Pobierz cały dokument Portrety filozof c3 b3w id 3772 Nieznany .pdf Rozmiar 495,1 KB

Portrety filozof c3 b3w id 3772 Nieznany

Piotr Abelard

Umarł Sokrates Gallów, największy Platon Zachodu, nasz Arytstoteles z dialektyków, jacy kiedykolwiek żyli na świecie

 - pisał

Piotr Czcigodny (Venerabilis), przyjaciel i opiekun Abelarda w ostatnim okresie jego życia.

OKRES

Filozofia średniowieczna.

Filozofia francuska

BIOGRAFIA

Abelard urodził się w 1O79 roku pobliżu Nantes , w niewielkiej miejscowości La Palett w rodzinie rycerskiej. Nie

chciał jednak podtrzymywać tradycji rodzinnych i postanowił poświęcić się nauce. W swej wędrówce, żądny

sławy i uznania poszukiwał mistrzów, od których wiele się nauczył i których, gdy nie spełniali jego oczekiwań,

upokarzał krytykując i zarzucając popełniane błędy. Był uczniem Wilhelma z Champeaux i Roscelina - twórców

wykluczających się stanowisk sporu o uniwersalia. Około 1113 roku podjął studia u Anzelma z Laon, twórcy tzw.

dowodu ontologicznego na istnienie Boga. Szybko zjednał sobie słuchaczy gdy śmiało zaczął komentować

trudne fragmenty Starego Testamentu. Choć studiów nie skończył przeniósł się do Paryża i tam w szkole

katedralnej Notre-Dame nauczał teologii. Szybko odniósł sukces naukowy, zdobył pieniądze i miłość swej

uczennicy Heloizy. Oboje przeszli do historii jako para tragicznych kochanków utrwalając swą miłość

nieszczęśliwą w bogatej epistolografii. Opiekun Heloizy, Fulbert, rozwścieczony narodzinami syna kochanków i

zachowanym w tajemnicy ślubem, zemścił się na Abelardzie i nasłał nań zbirów, którzy go okaleczyli. 

Rozpoczął się teraz okres upokorzeń i prześladowań. Heloiza, na prośbę małżonka, wstąpiła do klasztoru,

dziecko oddano rodzinie na wychowanie, zaś Abelard schronił się do opactwa św. Dionizego i tam nauczał

teologii. W latach 1118 - 1120 napisał dzieł pt. 

O jedności i troistości Boga

, które stało się przedmiotem dyskusji na

soborze w Soissons. Zostało uznane za rozprawę heretycką, nakazano jego spalenie. Abelard musiał udać się

do klasztoru, z którego, pod wpływem szykan, uciekł. Znalazł schronienie w dzikich okolicach niedaleko Troyes.

Założył tam kaplicę, a dawna popularność przyciągnęła kolejnych uczniów. Ponownie zaczął nauczać.

Po latach życia w odosobnieniu i tułaczki powrócił do Paryża około 1136 roku. Nauczał na Górze św. Genowefy.

W tym okresie słuchał jego wykładów Jan z Salisbury. W latach 1136 -1139 powstały jego nowe prace. Bernard z

Clairvaux, który przyczynił się do pierwszego potępienia poglądów Abelarda, ponownie uznał nowe treści za

nieortodoksyjne. W Sens zwołano synod, który miał rozpatrywać zarzuty Bernarda. Uznano je za zasadne i

ponownie potępiono poglądy Abelarda, którego odwołanie od wyroku nie przyniosło rezultatu. Papież Innocenty II

decyzję soboru potwierdził, Abelarda obłożył ekskomuniką. Schronienie znalazł w Cluny u Piotra Czcigodnego

który zapewnił mu opiekę i doprowadził do pojednania z Kościołem. Zmarł 21. IV. 1142 roku. Na życzenie

Heloizy, która była przeoryszą klasztoru powstałego w dawnej samotni Abelarda, tam został pochowany.

POGLĄDY

 

Logika

Posiłkując się doskonałą znajomością logiki Arystotelesa Abelard stworzył własne, odrębne stanowisko w tzw.

sporze o uniwesalia

 zwane sermonizmem. Sądził, że powszechnik czyli słowo ogólne, które można orzekać o

wielu konkretnych rzeczach, wskazuje na ogólne pojęcie. Powstaje ono w umyśle człowieka, gdy na skutek

kontaktu z rzeczywistością , docierają doń podobizny poszczególnych przedmiotów. Następnie obrazy te

nakładają się na siebie tworząc pojęcie ogólne, ideę przedmiotu.

Teologia

Abelard zastosował swe mistrzostwo we władaniu logiką do rozważań teologicznych, co przysporzyło mu wielu

wrogów wśród teologów, którzy do metod tej nauki nie mieli zaufania. Pisał 

... przez znajomość logiki stałem się

znienawidzony dla świata

 (

Pisma wybrane

, przekład Leon Joachimowicz, t. I, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa

1968, List XV, strona 452). Abelard pragnął powierzyć rozumowi poszukiwanie i uzasadnianie prawd wiary: 

za

najważniejsze zadanie filozofa uważam, aby na podstawie rozumowych przesłanek badał we wszystkim prawdę, nie zwracał
uwagi na mniemanie ludzi, ale szedł za wskazaniami rozumu

 (

Rozmowa pomiędzy filozofem, Żydem i poganinem

, tamże, t. II,

strona 7). Uważał też, że język wypowiedzi teologicznych powinien być bardziej precyzyjny a tematy

pogrupowane w całości takie, jak miłość, sprawiedliwość, wiara itp.

W rozprawie 

Tak i nie

 poruszył bardzo istotną zależność pomiędzy prawdą i autorytetem, znaczenie autorytetu w

poszukiwaniu prawdy. Problem, który omówił szczegółowo dotyczył napotykanych sprzeczności pomiędzy

autorytetami. Uważał, że wszystkie sporne kwestie powinien rozstrzygać rozum, podobnie jak wątpliwości, które

pojawiają podczas lektury 

Pisma św

. lub pism Ojców Kościoła. Samo zaś wątpienie odgrywa znacząca rolę w

poznaniu: 

Przez wątpienie rozpoczynamy badanie, przez badanie poznajemy prawdę

 (

Tak i nie

, tamże, t. II, strona 287). O

tym, że może zaistnieć sprzeczność pomiędzy autorytetami Abelard uprzedzał w 

Prologu

 do cytowanej pracy:

Chociaż w rozległej literaturze kościelnej niektóre wypowiedzi nawet świętych pisarzy przy porównaniu wydają się nie tylko

1

Pobierz cały dokument Portrety filozof c3 b3w id 3772 Nieznany .pdf Rozmiar 495,1 KB