Teoretyczne przesłanki procesu uczenia się i nauczania czynności ruchowych

Łatwośd w dostosowaniu się do środowiska (wykonywanie codziennych obowiązków, zabawa,
wypoczynek, samoobsługa),

a.

Duży zasób opanowanych czynności ruchowych poszerza możliwości opanowania ruchów dotąd
nieznanych (zasada transferu)

b.

Posiadanie odpowiednich umiejętności ruchowych typu sportowo-zabawowego warunkuje udział
w rekreacji fizycznej - B. Czabaoski - "Nawet ci, którzy są w pełni przekonani o niezbędności
aktywności fizycznej dla poprawy zdrowia, nie wychodzą na boisko, jeżeli zdają sobie sprawę ze
swojej ruchowej nieporadności"

c.

Nauczanie czynności ruchowych jest jednym z podstawowych celów wychowania fizycznego

d.

Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

1.

Uczenie się nie jest bierne - jest aktywnym procesem, w trakcie którego dochodzi do zmian w
mózgu uczącego się.

a.

Uczenie się czynności motorycznych oznacza zmysłowe odbieranie od otoczenia i przetwarzanie
umysłowe informacji dotyczącej nieznanej dotąd czynności motorycznej, a następnie
wykonywanie czynności za pomocą systemu motorycznego oraz sprawdzenie skuteczności tej
czynności w różnych sytuacjach otoczenia - B. Czabaoski

b.

Uczenie się motoryczne to zamierzone i niezamierzone zdobywanie i utrwalanie określonych
umiejętności ruchowych przez powtarzanie - W. Osioski

-

Uczenie się motoryczne to pewne wewnętrzne procesy, wynikające z dwiczenia lub z
nabytego doświadczenia, które prowadzą do względnie stałych zmian w zdolnościach
służących rozwojowi umiejętności ruchowych - R. Schmidt

-

Uczenie się: proces zamierzony? Proces świadomy?

c.

Najefektywniejszym rodzajem uczenia się jest uczenie się kierunkowe, czyli nauczanie.

-

Uczenie może przebiegad "mimowolnie" - przez naśladownictwo lub metodą prób i błędów.
Uczenie się przez naśladownictwo występuje głównie w dzieciostwie - poprzez naśladowanie
osób, zwierząt, a szczególnie osób znaczących.

-

Metoda prób i błędów (efektywnośd: pobudzanie twórczej inicjatywy uczącego się,
rozbudzanie wyobraźni motorycznej, możliwośd znalezienia własnych oryginalnych
rozwiązao).

-

Jak się człowiek uczy?

d.

Nawyk ruchowy to indywidualna forma reakcji i działalności ruchowej, charakteryzująca się
zautomatyzowanym przebiegiem i tym, że jej wykonanie nie wymaga jakiejś specjalnej
koncentracji uwagi i myślenia.

Nawyk ruchowy zamknięty - wykonywana czynnośd uwarunkowana jest czynnikami
wewnętrznymi dwiczącego - ruch odbywa się według wcześniej zaprogramowanej
formy

1.

Nawyk ruchowy otwarty - istnieje koniecznośd dostosowania wykonywanej czynności
do zmieniających się warunków środowiska zewnętrznego.

2.

Rodzaje nawyków ruchowych:

Etap poznawczy - zrozumienie istoty i celu czynności oraz pierwsze próby wykonania
czynności

-

Etap kojarzeo - łączenie danej czynności w płynną całośd oraz dążęnie do osiągnięcia
zamierzonego ruchu

-

Etap samodzielności - czynnośd wykonywana jest płynnie (automatycznie) i nie
sprawia większych trudności.

-

Etapy tworzenia się nawyku ruchowego

Szczególnie w dwóch pierwszych etapach istotna jest rola nauczającego

Nawyk ruchowy - efekt uczenia się motorycznego

Pojęcie uczenia się motorycznego

2.

Dwiczenia 04

21 listopada 2011

12:35

Antropomotoryka Strona 1

sprawia większych trudności.

Szczególnie w dwóch pierwszych etapach istotna jest rola nauczającego

Fazy wg Przewędy i Wasilewskiego (zwłaszcza uplastyczniania czynności ruchowej -
doskonalenie wykonywania danej czynności w różnych sytuacjach i warunkach
środowiskowych - istnieje możliwośd dobrania odpowiedniej taktyki postępowania)

Uczenie się:
WEJŚCIE -> Rozpoznanie bodźca -> wybór odpowiedzi -> programowanie odpowiedzi ->
WYJŚCIE

Właściwości nauczającego, czyli

-

Okoliczności i czynniki charakteryzujące sytuację nauczania motorycznego

-

Stopieo dojrzałości organizmu - poziom rozwoju morfologicznego, fizjologicznego,
motorycznego (okresy szczególnie sprzyjające uczeniu się motorycznemu)

-

Zróżnicowane predyspozycje ruchowe - decydują o nich wrodzone właściwości, efekty
wychowania (doświadczenie ruchowe, motywacja, zainteresowanie) i aktywnośd
własna jednostki

-

Cechy somatyczne - wielkośd ciała i proporcje zewnętrzne, stosunki wewnętrzne
między komponentami tkankowymi

-

-

Poziom sprawności poszczególnych zmysłow - przede wszystkim wzroku i słuchu

-

Fizyczne możlwiości odtwarzania danego ruchu - dosatateczna siła, zakres ruchomości
w stawach , itp.

-

Ogólna postawa uczącego się - pozytywny lub negatywny stosunek do uczenia się
danej czynności ruchowej

Właściwości uczącego się

-

Determinanty przebiegu i efektów nauczania motorycznego

Znaczenie odpowiada za uczenie się zdarzeo, nowych miejsc
Przyswajanie umiejętności lub ogólnych zasad przez wielokrotne powtarzanie nie wymaga
hipokampa

-

Nowe doświadczenia wywołują szybkie zmiany w hipokampie, których wynikiem są
powstające w krótkim czasie reprezentacje (np. otoczenia, zdarzeo, barw itp.)

-

U dorosłych myszy powstają w hipokampie nowe komórki nerwowe, ale tylko wtedy,
gdy przebywają w ciekawym otoczeniu

-

W 1998r. Ercksson i wsp. Wykazali tworzenie się nowych neuronów w mózgu
(hipokampie) człowieka

-

2001 r. wykazano, że normalne procesy uczenia się mogą zachodzid tylko wtedy, gdy w
hipokampie powstają nowe komórki nerwowe

Reprezentacje neuronowe w hipokampie

-

Hipokamp rośnie zależnie od doświadczeo i funkcjonuje tym lepiej, im bardziej jest
wykorzystywany (przykład londyoskich taksówkarzy)

-

Jeśli hipokamp oceniał jakąś rzecz jako nową i ciekawą, to tworzy jest neuronowa
reprezentację. Rzecz musi byd nowa i ciekawa, by ludzka szybko ucząca się struktura
mózgowa ją przyswoiła lub wsparła przyswojenie.

Rozwój hipokampa

-

Ponieważ światłem rządzą reguły, nie potrzebujemy i nie musimy zapamiętywad
każdego szczegółu (przykład wyglądu pomidora lub piłki)

-

Czy pamiętasz wygląd wszystkich używanych przez Ciebie

-

Nie "wkuwamy" zasad. Zasad uczymy się.

Czego się uczymy?

Znaczenie hipokampa w uczeniu się

Reprezentacja to neuron z określoną siłą docierających do niego połączeo
synaptycznych. Owe połączenia odpowiadają za to, że dany neuron zostanie
pobudzony…

-

Uczenie się i "reprezentacje"

Od czego zależy skutecznośd nauczania - uczenia się?

3.

Antropomotoryka Strona 2

pobudzony…

-

Mózg nie jest statyczny, jest wręcz niezwykle plastyczny

-

Mózg dopasowuje się do otaczających warunków i okoliczności przez całe życie

-

Przebieg dostosowywania się ośrodkowego układu nerwowego do doświadczeo
życiowych organizmu nazywa się neuroplastycznością

-

To pojęcie odnosi się do ciągłego tworzenia i likwidowania połączeo nerwowych

Plastycznośd neuronów: zmieniające się reprezentacje

-

Zasada świadomej aktywności

-

Zasada systematyczności

-

Zasada poglądowości

-

Zasada stopniowania trudności

-

Zasada trwałości

Zasady dydaktyczne

4. Intuicja, wyczucie, trenerski nos i zasady dydaktyczne w nauczaniu motorycznym

Antropomotoryka Strona 3