NERKI

NERKI

wydalany jest

mocz

- sole

- mocznik

- inne
składniki
organiczne i
nieorganiczne

SKÓRA

SKÓRA

wydalany jest

pot

- skład taki
sam jak
moczu, tylko
większe
rozcieńczenie

PŁUCA

PŁUCA

wydalany jest

CO

2

UKŁAD

UKŁAD

POKARMOWY

POKARMOWY

- np.: jony
wapnia
(okrężnica)

Produkty przemiany materii

(wydalane przez organizm)

azotowe

(powstałe z rozpadu białek,
kwasów nukleinowych oraz inne
składniki zawierające azot)

- amoniak

- mocznik

- kwas moczowy

- kreatynina

nieazotowe

(CO

2

, H

2

O)

Azotowe produkty

przemiany materii są nie

tylko bezużyteczne, ale

wręcz szkodliwe

•

związki zawierające azot nie mogą być

magazynowane tak jak cukry czy tłuszcze;

• azot przyjmowany w nadmiarze jest wydalany;

• nadmiar azotu jest wydalany w postaci
mocznika, który jest produktem metabolizmu
amoniaku;

Powstający podczas procesów deaminacji

amoniak NH

3

jest usuwany z

organizmu w procesie syntezy mocznika, przebiegającym w wątrobie.

NH

3

+ CO

2

+H

2

O + 3ATP + asparaginian

CO(NH

2

)

2

+ 2ADP + AMP + 2P

i

+ PP

i

+ fumaran

1

2

3

4

5

cytoplazma komórki

matrix
mitochondrialna

1.

aktywacja i kondensacja amoniaku;
2ATP

2.

ornityna

– aminokwas; nośnik C i N

cytrulina

– aminokwas;

3.

kondensacja cytruliny z asparagi-
nianem; 1ATP

4.

synteza argininy;

5.

synteza mocznika; regeneracja
ornityny

do cyklu Krebsa

Blokada jakiegokolwiek enzymu cyklu mocznikowego prowadzi do

zwiększenia ilości amoniaku we krwi, co nazywamy HIPERAMONEMIĄ.

Arginina – metabolit pośredni cyklu mocznikowego ulega kondensacji z glicyną,

co prowadzi do powstania kreatyny, która po uprzednim ufosforylowaniu

przekształcana jest w FOSFOKREATYNĘ.

MOCZNIK jest syntetyzowany w w wątrobie w cyklu mocznikowym.

Następnie jest wydzielany do krwioobiegu, filtrowany przez nerki i

wydalany z moczem.

Funkcje nerek:

Funkcje nerek:



 usuwanie produktów przemiany materii z płynów organizmu;

 regulacja ogólnej objętości krwi;

 regulacja zawartości wody w organizmie;

 regulacja odczynu pH płynów tkankowych;

 regulacja chemicznego składu krwi i płynów tkankowych.

Jednostką funkcjonalną nerki jest

Jednostką funkcjonalną nerki jest

nefron.

nefron.

kora nerki

rdzeń nerki

kłębuszek
Malpighiego

torebka Bowmana

k

a

n

a

li

k

I

r

zę

d

u

kanalik II rzędu

p

ę

tl

a

H

en

le

g

o

kanalik zbiorczy

mocz ostateczny
(0.6-2.0 l na dobę)

proces filtracji

proces filtracji

- mocz pierwotny

- woda, jony nieorg.: Na

+

,

K

+

, Cl

-

, Ca

2+

, H

+

; zw. org.:

glukoza, wolne aminokwasy,
mocznik

- roztwór izotoniczny z
krwią

proces resorpcji

proces resorpcji

zwrotnej

zwrotnej

zwrotne wchłanianie
wody, glukozy i
aminokwasów do krwi

proces sekrecji

proces sekrecji

wydzielanie z nerki do
moczu szkodliwych
substancji (resztki
hormonów, jony H

+

,

część leków)

proces resorpcji zwrotnej

proces resorpcji zwrotnej

nadobowiązkowej

nadobowiązkowej

w zależności od potrzeb organizmu

H

2

O, sole

H

2

O

H

2

O

H

2

O

„Normalny” mocz:

„Normalny” mocz:

 zawiera

96% wody

;

 zawiera

1.5% różnych soli

: chlorek sodu (NaCl), siarczany (VI) (SO

4

2-

), fosforany

(PO

4

3-

), wodorowęglan potasu (KHCO

3

), wodorowęglan wapnia (Ca(HCO

3

)

2

),

wodorowęglan amonu (NH

4

HCO

3

);

 zawiera

2.5% organicznych produktów przemiany materii

, głównie mocznika;

 ma

pH = 4.8 – 8.0

(średnio: lekko kwaśny pH = 6.2);

 ma

d = 1.016 - 1.022 kg/l

 na 1200 – 1500 ml zawiera ok. 60 g suchej masy, z czego ok. 30 g to

mocznik

(powstający z CO

2

i NH

3

pochodzącego z deaminacji aminokwasów), pozostałe

składniki to:

kwas moczowy

(produkt rozpadu zasad purynowych),

kreatynina

(produkt spontanicznej cyklizacji fosfokreatyny),

amoniak

(produkt rozkładu

aminokwasów);

 posiada barwę żółtą (słomkową), którą nadaje barwnik:

urochromu

, będący

produktem rozpadu hemoglobiny.

Praca domowa

• Substancje niepo

żą

dane w moczu oraz

przyczyny ich obecno

ś

ci.