5/2.A.9. Ocena ryzyka zawodowego przy
czynnoœciach wykonywanych przez operatora
koparko-spycharki

Rozdzia³ 5/2.A.9.

5/2.A.9. Ocena ryzyka zawodowego operatora koparko-spycharki

5. Ryzyko zawodowe

grudzieñ 2007

Les³aw Zieliñski

Spis treœci

1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków operatora . . . . . . . . . . . . . . . .

1

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

4. Wymagane kwalifikacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

5

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy

za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

6

1. Opis stanowiska

Środowisko
pracy

Operator koparko-spycharki wykonuje swoje podstawowe obowi¹zki w kabinie
maszyny, która:

l

nie jest wyposa¿ona w klimatyzacjê,

l

nie ma wyciszenia.

Jednostkê napêdow¹ stanowi silnik wysokoprê¿ny. Uk³ady robocze, podobnie jak
sterowanie prac¹ koparko-spycharki realizowane jest hydraulicznie.
Stan techniczny maszyny jest dobry.

Do stanowiska pracy operatora nale¿¹ równie¿:

l

plac budowy,

l

drogi publiczne (trasa przejazdu z bazy sprzêtu do miejsc wykonywania zleco-
nych prac),

l

baza sprzêtu z miejscem codziennej obs³ugi maszyny i tankowania oleju napê-
dowego.

Warunki œrodowiska pracy zale¿¹ w du¿ym stopniu od warunków atmosferycz-
nych panuj¹cych danego dnia.

2. Zakres obowi¹zków operatora

Odpowiedzialnoœæ operatora koparko-spycharki sprowadza siê do prawid³owe-
go, bezpiecznego i terminowego wykonania zleconych prac. Pracownik odpowia-
da równie¿ za stan techniczny maszyny.

Zadania

Do podstawowych zadañ operatora nale¿y:

l

wykonywanie wykopów zgodnie z rysunkami na planach,

l

niwelowanie terenu,

l

ha³dowanie ziemi,

l

za³adunek pojazdów,

grudzień 2007

1

OPINIE

Rozdział

5/2.A.9.

l

codzienna obs³uga koparko-spycharki, w tym utrzymanie maszyny i osprzêtu
w czystoœci,

l

usuwanie drobnych usterek,

l

prowadzenie „Ksi¹¿ki pracy maszyny”.

Przegl¹dy okresowe i naprawy koparko-spycharki nie nale¿¹ do obowi¹zków
operatora i s¹ wykonywane przez pracowników serwisu autoryzowanego przez
producenta maszyny.

Do obowi¹zków operatora nale¿y równie¿ dojazd maszyn¹ po drogach publicz-
nych z bazy sprzêtu do miejsca wykonywania zleconych prac.

3. Organizacja pracy

Operator koparko-spycharki pracuje przez 5 dni w tygodniu na jedn¹ zmianê od
godz. 7

00

do 15

00

. Operator pracuje czasem tak¿e w sobotê, ale takie sytuacje zda-

rzaj¹ siê tylko sporadycznie.

Prace wykonywane s¹ na ró¿nych placach budów, w zale¿noœci od aktualnego
zlecenia.

4. Wymagane kwalifikacje

Od operatora wymaga siê posiadania:

l

prawa jazdy uprawniaj¹cego do kierowania pojazdem wolnobie¿nym oraz

l

uprawnieñ kwalifikacyjnych do obs³ugi koparko-spycharki.

5. Identyfikacja zagro¿eñ

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

1

2

3

4

1.

Kolizja drogowa.

Uczestnictwo w ruchu
drogowym oraz na trasie
przejazdu po drogach
publicznych.

Ciê¿kie uszkodzenie cia³a
(najczêœciej z³amania koñ-
czyn, urazy narz¹dów
wewnêtrznych), a w skraj-
nych przypadkach œmieræ
poszkodowanego.

2.

Potr¹cenie, przygniecenie
innym œrodkiem transpor-
tu lub maszyn¹.

Poruszaj¹ce siê pojazdy
na placu budowy. Zagro-
¿enie wystêpuje najczêœ-
ciej podczas naprawy
awaryjnej maszyny.
Droga publiczna, podczas
dojazdu z bazy sprzêtu
do miejsca wykonywania
pracy. Zagro¿enie dodat-
kowo potêguje brak kami-
zelki odblaskowej.

Ciê¿kie uszkodzenie cia³a
(najczêœciej z³amania koñ-
czyn, urazy narz¹dów
wewnêtrznych), a w skraj-
nych przypadkach œmieræ
poszkodowanego.

2

grudzień 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.A.9.

1

2

3

4

3.

Przygniecenie maszyn¹.

Zsuniêcie siê maszyny do
wykopu, rowu lub spad-
niêcie z pochy³oœci terenu
(nasypu). Tak¿e prze-
wrócenie siê maszyny na
p³aszczyŸnie (np. przy
nietypowym za³adunku
pojazdów).

Ciê¿kie uszkodzenie cia³a
(z³amania, zmia¿d¿enia)
lub nawet œmieræ.

4.

Po¿ar.

Instalacja elektryczna
i hydrauliczna koparko-
-spycharki. Tak¿e w wy-
niku czyszczenia maszyny
niedozwolonymi œrod-
kami.

Ciê¿kie poparzenia cia³a.

5.

Po¿ar.

Praca pod lini¹ elektrycz-
n¹ – zbli¿enie ³y¿ki do
przewodów linii elektro-
energetycznej bêd¹cej pod
napiêciem.

Ciê¿kie poparzenia cia³a.

6.

Upadek na ni¿szy
poziom.

Po³o¿enie stanowiska pra-
cy na poziomie ró¿nym
od poziomu otoczenia:
• kabina operatora,
• zab³ocone, uszkodzone

stopnie w trakcie wejœ-
cia (zejœcia),

• konstrukcja maszyny –

podczas wchodzenia ce-
lem wykonywania czyn-
noœci obs³ugi codziennej.

Urazy cia³a, z³amania
i zwichniêcia koñczyn,
szczególnie niebezpieczne
st³uczenia i inne urazy
g³owy.

7.

Poœlizgniêcie, potkniêcie
i upadek na tej samej
p³aszczyŸnie.

Nierówne, œliskie pod³o¿e
– b³oto na placu budowy,
zw³aszcza po opadach.
Porozrzucany gruz,
ba³agan na placu budowy
(materia³y i odpady).

Z³amania i zwichniêcia
koñczyn, st³uczenia cia³a,
tak¿e urazy g³owy.

8.

Wpadniêcie
do zag³êbienia.

Œwie¿o wykonane, g³êbo-
kie wykopy, w tym wyko-
py zalane wod¹ i wykopy
wykonane w œliskim i nie-
stabilnym gruncie (zw³asz-
cza po opadach deszczu),
wykopy Ÿle zabezpieczone
i oznakowane.

Urazy cia³a, a nawet
œmieræ w wyniku utoniêcia.

9.

Przygniecenie, przysy-
panie spadaj¹cym mate-
ria³em, osuwaj¹c¹ siê
ziemi¹ ze skarpy wykopu
(podczas przebywania
operatora w wykopie).

Osuniêcie siê ziemi ze
œcian wykopu wykona-
nego w ma³o stabilnym
gruncie.

Œmieræ w wyniku udusze-
nia osuniêt¹ ziemi¹, po-
wa¿ne urazy cia³a, a tak¿e
st³uczenia.

grudzień 2007

3

5/2.A.9. Ocena ryzyka zawodowego operatora koparko-spycharki

OPINIE

Rozdział

5/2.A.9.

1

2

3

4

10. Uderzenie o nieruchome

elementy.

Elementy konstrukcyjne
maszyny (w tym szczegól-
nie drzwiczki i elementy
wejœcia do kabiny), elemen-
ty wyposa¿enia kabiny.

St³uczenia, skaleczenia
barku i koñczyn, szczegól-
nie niebezpieczne s¹ tak¿e
urazy g³owy.

11. Uderzenie, pochwycenie

przez ruchome elementy.

Ruchome elementy
osprzêtu maszyny
– szczególnie silnika
i uk³adów napêdowych
(zw³aszcza w trakcie
czynnoœci kontrolnych
i obs³ugowych w pobli¿u
elementów bêd¹cych
w ruchu).

Urazy r¹k – najczêœciej
d³oni i palców.

12. Kontakt z gor¹cymi

powierzchniami,
czynnikami.

Uk³ad wydechowy ma-
szyny, uk³ad ch³odniczy
oraz uk³ad hydrauliczny
(np. uderzenie strumie-
niem oleju z pêkniêtego,
bêd¹cego pod ciœnieniem
przewodu).

Oparzenia termiczne
d³oni i palców. Rozleg³e
oparzenia ca³ego cia³a,
uszkodzenie wzroku.

13. Kontakt z czynnikami

chemicznymi – kwas
z akumulatora.

Akumulator zainstalo-
wany w obs³ugiwanej
maszynie.

Oparzenia chemiczne
– szczególnie d³oni
i palców.

14. Kontakt z ostrymi i szorst-

kimi krawêdziami.

Elementy konstrukcyjne
maszyny.

Drobne urazy d³oni
(skaleczenia, otarcia,
zak³ucia).

15. Praca z u¿yciem narzêdzi

bez napêdu mechanicz-
nego.

Niew³aœciwie dobrane lub
niesprawne narzêdzia
rêczne.

Skaleczenia, zak³ucia,
st³uczenia, uderzenia
odpryskami materia³u.

16. Pora¿enie pr¹dem elek-

trycznym.

Energia elektryczna
z uszkodzonej izolacji ka-
bli przewodów (np. kabel
energetyczny ziemny pod
napiêciem). Kontakt
z lini¹ energetyczn¹ napo-
wietrzn¹ (np. nisko pod-
wieszone przewody elek-
tryczne pod napiêciem).
Najczêœciej dochodzi do
pora¿enia podczas wy-
chodzenia z maszyny
bêd¹cej pod napiêciem
pochodz¹cym z uszko-
dzonej sieci elektrycznej.

Œmieræ lub ciê¿kie uszko-
dzenie cia³a.

17. Wybuch, po¿ar.

Ruroci¹g gazowy, w sytu-
acji uszkodzenia ruroci¹gu
w wyniku pracy bez
uprzedniego planu lub
prac kopark¹ w bezpoœred-
niej bliskoœci gazoci¹gu.

Œmieræ lub ciê¿kie uszko-
dzenie cia³a (oparzenia).

4

grudzień 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.A.9.

1

2

3

4

18. Wybuch.

Natrafienie na niewybu-
chy.

Œmieræ lub ciê¿kie uszko-
dzenie cia³a.

19. Kontakt z czynnikami

chemicznymi.

Natrafienie na niezidenty-
fikowane substancje pozo-
stawione (sk³adowane)
w ziemi.

Zatrucia, poparzenia
chemiczne.

20. Zmienny mikroklimat

(gor¹cy, zimny), czasem
skrajne warunki termiczne.

Zmienne warunki atmos-
feryczne (zima, lato), wy-
soka temperatura w kabi-
nie maszyny podczas
upa³ów, niska w przypad-
ku mrozów.

Choroby uk³adu oddecho-
wego – przeziêbienia,
udar cieplny, odmro¿enia.

21. Ha³as.

Silnik i uk³ady napêdowe
maszyny. Tak¿e ha³as po-
wodowany przez maszy-
ny pracuj¹ce w s¹siedz-
twie, zw³aszcza maszyny
i urz¹dzenia s³u¿¹ce do
wyburzania i prac drogo-
wych (np.: m³oty pneu-
matyczne, zagêszczarki).

Uszkodzenie s³uchu.

22. Drgania ogólne

i miejscowe.

Pracuj¹cy silnik i ruch
(jazda) maszyny.

Uszkodzenie narz¹dów
wewnêtrznych, uk³adu
miêœniowo-szkieletowe-
go, stawów (wyst¹pienie
zespo³u wibracyjnego).

23. Wymuszona pozycja

cia³a.

Ograniczona przestrzeñ
kabiny. Obs³uga maszyny
tylko w pozycji siedz¹cej.

Choroby uk³adu miêœnio-
wo-szkieletowego.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Środki
ochronne

Operatora koparko-spycharki wyposa¿ono w:

l

odzie¿ i obuwie robocze – letnie i zimowe (w zale¿noœci od panuj¹cych warun-
ków atmosferycznych),

l

rêkawice robocze,

l

he³m ochronny,

l

kamizelkê odblaskow¹.

Instrukcje

Operator ma te¿ do dyspozycji instrukcje:

l

obs³ugi koparko-spycharki,

l

bezpiecznego wykonywania prac,

l

poruszania siê ludzi i pojazdów po terenie budowy.

Inne środki
profilaktyczne

Pracownik zosta³ zapoznany ponadto z:

l

zasadami stosowania i rozmieszczeniem podrêcznego sprzêtu ppo¿.,

l

oznakowaniem wystêpuj¹cym na terenie budowy.

Pracodawca zapewnia:

l

okresowe przegl¹dy maszyny,

grudzień 2007

5

5/2.A.9. Ocena ryzyka zawodowego operatora koparko-spycharki

OPINIE

Rozdział

5/2.A.9.

l

bie¿¹ce usuwanie zauwa¿onych usterek,

l

szkolenia bhp,

l

badania lekarskie,

l

nadzór nad stanem technicznym pojazdu i prac¹ operatora.

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy
za ostatnie 5 lat

W ostatnich piêciu latach na stanowisku zanotowane jeden „lekki” wypadek przy
pracy. By³o to poœlizgniêcie siê operatora na zab³oconym stopniu maszyny i upadek
na ziemiê z dwóch ostatnich stopni. Do wypadku dosz³o podczas wychodzenia
z kabiny koparko-spycharki.
Zagro¿enie zosta³o ograniczone poprzez wprowadzenie do instrukcji obs³ugi ma-
szyny zapisu o obowi¹zku sta³ej dba³oœci o czystoœæ stopni wejœcia do kabiny ma-
szyny i czystoϾ obuwia. Ponadto udzielono pracownikowi ponownego instrukta-
¿u w zakresie bezpiecznego wsiadania i wysiadania z kabiny (w tym zwrócono
uwagê pracownika na konsekwencje zbytniego poœpiechu).

Chorób zawodowych w analogicznym okresie nie zanotowano.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Karta oceny ryzyka zawodowego zosta³a opracowana w skali trójstopniowej, me-
tod¹ wg PN-N-18002.

Zwracamy uwagê, ¿e jest to karta przyk³adowa, co oznacza, ¿e w przypadku opera-
tora koparko-spycharki w konkretnej firmie i na konkretnym placu budowy mog¹
wystêpowaæ tak¿e i inne zagro¿enia nie ujête w poni¿szej karcie. Mo¿e byæ równie¿
i tak, ¿e czêœæ z ocenionych w artykule zagro¿eñ w Pañstwa firmie nie istnieje.

PRZYKŁAD

Jeœli przyjêtym w Pañstwa firmie sposobem tankowania maszyny bêdzie samodzielne pobieranie
przez operatora paliwa z beczki i nalewanie go do zbiornika maszyny – nale¿y dodaæ ocenê zagro¿eñ
mog¹cych pojawiæ siê w trakcie wykonywania tych czynnoœci. Bêd¹ to zagro¿enia po¿arowe (np. przy-
padkowe zaprószenie ognia) oraz zwi¹zane z emitowanymi oparami oleju napêdowego (np. zatrucia).

PRZYKŁAD

W przypadku, gdy przez plac budowy nie przebiegaj¹ ¿adne linie elektroenergetyczne lub ruroci¹gi
gazowe – oszacowanie ryzyka zawodowego nie bêdzie uwzglêdnia³o zagro¿eñ:

l

po¿arem i pora¿eniem pr¹dem elektrycznym, które mog¹ wyst¹piæ w przypadku pracy w s¹siedz-
twie linii energetycznych napowietrznych i podziemnych,

l

wybuchem i po¿arem, które mo¿e powodowaæ uszkodzenie ruroci¹gu gazowego – w przypadku
pracy w jego s¹siedztwie ³y¿k¹ koparki.

Wynik oceny ryzyka uwzglêdnia stosowanie œrodków ograniczaj¹cych zagro¿enia.

Pracownik powinien byæ zapoznany z kart¹ oceny razem z kart¹ identyfikacji za-
gro¿eñ.

6

grudzień 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.A.9.

Rozdzia³

5/2.A.9.

Rozdzia³

5/2.A.9.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

....................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Operator

koparko-spycharki

Liczba

nara¿onych

........................

............................................................

............................................................

............................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

•

wykonywanie

prac

ziemnych,

•

codzienna

obs³uga

maszyny

z

ewentualnym

usuwaniem

drobnych

usterek,

•

prowadzenie

„Ksi¹¿ki

pracy

maszyny”,

•

przejazd

maszyn¹

z

bazy

sprzêtu

do

miejsca

wykonywania

prac.

Operatora

koparko-spycharki

wyposa¿ono

w:

•

odzie¿

i

obuwie

robocze

–

letnie

i

zimowe,

•

rêkawice

robocze,

•

he³m

ochronny,

•

kamizelkê

odblaskow¹,

•

instrukcje:

obs³ugi

koparko-spycharki,

bezpiecznego

wykonywania

prac,

poruszania

siê

ludzi

i

pojazdów

po

terenie

budowy.

Dokumenty

odniesienia:

–

rozp.

MPiPS

z

26.9.1997

r.

w

sprawie

ogólnych

przepisów

bhp

(tj.

Dz.U.

z

2003

r.

Nr

169,

poz.

1650,

ze

zm.),

–

rozp.

MI

z

6.2.2003

r.

w

sprawie

bhp

podczas

wyko

-

nywania

robót

budowlanych

(Dz.U.

Nr

47,

poz.

401),

–

rozp.

MPiPS

z

14.3.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcz-

nych

pracach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

313,

ze

zm.),

–

rozp.

Ministrów:

Komunikacji

oraz

Administracji,

Gosp.

Terenowej

iOchr.

Œrodowiska

z

10.2.1977

r.

w

spra-

wie

bhp

przy

wykonywaniu

robót

drogowych

imosto-

wych

(Dz.U.

Nr

7,

poz.

30),

–

ustawa

20.6.1997

r.

Prawo

o

ruchu

drogowym

(tj.

Dz.U.

z

2005

r.

Nr

108,

poz.

908,

ze

zm.),

–

Polska

Norma

PN-N-18002,

–

zak³adowy

regulamin

pracy,

–

instrukcje

zak³adowe,

–

instrukcja

obs³ugi

i

DTR

maszyny.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

1.

Kolizja

drogowa.

Uczestnictwo

w

ruchu

drogo

-

wym

oraz

na

trasie

przejazdu

po

drogach

publicznych.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

przepisów

Prawa

o

ruchu

drogowym.

Zachowanie

ostro¿noœci.

Dba³oœæ

o

sprawnoϾ

maszyny.

SprawnoϾ

psychofizyczna

operatora.

Ograniczanie

zbêdnego

poœpiechu.

WZÓR

Rozdział 5/2.A.9.

7

12

3

4

5

6

7

2.

Potr¹cenie,

przygniece

-

nie

innym

œrodkiem

transportu

lub

maszyn¹.

Poruszaj¹ce

siê

pojazdy

na

pla

-

cu

budowy.

Zagro¿enie

wystê

-

puje

najczêœciej

podczas

napra

-

wy

awaryjnej

maszyny.

Droga

publiczna,

podczas

do

-

jazdu

z

bazy

sprzêtu

do

miejsca

wykonywania

pracy.

Zagro¿e

-

nie

dodatkowo

potêguje

brak

kamizelki

odblaskowej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

przepisów

Prawa

o

ruchu

drogowym.

Przejrzenie

i

uzupe³nienie

instrukcji

poruszania

siê

po

placu

budowy.

Stosowanie

kamizelek

odblaskowych

i

he³mów

ochronnych.

Prawid³owa

organizacja

prac.

Zachowanie

ostro¿noœci.

3.

Przygniecenie

maszyn¹.

Zsuniêcie

siê

maszyny

do

wy

-

kopu,

rowu

lub

spadniêcie

z

pochy³oœci

terenu

(nasypu).

Tak¿e

przewrócenie

siê

maszy-

ny

na

p³aszczyŸnie

(np.

przy

nietypowym

za³adunku

pojaz-

dów).

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

instrukcji

wykonywania

prac

ziemnych.

Przestrzeganie

zapi

-

sów

instrukcji

obs³ugi

koparko-spy-

charki.

Dba³oœæ

o

stan

techniczny

maszyny.

Zaznajomienie

pracowni-

ków

z

warunkami

geologicznymi

i

gruntowymi

w

miejscu

wykonywa-

nia

prac

(instrukta¿

na

placu

budowy).

Zachowanie

ostro¿noœci.

Ogranicze-

nie

zbêdnego

poœpiechu.

4.

Po¿ar.

Instalacja

elektryczna

i

hydrau-

liczna

koparko-spycharki.

Tak¿e

w

wyniku

czyszczenia

maszyny

niedozwolonymi

œrodkami.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Regularne

przegl¹dy

okresowe

sprawnoœci

maszyny.

Bie¿¹ce

usu-

wanie

usterek.

Kontrola

i

legalizacja

podrêcznego

sprzêtu

gaœniczego.

5.

Po¿ar.

Praca

pod

lini¹

elektryczn¹

–

zbli¿enie

³y¿ki

do

przewodów

linii

elektroenergetycznej

bêd¹cej

pod

napiêciem.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

instrukcji

wykonywania

prac

–

zachowanie

przepisowych

odleg³oœci

od

przewodów

linii

elek

-

trycznej

(zwrócenie

szczególnej

uwagi

pracownikowi

na

te

odleg³oœci

w

trakcie

instrukta¿u

na

placu

budo

-

wy).

Zachowanie

szczególnej

ostro¿

-

noœci.

Sprawny

podrêczny

sprzêt

gaœniczy.

Rozdział 5/2.A.9.

WZÓR

8

12

3

4

5

6

7

6.

Upadek

na

ni¿szy

poziom.

Po³o¿enie

stanowiska

pracy

na

poziomie

ró¿nym

od

poziomu

otoczenia:

•

kabina

operatora,

•

zab³ocone,

uszkodzone

stop

-

nie

w

trakcie

wejœcia

(zejœcia),

•

konstrukcja

maszyny

–

pod

-

czas

wchodzenia

celem

wy

-

konywania

czynnoœci

obs³ugi

codziennej.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

czystoϾ

stopni

maszyny

i

czystoϾ

obuwia.

Naprawa

uszko

-

dzonych

stopni.

Stosowanie

obuwia

roboczego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci

zw³aszcza

w

trakcie

wchodzenia

do

kabiny

i

jej

opuszcza

-

nia

oraz

przy

pracach

konserwacyj

-

nych

wymagaj¹cych

wchodzenia

na

elementy

konstrukcji

maszyny.

7.

Poœlizgniêcie,

potkniêcie

i

upadek

na

tej

samej

p³aszczyŸnie.

Nierówne,

œliskie

pod³o¿e

–

b³oto

na

placu

budowy

zw³asz-

cza

po

opadach.

Porozrzucany

gruz,

ba³agan

na

placu

budowy

(materia³y

i

odpady).

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

³ad

i

porz¹dek

na

placu

bu-

dowy.

Stosowanie

obuwia

robocze-

go.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

8.

Wpadniêcie

do

zag³êbienia.

Œwie¿o

wykonane,

g³êbokie

wykopy,

w

tym

wykopy

zalane

wod¹

i

wykopy

wykonane

w

œliskim

i

niestabilnym

gruncie

(zw³aszcza

po

opadach

desz-

czu),

wykopy

Ÿle

zabezpieczo-

ne

i

oznakowane.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Oznakowanie

i

ogrodzenie

wyko-

pów.

Kontrola

prawid³owoœci

wyko-

nania

wykopu

i

jego

zabezpieczenia.

Zaznajomienie

pracowników

z

w

a-

runkami

geologicznymi

i

gruntowymi

w

miejscu

wykonywania

prac.

Stoso-

wanie

obuwia

roboczego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

9.

Przygniecenie,

przysy

-

panie

spadaj¹cym

mate

-

ria³em,

osuwaj¹c¹

siê

ziemi¹

ze

skarpy

wy

-

kopu

(podczas

prze

-

bywania

operatora

w

wykopie).

Osuniêcie

siê

ziemi

ze

œcian

wykopu

wykonanego

w

ma³o

stabilnym

gruncie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Oznakowanie

i

ogrodzenie

wyko

-

pów.

Kontrola

prawid³owoœci

wyko

-

nania

wykopu

i

jego

zabezpieczenia.

Zaznajomienie

pracowników

z

w

a-

runkami

geologicznymi

i

gruntowymi

w

miejscu

wykonywania

prac.

Stoso

-

wanie

obuwia

roboczego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

WZÓR

Rozdział 5/2.A.9.

9

12

3

4

5

6

7

10.

Uderzenie

o

nierucho

-

me

elementy.

Elementy

konstrukcyjne

ma

-

szyny

(w

tym

szczególnie

drzwiczki

i

elementy

wejœcia

do

kabiny),

elementy

wyposa

-

¿enia

kabiny.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

³ad

i

porz¹dek

w

miejscu

wykonywania

prac.

Bezwzglêdne

stosowanie

he³mu

ochronnego.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

11.

Uderzenie,

pochwyce

-

nie

przez

ruchome

ele

-

menty.

Ruchome

elementy

osprzêtu

maszyny

–

szczególnie

silnika

i

uk³adów

napêdowych

(zw³aszcza

w

trakcie

czynnoœci

kontrolnych

i

obs³ugowych

w

pobli¿u

elementów

bêd¹cych

w

ruchu).

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

maszyny

–

przestrzeganie

zakazu

wykonywania

obs³ugi

i

napraw

przy

pracuj¹cym

silniku

maszyny.

Stoso

-

wanie

rêkawic

roboczych.

12.

Kontakt

z

gor¹cymi

powierzchniami,

czyn-

nikami.

Uk³ad

wydechowy

maszyny,

uk³ad

ch³odniczy

oraz

uk³ad

hy-

drauliczny

(np.

uderzenie

stru-

mieniem

oleju

z

pêkniêtego,

bêd¹cego

pod

ciœnieniem

przewodu).

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

maszyny.

Stosowanie

rêkawic

ro-

boczych.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Dba³oœæ

o

w³aœciwy

stan

os³on.

Zwrócenie

szczególnej

uwagi

pracownika

na

elementy

powoduj¹ce

zagro¿enie.

13.

Kontakt

z

czynnikami

chemicznymi

–

kwas

z

akumulatora.

Akumulator

zainstalowany

w

obs³ugiwanej

maszynie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szkolenie

z

zasad

wykonywania

rêcz-

nych

prac

transportowych

przedmio-

tów

mog¹cych

stanowiæ

zagro¿enie

–

akumulatorów.

Stosowanie

rêkawic

i

butów

roboczych.

Zachowanie

na

-

le¿ytej

ostro¿noœci.

Dzia³ania

ograni

-

czaj¹ce

poœpiech.

14.

Kontakt

z

ostrymi

i

szorstkimi

krawê

-

dziami.

Elementy

konstrukcyjne

maszyny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

maszyny.

Stosowanie

rêkawic

ro

-

boczych

oraz

he³mu

ochronnego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

zbêdny

poœpiech.

Rozdział 5/2.A.9.

WZÓR

10

12

3

4

5

6

7

15.

Praca

z

u¿yciem

narzê

-

dzi

bez

napêdu

mecha

-

nicznego.

Niew³aœciwie

dobrane

lub

nie

-

sprawne

narzêdzia

rêczne.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Odpowiedni

dobór

narzêdzi

do

wy

-

konywanej

pracy.

Kontrola

spraw

-

noœci

narzêdzi.

Stosowanie

rêkawic

roboczych.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

16.

Pora¿enie

pr¹dem

elektrycznym.

Energia

elektryczna

z

uszkodzo

-

nej

izolacji

kabli

przewodów

(np.

kabel

energetyczny

ziemny

pod

napiêciem).

Kontakt

z

lini¹

energetyczn¹

napowietrzn¹

(np.

nisko

podwieszone

prze-

wody

elektryczne

pod

napiê-

ciem).

Najczêœciej

dochodzi

do

pora¿enia

podczas

wychodzenia

z

maszyny

bêd¹cej

pod

napiê-

ciem

pochodz¹cym

z

uszkodzo-

nej

sieci

elektrycznej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

wykony

-

wania

prac.

Identyfikacja

infrastruk

-

tury

podziemnej

i

naziemnej.

Prawi

-

d³owa

organizacja

prac.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Przestrzega-

nie

zasady

nie

wychodzenia

z

maszy-

ny

bez

pewnoœci

wy³¹czenia

sieci

spod

napiêcia.

17.

Wybuch,

po¿ar.

Ruroci¹g

gazowy,

w

sytuacji

uszkodzenia

ruroci¹gu

w

wyniku

pracy

bez

uprzedniego

planu

lub

prac

kopark¹

w

bezpoœredniej

bliskoœci

gazoci¹gu.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

wykonywa-

nia

prac.

Identyfikacja

infrastruktury

podziemnej.

Prawid³owa

organizacja

prac

(prace

w

bezpoœrednim

s¹siedz

-

twie

gazoci¹gów

i

innych

instalacji

nale¿y

wykonywaæ

rêcznie).

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

18.

Wybuch.

Natrafienie

na

niewybuchy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

wykonywa

-

nia

prac.

Prawid³owa

organizacja

prac.

Ostro¿noœæ

dzia³ania.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

19.

Kontakt

z

czynnikami

chemicznymi.

Natrafienie

na

niezidentyfiko

-

wane

substancje

pozostawione

(sk³adowane)

w

ziemi.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

wykonywa

-

nia

prac.

Prawid³owa

organizacja

prac.

Ostro¿noœæ

dzia³ania.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

WZÓR

Rozdział 5/2.A.9.

11

12

3

4

5

6

7

20.

Zmienny

mikroklimat

(gor¹cy,

zimny),

czasem

skrajne

warunki

ter

-

miczne.

Zmienne

warunki

atmosferycz

-

ne

(zima,

lato),

wysoka

tempe

-

ratura

w

kabinie

maszyny

pod

-

czas

upa³ów,

niska

w

przypad

-

ku

mrozów.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

U¿ywanie

przydzielonych

sortów

ubraniowych.

Zapewnienie

napojów

zimnych

i

gor¹cych

w

zale¿noœci

od

warunków

atmosferycznych.

Zapew

-

nienie

pomieszczeñ

do

ogrzania

siê

i

wypoczynku.

Przerwy

podczas

pracy.

21.

Ha³as.

Silnik

i

uk³ady

napêdowe

ma

-

szyny.

Tak¿e

ha³as

powodowa

-

ny

przez

maszyny

pracuj¹ce

w

s¹siedztwie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

ochronników

s³uchu.

Praca

w

zamkniêtej

kabinie.

Likwi

-

dowanie

luzów

(drgañ,

stuków)

elementów

maszyny

powoduj¹cych

dodatkowy

ha³as.

Stosowanie

spraw

-

nych:

t³umików

wydechu,

uk³adu

wentylacyjnego

kabiny

22.

Drgania

ogólne

i

miejscowe.

Pracuj¹cy

silnik

i

ruch

(jazda)

maszyny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Kontrola

sprawnoœci

maszyny,

likwi-

dowanie

pojawiaj¹cych

siê

luzów.

Dobór

odpowiednio

amortyzowa-

nego

siedziska.

23.

Wymuszona

pozycja

cia³a.

Ograniczona

przestrzeñ

kabi-

ny.

Obs³uga

maszyny

tylko

w

pozycji

siedz¹cej.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

przemiennoœci

prac.

Zastosowanie

ergonomicznego

fotela

dla

operatora

koparko-spycharki.

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñstwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

Rozdział 5/2.A.9.

WZÓR

12