1

Aleksandra Świtkiewicz Grupa II

Kierunek: Pielęgniarstwo Semestr II

Nr. Albumu: 14070

Zastosowanie diet w różnych stanach chorobowych.

Cukrzyca, miażdżyca.

Praca zaliczeniowa z Dietetyki dla mgr inż. Agnieszki

Kisielewskiej.

Płock 2.11.12

2

Potrawy leczą albo szkodzą. Pożywienie bywa lekiem, ale może być także trucizną. To co jemy i jak
przyrządzamy posiłki w dużym stopniu wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie, a nawet, jak
dowiedziono, na sprawność ciała i

umysłu, na nastrój, a więc również na życie zawodowe i osobiste.

Gusty i

upodobania dietetyczne kształtuje tradycja. Jemy to, do czego przywykliśmy od dzieciństwa i w taki
sposób, w jaki nas uczono, niechętnie przyjmując nowe potrawy i z trudem zmieniając zwyczaje
żywieniowe. Niestety, nasza polska tradycja kulinarna raczej zdrowiu nie sprzyja - jadamy na ogół dużo
tłuszczu, zbyt często pojawiają się na naszych stołach potrawy smażone i pieczone, zaś mało jest
surówek, warzyw i owoców. Właściwa dieta zapobiega wielu chorobom, również nowotworowym, a
także pomaga leczyć już występujące. Leczenie dietetyczne, w przypadku wielu schorzeń, uchodzi za
równorzędne z chirurgicznym, farmakologicznym, a bywa, że udaje się uniknąć, dzięki właściwej diecie,
innych przykrych terapii.

Dieta

To sposób odżywiania. Często używane w stosunku do diet odchudzających. Obecnie zalecaną przez
ministerstwo zdrowia jest dieta śródziemnomorska zbudowana w kształcie piramidy, składającej się z
produktów zbożowych, warzyw, owoców, ograniczonej ilości produktów zwierzęcych (mięsa, jaj), i
minimalnej tłuszczów i słodyczy.

Jest to dieta wysokowęglowodanowa

Dieta jest oparta na zaleceniach
tzw. "Food guide pyramid",
opracowanego przez United States
Department of Agriculture i jest
ona dość powszechnie uważana za
zdrową przez większość ośrodków
naukowych zajmujących się
kwestiami zdrowego odżywiania.

3

Średnie, dobowe zapotrzebowanie energetyczne człowieka wynosi 2500 do 3500 kilokalorii. Dieta
powinna również uwzględniać pokarmy zawierające, potrzebne do prawidłowego funkcjonowania
organizmu, naturalne kwasy organiczne, enzymy i błonnik. Zawierają je głównie warzywa i owoce. Różne
diety opracowuje się w oparciu o ogólne zalecenia żywieniowe.

Rodzaje diet

Nazwy diet pochodzą od składu np. (dieta niskotłuszczowa, owocowa, pektynowa, białkowo-warzywna,
bezsolna), od sposobu oddziaływania na organizm, (oszczędzająca, odtłuszczająca, wzmacniająca),
niektóre diety nazwano nazwiskami ich twórców lub chorób, przy leczeniu których znajdują
zastosowanie (dieta cukrzycowa, przeciwmiażdżycowa, sercowa, nerkowa, wątrobowa). W Stanach
Zjednoczonych została opracowana i sprawdzona dieta dostosowująca proponowane w niej pokarmy do
grupy krwi. Przykładowe diety to:

1. Żywienie podstawowe

Żywienie podstawowe nie wymaga modyfikacji. Wszystkie techniki sporządzania potraw oraz dobór
produktów są dozwolone. Jeżeli pacjent wymaga hospitalizacji, zmniejszamy podaż energetyczną, ze
względu na niską aktywność fizyczną. W planowaniu jadłospisu należy uwzględnić rozkład na 4 – 5
posiłków. Przy czym najbardziej optymalny jest rozkład 5 posiłkowy. Dla przeciętnej kobiety, ważącej 70
kg zapotrzebowanie na energię wynosi 2300 kcal, w tym białko powinno dostarczać 12 – 14% energii,
tłuszcze 30%, natomiast węglowodany powinny uzupełniać resztę. Jeżeli mamy do czynienia z osobą
wyniszczoną, należy zwiększyć podaż kalorii. W zależności od stopnia wyniszczenia może to być zwyżka
nawet o 500 kalorii.

Założenia dla diety podstawowej:

Energia: średnio 2300 kcal

Białko ogółem: 80g

Tłuszcz: 80g

Węglowodany przyswajalne (bez błonnika): 325g

Błonnik: 27 – 40g

Wapń: 0,9 g

Żelazo: 17 mg

Tiamina: 1,8 mg

Witamina C: 70mg

2.Dieta bogatoresztkowa

Dieta bogatoresztkowa polega na zwiększonej podaży błonnika pokarmowego w diecie.

4

Błonnik pokarmowy nie ulega strawieniu oraz wchłanianiu, natomiast jest niezbędny do utrzymania
prawidłowej funkcji przewodu pokarmowego.

Dieta ta jest dobra dla osób, które cierpią na przewlekłe zaparcia. Duża ilość błonnika oraz płynów w tej
diecie usprawnia pracę jelit.Chcą przeciwdziałać zaparciom należy wybierać:

-pieczywo z pełnego przemiału

-kasze, otręby pszenne

-fermentowane przetwory mleczne (kefir, kwaśne mleko, maślanka, jogurt)

-świeże i suszone owoce, warzywa, a szczególnie paprykę i buraki

-chude wędliny, mięsa, gatunki ryb ( sandacz, flądra, dorsz, pstrąg, mintaj, morszczuk, sola, tuńczyk)

-masło i oleje roślinne

Pij przynajmniej 2 litry płynów dziennie.

Należy unikać produktów zapierających takich jak ryż, kasza manna, białe pieczywo, banany oraz
produktów wzdymających tj. warzyw kapustnych oraz nasion roślin strączkowych.

Przykładowy jadłospis:

Śniadanie I:

2 kromki pumpernikla z masłem i chudą wędliną drobiową i papryką

Szklanka soku pomarańczowego

Śniadanie II:

Koktajl z maślanki i truskawek

Obiad:

Pierś kurczaka duszona z warzywami (pomidory, papryka, cukinia, cebula, czosnek) +kasza gryczana

Napar mięty

Podwieczorek:

Suszone figi

Kolacja

Makaron razowy ze szpinakiem, serem feta i sezamem (mała porcja), woda

3.Dieta łatwostrawna

Dieta łatwo stawna jest modyfikacją żywienia w diecie fizjologicznej. Ma ona szerokie zastosowanie w
lecznictwie. Dieta ta polega na modyfikacji produktów na produkty łatwo strawne oraz zmianie procesu

5

przygotowania ich do spożycia. W tej diecie eliminuje wszystkie produkty ciężkostrawne, utrudniające
pracę przewodu pokarmowego, jak i trawienie. W związku z tym wyrzekać się powinno dużych ilości
błonnika, gdyż ten, pozostając całkowicie niestrawionym, zalega długo w żołądku, dając tym samym
uczucie jego ciężkości. Należy unikać produkty działające wzdymająco (np. kapusta) oraz wszelkie
potrawy smażone na tłuszczu.

Najważniejsza jest całkowita eliminacja tłustych produktów spożywczych, jak i smażenie potraw na
tłuszczu, gdyż hamuje to wydzielanie soku żołądkowego. Produkty używane do przygotowywania potraw
powinny być zawsze bardzo świeże oraz wysokiej jakości.

Przykładowy jadłospis

I śniadanie: kawa zbożowa z mlekiem (0,5% tłuszczu), pieczywo pszenne z masłem i polędwicą drobiowa,
jabłko pieczone

II śniadanie: bułka pszenna z chudym serem twarogowym, słaba herbata

Obiad: zupa selerowa z drobnym makaronem, pierś z kurczaka w sosie koperkowym, ziemniaki puree,
buraczki, kompot przetarty

Podwieczorek: biszkopty, chudy jogurt ( do 1,5% tł.) Kolacja: risotto z ryżu i warzyw, napój owocowy lub
herbata z cytryną

4.Dieta ubogoenergetyczna

Dieta ubogoenergetyczna ma zastosowanie podczas redukcji masy ciała u osób z otyłością i z nadwagą .

Celem diety jest:



redukcja masy ciała



zapewnienie prawidłowego funkcjonowania organizmu



utrzymanie dobrego samopoczucia pacjenta



ograniczenie uczucia głodu

Przykładowy jadłospis 1200 kcal

I Śniadanie - ok. 300 kcal

Pumpernikiel Margaryna Pasta z serka ziarnistego) 1 czubata łyżka i szczypiorku

Mleko 0,5% niepełna szklanka .

II Śniadanie ok. 120 kcal

½ kajzerki z pastą kanapkową z kurczaka

Rzodkiewki 8 średnich.

Obiad - ok. 420 kcal

Zupa kalafiorowa

6

Ryba duszona w warzywach, ziemniaki puree 5 łyżek

surówka z pomidora (100g)1 sredni i cebuli, fasolka szparagowa z wody

Woda mineralna.

Podwieczorek - ok. 120 kcal

Sałatka owocowa.

Kolacja - ok. 240 kcal

Sałatka z szynką: szynka 40g duży plaster, kukurydza 50g , pomidor 50g 1 mały, papryka

chleb żytni razowy .

5. Dieta bogatoenergetyczna.

Dieta, której głównym celem jest dostarczenie odpowiedniej ilości energii pokrywającej zwiększone
zapotrzebowanie energetyczne oraz pełna podaż witamin i składników mineralnych. Stosowana m. in. w
wychudzeniu, anoreksji, nadczynności tarczycy.

6.Dieta ubogobiałkowa

Dieta ubogobiałkowa zwana także małobiałkową polega na dostarczaniu organizmowi zmniejszonych
ilości białka. Pozostałe składniki odżywcze i mineralne są spożywane w standardowych ilościach bez
żadnych modyfikacji. Dieta ubogobiałkowa jest przede wszystkim dietą leczniczą. Stosuje się ją przy
chorobach nerek i wątroby. Dieta ubogobiałkowa jest dieta lekkostrawną. Ma na celu wyeliminowanie z
krwi zbędnych i toksycznych produktów przemiany materii. W efekcie dochodzi do ochrony
zmienionych chorobowo narządów wątroby lub nerek

Przykładowy jadłospis

Śniadanie: bułka, masło, parówki drobiowe na gorąco , sałata , dżem, kawa zbożowa z mlekiem

Śniadanie II: budyń z sokiem owocowym

Obiad: zupa kalafiorowa z ziemniakami, filet z okonia, ziemniaki, marchewka gotowana

Podwieczorek: ciastko drożdżowe , kompot z truskawek

Kolacja: leniwe pierogi, bułka , kiełbasa szynkowa , masło , herbata z cytryną, banan

7.Dieta bogatobiałkowa

Celem diety bogatobiałkowej jest dostarczenie organizmowi ilości białka potrzebnego do budowy i
odbudowy tkanek ludzkiego ustroju np dzieciom, osobom starszym, osobom z ranami, odleżynami,
owrzodzeniami, itp. Dieta ta powinna mieć 2200 – 2300 kcal, ilość białka – ok 110 g na dobę (1,5 – 2 g na
kilogram masy ciała). Przynajmniej połowa tego białka powinna być pochodzenia zwierzęcego (wysoka
wartość odżywcza), podzielona na minimum 5 posiłków dziennie.

7

Przykładowy jadłospis:

I śniadanie: chleb żytnio – pszenny z masłem, cielęcina w galarecie, kawa z mlekiem,

II śniadanie: chleb graham z masłem i polędwicą, herbata,

obiad: barszcz czerwony na chudym mięsnym wywarze, kasza gryczana na sypko, wołowina gotowana,
biały sos, szpinak, kefir,

podwieczorek: budyń z białkiem jaja kurzego, sok owocowy,

kolacja: zapiekanka z makaronu i białego sera, napar z rumianku.

8.Dieta ubogotłuszczowa

Dieta ubogotłuszczowa jest przede wszystkim dietą leczniczą. Jej głównym celem jest ograniczenie ilości
spożywanych tłuszczy i cholesterolu poprzez unikanie produktów, których te składniki są źródłem. Dieta
ubogotłuszczowa jest najczęściej stosowana podczas leczenia różnego rodzaju schorzeń.

Dietę ubogotłuszczową należy stosować podczas występowania:



chorób trzustki,



chorób wątroby,



kamicy żółciowej,



zapalenia trzustki,



niedokrwistości niedobarwliwej, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,



miażdżycy,



chorób krążenia,



otyłości.

Przykładowy jadłospis:

Śniadanie I

Bawarka, angielka, pasta z dorsza i białego sera ze szczypiorkiem, pomidor.

Śniadanie II

Koktajl z kefiru i marchwi, pieczywo chrupkie.

Obiad

Barszcz czerwony zabielany z makaronem, sztuka mięsa w sosie własnym, kasza gryczana, buraki
oprószane, morele.

Podwieczorek

Pieczone jabłko, biszkopty.

Kolacja

8

Sałatka jarzynowa z olejem sojowym, chleb razowy, zielona herbata.

9.Dieta niskosodowa

Dieta niskosodowa celuje w redukcję spożycia sodu i soli. Dzienna rekomendowana dawka sodu to 2.4g
dziennie. Większość ludzi je go znacznie więcej. Jest to odpowiednik jednej łyżeczki soli dziennie.

Badania pokazały, że redukcja sodu wiąże się z mniejszym ciśnieniem krwi. Ustalono, że dla osób z
nadciśnieniem rekomendowaną dawką sodu dziennie powinny być 1,5g. Wiele pokarmów zawiera w
sobie ukryty sód. Dlatego tak ważne jest dokładne czytanie informacji na produkcie.

Dietę niskosodową

można podzielić na trzy rodzaje:



Dietę małosodową, której poziom spożycia sodu wynosi do 1200 mg na dzień.



Dietę ubogosodową, której poziom spożycia sodu wynosi do 400 mg na dzień.



Dieta ścisła, której poziom spożycia sodu wynosi do 50 mg na dzień.

Przykładowy jadłospis

Śniadanie

- dozwolone są płatki, tost, jajka, owoc jak pomarańcz, a także kawa i herbata.

Obiad

- grillowany kurczak, sałata z sosem winegret i pomidorami.

Kolacja

- makaron, grzyby, cebula z czosnkiem

10.Dieta bogatopotasowa

Dieta bogatopotasowa jest dietą o zwiększonej podaży składnika mineralnego jakim jest potas. Dieta ta
jest wskazana we wszystkich zespołach charakteryzujących się niedoborami potasu. Zastosowanie:



Hipokaliemia czyli zmniejszenie stężenia potasu w osoczu krwi.



Niewystarczającej podaży potasu w pokarmach.



W długotrwałym nie zbilansowanym żywieniu pozajelitowym.



Podczas wymiotów i biegunek.



Utraty potasu przez nerki w kwasicy towarzyszącej cukrzycy, stosowania leków moczopędnych,.



Marskość wątroby (potas tylko w produktów roślinnych)



Zapalenie wątroby bez cech niewydolności. (potas tylko w produktów roślinnych)

Przykładowy jadłospis:

9

11.Dieta papkowa

W diecie papkowej po nazwie można dojść, ze pokarmy są w formie papkowej. Ludzie taka dietę
przyjmują zazwyczaj w czasie chorej jamy ustnej, schorzeniu przełyku, po zabiegach chirurgii szczękowej,
w czasie pierwszego okresu choroby wrzodowej oraz gdy jest utrudnione gryzienie w czasie leczenia
ortodontycznego. Ogółem można wywnioskować, ze wtedy kiedy ma się problemy z przełykiem,
gryzieniem i tym podobne. Celem tej diety jest pokrycie potrzeby w organizmie na tłuszcze, białka,
witaminy, węglowodany. Powinno się wyłączyć z diety, a raczej z menu w czasie stosowania tej diety
takie pokarmy, które pobudzają wydzielanie się soku żołądkowego. Oczywiście wiadome to jest, ze
pokarmy powinny być papkowate. Powinno być w manu dużo mleka, oraz pokarmów, które maja w
sobie coś z mleka. Gotowane potrawy powinny przeważać. Przykładowo podaje się zupy przecierane,
krem, zupy czyste. Ale tez warzywa i owoce w formie może nie papki ale prędzej soków. Można jeść
również mięsa mielone z rożnymi sosami. Wszystko to jest łatwe w połknięciu i nie potrzeba gryzienia.

12.Dieta płynna I

Dieta płynna I, inaczej dieta ścisła ma za zadanie dostarczenie odpowiedniej ilości płynów, nie ma na
celu dostarczania energii i innych składników pokarmowych.

Przykładowy jadłospis:

Na śniadanie przygotuj sobie koktajl z mleka i banana, który zrobisz z 1 banana, 5 plastrów ananasa z
puszki i szklanki chudego mleka (wszystko to miksujesz razem).

Do południa możesz pić koktajle owocowe - do woli! My szczególnie polecamy koktajl z owoców
cytrusowych (miksujesz: 2 mandarynki, 1 kiwi, 1 banana, 1 dużego pomarańcza, 1 grejpfrut i 1 łyżeczkę
płynnego miodu).

Po południu i wieczorem pij koktajle warzywne, które mają w sobie mniej cukru i są mniej kaloryczne.
My polecamy koktajl z buraka i chrzanu (miksujemy: 2 małe buraki, 1/2 selera, 5 łyżek natki pietruszki i 1
szklanka przegotowanej wody).

Dieta płynna - produkty, które są zalecane:

Jogurty naturalne, kefiry, maślanka, owoce i warzywa, płatki owsiane, siemię lniane, miód płynny.

Dieta płynna - produkty, które są zakazane:

Mięso i wędliny, sery żółte, ryż, makarony, kasze, pieczywo, słodycze, sól, alkohol.

13.Dieta płynna II

Dieta płynna II inaczej dieta płynna wzmocniona (pełna). Dieta ma na celu dostarczenie odpowiedniej
ilość energii oraz składników pokarmowych.

Cel diety:

· Ochrona jamy ustnej i przewodu pokarmowego przed podrażnieniami mechanicznymi,
chemicznymi i termicznymi.

10

Zalecenia:



Dieta powinna być bardzo dobrze zbilansowana.



Potrawy powinny być gotowane, rozdrabniane i rozcieńczone.

Cukrzyca

Cukrzyca (diabetes mellitus) jest to choroba, która pojawia
się, gdy metabolizm cukru w organizmie jest upośledzony lub
zawodny, gdy trzustka nie może produkować insuliny,
insulina jest niepełnowartościowa lub tkanki i narządy
obwodowe (np. wątroba, mięśnie, tkanka tłuszczowa) są oporne na jej działanie.

Postacie cukrzycy:

Cukrzyca typu 1. (zwana również cukrzycą młodzieńczą lub insulinozależną) rozpoczyna się w młodym
wieku, charakteryzuje się bezwzględnym brakiem insuliny, wytwarzanej przez komórki beta znajdujące
się w trzustce. Brak komórek beta może być wrodzony lub komórki te mogą zostać zniszczone przez
wirus, atak ze strony własnego układu odpornościowego lub przez czynniki chemiczne zawarte w
pożywieniu lub lekach; choroba może mieć chwiejny przebieg ze skłonnością do niedocukrzeń i śpiączki.

Cukrzyca typu 2. (zwana również cukrzycą dorosłych lub insulinoniezależną) zwykle pojawia się u osób
po 40. roku życia, najczęściej otyłych, choć zachorowania na ten typ cukrzycy zdarzają się także wśród
dzieci; obserwuje się skłonności rodzinne do jej występowania; przyczyną jest oporność tkanek i
narządów obwodowych na insulinę (mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby).

Cukrzyca ciężarnych jest to typ cukrzycy okresowej, pojawiającej się w drugiej połowie ciąży, u
niektórych, dotychczas niechorujących na cukrzycę kobiet; w większości przypadków poziom glukozy we
krwi wraca do normy po porodzie, ale ryzyko rozwoju cukrzycy po kilku miesiącach bądź latach jest u
tych kobiet zwiększone.

Inne typy - genetyczne, wtórne, polekowe, pourazowe, toksyczne, na tle zaburzeń hormonalnych
(niezwiązanych z insuliną).

Najważniejsze zasady diety w cukrzycy typu 1

1.Pamiętaj o regularnym spożywaniu posiłków i urozmaicaniu jadłospisu. W 2-3 głównych posiłkach
powinny znaleźć się produkty dostarczające białko pochodzenia zwierzęcego - mleko i przetwory
mleczne, ryby, chude mięsa i wędliny, białko jaja.

2.Nie zapominaj o węglowodanach złożonych, które mają dostarczać 50-60% energii diety (białka 15-
20%, a tłuszcz mniej niż 30%). Ich najlepszym źródłem są kasze, płatki, makarony, pieczywo
pełnoziarniste oraz ziemniaki i warzywa strączkowe (zawierają także białko roślinne).

11

3.Dbaj o to, aby w twojej diecie znalazły się produkty zbożowe, warzywa i owoce - cenne źródło błonnika
pokarmowego. Zaleca się jedzenie warzyw i owoców przy każdym posiłku, najlepiej w postaci surowej.
Należy jednak wystrzegać się spożywania zbyt dużych ilości winogron, mango i bananów, gdyż zawierają
sporo cukrów prostych.

4.Nie jedz owoców konserwowanych oraz suszonych, ponieważ dostarczają dużej ilości cukru.

5.Wybieraj mięsa i wędliny o małej zawartości tłuszczu i cholesterolu. Jest to ważne w zapobieganiu
miażdżycy, na którą cukrzycy są narażeni w większym stopniu niż osoby zdrowe. Warto też ze (względu
na profilaktykę miażdżycową) 2-3 razy w tygodniu zamiast mięsa na obiad zjeść ryby, zwłaszcza morskie.

6.Zrezygnuj ze słodyczy, słodkich napojów i wszelkich wyrobów cukierniczych. Powodują one gwałtowny
wzrost poziomu glukozy we krwi. W przypadkach cukrzycy wyrównanej można jeść niewielkie ilości
słodyczy wraz z innymi produktami spożywczymi, gdyż wówczas nie mają tak wyraźnego wpływu na
glikemię poposiłkową.

7.Unikaj alkoholu.

Przykładowy jadłospis Cukrzycy typu I

Śniadanie – dwie kromki razowego chleba posmarowane masłem, polędwica, sałata, pomidor +
pomarańcza

Drugie śniadanie – jogurt naturalny z płatkami owsianymi, brzoskwinia

Obiad – zupa koperkowa, ryba morska (np. dorsz) pieczona w folii, brązowy ryż, brokuły

Podwieczorek – sok pomidorowy

Kolacja – twarożek ze szczypiorkiem, rzodkiewką i ogórkiem

Dokładny czas spożywania posiłków oraz ich ilość powinna zostać ustalona z lekarzem, dietetykiem oraz
na podstawie własnego samopoczucia i postępów w leczeniu cukrzycy. Oczywiście nie wolno zapominać
o spożywaniu napojów, najlepiej wody mineralnej i herbatek ziołowych. Soki należy zaliczać do posiłków.
Kiedy już jadłospis i pory posiłków zostaną dobrze opanowane możliwe będzie nie tylko całkowicie
normalne funkcjonowanie na co dzień, ale problemem nie będzie nawet wyjazd i podróżowanie pomimo
cukrzycy.

CUKRZYCA TYPU II- DIETA Z OGRANICZENIEM CUKRÓW PROSTYCH

1.Osoby z nadwagą muszą stosować diety redukujące o poziomie energetycznym od 1000 do 1500 kcal
w zależności od stanu zdrowia i stopnia nadwagi.

2.Węglowodany powinny dostarczać w sumie ok. 50-60% energii dziennej racji pokarmowej, przy czym
ogromną większość powinny stanowić węglowodany złożone, których źródłem są przede wszystkim
pełnoziarniste produkty zbożowe i rośliny strączkowe.

3.Dla osób nie mających nadwagi dopuszczalne jest spożycie 15 g cukrów prostych dziennie (taka ilość
cukru odpowiada 3 płaskim łyżeczkom od herbaty) wliczając w to oczywiście cukier zawarty we

12

wszelkiego rodzaju słodyczach i ciastach. Zazwyczaj konieczne jest więc zrezygnowanie z dosładzania
napojów oraz jedzenia słodyczy.

4.Tłuszcz powinien dostarczać poniżej 30% energii pożywienia, białko 10-15% ogółu energii.

5.Rozkład węglowodanów w posiłkach powinien być w miarę możliwości stały i nie podlegać wahaniom.

Przykładowy jadłospis w diecie cukrzycowej:

Śniadanie: niesłodzona kawa z mlekiem odtłuszczonym, Muesli.

Drugie śniadanie: pieczywo pełnoziarniste z masłem, sałatą, pomidorem oraz chudą wędliną.

Obiad: pierś z kurczaka, kasza pełnoziarnista, sałatka z kapusty pekińskiej.

Podwieczorek: pieczywo pełnoziarniste z chudym twarożkiem, szczypiorkiem, pomidor

Kolacja: pieczywo pełnoziarniste z ogórkiem i chudą wędliną.

Dieta cukrzycowa wymaga dyscypliny i zasadniczo zalecana jest dla chorych na cukrzycę, lecz
zbilansowane zapotrzebowanie energetyczne umożliwia również utratę zbędnych kilogramów, dlatego
też mogą stosować ją również osoby, które mają niewielką nadwagę.

Miażdżyca

Miażdżyca to bardzo powszechna choroba,
która może nieść ze sobą poważne
następstwa. Artykuł mówi o tym jak nie
dopuścić do powstania miażdżycy tętnic
oraz jakie są jej objawy i jak należy leczyć,
gdy już się pojawi.

Miażdżyca to przewlekła choroba tętnic. Jest przyczyną znacznej ilości
zgonów głównie w krajach rozwiniętych. Atakuje zwykle tętnice o dużym i
średnim przekroju. Z miażdżycą wiąże się występowanie złożonych zmian
patologicznych w błonie wewnętrznej arterii czyli części mającej
bezpośredni kontakt z płynąca krwią. W wyniku tych zmian następuje
zmniejszenie elastyczności tętnicy oraz stopniowe zwężanie się przekroju
tętnicy, tworzą się zakrzepy przyścienne a w rezultacie może dojść nawet
do całkowitego zamknięcia tętnicy. Miażdżyca nie dotyczy jednej tętnicy,
zwykle atakuje cały ustrój. Jeżeli miażdżyca występuje w tętnicach mózgu
może prowadzić do jego niedokrwienia oraz zmian psychicznych, łatwiej

wtedy pękają naczynia i dochodzi do udarów. Przez miażdżycę najczęściej atakowane są tętnice

13

mózgowe, wieńcowe i obwodowe. Cechą charakterystyczną miażdżycy jest to, że częściej występuje ona
u mężczyzn niż u kobiet i ma tendencję do nasilania się wraz z wiekiem.

Przyczyny występowania miażdżycy

Miażdżyca pojawia się w wyniku przewlekłego procesu zapalno-immunologicznego. Proces ten może być
wywołany przez różne czynniki uszkadzające ścianę naczynia takie jak: infekcje wirusowe,
niedotlenienie, wolne rodniki. Najczęściej jednak głównym winowajcą powstawania procesu miażdżycy
są zaburzenia metabolizmu związków tłuszczowych a zwłaszcza podwyższony poziom tłuszczów we krwi.
Gdy poziom cholesterolu we krwi jest zbyt wysoki na wewnętrznych ścianach tętnic gromadzą się złogi
lipidowe wraz z solami wapnia, przez co tworzą się uszkodzenia. W wyniku tych uszkodzeń powstaje
miejscowa reakcja zapalna. Z czasem zmiany te prowadzą do zwężenia tętnic, a nawet zupełnego
zamknięcia i odcięcia dopływu krwi.

Co sprzyja powstawaniu miażdżycy?

•

podwyższony poziom cholesterolu

•

niedoczynność tarczycy

•

cukrzyca

•

nadciśnienie tętnicze

•

niewydolność nerek

•

niewłaściwe odżywianie - otyłość

•

palenie tytoniu

•

niezdrowy tryb życia

•

stres

•

czynniki genetyczne

Zalecenia żywieniowe:

1.W przypadku występowania otyłości należy zastosować prawidłowo ułożoną dietę redukcyjną, która
pozwoli na obniżenie masy ciała.

2.Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na ograniczenie w diecie zawartości tłuszczu i wybieranie
tłuszczów korzystnych dla zdrowia.

3.Osoby cierpiące na miażdżycę powinny unikać nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu,
dlatego należy wyeliminować ze swojego jadłospisu produkty tj.: masło, smalec, słonina, łój,
wieprzowina, baranina, podroby, kaczka, gęś, jaja, boczek, baleron. Warto je zastąpić chudymi
gatunkami mięs, czyli: cielęciną, mięsem z kurczaka, indyka lub królika oraz rybami.

14

4.Dieta powinna być bogata w oleje, będące źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (olej
słonecznikowy, sojowy, z pestek winogron, rzepakowy i oliwa z oliwek).

5.Pamiętajmy, aby wybierać chude mleko i chude produkty nabiałowe. Zalecane jest mleko 2% tłuszczu,
chude sery twarogowe, kefir, maślanka, jogurt naturalny 2% tłuszczu.

6.Ważne jest spożycie błonnika, który sprzyja oczyszczaniu organizmu z toksyn oraz ułatwia trawienie.
Dobrym źródłem błonnika są: warzywa i owoce, produkty zbożowe pełnoziarniste, otręby i muesli.

7.Dieta bogata w błonnik wymaga zwiększenia ilości wypijanych płynów. Zaleca się wypijanie w ciągu
dnia przynajmniej 1,5-2l wody mineralnej.

Przykładowy jadłospis:

Przykładowy jadłospis w leczeniu miażdżycy.

I śniadanie:

Pieczywo razowe, twaróg ze szczypiorkiem i rzodkiewką,

herbata z mlekiem bez cukru

II śniadanie:

Kanapka z masłem i chudą szynką, pomidor, herbata ziołowa

Obiad:

Zupa pomidorowa z ryżem

Ziemniaki, potrawka z kurczaka, sałatka z buraczków, sok z jabłek bez cukru

Podwieczorek

1 szklanka kefiru

Kolacja:

Płatki owsiane z chudym mlekiem,

Herbata z miodem

Należy pamiętać aby potrawy były przygotowywane na parze lub pieczone, zaleca się unikania smażenia,
zabielania zup zasmażkami, dodawania tłustych sosów do sałatek. Staramy się spożywać żywność jak
najmniej przetworzoną.

15

Dodatkowe Materiały:



Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dr. med. Aleksandra Szczygła:

http://www.izz.waw.pl/



http://www.dietetyka.com.pl



http://www.diabetyk.pl



http://diety.sekrety-urody.net



Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka autorzy: Helena Ciborowska, Anna Rudnicka
ISBN: 8320039886, rok wydania: 2009 wydawca: PZWL



Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw autorzy: H.
Kunachowicz, Irena Nadolna, Krystyna Iwanow, Beata Przygoda wydawca: PZWL
rok wydania: 2008



http://dooktor.pl/artykuly-medyczne



http://www.niam.pl/pl/artykul/296-miazdzyca



http://www.zatrzymajzdrowie.pl/jak-zatrzymac-miazdzyce.html