1

Antybiotyki i

Antybiotyki i

chemioterapeutyki

chemioterapeutyki

cz. I

cz. I

Ma

Ma

ł

ł

gorzata Berezi

gorzata Berezi

ń

ń

ska

ska

Zak

Zak

ł

ł

ad Farmakologii,

ad Farmakologii,

Uniwersytet Medyczny w

Uniwersytet Medyczny w

Ł

Ł

odzi

odzi

Preparaty o dzia

Preparaty o dzia

ł

ł

aniu

aniu

przeciwdrobnoustrojowym

przeciwdrobnoustrojowym

Antybiotyki

Antybiotyki





Naturalne

Naturalne

–

–

penicyliny naturalne,

penicyliny naturalne,

glikopeptydy

glikopeptydy

,

,

aminoglikozydy

aminoglikozydy

,

,

makrolidy

makrolidy





P

P

ó

ó

ł

ł

syntetyczne

syntetyczne

–

–

makrolidy

makrolidy

,

,

ketolidy

ketolidy

,

,

cefalosporyny

cefalosporyny

,

,

penicyliny p

penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne

syntetyczne





Syntetyczne

Syntetyczne

–

–

aztreonam

aztreonam

, chloramfenikol

, chloramfenikol

Chemioterapeutyki

Chemioterapeutyki

–

–

chinolony

chinolony

, sulfonamidy,

, sulfonamidy,

trimetoprim

trimetoprim

Mechanizmy dzia

Mechanizmy dzia

ł

ł

ania antybiotyk

ania antybiotyk

ó

ó

w

w

i chemioterapeutyk

i chemioterapeutyk

ó

ó

w

w

Hamowanie syntezy

Hamowanie syntezy

ś

ś

ciany kom

ciany kom

ó

ó

rki bakteryjnej

rki bakteryjnej

–

–

β

β

-

-

laktamy,

laktamy,

glikopeptydy

glikopeptydy

Uszkadzanie b

Uszkadzanie b

ł

ł

ony cytoplazmatycznej

ony cytoplazmatycznej

–

–

polimyksyny

polimyksyny

Hamowanie syntezy bia

Hamowanie syntezy bia

ł

ł

ka

ka

–

–

aminoglikozydy

aminoglikozydy

,

,

tetracykliny,

tetracykliny,

makrolidy

makrolidy

, chloramfenikol, kwas

, chloramfenikol, kwas

fusydowy

fusydowy

Hamowanie syntezy DNA

Hamowanie syntezy DNA

–

–

chinolony

chinolony

,

,

Hamowanie syntezy kwasu foliowego

Hamowanie syntezy kwasu foliowego

–

–

sulfonamidy,

sulfonamidy,

trimetoprim

trimetoprim

Podzia

Podzia

ł

ł

antybiotyk

antybiotyk

ó

ó

w ze wzgl

w ze wzgl

ę

ę

du na

du na

spos

spos

ó

ó

b dzia

b dzia

ł

ł

ania

ania

Bakteriob

Bakteriob

ó

ó

jcze

jcze

Β

Β

-

-

laktamy

laktamy

Aminoglikozydy

Aminoglikozydy

Polimyksyny

Polimyksyny

Wankomycyna

Wankomycyna

Rifampicyna

Rifampicyna

Bakteriostatyczne

Bakteriostatyczne

Makrolidy

Makrolidy

Linkozamidy

Linkozamidy

Tetracykliny

Tetracykliny

Chloramfenikol

Chloramfenikol

Sulfonamidy

Sulfonamidy

Trimetoprim

Trimetoprim

Antybiotyki

Antybiotyki

Bakteriob

Bakteriob

ó

ó

jcze

jcze

MBC

MBC

–

–

minimal

minimal

bacteriocidal

bacteriocidal

activity

activity

Bakteriostatyczne

Bakteriostatyczne

MIC

MIC

–

–

minimal

minimal

inhibitory

inhibitory

concentration

concentration

Zakres dzia

Zakres dzia

ł

ł

ania antybiotyk

ania antybiotyk

ó

ó

w

w

W

W

ą

ą

ski zakres dzia

ski zakres dzia

ł

ł

ania

ania





G

G

ł

ł

ó

ó

wnie na drobnoustroje Gram

wnie na drobnoustroje Gram

-

-

dodatnie

dodatnie

–

–

penicyliny

penicyliny

naturalne i

naturalne i

izoksazolowe

izoksazolowe

,

,

makrolidy

makrolidy

,

,

linkozamidy

linkozamidy

,

,

rifampicyna

rifampicyna

,

,

wankomycyna

wankomycyna

,

,

nowobiocyna

nowobiocyna





G

G

ł

ł

ó

ó

wnie na drobnoustroje Gram

wnie na drobnoustroje Gram

-

-

ujemne

ujemne

–

–

aminoglikozydy

aminoglikozydy

,

,

polimyksyny

polimyksyny

,

,

monobaktamy

monobaktamy

Szeroki zakres dzia

Szeroki zakres dzia

ł

ł

ania

ania

–

–

penicyliny p

penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne,

syntetyczne,

cefalosporyny

cefalosporyny

(II i III generacji),

(II i III generacji),

karbapenemy

karbapenemy

,

,

tetracykliny, chloramfenikol

tetracykliny, chloramfenikol

2

Antybiotyki

Antybiotyki

β

β

-

-

laktamowe

laktamowe

Penicyliny naturalne

Penicyliny naturalne

Penicyliny p

Penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne

syntetyczne

Cefalosporyny

Cefalosporyny

Karbapenemy

Karbapenemy

Monobaktamy

Monobaktamy

Inhibitory

Inhibitory

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz

Bia

Bia

ł

ł

ka wi

ka wi

ążą

ążą

ce penicylin

ce penicylin

ę

ę

(PBP)

(PBP)

Enzymy odpowiedzialne za konstrukcj

Enzymy odpowiedzialne za konstrukcj

ę

ę

i

i

prawid

prawid

ł

ł

ow

ow

ą

ą

struktur

struktur

ę

ę

ś

ś

ciany kom

ciany kom

ó

ó

rkowej

rkowej

(

(

transpeptydazy

transpeptydazy

)

)

Bia

Bia

ł

ł

ka receptorowe

ka receptorowe

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

Mechanizm dzia

Mechanizm dzia

ł

ł

ania

ania

Wi

Wi

ą

ą

zanie i inaktywowanie

zanie i inaktywowanie

transpeptydazy

transpeptydazy





Hamowanie syntezy

Hamowanie syntezy

peptydoglikan

peptydoglikan

ó

ó

w

w

w

w

ś

ś

cianie

cianie

kom

kom

ó

ó

rki bakteryjnej

rki bakteryjnej





Rozpuszczanie nieprawid

Rozpuszczanie nieprawid

ł

ł

owych

owych

peptydoglikn

peptydoglikn

ó

ó

w

w

przez enzymy autolityczne

przez enzymy autolityczne





Liza bakterii

Liza bakterii

Efektywno

Efektywno

ść

ść

ββββ

ββββ

-

-

laktam

laktam

ó

ó

w

w

Ilo

Ilo

ść

ść

zwi

zwi

ą

ą

zku przenikaj

zku przenikaj

ą

ą

cego do miejsca

cego do miejsca

wi

wi

ą

ą

zania

zania

Obecno

Obecno

ść

ść

enzym

enzym

ó

ó

w

w

unieczynniaj

unieczynniaj

ą

ą

cych

cych

antybiotyk

antybiotyk

Powinowactwo antybiotyku do PBP

Powinowactwo antybiotyku do PBP

Aktywno

Aktywno

ść

ść

mechanizm

mechanizm

ó

ó

w usuwaj

w usuwaj

ą

ą

cych

cych

antybiotyk z miejsca dzia

antybiotyk z miejsca dzia

ł

ł

ania

ania

Efektywno

Efektywno

ść

ść

ββββ

ββββ

-

-

laktam

laktam

ó

ó

w

w

Gram-dodatnie

Gram-ujemne

ββββ

ββββ

-

-

laktamazy

laktamazy

Penicylinazy i

Penicylinazy i

cefalosporynazy

cefalosporynazy

Kopatogenno

Kopatogenno

ść

ść

Konstytutywne lub

Konstytutywne lub

indukowalne

indukowalne

3

Penicyliny

Penicyliny

O w

O w

ą

ą

skim zakresie dzia

skim zakresie dzia

ł

ł

ania przeciwbakteryjnego

ania przeciwbakteryjnego





Penicyliny naturalne

Penicyliny naturalne





Penicyliny

Penicyliny

izoksazolowe

izoksazolowe

O szerokim zakresie dzia

O szerokim zakresie dzia

ł

ł

ania przeciwbakteryjnego

ania przeciwbakteryjnego

(penicyliny p

(penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne)

syntetyczne)





Aminopenicyliny

Aminopenicyliny





Karboksypenicyliny

Karboksypenicyliny





Ureidopenicyliny

Ureidopenicyliny





Amidynopenicyliny

Amidynopenicyliny

Penicyliny naturalne

Penicyliny naturalne

W

W

ą

ą

ski zakres dzia

ski zakres dzia

ł

ł

ania

ania

Bakterie Gram

Bakterie Gram

-

-

dodatnie

dodatnie

–

–

paciorkowce,

paciorkowce,

gronkowce, pneumokoki, laseczki beztlenowe

gronkowce, pneumokoki, laseczki beztlenowe

Niekt

Niekt

ó

ó

re bakterie Gram

re bakterie Gram

-

-

ujemne

ujemne

–

–

gonokoki,

gonokoki,

meningokoki

meningokoki

Penicyliny naturalne

Penicyliny naturalne

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

(penicylina G, penicylina

(penicylina G, penicylina

krystaliczna)

krystaliczna)

Penicylina prokainowa

Penicylina prokainowa

Penicylina

Penicylina

benzatynowe

benzatynowe

(Debecylina)

(Debecylina)

Fenoksymetylopenicylina

Fenoksymetylopenicylina

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

Zaka

Zaka

ż

ż

enia wywo

enia wywo

ł

ł

ane przez

ane przez

Paciorkowce

Paciorkowce

Szczepy gronkowc

Szczepy gronkowc

ó

ó

w nie wytwarzaj

w nie wytwarzaj

ą

ą

ce

ce

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz

W

W

ą

ą

glik, promienica, t

glik, promienica, t

ęż

ęż

ec

ec

(Clostridium

(Clostridium

spp

spp

.)

.)

Neisseria

Neisseria

meningitidis

meningitidis

B

B

ł

ł

onica,

onica,

listerioza

listerioza

, ki

, ki

ł

ł

a, (rze

a, (rze

żą

żą

czka)

czka)

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g oddechowych, zapalenia p

g oddechowych, zapalenia p

ł

ł

uc, zapalenie

uc, zapalenie

opon m

opon m

ó

ó

zgowych, zapalenie wsierdzia, zaka

zgowych, zapalenie wsierdzia, zaka

ż

ż

enia ko

enia ko

ś

ś

ci i

ci i

staw

staw

ó

ó

w

w

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

Droga podania

Droga podania

–

–

wy

wy

łą

łą

cznie pozajelitowo

cznie pozajelitowo

Domi

Domi

ęś

ęś

niowo

niowo

Do

Do

ż

ż

ylnie

ylnie

Dostawowo

Dostawowo

Dokana

Dokana

ł

ł

owo

owo

Dobrze przenika do tkanek

Dobrze przenika do tkanek

Du

Du

ż

ż

e dawki

e dawki

–

–

PMR, tkanka kostna, ropnie

PMR, tkanka kostna, ropnie

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

Przeciwwskazanie

Przeciwwskazanie

–

–

nadwra

nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

na penicyliny

na penicyliny

Ostro

Ostro

ż

ż

nie stosowa

nie stosowa

ć

ć

u pacjent

u pacjent

ó

ó

w ze sk

w ze sk

ł

ł

onno

onno

ś

ś

ci

ci

ą

ą

do alergii, astm

do alergii, astm

ą

ą

oskrzelow

oskrzelow

ą

ą

, nadwra

, nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci

ci

ą

ą

na

na

cefalosporyny

cefalosporyny

, niewydolno

, niewydolno

ś

ś

ci

ci

ą

ą

w

w

ą

ą

troby lub

troby lub

nerek, u noworodk

nerek, u noworodk

ó

ó

w

w

4

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

Dzia

Dzia

ł

ł

ania niepo

ania niepo

żą

żą

dane

dane

Reakcje alergiczne

Reakcje alergiczne

Nadka

Nadka

ż

ż

enia

enia

opornymi bakteriami i dro

opornymi bakteriami i dro

ż

ż

d

d

ż

ż

akami

akami

Biegunka

Biegunka

Rzekomob

Rzekomob

ł

ł

oniaste

oniaste

zapalenia jelit

zapalenia jelit

Reakcja

Reakcja

Jarisch

Jarisch

-

-

Herxheimera

Herxheimera

Benzylopenicylina

Benzylopenicylina

–

–

interakcje

interakcje

NLPZ hamuj

NLPZ hamuj

ą

ą

eliminacj

eliminacj

ę

ę

penicyliny

penicyliny

Aminoglikozydy

Aminoglikozydy

–

–

dzia

dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

synergistycznie

synergistycznie

Penicylina mo

Penicylina mo

ż

ż

e zmniejsza

e zmniejsza

ć

ć

skuteczno

skuteczno

ść

ść

doustnych

doustnych

ś

ś

rodk

rodk

ó

ó

w antykoncepcyjnych

w antykoncepcyjnych

Nasila dzia

Nasila dzia

ł

ł

anie doustnych lek

anie doustnych lek

ó

ó

w

w

przeciwcukrzycowych

przeciwcukrzycowych

Nie kojarzy

Nie kojarzy

ć

ć

z antybiotykami

z antybiotykami

bakteriostatycznymi

bakteriostatycznymi

Penicylina prokainowa

Penicylina prokainowa

Po

Po

łą

łą

czenie z prokain

czenie z prokain

ą

ą

–

–

spowolnienie

spowolnienie

wch

wch

ł

ł

aniania i wydalania leku

aniania i wydalania leku

Wskazania

Wskazania

–

–

jak

jak

benzylopenicylina

benzylopenicylina

Dzia

Dzia

ł

ł

ania niepo

ania niepo

żą

żą

dane

dane

–

–

rekcje alergiczne,

rekcje alergiczne,

zesp

zesp

ó

ó

ł

ł

Hoigne

Hoigne

’

’

a

a

, zesp

, zesp

ó

ó

ł

ł

Nicolau

Nicolau

Mi

ęś

nie

Tkanka podskórna

Skóra

Podskórne

Ś

ródskórne

Penicylina

Penicylina

benzatynowa

benzatynowa

Wskazania

Wskazania

Przewlek

Przewlek

ł

ł

e zaka

e zaka

ż

ż

enia paciorkowcowe

enia paciorkowcowe

Profilaktyka choroby reumatycznej i zapalenia

Profilaktyka choroby reumatycznej i zapalenia

wsierdzia

wsierdzia

Lek podaje si

Lek podaje si

ę

ę

domi

domi

ęś

ęś

niowo co 7

niowo co 7

–

–

21 dni

21 dni

Fenoksymetylopenicylina

Fenoksymetylopenicylina

Penicylina do podawania doustnego

Penicylina do podawania doustnego

Dzia

Dzia

ł

ł

a bakteriob

a bakteriob

ó

ó

jczo g

jczo g

ł

ł

ó

ó

wnie na paciorkowce i

wnie na paciorkowce i

gronkowce nie wytwarzaj

gronkowce nie wytwarzaj

ą

ą

ce

ce

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

Dobrze przenika do tkanek

Dobrze przenika do tkanek

Wskazania

Wskazania

-

-

zaka

zaka

ż

ż

enia uszu, nosa i

enia uszu, nosa i

gard

gard

ł

ł

a

a

wywo

wywo

ł

ł

ane przez paciorkowce, ostre zapalenie

ane przez paciorkowce, ostre zapalenie

ucha

ucha

ś

ś

rodkowego, zatok, zaka

rodkowego, zatok, zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu

adu

oddechowego, zaka

oddechowego, zaka

ż

ż

enia sk

enia sk

ó

ó

ry

ry

5

Penicyliny

Penicyliny

izoksazolowe

izoksazolowe

Penicyliny p

Penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne o w

syntetyczne o w

ą

ą

skim zakresie

skim zakresie

dzia

dzia

ł

ł

ania

ania

Oporne na

Oporne na

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

gronkowcowe

gronkowcowe

Trwa

Trwa

ł

ł

e w

e w

ś

ś

rodowisku kwa

rodowisku kwa

ś

ś

nym

nym

Wskazania

Wskazania

–

–

zaka

zaka

ż

ż

enia

enia

gronkowcowe sk

gronkowcowe sk

ó

ó

ry,

ry,

tkanek mi

tkanek mi

ę

ę

kkich, ko

kkich, ko

ś

ś

ci, staw

ci, staw

ó

ó

w, zaka

w, zaka

ż

ż

enia

enia

uk

uk

ł

ł

adu oddechowego i moczowego

adu oddechowego i moczowego

Kloksacylina

Kloksacylina

(

(

Syntarpen

Syntarpen

)

)

Oksacylina

Oksacylina

,

,

dikloksacylina

dikloksacylina

,

,

flukloksacylina

flukloksacylina

Aminopenicyliny

Aminopenicyliny

Penicyliny p

Penicyliny p

ó

ó

ł

ł

syntetyczne o szerokim zakresie

syntetyczne o szerokim zakresie

dzia

dzia

ł

ł

ania

ania





Entrokoki

Entrokoki

, paciorkowce,

, paciorkowce,

listeria

listeria





Gronkowce nie wytwarzaj

Gronkowce nie wytwarzaj

ą

ą

ce

ce

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz

,

,

Haemophilus

Haemophilus

influenzae

influenzae

, pa

, pa

ł

ł

eczki jelitowe

eczki jelitowe

Amoksycylina

Amoksycylina

, ampicylina, estry ampicyliny

, ampicylina, estry ampicyliny

Amoksycylina

Amoksycylina

Szybko i

Szybko i

niezale

niezale

ż

ż

nie od pokarmu

nie od pokarmu

wch

wch

ł

ł

ania si

ania si

ę

ę

z przewodu pokarmowego

z przewodu pokarmowego

Bardzo dobrze przenika do ucha

Bardzo dobrze przenika do ucha

ś

ś

rodkowego,

rodkowego,

p

p

ł

ł

ynu otrzewnowego i op

ynu otrzewnowego i op

ł

ł

ucnowego,

ucnowego,

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ci

ci

S

S

ł

ł

abo przenika do PMR

abo przenika do PMR

Amoksycylina

Amoksycylina

Wskazania

Wskazania

Zaka

Zaka

ż

ż

enia g

enia g

ó

ó

rnych i dolnych dr

rnych i dolnych dr

ó

ó

g oddechowych

g oddechowych

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g moczowych, sk

g moczowych, sk

ó

ó

ry i tkanek

ry i tkanek

mi

mi

ę

ę

kkich

kkich

Ostre zapalenia ucha

Ostre zapalenia ucha

ś

ś

rodkowego

rodkowego

Zaka

Zaka

ż

ż

enie

enie

Helicobacter

Helicobacter

pylori

pylori

Amoksycylina

Amoksycylina

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

–

–

nadwra

nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

na penicyliny

na penicyliny

Dzia

Dzia

ł

ł

ania niepo

ania niepo

żą

żą

dane

dane

–

–

sk

sk

ó

ó

rne odczyny

rne odczyny

alergiczne, przemijaj

alergiczne, przemijaj

ą

ą

ce zaburzenia

ce zaburzenia

ż

ż

o

o

łą

łą

dkowo

dkowo

-

-

jelitowe

jelitowe

Ampicylina

Ampicylina

Wch

Wch

ł

ł

anianie z przewodu pokarmowego

anianie z przewodu pokarmowego

niepe

niepe

ł

ł

ne

ne

Przenika do tkanek

Przenika do tkanek

–

–

do p

do p

ł

ł

ynu op

ynu op

ł

ł

ucnowego,

ucnowego,

maziowego, do

maziowego, do

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ci

ci

Wskazania

Wskazania

–

–

zaka

zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu moczowego, dr

adu moczowego, dr

ó

ó

g

g

oddechowych, przewodu pokarmowego i dr

oddechowych, przewodu pokarmowego i dr

ó

ó

g

g

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ciowych; posocznica i zapalenie opon

ciowych; posocznica i zapalenie opon

m

m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych

rdzeniowych

–

–

w skojarzeniu z

w skojarzeniu z

gentamycyn

gentamycyn

ą

ą

lub

lub

cefotaksymem

cefotaksymem

6

Estry ampicyliny

Estry ampicyliny

Piwampicylina

Piwampicylina

Bakampicylina

Bakampicylina

Talampicylina

Talampicylina

Karboksypenicyliny

Karboksypenicyliny

Zaka

Zaka

ż

ż

enia pa

enia pa

ł

ł

eczk

eczk

ą

ą

ropy b

ropy b

łę

łę

kitnej

kitnej

Proteus

Proteus

vulgaris

vulgaris

Enterokoki

Enterokoki

Karbenicylina

Karbenicylina

Tikarcylina

Tikarcylina

Karyndacylina

Karyndacylina

Karfecylina

Karfecylina

Karbenicylina

Karbenicylina

Podawana wy

Podawana wy

łą

łą

cznie pozajelitowo

cznie pozajelitowo

Cz

Cz

ęś

ęś

ciowo metabolizowana w w

ciowo metabolizowana w w

ą

ą

trobie

trobie

Wydalana z moczem

Wydalana z moczem

Wskazania

Wskazania

–

–

ci

ci

ęż

ęż

kie zaka

kie zaka

ż

ż

enia

enia

Pseudomonas

Pseudomonas

aeruginosa

aeruginosa

,

,

Proteus

Proteus

,

,

Escherichia

Escherichia

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g oddechowych, moczowych,

g oddechowych, moczowych,

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ciowych; zapalenie opon m

ciowych; zapalenie opon m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych; posocznica, ropne zaka

rdzeniowych; posocznica, ropne zaka

ż

ż

enia

enia

rozleg

rozleg

ł

ł

ych oparze

ych oparze

ń

ń

Estry

Estry

karbenicyliny

karbenicyliny

Karyndacylina

Karyndacylina

Kaerfecylina

Kaerfecylina

Tikarcylina

Tikarcylina

Dzia

Dzia

ł

ł

a silniej od

a silniej od

karbenicyliny

karbenicyliny

na

na

Pseudomonas

Pseudomonas

aeruginosa

aeruginosa

Ci

Ci

ęż

ęż

kie zaka

kie zaka

ż

ż

enia

enia

Pseudomonas

Pseudomonas

aeruginosa

aeruginosa

i

i

Proteus

Proteus

Ureidopenicyliny

Ureidopenicyliny

Azlocylina

Azlocylina

Mezlocylina

Mezlocylina

Piperacylina

Piperacylina

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

Beztlenowce

Beztlenowce

Laseczki zgorzeli gazowej

Laseczki zgorzeli gazowej

Pseudomonas

Pseudomonas

7

Ureidopenicyliny

Ureidopenicyliny

Ci

Ci

ęż

ęż

kie zaka

kie zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g

g

oddechowcyh

oddechowcyh

,

,

moczowych,

moczowych,

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ciowych

ciowych

Zapalenie opon m

Zapalenie opon m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych

rdzeniowych

Mo

Mo

ż

ż

na kojarzy

na kojarzy

ć

ć

z penicylinami

z penicylinami

izoksazolowymi

izoksazolowymi

i

i

aminoglikozydami

aminoglikozydami

Amidynopenicyliny

Amidynopenicyliny

Zaka

Zaka

ż

ż

enia wywo

enia wywo

ł

ł

ane

ane

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

S

S

ł

ł

abo dzia

abo dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

na bakterie Gram

na bakterie Gram

-

-

dodatnie

dodatnie

Nieskuteczne w zaka

Nieskuteczne w zaka

ż

ż

eniach

eniach

Pseudomonas

Pseudomonas

aerugionosa

aerugionosa

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g moczowych pa

g moczowych pa

ł

ł

eczkami

eczkami

jelitowymi

jelitowymi

Mecylinam

Mecylinam

;

;

piwmecylinam

piwmecylinam

i

i

bakmecylinam

bakmecylinam

Po

Po

łą

łą

czenia penicylin z

czenia penicylin z

inhibitorami

inhibitorami

ββββ

ββββ

-

-

laktamaz

laktamaz

Ampicylina +

Ampicylina +

sulbaktam

sulbaktam

⇒

⇒

Unasyn

Unasyn

Ampicylina +

Ampicylina +

sulbaktam

sulbaktam

⇒

⇒

sultamycylina

sultamycylina

(

(

Unasyn

Unasyn

)

)

Amoksycylina

Amoksycylina

+ kwas

+ kwas

klawulanowy

klawulanowy

⇒

⇒

Amoksiklaw

Amoksiklaw

, Augmentin,

, Augmentin,

Forcid

Forcid

Tikarcylina

Tikarcylina

+ kwas

+ kwas

klawulanowy

klawulanowy

⇒

⇒

Timentin

Timentin

Piperacylina

Piperacylina

+

+

tazobaktam

tazobaktam

⇒

⇒

Tazocin

Tazocin

Zawiesina sucha

Zawiesina sucha

Proszek do

zawiesiny

Przegotowana,

letnia woda

+

+

+

+

Proszek do

zawiesiny

Proszek do

zawiesiny

Ceftin

cefuroksym

proszek do przygotowania

zawiesiny

250 mg / 5 ml

1 łyżeczka do herbaty = 5 ml
zawiera 250 mg cefuroksymu

50 ml

Proszek do

zawiesiny

kre

S

ka

Cefalosporyny

Cefalosporyny

Cephalosporium

Cephalosporium

acremonium

acremonium

–

–

cefalosporyna

cefalosporyna

C

C

Pochodne kwasu 7

Pochodne kwasu 7

-

-

aminocefalosporanowego

aminocefalosporanowego

Antybiotyki bakteriob

Antybiotyki bakteriob

ó

ó

jcze

jcze

Nieaktywne wobec gronkowc

Nieaktywne wobec gronkowc

ó

ó

w opornych na

w opornych na

metycylin

metycylin

ę

ę

,

,

enterokok

enterokok

ó

ó

w

w

, drobnoustroj

, drobnoustroj

ó

ó

w

w

atypowych,

atypowych,

listerii

listerii

i beztlenowc

i beztlenowc

ó

ó

w

w

Wydalane przez nerki (wyj

Wydalane przez nerki (wyj

ą

ą

tki

tki

–

–

ceftriakson

ceftriakson

i

i

cefoperazon

cefoperazon

)

)

Cefalosporyny

Cefalosporyny

-

-

wskazania

wskazania

Zapalenia gard

Zapalenia gard

ł

ł

a i migda

a i migda

ł

ł

k

k

ó

ó

w

w

Zaka

Zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu oddechowego

adu oddechowego

Zapalenie ucha

Zapalenie ucha

ś

ś

rodkowego

rodkowego

Schorzenia dermatologiczne

Schorzenia dermatologiczne

Zaka

Zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu moczowego

adu moczowego

Profilaktyka zaka

Profilaktyka zaka

ż

ż

e

e

ń

ń

zwi

zwi

ą

ą

zanych z zabiegami

zanych z zabiegami

chirurgicznymi

chirurgicznymi

Zapalenie opon m

Zapalenie opon m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych

rdzeniowych

8

Dzia

Dzia

ł

ł

ania niepo

ania niepo

żą

żą

dane

dane

Odczyny alergiczne

Odczyny alergiczne

Bolesno

Bolesno

ść

ść

i stwardnienie w miejscu podania

i stwardnienie w miejscu podania

domi

domi

ęś

ęś

niowego

niowego

Stany zapalne

Stany zapalne

ż

ż

y

y

ł

ł

po podaniu do

po podaniu do

ż

ż

ylnym

ylnym

Objawy

Objawy

dyspeptyczne

dyspeptyczne

po podaniu doustnym

po podaniu doustnym

Hipoprotrombinemia

Hipoprotrombinemia

Reakcja

Reakcja

disulfiramowa

disulfiramowa

–

–

cefoperazon

cefoperazon

i

i

cefamandol

cefamandol

Cefalosporyny

Cefalosporyny

I generacji

I generacji

Dzia

Dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

na bakterie Gram

na bakterie Gram

-

-

dodatnie i Gram

dodatnie i Gram

-

-

ujemne

ujemne

S

S

ł

ł

abo odporne na

abo odporne na

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

Nie penetruj

Nie penetruj

ą

ą

do PMR

do PMR

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g oddechowych i moczowych,

g oddechowych i moczowych,

zaka

zaka

ż

ż

enia pooperacyjne

enia pooperacyjne

Zaka

Zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu moczowego

adu moczowego

Cefalosporyny

Cefalosporyny

I generacji

I generacji

Do podawania

Do podawania

doustnego

doustnego

Cefaklor

Cefaklor

Cefadroksyl

Cefadroksyl

Cefaleksyna

Cefaleksyna

Do podawania

Do podawania

pozajelitowego

pozajelitowego

Cefalotyna

Cefalotyna

Cefacetryl

Cefacetryl

Cefazolina

Cefazolina

Cefalosporyny

Cefalosporyny

II generacji

II generacji

Silne dzia

Silne dzia

ł

ł

anie bakteriob

anie bakteriob

ó

ó

jcze na bakterie Gram

jcze na bakterie Gram

-

-

ujemne

ujemne

Wskazania

Wskazania

–

–

zaka

zaka

ż

ż

enia oporne na

enia oporne na

aminopenicyliny

aminopenicyliny

–

–

zaka

zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g moczowych,

g moczowych,

oddechowych,

oddechowych,

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ciowych; rze

ciowych; rze

żą

żą

czka, zapalenie

czka, zapalenie

wsierdzia, zaka

wsierdzia, zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g rodnych, zaka

g rodnych, zaka

ż

ż

enia

enia

pooperacyjne

pooperacyjne

Cefalosporyny

Cefalosporyny

III generacji

III generacji

Dzia

Dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

szczeg

szczeg

ó

ó

lnie na bakterie Gram

lnie na bakterie Gram

-

-

ujemne

ujemne

Na bakterie Gram

Na bakterie Gram

-

-

dodatnie dzia

dodatnie dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

s

s

ł

ł

abiej ni

abiej ni

ż

ż

I

I

generacja i penicyliny

generacja i penicyliny

Oporne na

Oporne na

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

Dobrze przenikaj

Dobrze przenikaj

ą

ą

do PMR

do PMR

Wydalane z moczem w postaci niezmienionej

Wydalane z moczem w postaci niezmienionej

Cefalosporyny

Cefalosporyny

III generacji

III generacji

Zaka

Zaka

ż

ż

enia uk

enia uk

ł

ł

adu oddechowego, moczowego,

adu oddechowego, moczowego,

pokarmowego

pokarmowego

Zapalenie p

Zapalenie p

ę

ę

cherzyka i dr

cherzyka i dr

ó

ó

g

g

ż

ż

ó

ó

ł

ł

ciowych

ciowych

Zapalenia opon m

Zapalenia opon m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych

rdzeniowych

Zaka

Zaka

ż

ż

enia tkanek mi

enia tkanek mi

ę

ę

kkich, ko

kkich, ko

ś

ś

ci i staw

ci i staw

ó

ó

w

w

Zaka

Zaka

ż

ż

enia dr

enia dr

ó

ó

g rodnych

g rodnych

Zaka

Zaka

ż

ż

enia szpitalne

enia szpitalne

Rze

Rze

żą

żą

czka oporna na penicylin

czka oporna na penicylin

ę

ę

9

Cefalosporyny

Cefalosporyny

IV generacji

IV generacji

Spektrum podobne do

Spektrum podobne do

cefalosporyn

cefalosporyn

III generacji

III generacji

Skuteczne wobec ci

Skuteczne wobec ci

ęż

ęż

kich zaka

kich zaka

ż

ż

e

e

ń

ń

wywo

wywo

ł

ł

anych

anych

przez

przez

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

Wskazania

Wskazania

–

–

ci

ci

ęż

ęż

kie zaka

kie zaka

ż

ż

enia oporne na inne

enia oporne na inne

cefalosporyny

cefalosporyny

Karbapenemy

Karbapenemy

Pochodne

Pochodne

tienamycyny

tienamycyny

(

(

Streptomyces

Streptomyces

cattleya

cattleya

)

)

Bardzo oporne na

Bardzo oporne na

β

β

-

-

laktamazy

laktamazy

Bardzo szerokie spektrum dzia

Bardzo szerokie spektrum dzia

ł

ł

ania

ania

–

–

bakterie

bakterie

Gram

Gram

-

-

dodatnie i Gram

dodatnie i Gram

-

-

ujemne, tlenowe i

ujemne, tlenowe i

beztlenowe

beztlenowe

Imipenem

Imipenem

i

i

meropenem

meropenem

Karbapenemy

Karbapenemy

Ci

Ci

ęż

ęż

kie, oporne na inne antybiotyki zaka

kie, oporne na inne antybiotyki zaka

ż

ż

enia

enia

Uk

Uk

ł

ł

adu oddechowego

adu oddechowego

Uk

Uk

ł

ł

adu pokarmowego

adu pokarmowego

Uk

Uk

ł

ł

adu moczowego

adu moczowego

Dr

Dr

ó

ó

g rodnych

g rodnych

Sk

Sk

ó

ó

ry, tkanek mi

ry, tkanek mi

ę

ę

kkich, ko

kkich, ko

ś

ś

ci

ci

Posocznice

Posocznice

Imipenem

Imipenem

Dehydropeptydaza

Dehydropeptydaza

I w

I w

proksymalnych

proksymalnych

kanalikach nerkowych

kanalikach nerkowych

Cilastatyna

Cilastatyna

–

–

inhibitor

inhibitor

dehydropeptydazy

dehydropeptydazy

I

I

Silny induktor

Silny induktor

cefalosporynaz

cefalosporynaz

bakteryjnych

bakteryjnych

Podawany do

Podawany do

ż

ż

ylnie lub domi

ylnie lub domi

ęś

ęś

niowo

niowo

Efekt

Efekt

poantybiotykowy

poantybiotykowy

NIE stosowa

NIE stosowa

ć

ć

u dzieci w zapaleniu opon

u dzieci w zapaleniu opon

m

m

ó

ó

zgowo

zgowo

-

-

rdzeniowych

rdzeniowych

Meropenem

Meropenem

Nie podlega degradacji przez

Nie podlega degradacji przez

dehydropeptydaz

dehydropeptydaz

ę

ę

Bardziej aktywny wobec bakterii Gram

Bardziej aktywny wobec bakterii Gram

-

-

ujemnych

ujemnych

Mniejsze ryzyko wywo

Mniejsze ryzyko wywo

ł

ł

ania drgawek

ania drgawek

Monobaktamy

Monobaktamy

Dzia

Dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

silnie bakteriob

silnie bakteriob

ó

ó

jczo na bakterie Gram

jczo na bakterie Gram

-

-

ujemne

ujemne

Nie dzia

Nie dzia

ł

ł

aj

aj

ą

ą

na bakterie Gram

na bakterie Gram

-

-

dodatnie

dodatnie

Oporne na

Oporne na

laktamazy

laktamazy

Aztreonam

Aztreonam

,

,

karumonam

karumonam

,

,

tigemonam

tigemonam

10

Aztreonam

Aztreonam

Aktywny wy

Aktywny wy

łą

łą

cznie wobec tlenowych bakterii

cznie wobec tlenowych bakterii

Gram

Gram

-

-

ujemnych

ujemnych

Ł

Ł

atwo przenika przez b

atwo przenika przez b

ł

ł

on

on

ę

ę

zewn

zewn

ę

ę

trzn

trzn

ą

ą

Brak powinowactwa do PBP bakterii Gram

Brak powinowactwa do PBP bakterii Gram

-

-

dodatnich

dodatnich

Oporny na wi

Oporny na wi

ę

ę

kszo

kszo

ść

ść

β

β

-

-

laktamaz

laktamaz