Nie tylko dost

ę

p

Znaczenie

ś

wiatłowodowej sieci regionalnej

we wdra

ż

aniu usług szerokopasmowych dobrej jako

ś

ci

Wojciech Apel

Ś

l

ą

skie Sieci

Ś

wiatłowodowe

III Forum na rzecz usług szerokopasmowych

Warszawa, listopad 2006

Plan prezentacji

1.

Potrzeba

Podró

ż

w czasie

Podró

ż

w przestrzeni

Obserwacja rynkowa

Wnioski z podró

ż

y

2.

Pomysł i realizacja

Geneza – niespełnione potrzeby

Charakter – współpraca mi

ę

dzyoperatorska

Podstawa pomysłu – prawo drogi

Historia

Jak to si

ę

robi?

3.

Zaspokojenie

W warstwie I – rury i kable

W warstwie II – sie

ć

Metro Ethernet

W warstwie III – wszystko po IP

4.

Zaproszenie

1

1

1

1

Potrzeba

(podró

ż

w czasie i przestrzeni)

A je

ś

liby kto

ś

s

ą

dził,

ż

e w tej podró

ż

y jest strata,

niech wie,

ż

e podró

ż

e kształc

ą

,

a zwłaszcza dookoła

ś

wiata.

(Marek Grechuta)

Podró

ż

w czasie

Zmiana w technologii: pasmo dost

ę

pu cyfrowego

Obserwacja #1:

W historii dost

ę

pu cyfrowego pasmo dost

ę

pne dla abonenta rosło

wykładniczo.

2000

1995

1990

2005

V.21

V.34

?

Pasmo
w dost

ę

pie

Czas

10 Mbps

1 Mbps

100 kbps

10 kbps

1 kbps

V.90

DOCSIS

1997

ADSL

(G.992)

Podró

ż

w czasie

Zmiana kulturowa: penetracja

Obserwacja #2:

W historii dost

ę

pu cyfrowego penetracja (liczba abonentów) rosła

wykładniczo.

100%

10%

1%

0,1%

0,01%

Procent
populacji

Czas

2000

1995

1990

2005

1997

Przodownicy

Pasjonaci

i hobby

ś

ci

Wszyscy?

Naukowcy

i dziwacy

Wszyscy

ś

wiadomi

Podró

ż

w czasie

A co w szkielecie sieci?

Pytanie:

Jak ro

ś

nie zapotrzebowanie na pasmo w punktach koncentracji ruchu

b

ę

d

ą

ce iloczynem dwóch wielko

ś

ci rosn

ą

cych wykładniczo?

100%

10%

1%

0,1%

0,01%

Procent
populacji

Czas

Przodownicy

Pasjonaci

i hobby

ś

ci

Wszyscy?

Naukowcy

i dziwacy

Wszyscy

ś

wiadomi

2000

1995

1990

2005

2000

1995

1990

2005

V.21

V.34

G.992

?

Pasmo
w dost

ę

pie

Czas

10 Mbps

1 Mbps

100 kbps

10 kbps

1 kbps

V.90

DOCSIS

Podró

ż

w przestrzeni

Ź

ródła zagro

ż

e

ń

lepiej

analizowa

ć

lokalnie

aby potem przej

ść

do

globalnych syntez.

Podró

ż

w przestrzeni

Polska: 40 mln obywateli w

ś

rodku Europy

Przeanalizujmy ten
kawałek kraju

Podró

ż

w przestrzeni

Aglomeracja GOP: 4mln mieszka

ń

ców

Górny

Ś

l

ą

sk?

Lepiej spojrze

ć

na Gliwice!

Podró

ż

w przestrzeni

Gliwice: akademickie miasto 200 tys. mieszka

ń

ców

Przedmiot analizy:

Osiedle „Sikornik”

Podró

ż

w przestrzeni

Osiedle „Sikornik”- jeste

ś

my u celu

Podró

ż

w przestrzeni

Osiedle „Sikornik”- takie sobie osiedle

Liczby:

Obszar

2 km

2

Wymiary

1km * 2 km

Mieszka

ń

ców

18 tys.

Gospodarstw

6 tys.

Bloki mieszkalne

100

Domki

400

1 km

Abonenci usług telekomunikacyjnych
na osiedlu „Sikornik”

12 000

Operatorzy radiowi
(GSM)

500

Operatorzy radiowi
dost

ę

pu do internetu

(WiFi, WiMax)

Płatne VoIP: 10 (testy)

IPTV: 0

1 500

Operatorzy dost

ę

pu

do internetu (trzech)

(ETTH)

Internet: 1000

VoIP: 10 (testy)

2 000

Operator telewizji
kablowej (dwóch)

(CATV)

Internet DSL: 400

IPTV: 0

5 000

Operator telefonii
(Telco)

Usługi inne

Usługa

podstawowa

Klasa operatora

1 km

Dane szacowane na podstawie rozmów z operatorami, 3q2006

Operator telefonii (Telco)
Wpi

ę

cie koncentratora DSL (DSLAM)

W chwili obecnej:

500 ab * 1Mb/s * 10% overbooking = 50Mb/s

uplink w technologii ATM lub Ethernet jest
realizowany na szkle, a wi

ę

c ma potencjał

rozwoju.

Bliska przyszło

ść

:

Penetracja 30% czyli 2000 abonentów

Zakładamy 200 abonentów na DSLAM to
na osiedlu potrzeba 10 koncentratorów

Usługi IPTV w MPEG4 (1,5Mb/s)

Potrzebne pasmo > 1Gb/s

Operatorzy telefonii (zwłaszcza zasiedziali) maj

ą

swoj

ą

infrastruktur

ę

a wi

ę

c rozbudowuj

ą

c tylko

urz

ą

dzenia nie maj

ą

problemu pasma w szkielecie.

Operator telewizji kablowej (CATV)
Poł

ą

czenie stacji czołowej w w

ę

złami optycznymi

W chwili obecnej:

pozornie 200 kana

ł

ów cyfrowych mo

ż

na

upcha

ć

w 200MHz pasma

broadcastowego wi

ę

c kabel

koncentryczny wystarczy

ale problemem jest upstream

jak robi

ć

prawdziwe VOD?

Bliska przyszło

ść

:

w

ę

zeł optyczny na 500-1000 abonentów

penetracja 30% czyli 2000 mieszka

ń

na osiedlu musz

ą

stan

ąć

3 w

ę

zły

optyczne

Sie

ć

osiedlowa (ETTH) (1/4)

„Witajcie na naszym trzepaku”

Sie

ć

osiedlowa (ETTH) (2/4)

Serwery ogórkowe

Inwestycje

Sie

ć

osiedlowa (ETTH) (3/4)

Polski fenomen

Pierwsze amatorskie sieci (trzepaki) powstaj

ą

w 1997 roku.

Forma prawna:

Jasiu zbiera od kumpli na Neostrade.

Lepiej lub gorzej zarejestrowane stowarzyszenie.

Działalno

ść

gospodarcza pana Marka z bloku przy

ulicy Czajki.

Spółka prawa handlowego.

Forma techniczna:

DSL + WiFi .... i hop za okno.

Kabel po balkonach.

Skr

ę

tka 5cat do ka

ż

dego mieszkania

i szkło pomi

ę

dzy blokami.

Skala: 400-800 tys. w kraju.

Czy to przypomina FastWeb? Nie!

Sie

ć

osiedlowa (ETTH) (4/4)

Same problemy...

W chwili obecnej:

realizowana usługa: dost

ę

p do internetu

poł

ą

czenia mi

ę

dzybudynkowe realizowane w

technologiach dziwnych (SDSL, radiolinie,
100Base-TX)

uplink realizowany po radiolinii albo w technologii
FR (n*E1)

W bliskiej przyszło

ś

ci:

penetracja 30% czyli 2000 mieszka

ń

aby dobrze odpowiedzie

ć

ofert

ą

rynkow

ą

potrzebne pasmo na abonenta to 5Mb/s

a wi

ę

c uplink do dostawcy usług > 1Gb/s

dodatkowo do rozwi

ą

zania problem poł

ą

cze

ń

mi

ę

dzybudynkowych.

Powa

ż

ny problem: rozdrobnienie

„witajcie na naszym trzepaku”

Radiowe sieci dost

ę

powe

Przykład typowej stacji WiMax:

4 sektory po 38Mb/s w dół

4 * 38Mb/s > STM-1 (155Mb/s)

Wniosek: radiolini

ą

mo

ż

na ale jest to

trudne.

Dodatkowo WiMax lubi w podkładzie
Ethernet a Ethernet lubi chodzi

ć

po

szkle.

Wnioski z podró

ż

y

1.

Do ka

ż

dego osiedla nale

ż

y doj

ść

szkłem, najlepiej nie

jednym.

2.

Do zlokalizowanych na osiedlu kilku koncentratorów sieci
miedzianej te

ż

nale

ż

y doj

ść

szkłem.

3.

Najlepiej doj

ść

szkłem do ka

ż

dego budynku.

4.

Bez zrealizowania postulatu 1 i 2 trudno mówi

ć

o szerokim

wdra

ż

aniu szerokopasmowych usług.

2

2

2

2

Pomysł i realizacja

Ró

ż

nica tkwi w narz

ę

dziach:

w czasie gdy niektórzy buduj

ą

sieci w PowerPoint’cie

my aby osi

ą

gn

ąć

ten sam cel u

ż

ywamy koparek.

Geneza

Ś

l

ą

skich Sieci

Ś

wiatłowodowych:

Niespełnione potrzeby

Pomysł:

Napotka

ć

niespełnione potrzeby!

Skoro regionalna infrastruktura

ś

wiatłowodowa jest

potrzebna, …

ta, która jest, jest niedost

ę

pna a innej nie ma ...

to nale

ż

y zbudowa

ć

now

ą

.

Pojemno

ść

sieci

ś

wiatłowodowej jest pot

ęż

na wi

ę

c

najlepiej zbudowa

ć

j

ą

tak, aby słu

ż

yła wszystkim,

którzy jej potrzebuj

ą

albo potrzebowa

ć

b

ę

d

ą

.

Ś

wiat wg. wielkich:

„Telekomunikacja to my!
(w domy

ś

le: reszta spada

ć

!)”

Ś

wiat wg mniejszych:

„Zróbmy razem co

ś

fajnego,

niech nawet b

ę

d

ą

z tego

pieni

ą

dze”

Charakter

Ś

l

ą

skich Sieci

Ś

wiatłowodowych:

Współpraca (operator dla operatorów)

Unikalno

ść

Ś

l

ą

skich Sieci

Ś

wiatłowodowych:

Prawo drogi wzdłu

ż

kolei piaskowych na

Ś

l

ą

sku

Pewien rybak znad Ładogi

skorzystał raz z prawa drogi.

W rok zbudował sie

ć ś

wiatłowodów

i to bez

ż

adnych korowodów

cho

ć

był przecie

ż

bardzo ubogi.

Strategia inwestorów:

Wykorzystuj

ą

c zmiany kulturowe w

cz

ęś

ci dotycz

ą

cej zmiany sposobu

komunikowania si

ę

ludzi wytworzy

ć

warto

ść

poprzez poł

ą

czenie

kompetencji w dziedzinie
zarz

ą

dzania procesami biznesowymi

w bran

ż

y telekomunikacyjnej z

prawem dysponowania unikalnymi
nieruchomo

ś

ciami na terenie

Ś

l

ą

ska.

Historia

Ś

l

ą

skich Sieci

Ś

wiatłowodowych

2001

pomysł i okre

ś

lenie celów

2002

zało

ż

enie spółki, poszukiwania

finansowania, stworzenie biznesplanu
na lata 2003-2007

2002 – 2004

intensywne budowanie (i nic poza tym)

połowa 2004

pierwsza sprzeda

ż

usług.

2004

pierwszy rok zako

ń

czony małym zyskiem

2005

odpowied

ź

na zapotrzebowanie runku,

pozyskanie pierwszych operatorów-klientów

2006

stabilizacja – z wyj

ą

tkiem TP S.A. wszyscy

działaj

ą

cy w Polsce operatorzy korzystaj

ą

z usług 3S.

Kopiemy...

Ró

ż

nica tkwi w narz

ę

dziach:

w czasie gdy niektórzy buduj

ą

sieci w PowerPoint’cie
my aby osi

ą

gn

ąć

ten sam cel

u

ż

ywamy koparek.

... dmuchamy
i ci

ą

gniemy, ....

... spawamy
i wpinamy, ...

... potykamy si

ę

, ale walczymy...

Praktyka budowania sieci w mie

ś

cie

Przykład 1:

Dorzucenie si

ę

do remontu kanalizacji za pieni

ą

dze unijne:

Miasto #1: „Tak, rozumiemy, to słu

ż

y miastu. Je

ż

eli uzyskacie

tylko PNB to w tym samy wykopie, pod naszym nadzorem
ka

ż

dy operator mo

ż

e umie

ś

ci

ć

swoje linie”

Miasto #2: „To niemo

ż

liwe! Pieni

ą

dze unijne s

ą

przeznaczone

na

ś

ci

ś

le okre

ś

lony cel i nie mog

ą

by

ć

u

ż

yte inaczej.”

Przykład 2:

Roczna opłata za zaj

ę

cie pasa drogowego w mie

ś

cie:

Miasto #1:

80 gr za m

2

rocznie

Miasto #2:

200zł za m

2

rocznie (na inwestycje po 2004)

Uzasadnienie w mie

ś

cie #2 (wypowied

ź

urz

ę

dnika wysokiego

szczebla): „Wiemy,

ż

e opłaty s

ą

wysokie ale musza takie by

ć

bo mieszka

ń

cy nie lubi

ą

jak rozkopuje si

ę

chodniki. Chcemy w

ten sposób zach

ę

ci

ć

operatorów aby budowali gdzie indziej.”

... podkopujemy monopol!

4

4

4

4

Zaspokojenie

Czyny, nie słowa

(kampania wyborcza PiS)

Sie

ć

duktów kablowych

(warstwa 0 :-) modelu ISO)

Własne dukty telekomunikacyjne
miedzy wszystkimi miastami
regionu.

Mo

ż

liwo

ść

znacznej rozbudowy

pojemno

ś

ci sieci.

Warstwa I modelu ISO
Sie

ć

jednomodowych kabli

ś

wiatłowodowych

Prawie 300km własnych kabli

ś

wiatłowodowych.

Obecno

ść

infrastruktur

ą

kablow

ą

w 20 miastach regionu

Zasi

ę

g sieci: 20 miast i wi

ę

kszo

ść

dzielnic,

punkty wymiany ruchu z innymi operatorami

Obecno

ść

we wszystkich

punktach wymiany ruchu.

Doj

ś

cie do dzielnic i osiedli,

centrów biznesowych, terenów
przemysłowych.

Halemba, Chebzie, Karb,
Godula, Wirek, Batory,
Giszowiec, Szopienice, Pogoń

Przykład usługi zrealizowanej na warstwie I:
dzier

ż

awa ciemnych włókien przez operatora

Warstwa II modelu ISO
Sie

ć

Metro Ethernet

.

Warstwa II modelu ISO
Sie

ć

Metro Ethernet

Warstwa II modelu ISO
Sie

ć

Metro Ethernet – próba wyprostowania :-)

Warstwa II modelu ISO
Sie

ć

Metro Ethernet – próba wyprostowania :-)

Warstwa II modelu ISO
Sposoby wpi

ę

cia abonentów

#1

Doj

ś

cie

ś

wiatłowodow

ą

lini

ą

dost

ę

pow

ą

.

#2

Doj

ś

cie

ś

wiatłowodow

ą

lini

ą

dost

ę

pow

ą

wpi

ę

t

ą

w dwa w

ę

zły

metro.

#3

Doj

ś

cie dwoma

ś

wiatłowodowymi

liniami dost

ę

powymi.

#4

Zlokalizowanie w

ę

zła sieci metro

w obiekcie klienta.

#4

#1

#2

#3

Warstwa II modelu ISO
Realizowane w L2 usługi

Usługi:

#1 Usługa L2tunel realizowana jako

802.1Q in 802.1Q (QinQ)

#2 Usługa VLAN

#1

#2

Warstwa III modelu ISO
Operatorski dost

ę

p do sieci Internet

Usługa typowa, ale poprzez realizacje
na stykach

ś

wiatłowodowych nie ma

problemu pasma oferowanego dla
abonenta ko

ń

cowego.

Prawdziwe

10Mb/s

w obie strony!

Warstwa III modelu ISO
przenoszenie poł

ą

cze

ń

VoIP

Współpraca 3S.pl z działaj

ą

cymi

operatorami VoIP dała mo

ż

liwo

ść

wdro

ż

enia usług telefonicznych

małym operatorom bez znacznych
inwestycji.

Warstwa III modelu ISO
Przenoszenie ruchu telewizyjnego (IPTV)

W tym samy modelu mog

ą

by

ć

wdra

ż

ane usługi IPTV

3S b

ę

dzie po

ś

redniczy

ć

pomi

ę

dzy

du

ż

ymi operatorami telewizji

gotowymi wej

ść

na nowy teren.

5

5

5

5

Zaproszenie

Razem

(kampania wyborcza PO)

Model współpracy

Jeste

ś

my operatorem

infrastruktury

ś

wiatłowodowej.

Nasz

ą

strategi

ą

jest współpraca

z operatorami usług.

Współpracuj

ą

cy

Przedmiot współpracy

Dzier

ż

awa infrastruktury

Dukty telekomunikacyjne (L0)

Ciemne włókna (L1)

Szare włókna (L1)

Transmisja

Transport w warstwie drugiej (L2)

Operatorski dost

ę

p do sieci Internet (L3)

Transport IP z QoS pod VoIP (L3)

Transport multicastów IP pod IPTV (L3)

Współpraca przy budowaniu i eksploatacji sieci

ś

wiatłowodowych.

Utrzymanie (outsourcing) sieci

ś

wiatłowodowych na

Ś

l

ą

sku.

Nie tylko dost

ę

p

III Forum Szerokopasmowe, Warszawa, listopad 2006