewożonych na wagonach odkrytych ładunkach, jeżeli wysokość
ładunku jest większa niż 1 m licząc od podłogi wagonu.

Nie wolno przechodzić przez pomosty hamulcowe, ani przebywać na nich, o
ile pomost jest wyniesiony wyżej niż 1 m od poziomu podłogi pojazdu
kolejowego, a także wchodzić na drabinki pojazdów kolejowych.

Zabrania się dotykania elementów sieci trakcyjnej, jak również zbliżania do
niej – na odległość mniejszą niż 1,5 m – części ciała, narzędzi i wszelkiego
rodzaju przedmiotów. Zabrania się dotykania połączeń elektrycznych (kabli,
linek, łączników) sieci powrotnej oraz urządzeń elektrycznego ogrzewania
pojazdów.

luty 2008 r.

Zasady poruszania się po torach

kolejowych i drogach publicznych

Nie wolno wchodzić na konstrukcje wsporcze sieci jezdnej
(słupy, bramki), na których zawieszone są przewody trakcyjne
i elektroenergetyczne.

W razie zauważenia zerwanych przewodów sieci trakcyjnej oraz
przewodów linii elektroenergetycznych nie wolno zbliżać się do nich
na odległość mniejszą niż 10 m. Analogicznie, w przypadku
zerwanych połączeń elektrycznych (linki) sieci powrotnej.
O zauważonej awarii sieci należy powiadomić dyżurnego ruchu oraz
dyspozytora zasilania elektroenergetycznego

luty 2008 r.

Zasady poruszania się po torach

kolejowych i drogach publicznych

Zasady poruszania się po drogach publicznych określa Ustawa
z dnia 20czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity
Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz.908 z późn. zm.).
Zgodnie z treścią wybranych artykułów Działu II – Ruch drogowy tej
ustawy:

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani
zachować ostrożność i unikać wszelkiego działania, które mogłoby
spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego.

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani
stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące
ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów świetlnych oraz znaków
drogowych.

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani
ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez
niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.

luty 2008 r.

Podstawowe sygnały, które powinien znać

każdy pracownik przebywający

na terenie kolejowym

Sygnał „STÓJ” dawany ręcznie:

dzienny: przez zataczanie okręgu rozwiniętą
chorągiewką lub jakimkolwiek innym przedmiotem lub
ręką,

nocny: przez zataczanie okręgu ręczną latarką ze
światłem białym lub czerwonym, albo jakimkolwiek
innym, świecącym przedmiotem.

luty 2008 r.

Podstawowe sygnały, które powinien znać

każdy pracownik przebywający

na terenie kolejowym

Sygnał „STÓJ” dawany ręcznie stosuje się jeżeli:

nagle zajdzie potrzeba zatrzymania pociągu,

przy nadjeżdżającym lub przejeżdżającym pociągu
zauważy się niewłaściwość, która przy dalszej jeździe
mogłaby zagrażać bezpieczeństwu ruchu lub
spowodować straty materialne,

na torze znajdują się ludzie lub większe zwierzęta,
którym grozi niebezpieczeństwo przejechania.

luty 2008 r.

Podstawowe sygnały, które powinien znać

każdy pracownik przebywający

na terenie kolejowym

Sygnał

„STÓJ”

dawany trąbką lub gwizdawką

ustną

Trzy krótkie (

●●●

), szybko po sobie

następujące tony, kilkakrotnie powtórzone.

Sygnały dawane ręcznie, gwizdawką lub trąbką
należy powtarzać tak długo, aż drużyna trakcyjna
zastosuje się do nich. Na dany sygnał „Stój”
należy użyć wszelkich dozwolonych środków,
ażeby pociąg lub manewrujący tabor zatrzymać

luty 2008 r.

Podstawowe sygnały, które powinien znać

każdy pracownik przebywający

na terenie kolejowym

Sygnał „ALARM”:

dwa białe światła migające na czole lokomotywy i jednocześnie jeden długi i
trzy krótkie dźwięki syreny lub gwizdawki lokomotywy, powtarzane
kilkakrotnie,

jeden długi i trzy krótkie dźwięki (

▬ ●●●

) syreny warsztatowej, gwizdawki

lub syreny lokomotywy, trąbki, gwizdawki ustnej lub dzwonka aparatu
telefonicznego, powtarzane kilkakrotnie

Sygnały alarmowe „Alarm” podawane są w celu powiadomienia
pracowników kolejowych o istniejącym lub możliwym zagrożeniu
bezpieczeństwa ruchu, bezpieczeństwa osobistego pracowników, osób trzecich
lub całości mienia kolejowego.

Sygnał alarmowy należy podawać do czasu ustalenia, że nie ma przeszkody
do jazdy po sąsiednich torach, bądź do czasu przepisowego osłonięcia
przeszkody

luty 2008 r.

Podstawowe sygnały, które powinien znać każdy

pracownik przebywający na terenie kolejowym

Sygnał

„POśAR”

Jeden długi i dwa krótkie dźwięki (

▬●●

)syreny warsztatowej, gwizdawki lub

syreny lokomotywy, gwizdawki kotła parowego, syreny alarmowej, trąbki
sygnałowej lub gwizdawki ustnej, powtarzane kilkakrotnie.

Sygnał „Pożar” daje się w celu powiadomienia straży pożarnej
i pracowników kolejowych o powstaniu pożaru na terenie kolejowym.
Pracownik kolejowy, który dostrzegł pożar, powinien rozpocząć podawanie
sygnału „Pożar” i powiadomić straż pożarną.

Numery telefonów alarmowych

: międzynarodowy

112

Pogotowie ratunkowe

999

Straż pożarna

Policja

997

luty 2008 r.

Bezpieczeństwo pracy przy

przenoszeniu ciężarów

Organizacja ręcznych prac transportowych, w tym stosowane
metody pracy powinny zapewnić w szczególności:

ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie
odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek,

wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-
szkieletowego pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa,
związanego z rytmem pracy wymuszonym procesem pracy,

ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania
przedmiotów,

uwzględnienie wymagań ergonomii.

luty 2008 r.

Bezpieczeństwo pracy

przy przenoszeniu ciężarów

Przenoszenie ciężarów wymaga zachowania następujących zasad
bezpieczeństwa:

przemieszczane przedmioty należy przenosić jak najbliżej ciała,z

przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola
widzenia pracownika,

należy zapewnić wystarczającą przestrzeń umożliwiającą
zachowanie prawidłowej pozycji ciała pracownika podczas pracy,

powierzchnia, po której są przemieszczane ręcznie przedmioty,
powinna być równa, stabilna i nieśliska,

ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny
być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów

luty 2008 r.

Bezpieczeństwo pracy

przy przenoszeniu ciężarów

Ręczne przemieszczanie przedmiotów powinno
być wykluczone, jeżeli:

czynności te mogą być wykonywane tylko za pomocą skrętu tułowia,

istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego
przedmiotu,

ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,

pochylenie tułowia pracownika przekracza 45°.

luty 2008 r.

Ręczne prace transportowe:

wymagają dużego wysiłku fizycznego,

stwarzają poważne zagrożenia,

powodują liczne wypadki przy pracy.

Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych
najbardziej narażonymi na urazy częściami ludzkiego
ciała są:

kręgosłup,

ramiona,

nadgarstki,

stopy i dłonie

luty 2008 r.

Organizacja transportu ręcznego wymaga

zastosowania metod, które powinny:

wyeliminowania nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-
szkieletowego,

ograniczyć długotrwały wysiłek (należy stosować przerwy w pracy
na odpoczynek),

ograniczyć do minimum odległości ręcznego przemieszczania
przedmiotów,

uwzględnić wymagania ergonomii,

eliminować ryzyko urazów i wykluczać przemieszczanie
przedmiotów, jeżeli:

luty 2008 r.

Organizacja transportu ręcznego

przemieszczanie to może być wykonywane

tylko za pomocą skrętu tułowia pracownika,

Istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów
przemieszczanego przedmiotu

ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,

pochylenie tułowia pracownika przekracza 45

luty 2008 r.

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku

luty 2008 r.

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku

Kobiety, podnosząc ładunek, powinny:

przyklęknąć na jedno kolano tak, żeby jak najściślej
przylegało ono do ładunku, przy czym stopa drugiej
nogi powinna znajdować się ok. 30 cm od ładunku,

uchwycić z obu stron ładunek w taki sposób, żeby nie
wysunął się z rąk, podnosić ładunek przez
prostowanie nóg, przy czym grzbiet powinien być cały
czas wyprostowany.

luty 2008 r.

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku

Mężczyźni, podnosząc ładunek, powinni:

•

podejść jak najbliżej do ładunku i jeżeli jest to
możliwe, okraczyć go, przy czym stopy powinny być
lekko rozwarte,

•

przykucnąć obok podnoszonego ciężaru,
wyprostować grzbiet i mocno uchwycić ładunek, tak
aby nie wysunął się z rąk,

•

podnosić ładunek przez prostowanie nóg, trzymając
go jak najbliżej tułowia, przy czym grzbiet powinien
być cały czas wyprostowany.

luty 2008 r.

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku

luty 2008 r.

Normy dźwigania dla mężczyzn (praca stała)

luty 2008 r.

Normy dźwigania dla mężczyzn (praca stała)

luty 2008 r.

Normy dźwigania dla mężczyzn

(praca dorywcza)

luty 2008 r.

Ręczne prace transportowe -

mężczyźni (praca stała)

luty 2008 r.

Ręczne prace transportowe-
mężczyźni (praca dorywcza)

luty 2008 r.

Ręczne prace transportowe -

mężczyźni

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia

ładunków

Przez pracę dorywczą należy rozumieć

ręczne przemieszczanie przedmiotów

nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli

łączny czas wykonywania tych prac nie

przekracza 4 godzin na dobę.

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków

przez kobiety w ciąży (praca dorywcza)

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków

przez kobiety w ciąży (praca stała)

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków

przez kobiety (praca stała)

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków

przez kobiety- (praca dorywcza)

luty 2008 r.

Normy dźwigania i przenoszenia

ładunków przez kobiety- (praca stała)

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla

zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi

występującymi w procesach pracy

Czynniki zagrożeń występujących w środowisku pracy
można podzielić następująco:

czynniki biologiczne

czynniki fizyczne

czynniki mechaniczne

pyły

czynniki chemiczne

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia,

uciążliwymi i niebezpiecznymi

występującymi w procesach pracy

czynniki mechaniczne

W tym wypadku zagrożenie stanowi mechaniczne
działaniami maszyn lub ich części, jak również wynikające
z poślizgnięcia, potknięcia lub upadku.

pyły

W przypadku wystąpienia zagrożenia pyłem mówimy
o działaniu drażniącym, alergizującym, zwłókniającym lub
rakotwórczym.

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla

zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi

występującymi w procesach pracy

Do grupy czynników biologicznych zaliczamy mikro i

makroorganizmy oraz substancje przez nie wytwarzane,
które mogą wywierać szkodliwy wpływ na ludzki
organizm. Mogą mieć one działanie zakaźne, drażniące,
uczulające, toksyczne i rakotwórcze.

Dla przykładu w nowoczesnych budynkach biurowych
często wykorzystywane są systemy klimatyzacyjne,
które w przypadku braku właściwej kontroli i działań
serwisowych, mogą być znakomitym miejscem rozwoju dla
mikroorganizmów chorobotwórczych

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi

i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy

Czynniki fizyczne

Grupa ta obejmuje bardzo różnorodne czynniki.

W pracy biurowej można się spotkać z następującymi:

hałas-uciążliwy niewywołujący trwałych zmian w organizmie lub
szkodliwy wywołujący te zmiany; dokuczliwy hałas może dotyczyć
zakresu częstotliwości fal słyszalnych lub może również być
wywołany ultra-lub ultradźwiękami

drgania mechaniczne- mające wpływa na układ nerwowy

promieniowanie elektromagnetyczne- widzialne wpływające
przede wszystkim na narząd wzroku oraz niewidzialne (nadfiolet i
podczerwień) mające również np. na skórę

prąd elektryczny- niebezpieczeństwo porażenia lub pożaru

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi

i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy

Czynniki chemiczne
Zagrożenie czynnikami chemicznymi dotyczy przede wszystkim substancji toksycznych w
postaci par, cieczy lub ciał stałych. Są one przede wszystkim wchłaniane przez drogi
oddechowe, skórę lub przewód pokarmowy.
Jak już wcześniej wspomniano pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować
ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne
środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności pracodawca jest
obowiązany zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający
pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników
szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości - z uwzględnieniem możliwości
psychofizycznych pracowników oraz zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia
Pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie
powodujących takich zagrożeń. Jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja
zagrożeń nie jest możliwa, należy stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i
techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych
zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Pracodawca powinien zapewnić
pracownikom informacje o istniejących zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą
środki ochrony indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania.

luty 2008 r.

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi

i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy

Pracodawca jest obowiązany zapewnić
systematyczne kontrole stanu

bezpieczeństwa i higieny pracy ze
szczególnym uwzględnieniem organizacji

procesów pracy, stanu technicznego
maszyn i innych urządzeń technicznych

oraz ustalić sposoby rejestracji
nieprawidłowości i metody ich usuwania.

Pracodawca jest obowiązany udostępnić
pracownikom, do stałego korzystania,
aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny
pracy dotyczące:

•

stosowanych w zakładzie procesów
technologicznych oraz wykonywania prac
związanych z zagrożeniami wypadkowymi
lub zagrożeniami zdrowia pracowników,

•

obsługi maszyn i innych urządzeń
technicznych,

•

postępowania z materiałami szkodliwymi dla
zdrowia i niebezpiecznymi,

•

udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcje, powinny w sposób zrozumiały
dla pracowników wskazywać czynności,
które należy wykonać przed rozpoczęciem
danej pracy, zasady i sposoby
bezpiecznego wykonywania pracy,
czynności do wykonania po jej
zakończeniu oraz zasady postępowania w
sytuacjach awaryjnych stwarzających
zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników.

luty 2008 r.

Badania i pomiary czynników

szkodliwych dla zdrowia

Pracodawca jest obowiązany:

przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary
czynników szkodliwych dla zdrowia,

rejestrować i przechowywać wyniki badań i pomiarów,

udostępniać wyniki badań i pomiarów pracownikom.

luty 2008 r.

Badania i pomiary czynników

szkodliwych dla zdrowia

Zgodnie z treścią art. 227 § 1 Kodeksu pracy badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia, rakotwórczych lub mutagennych, występujących w
środowisku pracy, przeprowadza się co najmniej:

raz na trzy miesiące –przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia lub natężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej
0,5 wartości dopuszczalnej,

raz na sześć miesięcy – przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia lub natężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej
0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej,

raz w roku – przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze
stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego niż rakotwórczy lub
mutagenny, powyżej 0,5 wartości dopuszczalnej,

raz na dwa lata – przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego niż
rakotwórczy lub mutagenny, powyżej 0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej.

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku
pracy, wykonywane są przez uprawnione do tego laboratoria.

luty 2008 r.

Profilaktyczna opieka lekarska

Badania lekarskie

Wyróżnić należy trzy podstawowe rodzaje badań lekarskich:

badania wstępne

badania okresowe

badania kontrolne

luty 2008 r.

Profilaktyczna opieka lekarska

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

osoby przyjmowane do pracy,

pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni
pracownicy

przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki
szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane
ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub
na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie
kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub
wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą

luty 2008 r.

Profilaktyczna opieka lekarska

Okresowym badaniom podlegają wszyscy pracownicy niezależnie od
rodzaju wykonywanej pracy. Częstotliwość badań okresowych określa
rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja
1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników
oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w
Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.).

Częstotliwość badań jest uzależniona od rodzaju czynnika szkodliwego.
W przypadku pracy bez określonego czynnika narażenia
częstotliwość badań okresowych została określona raz na 5 lat.

luty 2008 r.

Profilaktyczna opieka lekarska

W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni,
spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym
badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy
na dotychczasowym stanowisku.

Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę
możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w
związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo
do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej
miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów
przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego
orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy
na określonym stanowisku.

luty 2008 r.

Ochrona przeciwpożarowa

Przyczyny powstawania pożarów mogą być różne. Bardzo często są
uzależnione od działania człowieka i wynikają z niedbalstwa, nieostrożności
i lekceważenia przepisów przeciwpożarowych.

Najczęściej spotykane przyczyny powstawania źródeł pożarów to:

nieostrożność przy posługiwaniu się otwartym ogniem (papierosy, ognisko,
lampy naftowe),

nieostrożność przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi,

nieostrożność przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych
(np. wykonywanie prac remontowo-budowlanych z użyciem ognia w pobliżu
materiałów palnych),

wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa
eksploatacja,

wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych oraz ich nieprawidłowa
eksploatacja,

luty 2008 r.

Przyczyny powstawania

i rozprzestrzeniania się pożarów

wady oraz nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo
stałe, ciekłe i gazowe,

wady urządzeń mechanicznych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja
(np. pozostawianie pracujących urządzeń bez opieki i fachowego nadzoru),

nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych,

wady procesów oraz nieprzestrzeganie reżimów technologicznych,

samozapalenie się materiałów,

wyładowania elektryczności,

podpalenia.

luty 2008 r.

Przyczyny powstawania

i rozprzestrzeniania się pożarów

Do czynników mających istotny wpływ na rozprzestrzenianie się pożaru zaliczyć
można:

zwartą zabudowę oraz występowanie palnych elementów w budynku lub instalacji,

brak urządzeń przeciwpożarowych – w tym stałych samoczynnych urządzeń
gaśniczych, urządzeń wczesnego wykrywania pożarów, urządzeń oddymiających,

niewłaściwe składowanie materiałów oraz brak porządku i czystości – dotyczy to
zagęszczenia magazynowych materiałów w obiekcie, a w tym składowania go na
drogach komunikacyjnych, przy ścianach na zewnątrz itp.,

brak sprzętu i środków gaśniczych,

nieumiejętność użycia podręcznego sprzętu gaśniczego (np. użycie niewłaściwej
gaśnicy),

brak środków alarmowania i łączności,

niewłaściwe prowadzenie akcji gaśniczej – brak współpracy, podporządkowania,
panikę,

niesprzyjające warunki atmosferyczne (suszę, wiatr, mróz).

luty 2008 r.

Obowiązki pracowników

w zakresie ochrony przeciwpożarowej

Do obowiązków każdego pracownika

należy przestrzeganie przepisów ochrony

przeciwpożarowej.

luty 2008 r.

Obowiązki pracowników

w zakresie ochrony przeciwpożarowej

W szczególności pracownik powinien:

uczestniczyć w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpożarowej,

zapoznać się z instrukcjami bezpieczeństwa pożarowego,

zapobiegać powstawaniu czynników wywołujących pożary,

znać zasady alarmowania i postępowania na wypadek pożaru,

znać miejsce rozmieszczenia, przeznaczenie oraz obsługę
podręcznego sprzętu gaśniczego,

znać zasady gaszenia pożarów w zarodku przy użyciu podręcznego
sprzętu gaśniczego,

znać zasady prowadzenia ewakuacji

luty 2008 r.

Obowiązki pracowników

w zakresie ochrony przeciwpożarowej

Do obowiązków pracownika należy także:

poinformowanie bezpośredniego przełożonego w
przypadku wystąpienia zagrożenia pożarowego lub
utrudnień w ewakuacji,

niezwłocznie zaalarmowanie innych pracowników i straż
pożarną w przypadku wystąpienia pożaru

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

Właściciele i użytkownicy budynków maja obowiązek ustalić i umieścić
w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek
pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych.

Powinny być również oznakowane:

drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji,

miejsca usytuowania urządzeń alarmowych przeciwpożarowych
(ręcznych przycisków pożarowych),

lokalizacje przeciwpożarowego wyłącznika prądu elektrycznego,

miejsca, w których znajduje się podręczny sprzęt gaśniczy oraz
hydranty.

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

W przypadku powstania pożaru pracownik zobowiązany
jest, zachowując spokój i nie dopuszczając do paniki,
zaalarmować współpracowników, naciskając ręczny
sygnalizator pożaru, a następnie zaalarmować straż
pożarną.

998

– numer alarmowy dla telefonów stacjonarnych

112

– numer alarmowy dla telefonów komórkowych

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

Po uzyskaniu połączenia ze strażą pożarną

Należy zgłosić:

co się pali (rodzaj pomieszczenia lub jaki
budynek)

gdzie się pali (adres, czy w obiekcie znajdują
się ludzie, jakie obiekty są w sąsiedztwie i czy
są zagrożone)

kto zgłasza

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

Równolegle z alarmowaniem straży pożarnej

należy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej

przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego

znajdującego się w budynku, o ile nie zagraża to

zdrowiu i życiu osoby podejmującej próbę

gaszenia pożaru.

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

Każda osoba biorąca udział w akcji ratowniczo-gaśniczej powinna:

w pierwszej kolejności przystąpić do ratowania ludzi,
przeprowadzając ewakuację z zagrożonych pomieszczeń,

wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do strefy pożaru

pozamykać drzwi oddzielające pomieszczenia objęte pożarem
od pomieszczeń sąsiednich,

zlikwidować drogi rozszerzania się pożaru przez odcięcie powietrza
podsycającego palenie,

wyłączyć instalacje transportowe i grzewcze,

zamknąć zawory gazowe,

przy pomocy podręcznego sprzętu podjąć działania gaśnicze

luty 2008 r.

Podstawowe procedury ochrony

przeciwpożarowej

luty 2008 r.

Oznaczenia graficzne

hydrant wewnętrzny

kierunek do wyjścia
drogi ewakuacyjnej

hydrant zewnętrzny

gaśnica

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz

zakres stosowania środków gaśniczych

Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do
gaszenia pożarów w pierwszej fazie ich powstawania.

Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się:

wszelkiego rodzaju gaśnice (pianowe, proszkowe,
śniegowe),

małe agregaty gaśnicze (do 25 kg środka gaśniczego),

koce gaśnicze.

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz

zakres stosowania środków gaśniczych

Grupy pożarów według rodzaju palącego się materiału i sposobu
jego spalania:

pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu
których występuje zjawisko spalania żarowego (np. drewna,
papieru, tkanin),

pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się pod
wpływem temperatury (benzyna, alkohol, oleje, tłuszcze,
lakiery),

pożary gazów palnych (np. propanu, acetylenu, gazu
ziemnego),

pożary metali (magnez, sód, uran, itd.),

pożary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

W zależności od grupy pożaru stosuje się odpowiednie środki gaśnicze.

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz

zakres stosowania środków gaśniczych

Gaśnice pianowe (agregaty pianowe)

Zastosowanie – pożary grupy A, B.

Zalety:

tworzy powłokę odcinającą
wydzielanie par palnych cieczy
i uniemożliwia ponowne
zapalenie,

może być użyta do gaszenia
urządzeń elektrycznych, jeżeli
posiadają informacje o
dopuszczeniu.

Przeciwwskazania:

Nie należy gasić przy jej użyciu ciał
reagujących z wodą, palących się
w postaci żaru w wysokich temperaturach
oraz instalacji i urządzeń elektrycznych
pod napięciem.

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz

zakres stosowania środków gaśniczych

Gaśnice śniegowe (agregaty śniegowe)

Zastosowanie – pożary grupy B i C

oraz urządzenia i instalacje pod napięciem

do 1 kV.

Zalety:

nie pozostawia śladów po użyciu,

stosuje się do gaszenia urządzeń
pod napięciem.

Przeciwwskazania:

Nie należy gasić przy jej użyciu palących się
ludzi, silnie rozgrzanych elementów

konstrukcji

urządzeń oraz pożarów siarki, węgla i metali
lekkich.

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres

stosowania środków gaśniczych

Gaśnice proszkowe (agregaty proszkowe)

Zastosowanie:

proszki fosforanowe gaszą pożary
grupy A, B, C,

proszki węglowanowe gaszą pożary
grupy B, C,

urządzenia elektryczne pod napięciem
do 1 kV,

pożary grupy D (proszek D).

Zalety:

nietoksyczność, neutralność,

możliwość gaszenia urządzeń
elektrycznych oraz pożarów gazów,

tworzenie warstwy izolacyjnej przed
ogniem.

Przeciwwskazania:

Nie można gasić przy jej użyciu aparatury i
urządzeń precyzyjnych, ponieważ proszek może
spowodować zatarcie elementów ruchomych.

luty 2008 r.

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres

stosowania środków gaśniczych

Przy rozmieszczaniu podręcznego sprzętu gaśniczego należy przestrzegać
następujących zasad:

sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych przy
wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach, na korytarzach; w
pomieszczeniach przy wyjściach na zewnątrz,

w budynkach wielokondygnacyjnych sprzęt umieszcza się w tych samych miejscach
na każdej kondygnacji, jeśli jest taka możliwość,

miejsca wyznaczone na sprzęt należy oznakować zgodnie z Polską Normą PN-92/N-
01256/01,

do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości, co najmniej 1m,

sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne
oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki, miejsca silnie nasłonecznione),

odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m.

luty 2008 r.

Metody gaszenia pożarów

Gaszenie pożaru w zarodku, należy rozpocząć przede wszystkim od
zebrania odpowiedniej ilości przenośnego sprzętu gaśniczego.
Po ostrożnym otwarciu drzwi do pomieszczenia, w którym wybuchł pożar,
należy przystąpić do gaszenia, używając zebranego sprzętu jednocześnie
przez kilka osób uczestniczących w akcji.

Podczas gaszenia, w miarę możliwości, należy ustawiać się plecami do
kierunku wiatru, pamiętając zawsze o drodze odwrotu. Gaśnicę należy
trzymać pionowo i gasić strumieniem skierowanym od dołu do góry.
Strumień gaśniczy powinien być kierowany w taki sposób, aby rozpocząć
od czoła palącego się materiału. Należy starać się dotrzeć możliwie blisko
źródła ognia i atakować żar a nie płomienie. Nie wolno pozostawiać
palących się lub niedogaszonych przedmiotów. Posuwać się dalej można
tylko wtedy, kiedy ugasi się najbliższe otoczenie

luty 2008 r.

Metody gaszenia pożarów

Uruchamianie gaśnicy:

Gaśnica pianowa – po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zerwij
plombę zabezpieczającą, wciśnij zbijak i kieruj strumień piany w ognisko
pożaru. Działanie gaśnicy można w każdej chwili przerwać przez zwolnienie
dźwigni prądowniczki.

Gaśnica proszkowa – po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zerwij
plombę zabezpieczającą i zawleczkę blokującą, uruchom dźwignię lub
zbijak i kieruj strumień proszku w ognisko pożaru. Działanie gaśnicy można
w każdej chwili przerwać przez zwolnienie dźwigni uruchamiającej lub
dźwigni prądowniczki.

Gaśnica śniegowa – po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zerwij
plombę zabezpieczającą, uruchom zawór i kieruj strumień dwutlenku węgla
na ognisko pożaru. Działanie gaśnicze można przerwać poprzez
zamknięcie zaworu.

ZAPAMIĘTAJ !

W czasie działania gaśnicy należy ją trzymać w pionie i tylko za uchwyty.

luty 2008 r.

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń

i budynków

W przypadku powstania pożaru lub innego zagrożenia dla życia i zdrowia
ludzkiego, jeżeli nie jest możliwe opanowanie go w zarodku, należy
przeprowadzić ewakuację ludzi z zagrożonego rejonu.

Ewakuację z budynku należy podjąć po ocenie przez kierującego akcją
ratowniczą (zarządzającego obiektem), czy rzeczywiście istnieje taka
potrzeba.

Podstawowym obowiązkiem wszystkich osób przebywających w budynku
w przypadku powstania zagrożenia, jest współpraca oraz bezwzględne
podporządkowanie się poleceniom kierującego akcją ratowniczą, który
do

czasu przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej musi

zorganizować ewakuację ludzi i mienia. Osoby nie biorące udziału w akcji
ratowniczej powinny ewakuować

się

najkrótszą

oznakowaną

drogą

ewakuacyjną poza strefę objętą pożarem lub na zewnątrz budynku.

luty 2008 r.

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń

i budynków

Kolejność ewakuacji uzależniona jest od rodzaju i rozmiaru zagrożenia
pożarowego, a także od tego, w którym pomieszczeniu powstał pożar
i w którym kierunku się rozprzestrzenia.

W pierwszej kolejności ratuje się zagrożone życie ludzkie, a dopiero
później mienie, o ile pozwolą na to warunki i rozwój sytuacji. Ewakuację
rozpoczyna się od tych pomieszczeń (lub stref), w których powstał pożar
lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia.

Ewakuacja wszystkich osób i mienia powinna odbywać się przez
najbliższe wyjście ewakuacyjne nie objęte ogniem, prowadzące
na przestrzeń otwartą (do bezpiecznego miejsca).

Należy pamiętać, że w czasie ewakuacji nie wolno korzystać z windy –
ewakuację z wyższych kondygnacji należy prowadzić klatkami schodowymi

luty 2008 r.

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń

i budynków

W trakcie przeprowadzania ewakuacji należy pamiętać o tym, aby:

wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń i stref objętych pożarem,

usunąć z zasięgu ognia wszelkie materiały palne,

zachować spokój i opanowanie, aby nie doprowadzić do groźnej w skutkach
paniki wśród osób przebywających w budynku,

rozpocząć ewakuację od pomieszczeń, kondygnacji, budynków, w których
powstał pożar lub które znajdują się na kierunku rozprzestrzeniania się
ognia, a następnie pomieszczeń sąsiednich, kondygnacji wyższych i
niższych oraz pomieszczeń i kondygnacji, z których wyjście lub dotarcie do
bezpiecznych dróg ewakuacji może zostać odcięte przez pożar lub
zadymienie,

dążyć do tego, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były osoby
o ograniczonej z różnych względów zdolności poruszania się, a dopiero
potem osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach.

luty 2008 r.

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń

i budynków

Zasady poruszania się w warunkach ewakuacji:

Należy kierować się na poziome drogi ewakuacyjne (korytarze), a następnie
zgodnie z kierunkami określonymi przez znajdujące się na ścianach i
drzwiach budynków znaki ewakuacyjne prowadzące poza obszar
zagrożony.

Przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych należy poruszać się w pozycji
pochylonej, starając się trzymać głowę jak najniżej, ze względu na niższą
temperaturę i mniejsze zadymienie w dolnych partiach pomieszczeń i
korytarzy. Usta i drogi oddechowe należy w miarę możliwości zasłaniać
chustką zmoczoną w wodzie – sposób ten ułatwia oddychanie.

Podczas ruchu przez mocno zadymione odcinki dróg ewakuacyjnych należy
poruszać się wzdłuż ścian, by nie stracić orientacji, co do kierunku
ruchu.

luty 2008 r.

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń

i budynków

Po zakończeniu ewakuacji osób należy sprawdzić,

czy wszyscy opuścili poszczególne pomieszczenia

– w przypadku niezgodności stanu osobowego

i podejrzenia, że ktoś pozostał w zagrożonej

strefie, należy natychmiast fakt ten zgłosić

jednostkom ratowniczym przybyłym na miejsce

akcji i przeprowadzić ponowne sprawdzenie

pomieszczeń w budynku.

luty 2008 r.

Postępowanie w razie zaistnienia wypadku

Obowiązki poszkodowanego

Obowiązkiem poszkodowanego, jeżeli stan zdrowia mu na to pozwala,
jest niezwłoczne zawiadomienie o wypadku.
Zawiadomienie o wypadku należy zgłosić do bezpośredniego
przełożonego, a jeśli to niemożliwe-do pracownika służby BHP lub kadr
(lub zgodnie z obowiązującą procedurą, jeśli jest opracowana w
zakładzie).
Następnie okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół
powypadkowy powołany przez pracodawcę w zależności od
skutków wypadku.

luty 2008 r.

Obowiązki świadka wypadku

Każdy pracownik będący świadkiem wypadku jest
zobowiązany:

udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy
przedlekarskiej (nie udzielenie tej pomocy jest objęte
karą do 3 lat pozbawienia wolności),

zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie
pracy wypadku albo zagrożeniu zdrowia lub życia
ludzkiego,

zabezpieczyć miejsce wypadku oraz pozostawić
informację o zagrożeniu na miejscu wypadku

luty 2008 r.

Obowiązki świadka wypadku

Art. 162 Kodeksu Karnego

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez
narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty
życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której
jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w
warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony
instytucji lub osoby do tego powołanej.

luty 2008 r.

Obowiązki świadka wypadku

Wiele osób nie wie jak się zachować w takiej

sytuacji, ponieważ nie posiada wystarczającej

wiedzy w tym zakresie. Wiele osób posiada

wiedzę teoretyczną, ale mimo to obawia się

udzielić pomocy, ponieważ sądzi, że jeśli

poszkodowany nie przeżyje, poniosą

odpowiedzialność karną. Jednak każdy pracownik,

który zauważył wypadek, ma obowiązek

natychmiast udzielić pomocy poszkodowanym.

luty 2008 r.

System pierwszej pomocy obowiązujący

w zakładzie pracy

Przebieg udzielania pomocy poszkodowanym w

wyniku wypadków lub nagłych zachorowań jest

określany mianem łańcucha ratunku i obejmuje

udzielanie pomocy od pierwszych chwil po

wypadku aż do momentu udzielenia pomocy

najbardziej kwalifikowanej, czyli pomocy lekarskiej.

luty 2008 r.

System pierwszej pomocy obowiązujący

w zakładzie pracy

Pierwszą pomoc stanowią trzy pierwsze ogniwa

łańcucha ratunku.

Do czynności doraźnych zalicza się te, które

bezpośrednio ratują życie. Doraźnej pomocy wymaga

poszkodowany, u którego zaburzenia ważnych życiowo

funkcji ciała (oddychania i krążenia krwi) już wystąpiły lub

mogą wystąpić w najbliższym czasie.

luty 2008 r.

System pierwszej pomocy obowiązujący w

zakładzie pracy

Drugim ogniwem łańcucha ratunku jest wezwanie
pomocy. Jeśli stan poszkodowanego jest poważny, należy
jak najszybciej wezwać służby medyczne lub bezpośrednio
po wypadku powiadomić o nim odpowiednie osoby,
np. przełożonego.

Właściwa pierwsza pomoc to asysta lub początkowe
„leczenie” poszkodowanych, którzy wymagają pomocy na
miejscu wypadku, obejmujące opatrzenie ran, złamań
i zwichnięć oraz innych uszkodzeń ciała