gazeta podatkowa nr 102 z 30 12 04 5IPSDBY25FT6RHAT4YXBEXTW3MYM5PGWJUOYT4Y

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

UKAZUJE SIÊ W KA¯DY PONIEDZIA£EK I CZWARTEK

Nr 102 (102) • 30 grudnia 2004 r. •

Nr indeksu 350656 • ISSN 1731-9447

• www.gazetapodatkowa.pl •

cena: 2,50 z³

(w tym 7% VAT)

Odpowiedzialnoœæ wspólników

i cz³onków w³adz spó³ek

Dziœ dodatek:

Dodatek w nastêpnym numerze:

Ustawa o podatku dochodowym od osób
prawnych –

stan prawny na 1.01.2005 r.

I. Aktualnoœci i sygna³y ................... 2

II. Rozliczamy podatek dochodowy 5

III. VAT i akcyza ................................. 6

IV. Prawo pracy w praktyce .............. 7

V. Sk³adki ZUS .................................. 8

VI. Emerytury, renty, zasi³ki ............. 9

VII. Rachunkowoœæ dla ka¿dego ........ 10

VIII. Postêpowanie przed fiskusem ..... 12

IX. Spó³ki i wspólnicy ......................... 13

X. Wskazówki dla przedsiêbiorcy ... 14

XI. Umowy cywilnoprawne ............... 15

XII. Obrót gospodarczy ....................... 16

XIII. Prawo Unii Europejskiej ............. 17

XIV. Prawnik rodzinny ......................... 18

XV. WskaŸniki i stawki ....................... 20

SPIS DZIA£ÓW GAZETY:

str.

ISSN 1731-9447

9 771731 944444

5 3 >

Szanowni Pañstwo!

Nied³ugo minie rok od dnia, gdy Gazeta

Podatkowa po raz pierwszy zagoœci³a w Pañ-
stwa domach i miejscach pracy. Jest to oka-
zja do pewnych podsumowañ, jak równie¿
do planów na przysz³oœæ.

Ogromnie cieszy nas fakt, ¿e Gazeta zo-

sta³a bardzo dobrze przyjêta przez Czytel-
ników. Bezspornie œwiadczy o tym iloœæ
sprzedawanych egzemplarzy, a przede
wszystkim stale rosn¹ca liczba prenumera-
torów. Wci¹¿ te¿ nap³ywaj¹ do nas listy
z gratulacjami i podziêkowaniami za pomys³
Gazety i jej przydatnoœæ. Za wszystkie s³o-
wa uznania serdecznie dziêkujemy.

Redaguj¹c Gazetê Podatkow¹, szczegól-

ny nacisk k³adziemy na jej u¿ytecznoœæ,
a tak¿e rzetelnoœæ publikowanych porad.
Wnikliwie analizujemy sygnalizowane przez
Pañstwa problemy, a ich rozstrzygniêcie sta-
ramy siê przedstawiæ w sposób fachowy,
a jednoczeœnie jak najbardziej przystêpny,
czytelny i praktyczny. Czuwa nad tym ze-

spó³ znakomitych, doœwiadczonych specja-

listów z ró¿nych dziedzin. Chcemy bowiem,

aby nasza Gazeta by³a dla Pañstwa przyja-

znym i ³atwo dostêpnym, a przy tym facho-

wym poradnikiem prawnym w ¿yciu zawo-

dowym i osobistym.

W 2005 r. zakres tematyczny Gazety jak

równie¿ uk³ad jej dzia³ów nie ulegn¹ wiêk-

szym zmianom. Nadal te¿ ka¿dy numer bê-

dzie zawieraæ bezp³atne dodatki, zarówno

tematyczne jak i z aktualnymi przepisami

prawnymi. Dodatki tematyczne, które dla

Pañstwa przygotujemy, bêd¹ naprawdê cie-

kawe i bardzo przydatne.

Oprócz tego zarówno prenumeratorzy jak

i Czytelnicy otrzymaj¹ wraz z Gazet¹

p³yty CD zawieraj¹ce szerokie opracowania

tematyczne, uzupe³nione przepisami praw-

nymi, wyjaœnieniami resortowymi i orzecz-

nictwem s¹dów. Ale musimy te¿ zaznaczyæ,

¿e prenumeratorzy otrzymaj¹ takich p³yt

znacznie wiêcej. Zagadnienia prezentowa-

ne na p³ytach dotyczyæ bêd¹ problemów wy-

stêpuj¹cych powszechnie, a wiêc interesu-

j¹cych wszystkich Czytelników. Ju¿ w stycz-

niu p³yta CD: Zeznania PIT 2004, z któr¹

rozliczenie z fiskusem nie sprawi ¿adnych
problemów.

Ka¿dy numer Gazety (tak¿e z p³yt¹) to

nadal tylko 2,50 z³.

Wiemy, jak bardzo potrzebuj¹ Pañstwo

kontaktu z wiarygodnymi specjalistami

z ró¿nych dziedzin. Wychodzimy wiêc na-
przeciw tym oczekiwaniom i w 2005 r.

nasi redaktorzy bêd¹ do Pañstwa dyspo-
zycji w trakcie codziennych dy¿urów te-

lefonicznych.

Szanowni Pañstwo – Gazeta Podatkowa

jest dla Was. Zapraszamy wiêc do dzielenia
siê z nami uwagami i propozycjami, dziêki

którym mo¿e staæ siê jeszcze lepsza i cie-
kawsza. Ze swojej strony obiecujemy do³o-

¿yæ wszelkich starañ, aby nie zawieœæ oka-
zanego nam zaufania.

Zachêcamy do kupowania i prenumera-

ty Gazety Podatkowej (tak¿e w wersji on-

line). Tylko 250 z³ za ca³y rok – to napraw-
dê tanio!

Z wyrazami szacunku

Redaktor Naczelna

Klauzula obejœcia prawa

podatkowego na cenzurowanym

Czy fiskus mo¿e ingerowaæ w dzia³ania

podatników o charakterze cywilnoprawnym
poprzez ocenianie skutków tych dzia³añ pod

k¹tem konsekwencji podatkowych? Mo¿e,
powo³uj¹c siê na klauzulê obejœcia prawa po-

datkowego. Rozwi¹zanie to od samego po-

cz¹tku, a obowi¹zuje od 1 stycznia 2003 r.,

budzi wiele zastrze¿eñ. Kontrowersje i w¹t-
pliwoœci zwi¹zane z przyznaniem urzêdnikom

skarbowym uprawnienia do kwestionowania
czynnoœci podejmowanych przez podatników

maj¹cych na celu zminimalizowanie obci¹¿eñ

podatkowych znalaz³y swój fina³ w Trybunale

Konstytucyjnym. Co z tego wynik³o?

Z Konstytucj¹ na opak

Zarzut niekonstytucyjnoœci zosta³ posta-

wiony art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej.

Trybuna³ Konstytucyjny uzna³ ten zarzut
za uzasadniony i da³ temu wyraz w wyroku

z dnia 11 maja 2004 r., sygn. akt K 4/03. Na
podstawie wspomnianego przepisu organy

podatkowe i organy kontroli skarbowej mo-
g³y pomin¹æ skutki podatkowe czynnoœci

prawnych, jeœli wykaza³y, ¿e podatnicy po-
dejmowali te czynnoœci tylko po to, aby ob-

ni¿yæ podatek, zwiêkszyæ stratê czy podwy¿-
szyæ kwotê nadp³aty lub zwrotu podatku.

Pracownicy fiskusa mieli wiêc prawo zakwe-
stionowaæ dzia³ania podatników – przede

wszystkim zawierane przez nich umowy –
je¿eli udowodnili, ¿e ich celem by³o jedynie

obni¿enie obci¹¿eñ podatkowych, a nie osi¹-
gniêcie innych istotnych korzyœci. Tak skon-

struowana klauzula obejœcia prawa podatko-
wego nie zyska³a aprobaty wiêkszoœci sê-

dziów Trybuna³u Konstytucyjnego. Nie wol-
no sankcjonowaæ zachowañ zgodnych z pra-

wem. Nie mo¿na wiêc podatnikom zaka-
zaæ obni¿ania opodatkowania – oczywiœcie

pod warunkiem, ¿e cel ten osi¹gaj¹ przy
u¿yciu legalnych œrodków i dzia³añ. Tym-

czasem w œwietle zakwestionowanego prze-
pisu obejœciem prawa podatkowego by³o ju¿

samo dokonanie czynnoœci, która przynosi
wy³¹cznie korzyœci podatkowe.

ci¹g dalszy na str. 12

Obecnie kilka milionów obywateli pos³u-

guje siê jeszcze starymi dowodami osobi-

stymi w formie ksi¹¿eczek, w których w ad-
resie zameldowania podawano miejscowoœæ,

nazwê ulicy, numer domu i numer mieszka-
nia (lokalu). W nowych dowodach, którymi

pos³uguje siê reszta obywateli, w adresie za-
meldowania ewidencjonowany jest równie¿

kod pocztowy. Ustawa z dnia 10 kwietnia
1974 r. o ewidencji ludnoœci i dowodach

osobistych (Dz. U. z 2001 r. nr 87, poz. 960
ze zm.) nie precyzuje danych, jakie pod po-

jêciem „adres zameldowania” powinny byæ
ujawnione. Nie wymaga ona umieszczania

kodu pocztowego, a tak¿e wymiany do-
wodu osobistego w przypadku zmiany

tego kodu. Z powy¿szego wynika, i¿ wy-
móg umieszczania kodu pocztowego zo-

sta³ wprowadzony przez administracjê
(organ wydaj¹cy dowody osobiste), co

w stanie obowi¹zuj¹cym spowodowa³o
pewne nieporozumienie. Administracja bo-

wiem uzna³a kod pocztowy za element ad-
resu zameldowania. Niemniej jednak w ten

sposób na dzieñ dzisiejszy oko³o 5,6 mln
obywateli powinno wymieniæ dowody oso-

biste tylko z powodu zmiany kodu poczto-
wego spowodowanego likwidacj¹ lub po-

wstawaniem nowych placówek pocztowych.
Nasuwa siê zatem pytanie: kto powinien za-

p³aciæ za wymianê dowodu spowodowan¹
zmian¹ kodu pocztowego i czy rzeczywiœcie

jest ona konieczna? Wprawdzie Rada Mini-

Kod pocztowy w dowodzie osobistym

strów w rozporz¹dzeniu z dnia 14 wrzeœnia
2004 r. zwolni³a z op³at osoby, które wymie-

niaj¹ dowód osobisty w zwi¹zku ze zmian¹

kodu pocztowego, to jednak nale¿y liczyæ

siê z tym, i¿ do urzêdu (gminy) trzeba do-

starczyæ nowe zdjêcia i dwa razy pojawiæ

siê w urzêdzie. Potem trzeba jeszcze doko-

naæ zmian w numerach NIP, REGON

(w przypadku prowadzenia dzia³alnoœci) itp.

Aby unikn¹æ jednak dodatkowych obci¹-

¿eñ bud¿etu pañstwa oraz nara¿ania obywa-

teli na koszty i stratê czasu, grupa pos³ów

zg³osi³a projekt zmian w ustawie o ewiden-

cji ludnoœci i dowodach osobistych, w któ-

rym zaproponowa³a, aby katalog informacji

umieszczanych w pozycji „adres zameldo-

wania” zawêziæ do nazwy miejscowoœci,

nazwy ulicy, numeru domu i numeru miesz-

kania. Ponadto proponuje zmieniæ przepis

mówi¹cy o obowi¹zku zmiany dowodu oso-

bistego. Zgodnie z jego nowym brzmieniem,

które mia³oby obowi¹zywaæ 14 dni po og³o-

szeniu ww. aktu prawnego, posiadacz dowo-

du osobistego ma obowi¹zek wymieniæ ten

dokument m.in. w razie zmiany danych, któ-

re zamieszcza siê w dowodzie osobistym,

z wy³¹czeniem zmiany kodu pocztowego.

W miejscowoœciach, w których nie ma ulic

podaje siê nazwê miejscowoœci, numer domu

i numer mieszkania.

Obecnie projekt ww. ustawy zosta³ skie-

rowany do Komisji Administracji i Spraw

Wewnêtrznych.

M.£.

Ekspert radzi m.in.:

• System weekendowy idealny

dla studenta

str. 7

• Czynnoœci sprawdzaj¹ce

to nie kontrola

str. 12

• Co wolno pe³nomocnikowi

str. 14

• Podzia³ spadku

str. 19

Jak interpretowaæ decyzje

wydane w sprawie VAT?

Po postêpowaniu kontrolnym zostaje

wszczête postêpowanie podatkowe, w wy-

niku którego generalnie jest wydana decy-

zja wymiarowa. Podatnik otrzymuj¹c tak¹

decyzjê mo¿e mieæ w¹tpliwoœci, w jakim ter-

minie nale¿y wp³aciæ wynikaj¹ce z niej kwo-

ty i od jakich kwot wyliczyæ odsetki. str. 6

Kiedy przedsiêbiorca mo¿e

straciæ zasi³ek chorobowy?

Dla osoby prowadz¹cej pozarolnicz¹

dzia³alnoœæ gospodarcz¹ podleganie ubez-

pieczeniu chorobowemu jest dobrowolne.

Przedsiêbiorca mo¿e nabyæ prawo do za-

si³ku chorobowego po up³ywie tzw. okresu

wyczekiwania, który w tym przypadku wy-

nosi 180 dni nieprzerwanego ubezpiecze-

nia chorobowego. Jednak brak wymagane-

go okresu wyczekiwania nie jest jedynym

przypadkiem, w którym taka osoba nie

otrzyma zasi³ku chorobowego. str. 9

Zobowi¹zania z tytu³u

wynagrodzeñ przed

i po 1 stycznia 2005 r.

Termin wyp³aty wynagrodzeñ to zawsze

oczekiwany moment dla pracowników. Dla

pracodawcy mniej. Dlaczego? Poniewa¿ li-

sta p³ac to przede wszystkim koszt, który

w terminie nale¿y op³aciæ. Koszt, który od

1 stycznia 2005 r. nie bêdzie móg³ byæ roz-

liczony w rachunku podatkowym bez

uprzedniej wyp³aty. Co wiêcej, równie¿

sk³adki z tytu³u ubezpieczeñ spo³ecznych,

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowa-

nych Œwiadczeñ Pracowniczych, które s¹

pochodnymi wynagrodzeñ, nie bêd¹ zali-

czone do kosztów podatkowych w przypad-

ku braku ich zap³aty.

str. 10

Zakupy w systemie ratalnym 0%

Niektóre sieci handlowe staraj¹ siê obec-

nie przyci¹gn¹æ klientów oferuj¹c zakupy

w systemie ratalnym 0%, co oznacza zero-

we oprocentowanie, zerow¹ prowizjê i brak

op³aty wstêpnej. Propozycja ta wydaje siê

bardzo atrakcyjna. Niestety, po przyjœciu do

sklepu i po przeczytaniu umowy okazuje

siê, ¿e warunkiem skorzystania z ratalnych

zakupów jest op³acenie przez kupuj¹cego

sk³adki na ubezpieczenie sp³aty kredytu

w wysokoœci od kilku do nieraz kilkunastu

procent ceny nabywanego towaru. Jest to

oczywiœcie nieuczciwe w stosunku do po-

tencjalnych klientów.

str. 15

Dziœ w Gazecie Podatkowej
kolejne wyjaœnienia z cyklu:

Zeznania podatkowe
PIT 2004 i CIT 2004

UUW

WAAGGA !

A !

CIT

PIT

2004

patrz strona 4

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

I. AKTUALNOŒCI I SYGNA£Y

Stronê redaguje Ma³gorzata Wala

- terminy

!!!

a¿ne

Ukaza³ siê

Kronika

legislacyjna

Czy pamiêta³eœ?

27.12.2004 r. (poniedzia³ek) min¹³ termin
wp³aty:

• podatku od towarów i us³ug za listopad 2004 r. wraz z de-

klaracj¹ VAT-7, VAT-8, VAT-12

• podatku akcyzowego za listopad 2004 r. wraz z dekla-

racj¹ AKC-3

28.12.2004 r. (wtorek) min¹³ termin
• wp³aty podatku dochodowego w formie karty podatko-

wej za grudzieñ 2004 r.

Czy pamiêtasz?

31.12.2004 r. (pi¹tek) mija termin

uzupe³nienia wpisu w ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej o:
• okreœlenie przedmiotu wykonywanej dzia³alnoœci

gospodarczej zgodnie z Polsk¹ Klasyfikacj¹ Dzia³al-
noœci (PKD),

• numer ewidencyjny PESEL.

Pamiêtaj w nastêpnym tygodniu

5.01.2005 r. (œroda) mija termin

• przekazania sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne, ubez-

pieczenie zdrowotne i FP przez jednostki bud¿etowe, za-

k³ady bud¿etowe i gospodarstwa pomocnicze wraz z de-
klaracj¹ ZUS DRA i imiennymi raportami za grudzieñ

2004 r.

7.01.2005 r. (pi¹tek) mija termin:
• przekazania pobranego zrycza³towanego podatku docho-

dowego od osób prawnych w grudniu 2004 r. od nale¿-
noœci wyp³acanych zagranicznej osobie prawnej z tytu-
³ów wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy wraz z dekla-
racj¹ (CIT-10), a podatnikowi – informacji (IFT-2)

• przekazania przez p³atnika podatku dochodowego od osób

prawnych kwoty pobranego w grudniu 2004 r. podatku
dochodowego od dochodów z dywidend oraz innych przy-
chodów z tytu³u udzia³u w zyskach osób prawnych wraz
z deklaracj¹ (CIT-6), a podatnikowi – informacji (CIT-7)
lub (IFT-2)

• z³o¿enia przez spó³kê przejmuj¹c¹ deklaracji (CIT-6A)

o wysokoœci podatku dochodowego od dochodu, o któ-
rym mowa w art. 10 ust. 2 pkt 2 ustawy powsta³ego
w grudniu 2004 r. i wp³acenia zrycza³towanego podatku
dochodowego

Dziennik Ustaw nr 269

z dnia 22 grudnia 2004 r

z dnia 22 grudnia 2004 r., a w nim m.in.:

., a w nim m.in.:

Rozporz¹dzenie Rady Ministrów
- z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie warunków sp³aty

nale¿noœci za korzystanie z przedsiêbiorstwa (poz. 2667),
które wesz³o w ¿ycie z dniem 22 grudnia 2004 r.

Rozporz¹dzenie Ministra Finansów
- z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie zaniechania pobo-

ru podatku dochodowego od osób fizycznych od nie-
których dochodów (przychodów) (poz. 2670), które
wesz³o w ¿ycie z dniem 22 grudnia 2004 r.

Rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki i Pracy:
- z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty

wypadku przy pracy (poz. 2672), które wejdzie w ¿ycie
z dniem 1 stycznia 2005 r.

- z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie warunków wyna-

gradzania mediatorów z listy ustalonej przez ministra
w³aœciwego do spraw pracy (poz. 2673), które wejdzie
w ¿ycie z dniem 6 stycznia 2005 r.

Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury
- z dnia 15 grudnia 2004 r. zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie

w sprawie wymiany praw jazdy (poz. 2674), które wej-
dzie w ¿ycie z dniem 31 grudnia 2004 r.

Obwieszczenie Marsza³ka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
- z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie og³oszenia jednoli-

tego tekstu ustawy o zasadach ewidencji i identyfika-
cji podatników i p³atników (poz. 2681)

Monitor Polski nr 54

z dnia 22 grudnia 2004 r

z dnia 22 grudnia 2004 r., a w nim m.in.:

., a w nim m.in.:

Obwieszczenie Ministra Polityki Spo³ecznej
- z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie kwoty ograniczenia

rocznej podstawy wymiaru sk³adek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe w roku 2005 (poz. 910)

Uwaga p³atnicy sk³adek

„Wype³niaj¹c zg³oszenie p³atnika sk³adek - osoby fizycz-

nej na formularzu ZUS ZFA nale¿y pamiêtaæ o w³aœciwym

wype³nieniu bloku danych identyfikacyjnych p³atnika sk³a-

dek, albowiem na ich podstawie zak³adane jest konto p³atni-

ka sk³adek. Podanie prawid³owych danych identyfikacyjnych

w zg³oszeniu p³atnika sk³adek, a nastêpnie konsekwentne ich

podawanie we wszystkich dokumentach ubezpieczeniowych

i p³atniczych ma du¿e znaczenie dla poprawnoœci rozlicze-

nia sk³adek na koncie p³atnika. W zwi¹zku z powy¿szym blok

ten nale¿y wype³niæ ze szczególn¹ starannoœci¹.

W bloku II ZUS ZFA nale¿y podawaæ:

• NIP,

• REGON,

• nazwê skrócon¹,

• imiê i nazwisko p³atnika,

Identyfikatory numeryczne „uzupe³niaj¹ce”:

• PESEL,

• seria i numer dowodu osobistego,

• seria i numer paszportu,

powinny byæ podawane wy³¹cznie w przypadku gdy p³atnik

sk³adek nie posiada identyfikatorów NIP i REGON lub jedne-

go z nich. W przypadku braku numeru REGON zalecane jest

aby w pierwszej kolejnoœci podawany by³ numer PESEL.

UWAGA!

W przypadku, gdy zg³oszenie p³atnika sk³a-

dek sk³ada wspólnik spó³ki cywilnej, z ograniczon¹

odpowiedzialnoœci¹, jawnej, komandytowej lub part-

nerskiej, który bêdzie rozlicza³ siê indywidualnie,

w bloku II podaje swoje w³asne numery NIP i REGON

(inny ni¿ spó³ki), a je¿eli nie posiada w³asnego nume-

ru REGON – numer PESEL (nie wype³nia pola 02

REGON) oraz swoje nazwisko, imiê pierwsze i datê

urodzenia. Takie dane podaje konsekwentnie na

wszystkich sk³adanych za siebie dokumentach.”

(informacja ZUS z dnia 16 grudnia 2004 r.)

„Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych informuje, ¿e z dniem

1.01.2005 r. ulegaj¹ zmianie:

• certyfikat klucza publicznego Nadrzêdnego Centrum

Certyfikacji (CA-NAD);

• certyfikat klucza publicznego Zewnêtrznego Centrum

Certyfikacji (CA-ZEW).

W zwi¹zku z tym, ka¿dy podmiot realizuj¹cy lub planu-

j¹cy elektroniczn¹ wymianê dokumentów z ZUS powinien

dokonaæ, w u¿ytkowanym programie „P³atnik”, rejestracji

nowego certyfikatu CA-NAD o numerze 19 oraz nowego

certyfikatu CA-ZEW o numerze 21. Poprzednie certyfikaty

CA-NAD i CA-ZEW odpowiednio o numerach 13 i 17 na-

le¿y w bazie programu „P³atnik” pozostawiæ. Nowe certyfi-

katy CA-NAD i CA-ZEW dostêpne s¹ pod adresem:

http://cc.unet.pl/3-certyfikaty/index3_1.html

UWAGA!

Przeterminowanie certyfikatu CA-NAD

i CA-ZEW nie oznacza przeterminowania certyfika-

tu p³atnika. Datê wa¿noœci swojego certyfikatu mo¿-

na sprawdziæ w menu Certyfikaty, po odnalezieniu

certyfikatu typu P³atnik.”

(komunikat ZUS z dnia 20 grudnia 2004 r.)

Prezydent RP

• dnia 21 grudnia 2004 r. podpisa³:

- ustawê z dnia 25 listopada 2004 r. o zmianie ustawy

o wynagrodzeniu osób zajmuj¹cych kierownicze sta-

nowiska pañstwowe,

- ustawê z dnia 25 listopada 2004 r. o zmianie ustawy

o swobodzie dzia³alnoœci gospodarczej;

• dnia 23 grudnia 2004 r. podpisa³ Ustawê bud¿etow¹

na rok 2005.

Z prac Sejmu

Dnia 22 grudnia 2004 r. na 94. posiedzeniu Sejm przyj¹³
poprawki Senatu m.in. do ustawy
- o zmianie ustawy – Kodeks postêpowania cywilnego oraz

ustawy – Prawo o ustroju s¹dów powszechnych oraz

przyj¹³ czêœæ poprawek m.in. do ustaw:
- o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji

niektórych rynków rolnych oraz o zmianie innych ustaw,

- bud¿etowej na rok 2005,
- o zmianie ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwo-

ju Przedsiêbiorczoœci oraz ustawy o porêczeniach i gwa-
rancjach udzielanych przez Skarb Pañstwa oraz niektóre
osoby prawne

a tak¿e skierowa³ do Senatu ustawê
- o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszka-

niowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Z prac Senatu

Dnia 22 grudnia 2004 r. na 75. posiedzeniu Senat przyj¹³
z poprawkami m.in. ustawê o zmianie ustawy:
- o wychowaniu w trzeŸwoœci i przeciwdzia³aniu alkoho-

lizmowi

- o obowi¹zkach przedsiêbiorców w zakresie gospodaro-

wania niektórymi odpadami oraz o op³acie produktowej
i op³acie depozytowej

oraz przyj¹³ bez poprawek m.in. ustawy o zmianie ustawy:
- Prawo przewozowe,
- o podatku od towarów i us³ug oraz ustawy o zasadach

ewidencji i identyfikacji podatników i p³atników,

- o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie

gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

• ³¹cznego opodatkowania dochodów

ma³¿onków

„W dniu 18 listopada 2004 r. zosta³a uchwalona ustawa

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W dniu

13 grudnia 2004 r., w Dzienniku Ustaw nr 263, poz. 2619,

nast¹pi³o jej og³oszenie.

Ustawa ta dodaje w przepisach ustawy z dnia 26 lipca

1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.

z 2000 r., nr 14, poz. 176 ze zm.), nowy art. 6a,umo¿liwiaj¹-

cy owdowia³ym ma³¿onkom skorzystanie z preferencji w po-

staci wspólnego rozliczenia dochodów ma³¿onków. Regu-

lacja wprowadzona tym przepisem ma zastosowanie tak¿e

do dochodów za 2004 r., st¹d informuje siê, co nastêpuje.

W zeznaniu podatkowym PIT-36 albo PIT-37 za

2004 r., z mo¿liwoœci ³¹cznego opodatkowania dochodów

ma³¿onków, mog¹ równie¿ skorzystaæ podatnicy, którzy:

1) zawarli zwi¹zek ma³¿eñski przed 2004 r., a ich ma³¿onek

zmar³ w trakcie 2004 r.,

2) pozostawali w zwi¹zku ma³¿eñskim przez ca³y 2004 r.,

a ich ma³¿onek zmar³ przed z³o¿eniem zeznania podat-

kowego za 2004 r.

o ile:

1) do ¿adnego z ma³¿onków w 2004 r. nie mia³y zastosowa-

nia przepisy:

a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

dotycz¹ce pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej

opodatkowanej jednolitym, 19% podatkiem,

b) ustawy o zrycza³towanym podatku dochodowym od

niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby

fizyczne dotycz¹ce opodatkowania w formie:

- karty podatkowej,

- rycza³tu od przychodów ewidencjonowanych, z wy-

j¹tkiem przychodów z najmu, podnajmu, dzier¿awy,

poddzier¿awy, itp., je¿eli przychody te nie by³y uzy-

skane w ramach pozarolniczej dzia³alnoœci gospo-

darczej (np. przychody z najmu mieszkania),

• 1% zmniejszenia podatku nale¿nego

„Pocz¹wszy od 1 stycznia 2005 r. ulegaj¹ zmianie prze-

pisy dotycz¹ce 1% zmniejszenia podatku nale¿nego z tytu³u

wp³at na rzecz organizacji po¿ytku publicznego. Przy czym,

w zeznaniu podatkowym za 2004 r. przedmiotowego zmniej-

szenia podatnicy dokonuj¹ zgodnie z art. 27d ustawy o po-

datku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obo-

wi¹zuj¹cym przed 1 stycznia 2005 r. Z tym ¿e, kwotê przy-

s³uguj¹cego zmniejszenia s¹ obowi¹zani zaokr¹gliæ do

pe³nych dziesi¹tek groszy w dó³. Powy¿sze wynika z po-

stanowieñ art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 listopada 2004 r.

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych oraz o zmianie niektórych innych ustaw – opubliko-

wanej w Dz. U. nr 263, poz. 2619 z dnia 13 grudnia 2004 r.”
(komunikaty zamieszczone na stronie internetowej

Ministerstwa Finansów: www.mf.gov.pl)

Dodatkowa informacja dla podatników sk³adaj¹cych

zeznania podatkowe PIT-36, PIT-37 w sprawie

- zrycza³towanego podatku dochodowego od przycho-

dów osób duchownych,

2) zeznanie podatkowe za 2004 r. zostanie z³o¿one do

30 kwietnia 2005 r. (za datê z³o¿enia zeznania nades³a-

nego poczt¹, uwa¿a siê datê stempla pocztowego).

W przypadku spe³nienia wszystkich z wy¿ej podanych

warunków, podatek dochodowy oblicza siê w podwójnej wy-

sokoœci podatku obliczonego od po³owy ³¹cznych dochodów

ma³¿onków, po uprzednim odliczeniu od dochodu ka¿dego

z ma³¿onków kwot okreœlonych w art. 26 ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, tj. sk³adek na ubezpiecze-

nia spo³eczne, zwrotów nienale¿nie pobranych œwiadczeñ,

wydatków rehabilitacyjnych oraz przekazanych darowizn.

Je¿eli podatnikowi, który w zeznaniu podatkowym za

2004 r. zamierza z³o¿yæ wniosek o ³¹czne opodatkowanie

dochodów ma³¿onków, zosta³a dorêczona decyzja ostatecz-

na w sprawie ustalenia za 2004 r. zobowi¹zania podatkowe-

go lub stwierdzenia nadp³aty w podatku dochodowym od

osób fizycznych, wydana na podstawie art. 104 ustawy

Ordynacja podatkowa, to jest on zobowi¹zany wraz z ze-

znaniem podatkowym (PIT-36, PIT-37) z³o¿yæ wniosek

o wznowienie postêpowania zakoñczonego ww. decyzj¹”.

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

I. AKTUALNOŒCI I SYGNA£Y

Krótkie pytanie - szybka

odpowiedŸ eksperta

Pytania i opinie prosimy przesy³aæ:
e-mail: redakcja@gazetapodatkowa.pl

fax: (0 prefiks 95) 7208560

Organizacja zimowisk a VAT

W zwi¹zku ze zbli¿aj¹cymi siê

feriami zimowymi publiczna

szko³a podstawowa zamierza

zorganizowaæ zimowisko dla

dzieci uczêszczaj¹cych do tej

szko³y. Czy us³uga ta bêdzie pod-

lega³a opodatkowaniu VAT?

Nie. Przepisy rozporz¹dzenia wykonaw-

czego do ustawy o VAT zwalniaj¹ z podatku

VAT us³ugi obozów, kolonii lub us³ugi o po-

dobnym charakterze, organizowane przez

szko³y i jednostki objête ustaw¹ o systemie

oœwiaty, œwiadczone wy³¹cznie na rzecz dzie-

ci i m³odzie¿y z tych szkó³ i jednostek.

• • •

Zarz¹dzanie mieszkaniami a VAT

Czy us³ugi zarz¹dzania nieru-

chomoœciami mieszkalnymi s¹

zwolnione z VAT?

Tak. Zgodnie z § 8 rozporz¹dzenia wy-

konawczego do ustawy o VAT zwolnione

od podatku VAT s¹ us³ugi w zakresie zarz¹-

dzania nieruchomoœciami mieszkalnymi,

œwiadczone na zlecenie, z wy³¹czeniem wy-

ceny nieruchomoœci mieszkalnych (PKWiU

ex 70.32.11).

• • •

Urlop na ¿¹danie

Odmówi³am pracownicy udzie-

lenia urlopu, którego za¿¹da³a

telefonicznie, bezpoœrednio po

3-miesiêcznym okresie choroby,

bez uprzedniego przeprowadze-

nia badañ kontrolnych. Twierdzi

ona, ¿e z³ama³am prawo pracy.

Kto ma racjê?

Racjê ma pracodawczyni i chocia¿ art. 167

K.p. wyraŸnie wskazuje na obowi¹zek udzie-

lenia urlopu na ¿¹danie (do 4 dni w roku ka-

lendarzowym), to dotyczy to jedynie pracow-

ników – nazwijmy to – czynnych. Osoba nie-

zdolna do pracy z powodu choroby nie mo¿e

wyst¹piæ o udzielenie urlopu wypoczynkowe-

go w ¿adnym trybie (ani zwyk³ym, ani na ¿¹-

danie), a za tak¹ nale¿y uwa¿aæ pracownicê,

która po okresie choroby trwaj¹cej d³u¿ej ni¿

30 dni, nie wykona³a badañ kontrolnych usta-

laj¹cych jej zdolnoœæ do wykonywania pracy

na dotychczasowym stanowisku.

• • •

Ciep³a zupa czy pieni¹dze?

Jestem zobowi¹zany do wy-

dawania posi³ków regeneracyj-

nych. Czy mogê w zamian za nie

wyp³acaæ ekwiwalent pieniê¿ny?

Niestety nie. G³ównym zadaniem posi³ku

regeneracyjnego jest uzupe³nienie rezerw

energetycznych pracownika, mocno nadw¹-

tlonych z uwagi na rodzaj wykonywanej pra-

cy (w warunkach szczególnie uci¹¿liwych).

Rozwi¹zanie zastêpcze w postaci wyp³aty

ekwiwalentu pieniê¿nego ca³kowicie rozmi-

ja³oby siê z celem regulacji. Je¿eli jednak,

z uwagi na rodzaj wykonywanej przez upraw-

nionych pracy b¹dŸ ze wzglêdów organiza-

cyjnych, ma Pan trudnoœci ze zorganizowa-

niem w³aœciwej dystrybucji posi³ków regene-

racyjnych, mo¿e Pan umo¿liwiæ swoim pra-

cownikom korzystanie z takich posi³ków

w punktach gastronomicznych lub przyrz¹-

dzanie posi³ków przez pracownika we w³a-

snym zakresie z otrzymanych produktów (ko-

niecznie w ramach przerwy w czasie pracy).

• • •

Stawki amortyzacji

Wed³ug jakiej stawki nale¿y

amortyzowaæ w³asnoœciowe

spó³dzielcze prawo do loka-

lu mieszkalnego?

Odpisów amortyzacyjnych od wartoœci

w³asnoœciowego spó³dzielczego prawa

do lokalu mieszkalnego dokonuje siê we-

d³ug stawki 2,5%. Jeœli jednak wartoœæ po-

cz¹tkowa tego prawa zosta³a ustalona

tzw. metod¹ uproszczon¹, jako iloczyn me-

trów kwadratowych powierzchni u¿ytkowej

lokalu i kwoty 988 z³, wówczas roczna staw-

ka amortyzacyjna wynosi 1,5%.

rz¹d Ochrony Konkurencji i Konsumen-

tów opracowa³ projekt ustawy umo¿liwia-

j¹cej odd³u¿enie osób fizycznych niebêd¹cych

przedsiêbiorcami. Pozwoli³oby to tym, którzy

bez swojej winy popadli w k³opoty finansowe

rozpocz¹æ nowe ¿ycie wolne od d³ugów.

Aby skorzystaæ z takiej mo¿liwoœci d³u¿-

nik bêdzie musia³ wykazaæ, ¿e jego zad³u¿e-

nie wynika³o z racjonalnych dzia³añ, a niemo¿-

noœæ sp³acenia zobowi¹zañ by³a nastêpstwem

niezale¿nych od niego okolicznoœci, których

nie móg³ przewidzieæ. Ponadto bêdzie musia³

wykazaæ, ¿e w chwili gdy zaci¹ga³ zobowi¹-

zania posiada³ sta³e dochody, które wystarcza³y

na pokrycie kosztów utrzymania jego i rodzi-

ny oraz sp³atê zaci¹gniêtych zobowi¹zañ. Ta-

kie rozwi¹zanie pozwoli na wstêpie wyelimi-

nowaæ z postêpowania odd³u¿eniowego oso-

by nieuczciwe i nieodpowiedzialne.

Projekt zak³ada, ¿e postêpowanie

w przedmiocie odd³u¿enia by³oby prowa-

dzone na wniosek d³u¿nika przez powo³ane

w tym celu komisje wojewódzkie dzia³aj¹-

ce pod przewodnictwem rzecznika konsu-

mentów. Dzia³alnoœæ komisji podlega³aby

kontroli s¹dowej.

We wniosku d³u¿nik obowi¹zany by³by

wskazaæ podstawy odd³u¿enia oraz dowo-

dy na ich poparcie, a tak¿e przedstawiæ spis

wierzycieli i wysokoœæ ich wierzytelnoœci,

listê zabezpieczeñ dokonanych przez wie-

rzycieli na jego maj¹tku, oœwiadczenie o do-

tychczas dokonanych sp³atach wierzytelno-

œci, wykaz posiadanego maj¹tku oraz listê

swoich d³u¿ników. Ubiegaj¹cy siê o odd³u-

¿enie musia³by równie¿ wskazaæ swoje pro-

pozycje odnoœnie sposobu i zakresu odd³u-

¿enia. W przypadku uznania wniosku za za-

Upad³oœæ konsumencka: kolejny projekt

sadny komisja wyda³aby decyzjê o wszczê-

ciu postêpowania, która podlega³aby ujaw-

nieniu w Rejestrze D³u¿ników Niewyp³acal-

nych Krajowego Rejestru S¹dowego.

Projekt k³adzie du¿y nacisk na pomoc

uczciwym d³u¿nikom. Dlatego wszelkie nie-

prawid³owoœci w dzia³aniu d³u¿nika w trak-

cie postêpowania skutkowa³yby umorze-

niem postêpowania i niemo¿noœci¹ ubiega-

nia siê o odd³u¿enie przez okres 10 lat.

O sposobie odd³u¿enia decydowa³oby

w drodze uk³adu zgromadzenie wierzycie-

li, a w przypadku braku mo¿liwoœci jego za-

warcia – komisja w drodze decyzji. Uk³ad

i decyzja podlega³yby kontroli s¹du.

Aktualnie projekt ustawy zosta³ skiero-

wany w ramach uzgodnieñ spo³ecznych

do organizacji przedsiêbiorców oraz organi-

zacji konsumenckich. Zosta³ równie¿

umieszczony na stronie internetowej

UOKiK (www.uokik.gov.pl). Osoby zainte-

resowane mog¹ zapoznaæ siê z jego treœci¹

oraz zg³osiæ ewentualne uwagi i opinie.

To ju¿ kolejny projekt ustawy o upad³o-

œci konsumenckiej. Niezale¿nie od niego

w Sejmie trwaj¹ prace nad zmianami w po-

selskim projekcie ustawy o niewyp³acalno-

œci osoby fizycznej oraz o upad³oœci konsu-

menckiej, do którego zg³oszono jednak sze-

reg zastrze¿eñ.

K.Œ.

Nieterminowe przekazywanie

sk³adek do OFE przez ZUS

e¿eli, z przyczyn le¿¹cych po stronie

ZUS, nie nast¹pi³o w terminie przekaza-

nie sk³adki do otwartego funduszu emery-

talnego, od Zak³adu s¹ nale¿ne odsetki. Jest

to zgodne z art. 47 ust. 10a ustawy z dnia

13 paŸdziernika 1998 r. o systemie ubezpie-

czeñ spo³ecznych (Dz. U. nr 137, poz. 887

ze zm.). Odsetki te liczone s¹ wed³ug zmien-

nej stopy procentowej, obowi¹zuj¹cej dla

kolejnych trzymiesiêcznych okresów, rozpo-

czynaj¹cych siê pierwszego dnia ka¿dego

kwarta³u kalendarzowego.

W 2004 r. wysokoœci nale¿nych odse-

tek od spóŸnienia wynosi³y (w stosunku

rocznym):

- I kwarta³ – 5,98% (Mon. Pol. z 2003 r.

nr 56, poz. 889),

- II kwarta³ – 5,84% (Mon. Pol. z 2004 r.

nr 12, poz. 198),

- III kwarta³ – 6,75% (Mon. Pol. z 2004 r.

nr 27, poz. 469),

- IV kwarta³ – 7,28% (Mon. Pol. z 2004 r.

nr 38, poz. 674).

Na I kwarta³ 2005 roku wysokoœæ odse-

tek nale¿nych z tytu³u nieprzekazanych

w terminie sk³adek do OFE wynosi 6,78%

w stosunku rocznym (Mon. Pol. z 2004 r.

nr 53, poz. 903).

M.W.

Zmiana projektu zmieniaj¹cego ustawê o VAT

Dostêp do Internetu dla szkó³ nie bêdzie zwolniony!

odkomisja utworzona specjalnie do prac

nad projektem ustawy zmieniaj¹cej usta-

wê o podatku od towarów i us³ug zwróci³a

siê do rz¹du o zajêcie stanowiska w sprawie

objêcia podstawow¹ stawk¹ VAT us³ug do-

stêpu do Internetu dla wszystkich odbiorców.

Bowiem w trakcie prac nad nowelizacj¹ tej

ustawy Sejmowa Podkomisja Finansów Pu-

blicznych przyjê³a, ¿e zwolnienia jakie pro-

ponowane by³y w pierwotnym projekcie tej

ustawy nale¿y wykreœliæ. W zwi¹zku z tym

Rada Ministrów upowa¿ni³a Ministra Finan-

sów do zaakceptowania zmiany rz¹dowego

projektu. Zatem ze zwolnienia tego nie mo-

g³yby korzystaæ równie¿ us³ugi dostêpu

do sieci Internet œwiadczone na rzecz szkó³,

zak³adów kszta³cenia nauczycieli, placówek

oœwiatowych, szkó³ wy¿szych, wy¿szych

inisterstwo Infrastruktury poinformo-

wa³o, ¿e w³oskie certyfikaty oraz au-

striackie dokumenty „Typenshein” mog¹ byæ

uznawane przy rejestracji w naszym kraju

pojazdu sprowadzonego z W³och i Austrii.

We W³oszech nie wprowadzono jeszcze

do stosowania wymagañ Dyrektywy 1999/

37/EC w sprawie dokumentów rejestracyj-

nych pojazdów, które powinny byæ podstaw¹

przerejestrowania pojazdu w innym pañstwie

cz³onkowskim. W przypadku gdy pojazd ma

byæ wywieziony do innego pañstwa cz³on-

kowskiego w³aœciciel jest zobowi¹zany zg³o-

siæ w Publicznym Rejestrze Samochodowym

(PRA) wyrejestrowanie pojazdu. Wówczas

PRA zatrzymuje dowód rejestracyjny i tabli-

ce rejestracyjne a wystawia certyfikat o wy-

Rejestracja pojazdów

sprowadzonych z W³och i Austrii

Rzecznik Praw Obywatelskich

Przychody

z gie³dy a PIT-8C

Pismem z dnia 8 grudnia 2004 r., nr RPO/

463511/04/VI Rzecznik Praw Obywatelskich

zwróci³ siê do Ministra Finansów w kwestii

wykazywania przychodów ze sprzeda¿y pa-

pierów wartoœciowych, w zwi¹zku z zastrze-

¿eniami zg³oszonymi przez Izbê Domów

Maklerskich. Zastrze¿enia dotyczy³y kon-

strukcji informacji PIT-8C o przychodach

z innych Ÿróde³ oraz o niektórych dochodach

z kapita³ów pieniê¿nych. W czêœci E. tej in-

formacji wykazuje siê dane dotycz¹ce zbycia

papierów wartoœciowych nabytych od dnia

1.01.2004 r. Z kolei w czêœci F. nale¿y wyka-

zaæ przychody z odp³atnego zbycia papierów

wartoœciowych nabytych przed 1.01.2004 r.

W ocenie Rzecznika, taka budowa for-

mularza PIT-8C mo¿e powodowaæ dezinfor-

macjê podatników oraz pracowników do-

mów maklerskich. Bêdzie równie¿ podatni-

kom utrudniaæ prawid³owe ustalenie zobo-

wi¹zania podatkowego, a na pracowników

sporz¹dzaj¹cych informacje nak³ada dodat-

kowe i zbêdne czynnoœci.

Ponadto Rzecznik stwierdza, i¿ zosta³o

przekroczone upowa¿nienie ustawowe za-

warte w art. 45b pkt 1 ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, gdy¿ in-

formacja PIT-8C w czêœci F. nie mo¿e byæ

uznana za zgodn¹ z tym upowa¿nieniem.

A.Z.

szkó³ zawodowych i placówek naukowych

Polskiej Akademii Nauk.

Jednak rz¹d zapowiada, ¿e bêdzie zabie-

ga³ na forum Unii Europejskiej o wprowa-

dzenie preferencyjnych rozwi¹zañ w zakre-

sie opodatkowania VAT us³ug dostêpu do In-

ternetu w szczególnoœci tych œwiadczonych

na rzecz szkó³.

Je¿eli pojawi³aby siê mo¿liwoœæ prefe-

rencji w tym zakresie dla omawianej grupy

odbiorców Internetu, które by³yby zgodne

z ustawodawstwem wspólnotowym, to Mi-

nister Finansów kwestiê tê ureguluje stosow-

nym rozporz¹dzeniem.

I.P.

rejestrowaniu pojazdu. Natomiast w aktual-

nie obowi¹zuj¹cej w Austrii procedurze wy-

wozu pojazdu do innego pañstwa wyrejestro-

wanie pojazdu wpisywane jest w dokumen-

cie zwanym „Typenshein” (karta pojazdu),

który wed³ug ich prawa, uprawnia równie¿

do poruszania siê w ruchu drogowym.

Ministerstwo poinformowa³o tak¿e, ¿e

prowadzone s¹ prace legislacyjne maj¹ce

na celu uchylenie przepisu art. 72 ust. 2 pkt 4

ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo

o ruchu drogowym, a do przerejestrowania

pojazdu sprowadzonego z terytorium inne-

go pañstwa cz³onkowskiego bêdzie wyma-

gany dowód rejestracyjny.

M.W.

0 8

0 1

2 7

((0

0--9

5)) 7

0 8

5 4

llu

w..g

etta

attk

a..p

pll

z archiwum Gazety z II pó³rocza !

JJuu¿¿ w

w nnaassttêêppnnyym

m nnuum

meerrzzee G

Gaazzeettyy

ddllaa P

Prreennuum

meerraattoorróów

REEZZEEN

NTT

AZETY

AZETY ODATKOWEJ

ODATKOWEJ

P³yta CD

najszybciej !
najproœciej !
najtrafniej !

œæ

³y

pro

gra

mam

i antywirusowymi zaw

iera

j¹c

i n

œæ

³y

pro

gra

mam

i antywirusowymi zaw

iera

j¹c

i n

w w

w .. g

g aa zz ee tt aa p

p o

o d

d aa tt kk o

o w

w aa .. p

p ll

GOFIN

WYDAWNICTWO PODATKOWE

sp.

sp. z o.o.

o.o.

ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.

infolinia 0 800 162 732

tel. (0-95) 720 85 40, faks (0-95) 720 85 60

www.gofin.pl

ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.

infolinia 0 800 162 732

tel. (0-95) 720 85 40, faks (0-95) 720 85 60

www.gofin.pl

Archiwum

II pó³rocze

II pó³rocze 2004 r

2004 r..

pprreezzeenntt

ddllaa

pprreennuummee

rraattoorraa

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

I. AKTUALNOŒCI I SYGNA£Y

Sposoby dokonywania odliczeñ w zeznaniu PIT-28

Op³acam rycza³t od przychodów ewidencjonowanych. Dzia³alnoœæ gospo-

darcza, któr¹ prowadzê, opodatkowana jest stawkami 3,0% oraz 8,5%. Czy

prowadzenie dzia³alnoœci opodatkowanej ró¿nymi stawkami ma znaczenie

przy dokonywaniu w zeznaniu rocznym odliczeñ, np. z tytu³u darowizn, ulgi

rehabilitacyjnej albo remontowej?

Opodatkowanie ró¿nymi stawkami rycza³tu dzia³alnoœci gospodarczej bêdzie mieæ zna-

czenie w kwestii dokonywanych przez podatnika odliczeñ w zale¿noœci od tego czy dane
wydatki podlegaj¹ odliczeniu od przychodu, czy te¿ od zrycza³towanego podatku docho-

dowego.

Je¿eli podatnik korzysta z odliczeñ od przychodu, wówczas dokonuje ich od ka¿dego

rodzaju przychodu w takim procencie, w jakim przychód opodatkowany wed³ug danej stawki
pozostaje w ogólnej kwocie przychodów. Najlepiej to zagadnienie zobrazuje nam przyk³ad.

Przyk³ad 1

Dariusz K. w ramach dzia³alnoœci gospodarczej opodatkowanej zrycza³towanym podat-

kiem dochodowym w 2004 r. wykonywa³ us³ugi blacharstwa samochodowego opodatkowa-

ne stawk¹ 8,5% z tytu³u œwiadczenia których osi¹gn¹³ przychód w wysokoœci 42.000 z³ oraz
prowadzi³ dzia³alnoœæ us³ugow¹ w zakresie handlu czêœciami samochodowymi opodatko-

wan¹ stawk¹ 3,0%, której przychody w omawianym okresie wynios³y 38.000 z³.

W 2004 r. podatnik zap³aci³ sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne za okres od XII’2003

do XI’2004 w wysokoœci 5.977,47 z³ (dla potrzeb przyk³adu przyjêto za³o¿enie, ¿e stopa pro-
centowa sk³adki na ubezpieczenie wypadkowe wynios³a 1,93%).

Na utrzymaniu pana Dariusza pozostaje 15-letnia córka bêd¹ca inwalidk¹ II grupy.

W 2004 r. podatnik dowozi³ córkê na zabiegi rehabilitacyjne samochodem osobowym stano-

wi¹cym jego w³asnoœæ. W zeznaniu PIT-28 za 2004 r. pan Dariusz ma prawo do skorzysta-
nia z ulgi rehabilitacyjnej z tytu³u dowo¿enia córki na zabiegi. Limit ulgi wynosi 2.280 z³,

a jej odliczenia dokonuje siê od uzyskanego przychodu.

W czêœci C. zeznania PIT-28 podatnik wyka¿e nastêpuj¹ce dane dotycz¹ce dzia³alnoœci

prowadzonej na w³asne nazwisko:

Nie uzyskuj¹c innych przychodów opodatkowanych zrycza³towanym podatkiem docho-

dowym, kwoty wykazane powy¿ej przeniesie odpowiednio do pozycji 36, 38 i 42 zeznania
PIT-28:

Nastêpnie wyliczy udzia³ procentowy przychodów wed³ug poszczególnych stawek w przy-

chodzie ogó³em i wskaŸnik ten wpisze do pozycji 50 i 52:

W czêœci D.1. zeznania dotycz¹cej odliczeñ od przychodów podatnik wyka¿e w poz. 63

sk³adki op³acone w 2004 r. na ubezpieczenia spo³eczne, a w pozycji 64 wydatki zwi¹zane

z dowozem niepe³nosprawnej córki na zabiegi rehabilitacyjne. Sumê odliczeñ wyka¿e w czêœci
D.3 w poz. 71:

Teraz w czêœci E. podatnik obliczy wysokoœæ odliczeñ przys³uguj¹cych od przychodów

wed³ug poszczególnych stawek. W tym celu pomno¿y sumê przys³uguj¹cych odliczeñ przez
udzia³ procentowy przychodu wed³ug okreœlonej stawki:

W nastêpnej kolejnoœci odejmuj¹c od przychodów wed³ug poszczególnych stawek przy-

padaj¹ce na te przychody odliczenia ustali w czêœci F. podstawê opodatkowania poszcze-
gólnymi stawkami:

W czêœci G. wyliczy zrycza³towany podatek dochodowy:

Je¿eli chodzi o korzystanie przez podatnika z odliczeñ od podatku, to bez znaczenia jest,

czy przychody przez niego uzyskane opodatkowane by³y jedn¹ czy ró¿nymi stawkami ry-

cza³tu. Aby wyliczyæ kwotê podatku (do zap³aty b¹dŸ do zwrotu) wystarczy jedynie od ³¹cznej
kwoty rycza³tu odj¹æ sumê poniesionych wydatków podlegaj¹cych odliczeniu, z których

podatnik korzysta.

Przyk³ad 2
Przyjmijmy, ¿e pan Dariusz K. w 2004 r., oprócz wydatków podlegaj¹cych odliczeniu

od przychodu, omówionych w przyk³adzie 1, poniós³ równie¿ wydatki podlegaj¹ce odlicze-
niu od zrycza³towanego podatku dochodowego zwi¹zane z op³aceniem sk³adki zdrowotnej

za okres XII’2003–XI’2004 w wysokoœci 1.777,52 z³ (8% podstawy wymiaru za m-c XII’2003
oraz 8,25% podstawy wymiaru za pozosta³e op³acone miesi¹ce) oraz z remontem kuchni

we w³asnym domu w wysokoœci 2.930 z³.

Dokonuj¹c ww. odliczeñ podatnik musi pamiêtaæ, ¿e odliczenie od zrycza³towanego po-

datku dochodowego sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne nie mo¿e przekroczyæ 7,75% pod-
stawy jej wymiaru, co w przypadku sk³adek zap³aconych przez pana Dariusza daje kwotê

1.673,88 z³, natomiast w ramach ulgi remontowej odliczeniu od podatku podlegaæ bêdzie
19% poniesionych wydatków, tj. 556,70 z³.

W czêœci H. zeznania PIT-28 podatnik wyka¿e przys³uguj¹ce mu obni¿enia podatku w na-

stêpuj¹cy sposób:

A nastêpnie w czêœci I. obliczy nale¿ny rycza³t od przychodów ewidencjonowanych:

Rozliczamy PIT-28 za 2004 r.

Obowi¹zek sporz¹dzenia remanentu

przez osoby prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospo-

darcz¹ opodatkowan¹ w formie rycza³tu
od przychodów ewidencjonowanych wyni-

ka z art. 20 ustawy o zrycza³towanym po-
datku dochodowym od niektórych przycho-

dów osi¹ganych przez osoby fizyczne. Sto-
sownie do tego przepisu, podatnicy zobo-

wi¹zani s¹ sporz¹dziæ spis z natury
na dzieñ zaprowadzenia ewidencji przy-

chodów oraz na koniec ka¿dego roku podat-
kowego. Spis z natury sporz¹dza siê równie¿

w razie zmiany wspólnika lub zmiany umo-
wy spó³ki, a tak¿e na dzieñ likwidacji dzia-

³alnoœci. Podatnik powinien uj¹æ wartoœæ
remanentu w ewidencji przychodów – rema-

Jak ustaliæ podstawê opodatkowania rycza³tem?

Czy podatnik, który prowadzi dzia³alnoœæ gospodarcz¹ opodatkowan¹ ry-

cza³tem od przychodów ewidencjonowanych, przy ustalaniu podstawy opo-

datkowania do rozliczenia rocznego powinien uwzglêdniaæ kwoty remanen-

tów (pocz¹tkowego i koñcowego)?

nent pocz¹tkowy – na dzieñ zaprowadzenia
ewidencji, natomiast remanent koñcowy –

na koniec roku podatkowego.

Opodatkowaniu rycza³tem od przy-

chodów ewidencjonowanych podlegaj¹
przychody, nie ustala siê zatem dochodu.

Zasada ustalania dochodu z uwzglêdnie-
niem wartoœci remanentu pocz¹tkowego

i koñcowego ma zastosowanie w przypad-
ku osób opodatkowanych na zasadach

ogólnych. Podatnicy op³acaj¹cy rycza³t
od przychodów ewidencjonowanych nie

uwzglêdniaj¹ tych wartoœci przy ustalaniu
podstawy opodatkowania, pomimo ¿e maj¹

obowi¹zek uj¹æ je w ewidencji przychodów.

Agnieszka Zaj¹c

Agata Cieœla

38.000 00

42.000 00

80.000 00

38.000 00

42.000 00

80.000 00

47 50

52 50

5.977 47

2.280 00

8.257 47

3.922 30

4.335 17

34.078

37.665

1.022 34

3.201 53

4.223 87

1.673 88

556 70

1.993 30

CIT

PIT

2004

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

II. ROZLICZAMY PODATEK DOCHODOWY

Porady eksperta

Na wstêpie nale¿y zaznaczyæ, ¿e za-

równo osi¹gniête z udzia³u w spó³ce cy-

wilnej przychody jak i koszty uzyskania
tych przychodów ustala siê u ka¿dego

wspólnika proporcjonalnie do jego pra-
wa w udziale w zysku. Zatem, podatni-

kiem podatku dochodowego nie jest
spó³ka cywilna, lecz ka¿dy wspólnik in-

dywidualnie.

Przepisy podatkowe nie wykluczaj¹

mo¿liwoœci wykorzystywania samocho-
du nale¿¹cego do wspólnika do celów

dzia³alnoœci gospodarczej prowadzonej
w formie spó³ki cywilnej. Spó³ka mo¿e

wykorzystywaæ samochód nieodp³atnie,
na podstawie umowy u¿yczenia lub

mo¿e zawrzeæ ze wspólnikiem umowê
najmu. W przypadku u¿yczenia mamy

do czynienia z powstaniem nieodp³atnego
œwiadczenia, które stanowi przychód

z dzia³alnoœci gospodarczej. Jednak nie
bêdzie ono stanowi³o przychodu dla

wspólnika oddaj¹cego samochód do u¿yt-
kowania spó³ce cywilnej, gdy¿ niejako

u¿ycza on go samemu sobie. Natomiast
dla pozosta³ych wspólników, w zwi¹zku

z uzyskaniem nieodp³atnego œwiadczenia,
nale¿y ustaliæ przychód proporcjonalnie

do prawa w udziale w zysku spó³ki.
W kwestii ustalania przychodów zwi¹za-

nych z nieodp³atnymi œwiadczeniami uzy-
skiwanymi przez wspólników spó³ki cy-

wilnej wypowiedzia³o siê Ministerstwo
Finansów w piœmie z dnia 4 kwietnia

2002 r., nr PB4/AK-031-23/02, w którym
czytamy: „(…) je¿eli wspólnik spó³ki cy-

wilnej wykonuje œwiadczenie na rzecz tej
spó³ki, to z podatkowego punktu widzenia

jest to œwiadczenie „dla siebie samego”
w takim zakresie, w jakim „przychody

i koszty spó³ki osobowej” stanowi¹ jego
przychody i jego koszty. Je¿eli wiêc takie

œwiadczenia s¹ odp³atne, to u takiego
wspólnika przychody s¹ równe kosztom,

je¿eli zaœ wspomniane œwiadczenia s¹ nie-

Samochód osobowy u¿yczony spó³ce cywilnej przez

jej wspólnika

Czy wspólnik spó³ki cywilnej mo¿e u¿yczyæ samochód w celu wyko-

rzystania go na potrzeby spó³ki? Czy zawarcie umowy u¿yczenia ze spó³k¹,

skutkuje powstaniem przychodu u pozosta³ych wspólników?

odp³atne, u tego wspólnika nie wyst¹pi ani
przychód ani koszt. Jednoczeœnie, w takim

przypadku, nie bêdzie mo¿na mówiæ o uzy-
skaniu ani przez spó³kê osobow¹, ani przez

tego wspólnika przychodu „z tytu³u otrzy-
manych nieodp³atnych œwiadczeñ”,

bowiem spó³ka nie jest podatnikiem podat-
ku dochodowego, a wspólnik - w sensie po-

datkowym - „œwiadczy³ samemu sobie”.
Nie wyklucza to faktu, ¿e tego rodzaju

œwiadczenie mo¿e stanowiæ przychód po-
zosta³ych wspólników takiej spó³ki (…).”

Jak z powy¿szego wynika, ustalona

na podstawie cen rynkowych wartoœæ

œwiadczeñ nieodp³atnych otrzymanych
od jednego ze wspólników spó³ki cywil-

nej, stanowi przychód dla pozosta³ych
wspólników. W przypadku œwiadczeñ

odp³atnych, ich wartoœæ jest przychodem
dla wszystkich wspólników, przy czym

dla wspólnika wykonuj¹cego to œwiadcze-
nie, wartoœæ przychodu bêdzie równa po-

niesionym kosztom.

Przyk³ad
W spó³ce cywilnej jest 4 wspólników.

Ka¿dy z nich posiada 25% udzia³u w zy-
sku spó³ki. Jeden ze wspólników u¿yczy³

spó³ce samochód osobowy na okres 3 mie-
siêcy. Wartoœæ œwiadczenia ustalona

na podstawie cen rynkowych wynosi
2.000 z³, natomiast koszty z tytu³u u¿ytko-

wania samochodu (ustalone do wysoko-
œci limitu przejechanych kilometrów) wy-

nosz¹ 1.600 z³. U trzech wspólników
(otrzymuj¹cych nieodp³atne œwiadczenie)

powstanie przychód, przypadaj¹cy na ka¿-
dego z nich w wysokoœci 25% wartoœci

œwiadczenia, tj. 500 z³. Natomiast koszty
poniesione w zwi¹zku z eksploatacj¹

samochodu wyst¹pi¹ u wszystkich
czterech wspólników, u ka¿dego po 25%,

tj. w kwocie 400 z³.

Agnieszka Zaj¹c

Przy dzisiejszej koniunkturze na rynku

pracy i wysokim stopniu bezrobocia, wiêk-

szoœæ ludzi pozostaj¹cych bez zatrudnienia,
aby zdobyæ œrodki na ¿ycie sk³onna jest pod-

j¹æ siê ka¿dego, niekoniecznie sta³ego zajê-
cia. Pomocy poszukuj¹cym pracy „na tro-

chê” udzielaj¹ agencje pracy tymczasowej.
S¹ to podmioty gospodarcze, które uzyska-

³y wpis do rejestru agencji zatrudnienia
i œwiadcz¹ us³ugi w zakresie zatrudniania

pracowników w celu skierowania ich do pra-
codawców u¿ytkowników. Pracodawc¹

u¿ytkownikiem jest z kolei pracodawca lub
podmiot niebêd¹cy pracodawc¹ w rozumie-

niu Kodeksu pracy, który wyznacza pracow-
nikowi tymczasowemu zadania i kontroluje

ich wykonanie, czyli ten, u którego po za-
warciu umowy z agencj¹ pracownik tymcza-

sowy bêdzie faktycznie œwiadczy³ pracê.

Zanim dojdzie do zawarcia

umowy

Zatrudnianie pracowników przez agen-

cjê pracy tymczasowej reguluje ustawa
z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracow-

ników tymczasowych (Dz. U. nr 166,
poz. 1608 ze zm.). Z przepisów w niej za-

wartych wynika, ¿e pracowników tymcza-
sowych zatrudnia agencja pracy tymczaso-

wej na podstawie umowy o pracê na czas
okreœlony lub umowy o pracê na czas wy-

konania okreœlonej pracy.

Aby dosz³o do zawarcia umowy o pra-

cê miêdzy agencj¹ pracy tymczasowej
a pracownikiem, pracodawca u¿ytkownik

zobowi¹zany jest uzgodniæ z agencj¹
na piœmie:

- rodzaj pracy, która ma byæ powierzona

pracownikowi tymczasowemu,

- wymagania kwalifikacyjne konieczne

do wykonywania pracy powierzonej pra-

cownikowi tymczasowemu,

- przewidywany okres wykonywania pra-

cy tymczasowej,

- wymiar czasu pracy pracownika tymcza-

sowego,

- miejsce wykonywania pracy tymczaso-

wej.
Pracodawca u¿ytkownik informuje agen-

cjê pracy tymczasowej na piœmie o wynagro-
dzeniu za pracê, która ma byæ powierzona

pracownikowi tymczasowemu i warunkach
wykonywania pracy w zakresie dotycz¹cym

bezpieczeñstwa i higieny pracy.

Opodatkowanie wynagrodzenia

pracownika tymczasowego

Zanim dojdzie do zawarcia umowy o pra-

cê miêdzy agencj¹ pracy tymczasowej a pra-

cownikiem, agencja i pracodawca u¿ytkow-
nik uzgadniaj¹ na piœmie:

- zakres informacji dotycz¹cych przebie-

gu pracy, które maj¹ wp³yw na wysokoœæ

wynagrodzenia za pracê pracownika tym-
czasowego, oraz sposób i termin przeka-

zywania tych informacji agencji,

- zakres przejêcia przez pracodawcê u¿yt-

kownika obowi¹zków pracodawcy doty-
cz¹cych bezpieczeñstwa i higieny pracy,

- zakres przejêcia przez pracodawcê u¿yt-

kownika obowi¹zku pracodawcy dotycz¹-

cego wyp³acania nale¿noœci na pokrycie
kosztów zwi¹zanych z podró¿¹ s³u¿bow¹.

Treœæ umowy o pracê

Powo³ana wy¿ej ustawa wskazuje, ja-

kie elementy powinny zostaæ ujête w umo-
wie o pracê zawieranej z pracownikiem

tymczasowym. Oprócz okreœlenia stron
umowy, rodzaju umowy i daty jej zawarcia,

musi ona wskazywaæ tak¿e pracodawcê
u¿ytkownika i ustalony okres wykonywania

na jego rzecz pracy tymczasowej. Ponadto
nale¿y w niej okreœliæ warunki zatrudnienia

pracownika tymczasowego w okresie wyko-
nywania pracy na rzecz pracodawcy u¿yt-

kownika, w szczególnoœci: rodzaj pracy, któ-
ra ma byæ powierzona pracownikowi tym-

czasowemu, wymiar czasu pracy i miejsce
jej wykonywania jak równie¿ wysokoœæ

wynagrodzenia, termin oraz sposób jego
wyp³acania przez agencjê.

Pobór zaliczek na podatek

i inne obowi¹zki p³atnika

Jak wynika z omówionych wy¿ej prze-

pisów, pracownik tymczasowy jest pra-

cownikiem agencji, która z tego tytu³u
dokonuje mu wyp³aty wynagrodzenia sta-

nowi¹cego przychód ze stosunku pracy.

Zasady opodatkowania przychodów

ze stosunku pracy oraz poboru zaliczek
na podatek unormowane zosta³y ustaw¹

o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z jej przepisami, zobowi¹zany

do poboru zaliczki na podatek od wyp³aca-
nych wynagrodzeñ jest p³atnik czyli praco-

dawca. Tym samym w przypadku pracow-
nika tymczasowego zaliczkê tê obowi¹za-

na jest pobieraæ agencja pracy tymczaso-
wej. Dokonuj¹c wyp³at wynagrodzenia p³at-

nik musi wype³niaæ równie¿ obowi¹zki zwi¹-
zane z rocznym rozliczeniem pracownika.

W myœl uregulowañ zawartych w ww.

ustawie, je¿eli pracownik przed dniem

10 stycznia roku nastêpuj¹cego po roku po-
datkowym, z³o¿y oœwiadczenie na druku

PIT-12 upowa¿niaj¹ce pracodawcê do doko-
nania rocznego obliczenia podatku za pra-

cownika, agencja bêdzie zobowi¹zana do je-
go sporz¹dzenia na druku PIT-40 i przeka-

zania w terminie do koñca lutego po up³y-
wie roku podatkowego – podatnikowi oraz

urzêdowi skarbowemu, którym kieruje na-
czelnik urzêdu skarbowego w³aœciwy we-

d³ug miejsca zamieszkania podatnika, rocz-
nego obliczenia podatku.

W sytuacji, gdy pracownik tymczasowy

nie z³o¿y omawianego oœwiadczenia, agen-

cja jako p³atnik bêdzie mia³a obowi¹zek -
w terminie do koñca lutego roku nastêpuj¹-

cego po roku podatkowym, sporz¹dzenia
imiennej informacji PIT-11 o wysokoœci uzy-

skanego w roku podatkowym dochodu. In-
formacje te nastêpnie przeka¿e podatnikowi

oraz urzêdowi skarbowemu, którym kieruje
naczelnik urzêdu skarbowego w³aœciwy we-

d³ug miejsca zamieszkania podatnika.

Czyje koszty i przychody?

Generalna zasada dotycz¹ca kosztów,

a wynikaj¹ca z obu ustaw o podatku docho-

dowym stanowi, ¿e kosztami uzyskania przy-
chodów z poszczególnego Ÿród³a s¹ wszel-

kie koszty poniesione w celu osi¹gniêcia
przychodów, z wyj¹tkiem kosztów negatyw-

nych wymienionych odpowiednio w art. 23

ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz art. 16 ust. 1 ustawy o podat-

ku dochodowym od osób prawnych.

Pracodawca u¿ytkownik jest zobowi¹-

zany do zap³aty agencji pracy tymczaso-
wej nale¿noœci za wykonan¹ przez pra-

cownika tymczasowego us³ugê wraz z pro-
wizj¹, zgodnie z wystawion¹ faktur¹

obejmuj¹c¹ wszystkie koszty, jakie agen-
cja ponosi. Kwota wynikaj¹ca z tej fak-

tury bêdzie u niego kosztem uzyskania
przychodu. Do kosztów tych pracodawca

u¿ytkownik ma prawo zaliczyæ równie¿ po-
niesione przez siebie wydatki wynikaj¹ce

z uzgodnionego z agencj¹ zakresu przejêcia
przez pracodawcê u¿ytkownika obowi¹z-

ków pracodawcy dotycz¹cych bezpieczeñ-
stwa i higieny pracy, a tak¿e dotycz¹ce wy-

p³acania nale¿noœci na pokrycie kosztów
zwi¹zanych z podró¿¹ s³u¿bow¹ pracowni-

ków tymczasowych.

Ustaliliœmy ju¿, ¿e wynagrodzenie pra-

cownikowi tymczasowemu wyp³aca agen-
cja. Tym samym kwoty wyp³acane z tego

tytu³u stanowi¹ koszt uzyskania przycho-
du agencji. Natomiast wartoœæ wynikaj¹-

ca z faktury wystawianej przez agencjê
dla pracodawcy u¿ytkownika stanowi dla

agencji przychód z pozarolniczej dzia³al-
noœci gospodarczej.

Podstawa prawna:

- art. 22 ust. 1, art. 23, art. 31, art. 32 oraz art. 37

ust. 1 i 3, ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku

dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r.

nr 14, poz. 176 ze zm.),

- art. 15 ust. 1, art. 16 ustawy z dnia 15.02.1992 r.

o podatku dochodowym od osób prawnych

(Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz.654 ze zm.).

Agata Cieœla

Pocz¹wszy od 1 stycznia 2004 r. ustawo-

dawca da³ osobom fizycznym prowadz¹cym
dzia³alnoœæ gospodarcz¹ mo¿liwoœæ opodat-

kowania rycza³tem od przychodów ewiden-
cjonowanych przychodów uzyskiwanych

z tytu³u umów najmu, podnajmu, dzier¿awy,
poddzier¿awy lub innych umów o podobnym

charakterze, je¿eli umowy te nie s¹ zawiera-
ne w ramach prowadzonej dzia³alnoœci gospo-

darczej. Oznacza to, ¿e równie¿ przedsiêbior-
cy mog¹ opodatkowaæ rycza³tem przychody

z tzw. prywatnego najmu. Jednak w stanie
prawnym obowi¹zuj¹cym w

2004

ze stosowania tej formy opodatkowania wy-
³¹czeni zostali podatnicy wymienieni w art. 8

ust. 1 ustawy o zrycza³towanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów

osi¹ganych przez osoby fizyczne. Wspomnia-
ny przepis pozbawia³ mo¿liwoœci stosowania

przepisów reguluj¹cych opodatkowanie
w formie rycza³tu od przychodów ewidencjo-

nowanych m.in. przez osoby osi¹gaj¹ce
przychody z prowadzenia aptek, lombardów,

dzia³alnoœci w zakresie kupna i sprzeda¿y
wartoœci dewizowych, czy œwiadczenia us³ug

wymienionych w za³¹czniku nr 2 do ustawy.
Zatem nastêpstwem braku prawa w roku

podatkowym 2004 do opodatkowania przy-
chodów w formie rycza³tu by³a koniecznoœæ

op³acania podatku dochodowego na zasadach
ogólnych od

wszelkich przychodów

uzyskiwanych przez tych podatników, w tym
równie¿ z „prywatnego” najmu.

Co nowego w rycza³cie’2005?

Rycza³t od przychodów z najmu

Odmienne przepisy w tym zakresie bêd¹

obowi¹zywaæ od 1 stycznia 2005 r. Podat-
nicy wymienieni w art. 8 ust. 1 nadal nie

bêd¹ mogli wybraæ formy opodatkowania
rycza³tem od przychodów ewidencjono-

wanych, jednak wy³¹czenie to nie bêdzie
dotyczy³o uzyskiwanych przez nich

przychodów z najmu, stanowi¹cego od-
rêbne Ÿród³o przychodów. Tym samym

zmiany w zakresie opodatkowania tych
przychodów, które zostan¹ wprowadzone

od nowego roku podatkowego, zrównuj¹
wszystkich przedsiêbiorców. Oznacza to, ¿e

ka¿da osoba fizyczna prowadz¹ca dzia³al-
noœæ gospodarcz¹ bêdzie mog³a osi¹gane

przychody z najmu opodatkowaæ rycza³tem
od przychodów ewidencjonowanych.

Stawki rycza³tu od przychodów z tytu-

³u umów najmu pozostawiono bez zmian.

Podobnie jak w roku 2004, rycza³t bêdzie
wynosi³ 8,5% przychodów, do kwoty stano-

wi¹cej równowartoœæ 4.000 euro, od nad-
wy¿ki ponad tê kwotê rycza³t bêdzie wyno-

si³ 20%. Jednak w zwi¹zku ze zmian¹ kur-
su euro, obni¿eniu uleg³ limit, do wysoko-

œci którego przychody podlegaj¹ opodatko-
waniu stawk¹ 8,5%. Limit obowi¹zuj¹cy

w 2005 r. w przeliczeniu na z³ote wynosi
17.514,80 z³, tj. 4.000 euro × 4,3787 z³ (kurs

euro z 1.10.2004 r.). Po przekroczeniu tej
kwoty przychody z najmu bêd¹ podlega³y

opodatkowaniu stawk¹ 20%.

Agnieszka Zaj¹c

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

III. VAT I AKCYZA

Porady eksperta

W praktyce czêsto spotykamy siê z sytu-

acjami, w których w wyniku kontroli przepro-

wadzonej u podatników VAT w zakresie pra-

wid³owoœci rozliczeñ podatku VAT zostaj¹

stwierdzone nieprawid³owoœci. Po postêpowa-

niu kontrolnym zostaje wszczête postêpowa-

nie podatkowe, w wyniku którego generalnie

jest wydana decyzja wymiarowa. W decyzji

tej mo¿e byæ okreœlona kwota zobowi¹za-

nia podatkowego, nadwy¿ka podatku nali-

czonego nad nale¿nym jako kwota do zwro-

tu na rachunek bankowy podatnika (lub

do przeniesienia na nastêpny okres rozlicze-

niowy), jak równie¿ ustalona kwota dodat-

kowego zobowi¹zania podatkowego (tzw.

sankcja). Podatnik otrzymuj¹c tak¹ decyzjê

mo¿e mieæ w¹tpliwoœci, w jakim terminie na-

le¿y wp³aciæ wynikaj¹ce z niej kwoty i od ja-

kich kwot wyliczyæ odsetki? Natomiast w sy-

tuacji, gdy organ podatkowy okreœli kwotê

do przeniesienia na nastêpny okres rozlicze-

niowy – czy powinien dokonaæ korekty de-

klaracji za nastêpny okres rozliczeniowy?

Podstaw¹ prawn¹ decyzji wymiarowych

wydawanych przez organy podatkowe, któ-

re s¹ nastêpstwem przeprowadzonego u po-

datnika postêpowania kontrolnego, s¹ prze-

pisy art. 21 § 1 oraz § 3 i 3a ustawy z dnia

29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa

oraz art. 99 ust. 12, art. 109 ust. 4, 5 i 8 usta-

wy o VAT (do koñca kwietnia 2004 r. – art. 10

ust. 2, art. 27 ust. 5, 6 i 8 starej ustawy o VAT).

Decyzje te wydawane w wyniku stwierdze-

nia nieprawid³owoœci w rozliczaniu podatku

VAT mo¿na podzieliæ na dwie kategorie.

Pierwsza to decyzje okreœlaj¹ce, natomiast

druga to decyzje ustalaj¹ce.

W przypadku gdy zobowi¹zanie podat-

kowe powstanie na mocy wydanej decyzji –

to decyzja ta ma charakter konstytutywny

(ustalaj¹cy). Natomiast decyzja o charakte-

rze deklaratoryjnym (okreœlaj¹ca) stwierdza,

¿e w wyniku zaistnia³ych zdarzeñ, z mocy

prawa powsta³o zobowi¹zanie podatkowe

w danej wysokoœci i zobowi¹zanie to nie zo-

sta³o wykonane.

Decyzja okreœlaj¹ca, w zale¿noœci

od sytuacji, mo¿e dotyczyæ:

1) okreœlenia w prawid³owej wysokoœci

kwoty zobowi¹zania podatkowego za da-

ny okres rozliczeniowy,

2) okreœlenia w prawid³owej wysokoœci

kwoty nadwy¿ki podatku naliczonego

nad nale¿nym jako kwoty do zwrotu,

3) okreœlenia w prawid³owej wysokoœci

kwoty nadwy¿ki podatku naliczonego

nad nale¿nym jako kwoty do przeniesie-

nia na nastêpny miesi¹c.

¯eby móc okreœliæ w sposób prawid³o-

wy wysokoœæ kwot jakie podatnik ma obo-

wi¹zek wp³aciæ po otrzymaniu decyzji wy-

miarowej, w której okreœlono wysokoœæ za-

leg³oœci podatkowej, podatnik powinien

wzi¹æ pod uwagê kwoty wykazane pier-

wotnie w sk³adanych przez siebie dekla-

racjach oraz wp³aty dokonane na ich pod-

stawie. Zatem, je¿eli podatnik wykaza³

w deklaracji podatkowej za okres objêty

kontrol¹ podatek VAT do zap³aty, np. w wy-

sokoœci 5.000 z³, a organ podatkowy w wy-

danej decyzji okreœli³ zobowi¹zanie podat-

kowe w wysokoœci np. 7.000 z³, powstanie

zaleg³oœæ podatkowa w wysokoœci 2.000 z³.

Podatnik ma obowi¹zek wp³acenia tej zale-

g³oœci wraz z nale¿nymi odsetkami liczony-

mi zgodnie z art. 53 § 4 O.p., pocz¹wszy

od nastêpnego dnia po dniu, w którym

up³yn¹³ termin p³atnoœci, do dnia zap³aty

w³¹cznie.

Zaœ w przypadku, gdy podatnik wykaza³

w deklaracji nadwy¿kê podatku naliczone-

go nad nale¿nym jako kwotê do zwrotu

na rachunek bankowy i zwrot ten otrzyma³,

a organ podatkowy w toku postêpowania

uzna³, ¿e kwota nale¿nego zwrotu jest ni¿-

sza, to zawy¿ona przez podatnika kwota

zwrotu jest równie¿ zaleg³oœci¹ podatkow¹,

zgodnie z art. 52 § 1 pkt 2 O.p.

Przyk³ad

Podatnik w deklaracji za maj 2004 r. wy-

kaza³ kwotê do zwrotu na rachunek banko-

wy w kwocie 3.500 z³. Zwrot ten otrzyma³

12 sierpnia 2004 r. W wyniku przeprowadzo-

nego postêpowania naczelnik urzêdu skar-

bowego w decyzji za ten miesi¹c okreœli³ tê

kwotê w wysokoœci 1.000 z³. Zatem podat-

nik powinien wp³aciæ na rachunek urzêdu

kwotê zaleg³oœci podatkowej w wysokoœci

2.500 z³ (3.500 z³ – 1.000 z³), oczywiœcie

wraz z odsetkami liczonymi od dnia otrzy-

mania zwrotu do dnia zap³aty ww. kwoty.

Podobnie wygl¹da³aby sytuacja, gdyby

podatnik zamiast kwoty do zwrotu na rachu-

nek bankowy powinien by³ wykazaæ zobo-

wi¹zanie podatkowe podlegaj¹ce wp³acie

na rachunek urzêdu, np. w wysokoœci

1.000 z³. Wówczas podatnik musia³by wp³a-

ciæ kwotê 4.500 z³ (3.500 z³ + 1.000 z³) wraz

z nale¿nymi odsetkami.

Warto równie¿ przeanalizowaæ sytuacjê

kiedy to podatnik w z³o¿onej deklaracji po-

datkowej wykaza³ kwotê nadwy¿ki podat-

ku naliczonego nad nale¿nym, jako kwotê

do przeniesienia na nastêpny okres rozlicze-

niowy.

Przyk³ad

Podatnik wykaza³ w deklaracji VAT-7

za lipiec 2004 r. kwotê do przeniesienia

na nastêpny okres rozliczeniowy w wysoko-

œci 2.000 z³, natomiast w decyzji naczelnik

urzêdu skarbowego okreœli³ tê kwotê w wy-

sokoœci 1.000 z³. Przeprowadzona kontrola

obejmowa³a tylko ten jeden miesi¹c. W kon-

sekwencji deklaracja z³o¿ona za kolejny mie-

si¹c, czyli za sierpieñ 2004 r. niew¹tpliwie

zawiera b³êdy – w pozycji 39 deklaracji

VAT-7 zamiast kwoty 2.000 z³ powinna zna-

leŸæ siê kwota 1.000 z³, co wp³ynie na rozli-

czenie podatku za ten miesi¹c.

Zatem, podatnik po otrzymaniu decyzji

winien z³o¿yæ korektê deklaracji VAT-7

za sierpieñ 2004 r. i uwzglêdniæ w niej w po-

zycji 39 prawid³ow¹ kwotê podatku. W sy-

tuacji gdy oka¿e siê, ¿e korekta ta ma wp³yw

na rozliczenie kolejnego miesi¹ca, np. po-

datnik po raz kolejny wyka¿e kwotê do prze-

niesienia na nastêpny miesi¹c, powinien

dokonaæ stosownej korekty kolejnego mie-

si¹ca czy kolejnych miesiêcy.

Natomiast przepisy dotycz¹ce dodatko-

wego zobowi¹zania podatkowego zawsze

wzbudza³y wœród podatników wiele kontro-

wersji. Jedn¹ z nich (ju¿ w okresie obowi¹-

zywania starej ustawy o VAT) by³ problem

dotycz¹cy stosowania tych przepisów w sto-

sunku do osób fizycznych oraz spó³ek cy-

wilnych.

W tym miejscu warto przypomnieæ wy-

rok Trybuna³u Konstytucyjnego z dnia

29 kwietnia 1998 r., sygn. akt K 17/97,

w którym stwierdzono, ¿e przepisy ustawy

o VAT (starej) dotycz¹ce mo¿liwoœci usta-

lania dodatkowego zobowi¹zania podatko-

wego nie dotyczy³y osób fizycznych. Nato-

miast w orzecznictwie NSA pojawi³ siê po-

gl¹d, ¿e nie mog¹ one byæ stosowane tak¿e

w odniesieniu do spó³ek cywilnych.

Zatem grupa podatników, wobec których

organy podatkowe mog¹ wymierzyæ sank-

cje jest coraz wê¿sza. Jednak warto znaæ

zasady interpretowania postanowieñ wyni-

kaj¹cych z decyzji, które ustalaj¹ dodatko-

we zobowi¹zanie podatkowe, tym bardziej,

¿e s¹ one zupe³nie inne ni¿ przy decyzjach

okreœlaj¹cych.

Dodatkowe zobowi¹zanie podatkowe

w podatku VAT jest wymienione w zapi-

sie art. 109 ust. 4, 5 i 8 ustawy o VAT. Na

podstawie tych przepisów zobowi¹zanie to

w wysokoœci 30% ustalane jest przez organ

podatkowy w przypadku:

1) zani¿enia przez podatnika w deklaracji

kwoty zobowi¹zania podatkowego,

2) zawy¿enia kwoty zwrotu,

3) zawy¿enia kwoty nadwy¿ki podatku na-

liczonego nad nale¿nym do przeniesienia

na nastêpny miesi¹c,

4) wykazania i otrzymania przez podatnika

kwoty zwrotu w sytuacji, gdy powinno

byæ wykazane zobowi¹zanie podatkowe,

5) niez³o¿enia deklaracji oraz niewp³acenia

kwoty zobowi¹zania podatkowego.

Organ podatkowy, ustalaj¹c dodatkowe

zobowi¹zanie podatkowe, w sytuacji wyst¹-

pienia jakiejkolwiek z przedstawionych

wy¿ej sytuacji, wyliczy wysokoœæ sankcji

w decyzji. Kwotê ustalon¹ przez organ

podatkowy podatnik ma obowi¹zek wp³a-

ciæ na rachunek urzêdu skarbowego

w terminie 14 dni od dnia, w którym

otrzyma³ decyzjê.

Oczywiœcie nie ma przeszkód, aby podat-

nik wp³aci³ kwotê dodatkowego zobowi¹-

zania podatkowego wczeœniej, tj. przed

up³ywem 14 dni od otrzymania decyzji. Jed-

nak nie bêdzie to mia³o znaczenia dla wyso-

koœci tej sankcji ustalonej przez organ po-

datkowy. Jej wysokoœæ jest sta³a – nieza-

le¿na od terminu wp³aty – oczywiœcie pod

warunkiem, ¿e zostanie wp³acona najpóŸniej

w terminie 14 dni od dnia otrzymania decy-

zji przez podatnika. Po tym terminie nie-

wp³acona kwota sankcji stanie siê zaleg³o-

œci¹ podatkow¹.

Aleksandra Wêgielska

Jak interpretowaæ decyzje

wydane w sprawie podatku VAT?

Wymieniona w pytaniu pozycja w dekla-

racji VAT-7 jest przeznaczona do rozliczenia

podatku nale¿nego zwi¹zanego z importem

us³ug. Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT

przez import us³ug nale¿y rozumieæ œwiadcze-

nie us³ug, z tytu³u wykonania których podat-

nikiem jest us³ugobiorca. Z kolei ustawodaw-

ca wskazuje, ¿e podatnikami z tego tytu³u s¹

osoby prawne, jednostki organizacyjne niema-

j¹ce osobowoœci prawnej oraz osoby fizyczne

bêd¹ce us³ugobiorcami us³ug œwiadczonych

przez podatników posiadaj¹cych siedzibê lub

miejsce zamieszkania albo pobytu poza tery-

torium kraju. Ustawodawca nie dokona³ wiêc

W myœl przepisów ustawy o VAT, do dnia

31 grudnia 2007 r. obni¿on¹ do wysokoœci 7%

stawkê VAT stosuje siê w odniesieniu do ro-

bót budowlano-monta¿owych oraz robót kon-

serwacyjnych zwi¹zanych z budownictwem

mieszkaniowym i infrastruktur¹ towarzysz¹c¹.

Przez infrastrukturê towarzysz¹c¹ bu-

downictwu mieszkaniowemu rozumie siê:

- sieci rozprowadzaj¹ce, wraz z urz¹dze-

niami, obiektami i przy³¹czami do budyn-

ków mieszkalnych,

- urz¹dzenie i zagospodarowanie terenu

w ramach przedsiêwziêæ i zadañ budow-

nictwa mieszkaniowego, w szczególno-

œci drogi, dojœcia, dojazdy zieleñ i ma³¹

architekturê,

- urz¹dzenia i ujêcia wody, stacje uzdatnia-

nia wody, oczyszczalnie œcieków, kot³ow-

nie oraz sieci wodoci¹gowe, kanalizacyj-

ne cieplne, elektroenergetyczne, gazowe

i telekomunikacyjne

Od dnia 1 maja 2004 r. przez towary ro-

zumiemy rzeczy ruchome, jak równie¿

wszelkie postacie energii, budynki i budow-

le lub ich czêœci, bêd¹ce przedmiotem czyn-

noœci podlegaj¹cych opodatkowaniu podat-

kiem od towarów i us³ug, które s¹ wymie-

nione w klasyfikacjach wydanych na pod-

stawie przepisów o statystyce publicznej,

a tak¿e grunty.

Natomiast w przypadku dostawy budyn-

ków lub budowli trwale z gruntem zwi¹za-

nych albo czêœci takich budynków lub bu-

dowli, z podstawy opodatkowania nie wy-

odrêbnia siê wartoœci gruntu, czyli grunt jest

opodatkowany stawk¹ w³aœciw¹ dla bu-

dynku bêd¹cego przedmiotem dostawy.

Obecna ustawa o VAT przewidzia³a zwol-

nienie od podatku VAT dla dostawy towarów

u¿ywanych (tj. m.in. budynków i budowli

lub ich czêœci), pod warunkiem, ¿e

w stosunku do tych towarów nie przys³ugi-

wa³o sprzedaj¹cemu prawo do obni¿enia

kwoty podatku nale¿nego o kwotê podatku

naliczonego przy zakupie tego towaru, a

od koñca roku, w którym zakoñczono budo-

wê tych obiektów, minê³o co najmniej 5 lat.

Towary te jednak nie mog¹ korzystaæ z tego

zwolnienia, je¿eli przed wprowadzeniem

tych towarów do ewidencji œrodków trwa-

³ych lub w trakcie u¿ytkowania wydatki po-

niesione przez podatnika na ulepszenie sta-

nowi³y co najmniej 30% wartoœci pocz¹tko-

wej, a podatnik mia³ prawo do obni¿enia

Sprzeda¿ budynku wraz z gruntem

Czy sprzeda¿ nieruchomoœci trwa³e zwi¹zanej z gruntem oraz prawa wie-

czystego u¿ytkowania gruntu zwolniona jest od VAT? Nieruchomoœci po³o-

¿one na tym gruncie wybudowane zosta³y w latach 70-tych oraz w trakcie

u¿ytkowania nie by³y ulepszane.

kwoty podatku nale¿nego o kwotê podatku

naliczonego od tych wydatków i u¿ytkowa³ te

towary w okresie krótszym ni¿ 5 lat w celu wy-

konywania czynnoœci opodatkowanych.

W rozporz¹dzeniu wykonawczym do usta-

wy o VAT (§ 8 ust. 1 pkt 4) zwolniono od po-

datku VAT zbycie prawa wieczystego u¿ytko-

wania gruntu przeznaczonego na cele rolnicze.

Zwolniono równie¿ zbycie prawa wieczy-

stego u¿ytkowania gruntu, w przypadku do-

stawy budynków lub budowli trwale z grun-

tem zwi¹zanych albo czêœci takich budynków

lub budowli, je¿eli budynki te lub budowle albo

ich czêœci s¹ zwolnione od VAT lub opodat-

kowane stawk¹ podatku w wysokoœci 0%. Wa-

runki jakie musz¹ spe³niæ budynki, ¿eby byæ

zwolnione od podatku VAT opisano wy¿ej.

Zatem, dostawa gruntu wraz z ww. bu-

dynkami oraz zbycie prawa u¿ytkowania

wieczystego tego gruntu korzysta ze zwol-

nienia od podatku VAT, bowiem budynki

wymienione w pytaniu pochodz¹ z lat

70-tych, gdzie na pewno nie przys³ugiwa-

³o podatnikowi prawo do obni¿enia kwo-

ty podatku nale¿nego o kwotê podatku na-

liczonego przy zakupie tych budynków,

a od koñca roku, w którym zakoñczono

budowê tych obiektów, minê³o co najmniej

5 lat. Ponadto jak wynika z pytania przed

wprowadzeniem tych towarów do ewidencji

œrodków trwa³ych oraz w trakcie u¿ytkowa-

nia budynki te nie by³y ulepszane.

Aleksandra Wêgielska

Jaka stawka VAT na remont sieci ciep³owniczej?

Jak¹ stawk¹ VAT powinna zostaæ opodatkowana us³uga dotycz¹ca re-

montu sieci ciep³owniczej w budynkach mieszkalnych?

je¿eli zwi¹zane s¹ z budownictwem

mieszkaniowym.

Mówi¹c o obiektach budownictwa

mieszkaniowego nale¿y przez to rozumieæ

budynki mieszkalne rodzinne sta³ego za-

mieszkania, sklasyfikowane w PKOB:

111 – Budynki mieszkalne jednorodzinne,

112 – Budynki o dwóch mieszkaniach

i wielomieszkaniowe, ex 113 – Budynki

zbiorowego zamieszkania – wy³¹cznie bu-

dynki koœcio³ów i innych zwi¹zków wy-

znaniowych, klasztory, domy zakonne,

plebanie, kurie rezydencje biskupie oraz

rezydencje Prezydenta RP.

Zatem je¿eli Czytelnik wykonuje re-

mont sieci ciep³owniczej w budynkach

mieszkalnych w rozumieniu ustawy

o VAT, to us³uga ta jest opodatkowana

7% stawk¹ VAT.

Iwona Pietrzak

Rozliczenie importu us³ug w deklaracji VAT-7

Czy czêœæ C.2. poz. 9 pole 32 i 33 w deklaracji VAT-7 jest zarezerwowana

jedynie dla us³ug z krajów spoza Unii? Urz¹d skarbowy stoi na takim stano-

wisku czy s³usznie?

tutaj podzia³u na us³ugi œwiadczone przez

podatników z krajów unijnych i spoza Unii,

a sprecyzowa³, ¿e chodzi o us³ugi œwiadczo-

ne przez podatników spoza Polski.

Objaœnienia do deklaracji VAT-7 nie

zawieraj¹ wyjaœnieñ dotycz¹cych ww. po-

zycji w deklaracji. Wobec tego nale¿y

stwierdziæ, ¿e czêœæ C.2. poz. 9 pole 32

i 33 odnosi siê do rozliczenia importu

us³ug, które to us³ugi œwiadczone s¹ za-

równo przez podatników unijnych jak

i tych, którzy posiadaj¹ siedzibê lub

miejsce zamieszkania poza Uni¹, dla

których podatnikiem jest us³ugobiorca.

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

IV. PRAWO PRACY W PRAKTYCE

Porady eksperta

lokacja, czyli zmiana lokalizacji,

przeniesienie z jednego miejsca na
drugie. Alokowaæ mo¿na kapita³

i œrodki, alokowaæ mo¿na równie¿ pracowni-
ków. Wœród tych ostatnich zapowiedŸ zmia-

ny miejsca pracy i, co gorsza, zamieszkania,
mo¿e budziæ zrozumia³y niepokój. Przenie-

sienie do pracy w innej miejscowoœci ozna-
cza przecie¿ przeprowadzkê nie tylko same-

go pracownika, ale w wielu wypadkach tak¿e
jego rodziny. Wi¹¿e siê to czêsto z gruntown¹

zmian¹ planów i warunków ¿yciowych, a to
z kolei wi¹¿e siê z kosztami.

Za co siê przeprowadziæ, gdzie zamiesz-

kaæ i ile to razem bêdzie kosztowa³o – takie

pytania zadaj¹ sobie ci, którzy szykuj¹ siê
do zasadniczej zmiany miejsca wykonywa-

nia pracy.

Je¿eli jednak to pracodawca jest inicja-

torem powy¿szej zmiany, to i pracodawca
bêdzie ponosi³ du¿¹ czêœæ kosztów z alo-

kacj¹ pracownika zwi¹zanych.

W dzisiejszym artykule przedstawimy

pokrótce na co mo¿e liczyæ pracownik prze-
niesiony, na mocy decyzji pracodawcy, do

pracy w innej miejscowoœci. Omawiany te-
mat zawêzimy jednak tylko do grupy pra-

cowników urzêdów pañstwowych. Oczywi-
œcie „zwyk³y” pracownik równie¿ mo¿e

otrzymaæ od swojego szefa propozycjê pra-
cy w innej miejscowoœci, np. w oddziale

zamiejscowym macierzystego zak³adu, ale
stosunkowo czêsto taka sytuacja spotyka

w³aœnie urzêdników na pañstwowej posa-
dzie. Ich wiêksza na ogó³ stabilnoœæ zatrud-

nienia okupiona jest w³aœnie zwiêkszonym
zakresem dyspozycyjnoœci s³u¿bowej.

Przeprowadzka z ca³ym

dobytkiem

Je¿eli decyzja o przenosinach do innej

miejscowoœci ju¿ zapad³a, czas na pakowa-
nie walizek. Ca³y ¿yciowy ruchomy doro-

bek „alokuje” siê przecie¿ razem z przeno-
szonym pracownikiem. Czasami oznacza to

koniecznoœæ wynajêcia firmy transportowej,
która przewiezie meble i inne sprzêty do-

mowe z jednego koñca kraju na drugi. Co
z kosztami, na pewno niebagatelnymi, takiej

„logistycznej operacji”? Zgodnie z rozpo-
rz¹dzeniem Rady Ministrów z dnia 30 kwiet-

nia 2002 r. w sprawie wysokoœci i warun-
ków wyp³acania œwiadczeñ urzêdnikom pañ-

stwowym przeniesionym do pracy w innej
miejscowoœci, urzêdnikowi, który przepro-

wadza siê do innej miejscowoœci aby tam
œwiadczyæ pracê, przys³uguje zwrot kosztów

jednorazowego przewozu urz¹dzenia do-
mowego. Do kosztów tych zaliczaj¹ siê

wydatki zwi¹zane z opakowaniem rzeczy,
ich za³adunkiem i wy³adunkiem oraz trans-

portem. Koszty zwracane s¹ na podstawie
przedstawionych rachunków.

Mo¿e siê zdarzyæ, ¿e urzêdnik przenosi

siê wprawdzie do pracy w innej miejscowo-

œci ale nie poci¹ga to za sob¹ zmiany jego
miejsca zamieszkania. W takim wypadku

zwrotowi bêdzie podlegaæ koszt biletu mie-
siêcznego przeznaczonego na dojazd do pra-

cy publicznym œrodkiem transportu.

Oprócz kosztów przewozu rzeczy rucho-

mych, przeniesiony pracownik ponosi kosz-

ty samej podró¿y. Te koszty oraz dieta za

czas przejazdu do miejsca docelowego i za

pierwsz¹ dobê pobytu na nowym miejscu

zamieszkania, równie¿ jest zwracana prze-

niesionemu urzêdnikowi.

W wysokoœci oraz na zasadach okreœlo-

nych dla urzêdnika, zwracane s¹ tak¿e kosz-

ty podró¿y cz³onków jego rodziny. Odno-
œnie wy¿ej wskazanej diety, to dla cz³onka

rodziny przeniesionego pracownika kszta³-
tuje siê ona w wysokoœci 75% diety przy-

s³uguj¹cej urzêdnikowi. Warunki na jakich
nastêpuje wyp³ata diety pozostaj¹ natomiast

takie same. Wysokoœæ i warunki zwrotu
kosztów podró¿y oraz przys³uguj¹cej diety

dla przeniesionego urzêdnika okreœlone s¹
przez przepisy rozporz¹dzenia MPiPS z dnia

19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokoœci oraz
warunków ustalania nale¿noœci przys³ugu-

Urzêdnik na walizkach

Alokacja – to pojêcie zyska³o ostatnio na aktualnoœci w niektórych gru-

pach zawodowych. Szczególnie œrodowisko celników mia³o okazjê zapoznaæ

siê z nim gruntownie, z czego, jak mo¿na s¹dziæ, jego przedstawiciele nie byli

raczej zadowoleni.

j¹cych pracownikowi zatrudnionemu w pañ-

stwowej lub samorz¹dowej jednostce sfery
bud¿etowej z tytu³u podró¿y s³u¿bowej

na obszarze kraju.

Na nowe miejsce razem lub

osobno

Urzêdnikowi przesiedlaj¹cemu siê

w zwi¹zku z przeniesieniem przys³uguje ry-

cza³t. Jego wysokoœæ to 100% jednomie-
siêcznego wynagrodzenia przys³uguj¹cego

za miesi¹c, w którym nast¹pi³o przesiedle-
nie – w przypadku przeprowadzki razem

z rodzin¹, albo 50% tego wynagrodzenia,
w razie przesiedlenia siê samego urzêdnika.

Je¿eli do tej samej miejscowoœci przeniesio-
ne zosta³o urzêdnicze ma³¿eñstwo, wyp³a-

cany jest tylko jeden rycza³t w wysokoœci
100% jednomiesiêcznego wynagrodzenia

przypadaj¹cego temu ma³¿onkowi, który
pobiera je w wy¿szej wysokoœci. W takiej

sytuacji œwiadczenia omówione powy¿ej
oraz zwrot kosztów zakwaterowania, doda-

tek za roz³¹kê oraz zwrot kosztów przejaz-
du urzêdnika raz w miesi¹cu, celem odwie-

dzenia rodziny – przys³uguj¹ tylko temu
ma³¿onkowi, który otrzymuje rycza³t.

Na os³odê roz³¹ki

Nie zawsze urz¹d przyjmuj¹cy przenie-

sionego urzêdnika ma mo¿liwoœæ zapewnie-
nia lokalu mieszkalnego, odpowiedniego dla
ca³ej przenosz¹cej siê rodziny. Czasami je-
dyne, co mo¿e zaoferowaæ urz¹d, to po-
mieszczenie zastêpcze, w którym zamiesz-
kaæ mo¿e sam urzêdnik. Rodzina, z koniecz-
noœci, ulokowaæ musi siê gdzie indziej. W ta-
kiej sytuacji, do czasu wynajmu lub zapew-
nienia samodzielnego lokalu mieszkalnego,
za ka¿dy dzieñ roz³¹ki z rodzin¹ urzêdnik
otrzymuje dodatek roz³¹kowy w wysokoœci
95% stawki diety okreœlonej przepisami ww.
rozporz¹dzenia. Niezale¿nie od pobierane-
go dodatku za roz³¹kê urzêdnikowi zwraca
siê koszty przejazdu (raz w miesi¹cu) œrod-
kiem transportu okreœlonym przez kierow-
nika urzêdu, do sta³ego miejsca zamieszka-
nia i z powrotem, w celu odwiedzenia rodzi-
ny. Je¿eli jednak urzêdnik nie stawi siê do
pracy w ustalonym terminie bez uzasadnio-
nej przyczyny, zwrotu kosztów dojazdu nie
otrzyma.

Je¿eli nie ma zapewnionego

mieszkania

Jak powiedzieliœmy powy¿ej, urz¹d nie

zawsze ma mo¿liwoœæ zapewnienia prze-
niesionemu urzêdnikowi oraz jego rodzi-
nie odpowiedniego lokum. Je¿eli przenie-
siony pracownik sam wynajmie samodziel-
ny lokal mieszkalny, mo¿e oczekiwaæ od
urzêdu zwrotu kosztów wynajmu w pe³nej
wysokoœci, jednak w kwocie nieprzekra-
czaj¹cej wysokoœci najni¿szego wynagro-
dzenia za pracê ustalonego w odrêbnych
przepisach. Urz¹d mo¿e te¿ zapewniæ
urzêdnikowi zakwaterowanie w samo-
dzielnym lokalu mieszkalnym na warun-
kach uzgodnionych z nim przed przenie-
sieniem – wtedy nie ma oczywiœcie zwro-
tu kosztów wynajmu.

UWAGA!

Œwiadczenia wy¿ej opisane,

przys³uguj¹ce przenoszonemu urzêd-
nikowi pañstwowemu i jego rodzinie
wyp³aca urz¹d, do którego urzêdnik
zosta³ przeniesiony. Na mocy art. 46
ustawy o pracownikach urzêdów pañ-
stwowych przys³uguj¹ one równie¿
pracownikom urzêdu niebêd¹cych
urzêdnikami.

Podstawa prawna:

- art. 26 i 46 ustawy z dnia 16.09.1982 r. o pracow-

nikach urzêdów pañstwowych (Dz. U. z 2001 r.

nr 86, poz. 953 ze zm.),

- rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia

30.04.2002 r. w sprawie wysokoœci i warunków

wyp³acania œwiadczeñ urzêdnikom pañstwowym

przeniesionym do pracy w innej miejscowoœci

(Dz. U. nr 66, poz. 597).

Agata Barczewska

Dzia³anie pracodawcy opisane w py-

taniu stanowi z³amanie przepisów ustawy

o zak³adowym funduszu œwiadczeñ so-

cjalnych – art. 8 ustawy. Ustala on wy-
móg uwzglêdniania przez pracodawcê,

przy podejmowaniu decyzji o przyznawa-
niu œwiadczeñ z Funduszu, kryterium so-

cjalnego. Naruszenie regulacji ww. usta-
wy, np. w sposób wskazany w pytaniu, na-

ra¿a pracodawcê na odpowiedzialnoœæ
za pope³nienie wykroczenia. Zgodnie

z art. 12a ustawy o ZFŒS, kto bêd¹c pra-
codawc¹ lub bêd¹c odpowiedzialny,

w imieniu pracodawcy, za wykonywanie

Za z³amanie ustawy – grzywna

Jakie s¹ konsekwencje wydania wszystkim pracownikom bonów to-

warowych w tej samej wysokoœci, bez uwzglêdnienia kryterium material-

nego? Zakup bonów sfinansowano ze œrodków ZFŒS.

przepisów ustawy, nie wykonuje przepi-
sów ustawy albo podejmuje dzia³ania nie-

zgodne z przepisami ustawy, podlega ka-

rze grzywny. W razie wydatkowania œrod-
ków niezgodnie z przepisami ustawy,

zwi¹zkom zawodowym przys³uguje pra-
wo wyst¹pienia do s¹du pracy z roszcze-

niem o zwrot tych œrodków Funduszowi.
Trzeba dodaæ, ¿e inspektor pracy jest

uprawniony do na³o¿enia grzywny w po-
staci mandatu karnego na sprawcê wykro-

czenia, w ramach postêpowania manda-
towego.

Agata Barczewska

Jedynym warunkiem le¿¹cym po stro-

nie pracownika (przy za³o¿eniu, ¿e pra-
codawca jest obowi¹zany wyp³acaæ
œwiadczenie) jest wykorzystanie urlopu
wypoczynkowego w wymiarze co naj-
mniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Jak to wygl¹da w praktyce? Powy¿sza re-
gulacja zawarta w ustawie z dnia 4 marca
1994 r. o zak³adowym funduszu œwiad-
czeñ socjalnych – wbrew niektórym opi-
niom – nie oznacza, ¿e pracownik musi
„wzi¹æ” 14 dni urlopu. Aby nabyæ prawo
do œwiadczenia urlopowego, pracownik
musi skorzystaæ z urlopu wypoczynko-
wego obejmuj¹cego co najmniej 14 dni
kalendarzowych. Jak to obliczyæ? Roz-
poczynamy pierwszego dnia urlopu,
a koñczymy na dniu poprzedzaj¹cym po-
wrót do pracy. Bior¹c pod uwagê sposób
udzielania urlopu (na dni dla pracownika
robocze), w okresie tym liczba dni, na
które przypada faktyczny urlop, mo¿e byæ
zdecydowanie mniejsza ni¿ 14.

Przyk³ad
Pracownik zatrudniony na 1/5 etatu

wyst¹pi³ z wnioskiem o udzielenie urlopu
wypoczynkowego w okresie bezpoœrednio
poprzedzaj¹cym œwiêta, tj. od 13 do
24 grudnia 2004 r. Zgodnie z harmono-
gramem obowi¹zuj¹cym go w przedsta-
wianym miesi¹cu, w okresie tym powinien
pracowaæ 2 poniedzia³ki i 2 œrody, w ka¿-
dym dniu po 4 godziny. Pracodawca za-
rejestruje wykorzystanie urlopu w nastê-
puj¹cy sposób:

13.12.04 r. (poniedzia³ek) 4 godziny
15.12.04 r. (œroda)

4 godziny

20.12.04 r. (poniedzia³ek) 4 godziny
22.12.04 r. (œroda)

4 godziny

³¹cznie

16 godzin

(2 pe³ne dni urlopu),

1/5 etatu a œwiadczenie urlopowe

W jakiej sytuacji pracownikowi zatrudnionemu na 1/5 etatu przys³ugu-

je œwiadczenie urlopowe? Jaka bêdzie jego wysokoœæ?

podczas gdy ³¹czny odpoczynek pracowni-
ka, tj. okres urlopu wypoczynkowego, obej-
mie a¿ 14 kolejnych dni kalendarzowych,
od 13 grudnia (pierwszy dzieñ urlopu)
do 26 grudnia (dzieñ poprzedzaj¹cy powrót
do pracy).

Wysokoœæ œwiadczenia urlopowego

jest uzale¿niona od rodzaju zatrudnie-
nia oraz wymiaru czasu pracy zainte-
resowanego pracownika. Nie mo¿e ona
przekroczyæ wysokoœci odpisu podstawo-
wego odpowiednio:

- w wersji zasadniczej – 37,5% przeciêt-

nego wynagrodzenia miesiêcznego
w gospodarce narodowej w poprzed-
nim roku kalendarzowym, b¹dŸ w dru-
gim pó³roczu tego roku (w zale¿noœci
co jest korzystniejsze) – w roku 2004 –
695,68 z³

oraz w dwóch sytuacjach wyj¹tkowych:

- pracownik m³odociany – w pierwszym

roku nauki 5%, w drugim 6%, a w trze-
cim 7% powy¿szego wynagrodzenia –
w roku 2004 – w pierwszym roku na-
uki – 92,76 z³; w drugim – 111,31 z³;
w trzecim – 129,86 z³,

- pracownik zatrudniony w warunkach

szczególnie uci¹¿liwych – 50% po-
wy¿szego wynagrodzenia – w ro-
ku 2004 – 927,57 z³.
Stosownie do powy¿szego, pracownik

zatrudniony na 1/5 etatu powinien otrzy-
maæ œwiadczenie urlopowe w wysokoœci
139,14 z³ (1/5 x 695,68 z³), a w przypad-
ku zatrudnienia w warunkach szczegól-
nie uci¹¿liwych 185,51 z³ (1/5 x
927,57 z³). Przypominamy ponadto, ¿e
œwiadczenie wyp³aca siê danemu pracow-
nikowi (przy zachowaniu wymienionych
warunków) jeden raz w roku, najpóŸniej
w dniu poprzedzaj¹cym wymagany,
14-dniowy urlop wypoczynkowy.

Jolanta Rogacewicz

Tak. Najlepiej bêdzie zatrudniæ pra-

cownika w systemie czasu pracy, w któ-
rym praca jest œwiadczona wy³¹cznie
w pi¹tki, soboty, niedziele i œwiêta, po-
tocznie nazywanym weekendowym.
W tym wariancie nie wystêpuje:

- katalog stanowisk i czynnoœci, które

zezwalaj¹ na zlecanie lub planowanie
pracy w niedziele i œwiêta,

- obowi¹zek udzielania (planowania) co

czwartej niedzieli wolnej,

- obowi¹zek udzielania innego dnia wol-

nego w zamian za pracê w niedzielê
lub œwiêto lub wyp³acenia 100% do-
datku.

System weekendowy idealny dla studenta

Prowadzê ma³¹ gastronomiê. W zasadzie wszystko robiê sam, chcia³-

bym jednak zatrudniæ kogoœ (najlepiej studenta) na weekendy, kiedy jest

najwiêcej klientów. Czy to jest dopuszczalne?

Taki system czasu pracy wydaje siê byæ

idealny dla studenta, który z pewnoœci¹
chêtnie dorobi do skromnego bud¿etu,
w dodatku bez koniecznoœci opuszczania
zajêæ. Musi Pan jednak znaleŸæ chêtne-
go, bowiem pracy w weekendy nie mo¿-
na narzuæ z góry. Wniosek musi pocho-
dziæ od pracownika i byæ przez niego spo-
rz¹dzony na piœmie.

Warto wspomnieæ, ¿e w omawianym

systemie czasu pracy, mo¿e nast¹piæ przed-
³u¿enie dobowego wymiaru czasu pracy na-
wet do 12 godzin, w okresie rozliczenio-
wym nieprzekraczaj¹cym 1 miesi¹ca.

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

V. SK£ADKI ZUS

Porady eksperta

Mened¿er (równie¿ wykonuj¹cy umowê

mened¿ersk¹ w ramach prowadzonej poza-

rolniczej dzia³alnoœci gospodarczej), zgod-
nie z wyjaœnieniem ZUS zawartym w piœmie

z dnia 22 kwietnia 2004 r., znak: Fuu 400-
915/03, podlega obowi¹zkowo ubezpiecze-

niu zdrowotnemu i ubezpieczeniom spo-
³ecznym jako zleceniobiorca a nie jako

osoba prowadz¹ca pozarolnicz¹ dzia³al-
noœæ gospodarcz¹. Bowiem w myœl art. 13

pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podat-
ku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.

z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.) przychód
z tytu³u kontraktu mened¿erskiego zalicza

siê do przychodów z dzia³alnoœci wykony-
wanej osobiœcie, a nie z pozarolniczej dzia-

³alnoœci gospodarczej.

Inaczej przedstawia siê kwestia ubezpie-

czeñ dla mened¿era posiadaj¹cego wpis do
ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej, je¿eli

w ramach prowadzonej dzia³alnoœci osi¹ga
przychody z pozarolniczej dzia³alnoœci go-

spodarczej (np. z tytu³u œwiadczenia us³ug
doradczych) oraz z dzia³alnoœci wykonywa-

nej osobiœcie (np. kontraktu mened¿erskie-
go). Wówczas bowiem wystêpuje tzw. zbieg

tytu³ów do ubezpieczeñ: prowadzenie poza-
rolniczej dzia³alnoœci gospodarczej oraz

wykonywanie umowy mened¿erskiej, do któ-
rej zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje

siê przepisy dotycz¹ce zlecenia. W takiej
sytuacji dla rozstrzygniêcia obowi¹zku ubez-

pieczeñ ma zastosowanie art. 9 ust. 2 usta-
wy z dnia 13 paŸdziernika 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeñ spo³ecznych (Dz. U. nr 137,
poz. 887 ze zm.) stanowi¹cy, ¿e osoba taka

podlega obowi¹zkowo ubezpieczeniom spo-
³ecznym z tego tytu³u, który powsta³ naj-

wczeœniej. Mo¿e równie¿ dobrowolnie, na
swój wniosek, byæ objêta ubezpieczeniami

z pozosta³ych tytu³ów lub zmieniæ tytu³ do
obowi¹zkowych ubezpieczeñ spo³ecznych.

Co jednak istotne, obowi¹zkowa z obydwu
tytu³ów jest sk³adka na ubezpieczenie

zdrowotne. Ma bowiem wówczas zastoso-
wanie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierp-

nia 2004 r. o œwiadczeniach opieki zdrowot-
nej finansowanych ze œrodków publicznych

(Dz. U. nr 210, poz. 2135). W myœl powo³a-
nego przepisu, w przypadku gdy ubezpieczo-

ny uzyskuje przychody z wiêcej ni¿ jednego
tytu³u do objêcia obowi¹zkiem ubezpiecze-

nia zdrowotnego, sk³adka na ubezpieczenie
zdrowotne op³acana jest z ka¿dego z tych

tytu³ów odrêbnie.

Przyk³ad
Przedsiêbiorca prowadz¹cy dzia³alnoœæ

na podstawie wpisu do ewidencji dzia³al-
noœci gospodarczej zawar³ w ramach tej
dzia³alnoœci kontrakt mened¿erski na zarz¹-
dzanie firm¹. Z dzia³alnoœci obok kontrak-
tu nie uzyskuje innych przychodów, w zwi¹z-
ku z tym osi¹gany przychód w ca³oœci jest
opodatkowany jak dzia³alnoœæ wykonywa-
na osobiœcie.

Zgodnie z zaprezentowan¹ interpretacj¹

ZUS osoba osi¹gaj¹ca przychody jedynie
z kontraktu mened¿erskiego podlega obo-
wi¹zkowo ubezpieczeniom spo³ecznym
i ubezpieczeniu zdrowotnemu nie jako oso-
ba prowadz¹ca pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ, ale
jako zleceniobiorca. Zatem powstaj¹ dla niej:

- obowi¹zkowe ubezpieczenia spo³eczne

(emerytalne, rentowe i wypadkowe – je-
¿eli pracê œwiadczy w siedzibie lub miej-
scu prowadzenia dzia³alnoœci przez zlece-
niodawcê) oraz ubezpieczenie zdrowotne,

- dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Przyk³ad
Przedsiêbiorca prowadz¹cy dzia³alnoœæ

na podstawie wpisu do ewidencji dzia³al-
noœci gospodarczej w zakresie us³ug dorad-
czych i zarz¹dzania, osi¹ga z tego tytu³u
przychody opodatkowane podatkiem docho-
dowym od osób fizycznych jak z pozarolni-
czej dzia³alnoœci gospodarczej. Ponadto
w ramach prowadzonej dzia³alnoœci zawar³
kontrakt mened¿erski, z tytu³u wykonywa-
nia którego osi¹ga przychody opodatkowa-
ne jak z dzia³alnoœci wykonywanej osobi-
œcie. Osi¹ga zatem przychody, które traktu-
je siê jak przychód z pozarolniczej dzia³al-
noœci gospodarczej oraz dzia³alnoœci wyko-
nywanej osobiœcie.

Bior¹c pod uwagê zaprezentowan¹ wy-

¿ej interpretacjê ZUS, nast¹pi³ dla tej osoby
tzw. zbieg tytu³ów obowi¹zkowych ubezpie-
czeñ spo³ecznych.

Oznacza to, ¿e przedsiêbiorca podlega

ubezpieczeniom spo³ecznym obowi¹zkowo
z tego tytu³u, który powsta³ wczeœniej, tu:
z prowadzenia dzia³alnoœci. Mo¿e tak¿e zmie-
niæ tytu³ obowi¹zkowych ubezpieczeñ spo-
³ecznych i podlegaæ obowi¹zkowo ubezpie-
czeniom z tytu³u kontraktu mened¿erskiego
jako zleceniobiorca. Obowi¹zkowa z obydwu
tytu³ów jest jednak sk³adka na ubezpiecze-
nie zdrowotne.

Kontrakt mened¿erski i zlecenie wykonywane

w ramach dzia³alnoœci gospodarczej

1) Czy nale¿y zg³osiæ do obowi¹zkowych ubezpieczeñ spo³ecznych i ubez-

pieczenia zdrowotnego osobê œwiadcz¹c¹ pracê na podstawie kontraktu

mened¿erskiego wykonywanego w ramach prowadzonej pozarolniczej dzia-

³alnoœci gospodarczej? Mamy w¹tpliwoœci, poniewa¿ osoba ta z dzia³alno-

œci osi¹ga jeszcze inne przychody i z tego tytu³u op³aca ju¿ obowi¹zkowe

sk³adki do ZUS.

Czêsto wystêpuj¹c¹ sytuacj¹ jest prowadzenie pozarolniczej dzia³alnoœci przez osoby

posiadaj¹ce uprawnienia emerytalne. Z tego tytu³u osoby te mog¹ podlegaæ dobrowolnie
ubezpieczeniom spo³ecznym, natomiast ubezpieczenie zdrowotne jest dla nich obowi¹z-
kowe. Przepisy przewiduj¹ jednak przypadki, kiedy sk³adka na to ostatnie nie musi byæ
op³acana.

Jaki charakter ubezpieczeñ?

W myœl art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 13 paŸdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeñ

spo³ecznych (Dz. U. nr 137, poz. 887 ze zm.) osoby prowadz¹ce pozarolnicz¹ dzia³al-
noœæ, maj¹ce ustalone prawo do emerytury, podlegaj¹ dobrowolnie ubezpieczeniom eme-
rytalnemu i rentowym. Je¿eli przyst¹pi¹ do tych ubezpieczeñ, to ubezpieczenie wypadko-
we jest obowi¹zkowe. Nie podlegaj¹ natomiast ubezpieczeniu chorobowemu.

Z kolei ubezpieczenie zdrowotne z tytu³u prowadzonej dzia³alnoœci jest obowi¹zkowe.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze œrodków publicznych (Dz. U. nr 210, poz. 2135) okreœla jednak sytuacje, kiedy sk³ad-
ka na to ubezpieczenie nie musi byæ op³acana, o czym póŸniej.

Przyk³ad
Emeryt rozpocz¹³ prowadzenie dzia³alnoœci gospodarczej. Nie jest zainteresowany przy-

st¹pieniem do dobrowolnych ubezpieczeñ spo³ecznych. Natomiast musi dokonaæ zg³oszenia
do ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu powinien skorzystaæ z druku ZUS ZZA, wpisuj¹c
jako kod tytu³u ubezpieczenia 0510 X X. Oczywiœcie musi z³o¿yæ te¿ zg³oszenie p³atnika
sk³adek na druku ZUS ZFA.

Podstawa wymiaru

Podstawê wymiaru sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklaro-

wana kwota, nie mniejsza ni¿ 60% przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia w poprzed-
nim kwartale. Je¿eli dana osoba przyst¹pi do ubezpieczeñ lub z nich zrezygnuje w trakcie
miesi¹ca, podstawa ta ulegnie proporcjonalnemu zmniejszeniu. W tym celu dzielimy j¹ przez
liczbê dni kalendarzowych tego miesi¹ca i mno¿ymy przez liczbê dni trwania ubezpiecze-
nia. Podobna zasada obowi¹zuje w razie niezdolnoœci do pracy, jeœli z tego tytu³u spe³nione
s¹ warunki do przyznania zasi³ku. W zwi¹zku z tym, ¿e osoby te nie podlegaj¹ ubezpiecze-
niu chorobowemu, mowa jest tu o zasi³ku z ubezpieczenia wypadkowego.

Wobec sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stosuje siê ograniczenie ich rocz-

nej podstawy wymiaru, wed³ug regu³ okreœlonych w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeñ
spo³ecznych.

Od takiej samej podstawy liczona jest sk³adka na ubezpieczenie wypadkowe. Nie obo-

wi¹zuje tu jednak roczna kwota graniczna.

Sk³adka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana od zadeklarowanej kwoty, nie ni¿szej

jednak od 75% przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiêbiorstw z po-
przedniego kwarta³u, w³¹cznie z wyp³atami z zysku. Ponadto jest ona miesiêczna i niepo-
dzielna. Oznacza to, ¿e w sytuacji, gdy ubezpieczenie zdrowotne trwa przez czêœæ miesi¹ca,
nie mo¿na zmniejszyæ obowi¹zuj¹cej podstawy minimalnej. Sk³adki zdrowotnej nie doty-
czy tak¿e ograniczenie rocznej podstawy jej wymiaru.

Najni¿sza podstawa wymiaru oraz wysokoœæ sk³adek dla osób prowadz¹cych pozarol-

nicz¹ dzia³alnoœæ w okresie od grudnia 2004 r. do lutego 2005 r.

Dzia³alnoœæ gospodarcza prowadzona przez emeryta

a ubezpieczenia spo³eczne

Od listopada 2004 r. jestem emerytem. W grudniu 2004 r. chcia³bym podj¹æ

dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Jakim ubezpieczeniom bêdê podlega³ z tytu³u tej
dzia³alnoœci?

Oczywiœcie sk³adki zdrowotne musz¹ byæ op³acone równie¿ z tytu³u pobierania emerytu-

ry. Odpowiednich potr¹ceñ dokona jednak organ rentowy.

Zwolnienie z op³acania sk³adki zdrowotnej

Jak ju¿ wczeœniej wspomniano, ustawa zdrowotna przewiduje sytuacje, kiedy emeryt

prowadz¹cy dzia³alnoœæ nie musi z jej tytu³u op³acaæ sk³adek na ubezpieczenie zdrowotne.
Temat ten reguluje art. 82 ust. 8 ustawy o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze œrodków publicznych. Przepis ten mówi, ¿e osoby prowadz¹ce pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ
nie op³acaj¹ sk³adki zdrowotnej, jeœli pobieraj¹ równoczeœnie œwiadczenie emerytalne w kwo-
cie nieprzekraczaj¹cej miesiêcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz:

- uzyskuj¹ dodatkowe przychody z tytu³u dzia³alnoœci w wysokoœci nieprzekraczaj¹cej mie-

siêcznie 50% kwoty najni¿szej emerytury

albo
- op³acaj¹ podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Mimo zwolnienia z nieop³acania sk³adki zdrowotnej, osoba ta podlega jednak temu

ubezpieczeniu. Powinna wiêc dokonaæ odpowiedniego zg³oszenia. W dokumentach rozli-
czeniowych wykazujemy wówczas obowi¹zuj¹c¹ w danym miesi¹cu minimaln¹ podstawê
sk³adki zdrowotnej, zaœ sam¹ sk³adkê w wysokoœci „0”.

Przyk³ad
Osoba maj¹ca przyznan¹ emeryturê w wysokoœci 711,87 z³, rozpoczê³a w grudniu 2004 r.

prowadzenie pozarolniczej dzia³alnoœci. Podatek z tego tytu³u bêdzie op³acany w formie
karty podatkowej.

W zwi¹zku z tym, ¿e s¹ spe³nione przes³anki okreœlone w art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej,

ubezpieczony nie musi op³acaæ za grudzieñ 2004 r. sk³adki zdrowotnej z tytu³u prowadzonej
dzia³alnoœci. Bêdzie ona potr¹cona jedynie ze œwiadczenia emerytalnego.

Bogdan Majkowski

Minimalna podstawa

Wysokoœæ sk³adek

Ubezpieczenia spo³eczne

1.361,96 z³

- ubezpieczenie emerytalne – 265,85 z³,
- ubezpieczenia rentowe – 177,05 z³,
- ubezpieczenie wypadkowe – w zale¿noœci od obowi¹zuj¹cej

p³atnika stopy procentowej.

Ubezpieczenie zdrowotne

1.822,13 z³

- w grudniu 2004 r. – 150,33 z³ (8,25% podstawy),
- w styczniu oraz lutym 2005 r. – 154,88 z³ (8,5% podstawy).

W przypadku gdy w ramach posiadane-

go wpisu do ewidencji dzia³alnoœci gospo-

darczej wykonywana jest umowa zlecenia,
której przedmiot jest taki sam jak prowadzo-

nej dzia³alnoœci, tytu³em do ubezpieczeñ jest
prowadzenie pozarolniczej dzia³alnoœci.

W takim przypadku nie dokonuje siê zg³o-
szenia zleceniobiorcy do ubezpieczeñ spo-

³ecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Wspomnijmy, ¿e inaczej kszta³towa³a-

by siê sytuacja, gdyby przedmiot prowa-

2) Na podstawie umowy zlecenia zatrudniliœmy osobê, która prowadzi równo-

czeœnie w³asn¹ firmê remontowo-budowlan¹ i z tytu³u prowadzenia tej dzia-

³alnoœci podlega ubezpieczeniom spo³ecznym i ubezpieczeniu zdrowotne-

mu. Przedmiot wykonywanej umowy zlecenia (remont jednej z hal produk-

cyjnych) jest zgodny z przedmiotem prowadzonej przez tê osobê dzia³alno-

œci. Czy obowi¹zani jesteœmy zg³osiæ zleceniobiorcê do ubezpieczeñ?

dzonej dzia³alnoœci by³ inny ni¿ wykony-
wanej umowy zlecenia. Wykonywanie

umowy zlecenia stanowi³oby tytu³ do ubez-
pieczeñ spo³ecznych i ubezpieczenia zdro-

wotnego. Przy czym wówczas osoba pro-
wadz¹ca dzia³alnoœæ mog³aby dokonaæ wy-

boru obowi¹zkowych ubezpieczeñ spo³ecz-
nych. Obowi¹zana by³aby jednak z obydwu

tytu³ów op³acaæ sk³adkê na ubezpieczenie
zdrowotne.

Ma³gorzata K³os

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

VI. EMERYTURY, RENTY, ZASI£KI

Porady eksperta

O rozpoczêciu prowadzenia pozarol-

niczej dzia³alnoœci gospodarczej rencista

zobowi¹zany jest niezw³ocznie zawiado-
miæ organ rentowy. W zawiadomieniu

tym, rencista sk³ada oœwiadczenie, czy
jego zamiarem jest osi¹ganie przychodu:

- niepowoduj¹cego zawieszenia ani

zmniejszenia œwiadczenia,

- powoduj¹cego zmniejszenie œwiadcze-

nia albo

- powoduj¹cego zawieszenie œwiadcze-

nia.

Do przychodów maj¹cych wp³yw

na zmniejszenie lub zawieszenie œwiad-

czenia, oprócz przychodu z tytu³u dzia-
³alnoœci podlegaj¹cej obowi¹zkowi ubez-

pieczenia spo³ecznego, nale¿¹ tak¿e przy-
chody z dzia³alnoœci wy³¹czonej z tego

obowi¹zku, np. z tytu³u ustalenia prawa
do renty z tytu³u niezdolnoœci do pracy.

Za przychód z tytu³u prowadzenia po-

zarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej na-

le¿y przyj¹æ przychód, stanowi¹cy pod-
stawê wymiaru sk³adek na ubezpiecze-

nia emerytalne i rentowe w rozumieniu
ustawy o systemie ubezpieczeñ spo³ecz-

nych. Osoba taka sama deklaruje wyso-
koœæ podstawy wymiaru sk³adek, z tym,

¿e zadeklarowana kwota nie mo¿e byæ
ni¿sza ni¿ 60% przeciêtnego miesiêcz-

nego wynagrodzenia w poprzednim
kwartale.

Nie ma podstaw prawnych do przy-

jêcia, ¿e przychodem wp³ywaj¹cym

na zawieszenie lub zmniejszenie
œwiadczenia jest przychód stanowi¹-

cy podstawê do ustalenia podatku do-
chodowego.

Przychód z prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej

a renta

Pobieram rentê i prowadzê dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Mam na utrzy-

maniu ¿onê i 3 ucz¹cych siê dzieci. Mój dochód na osobê w ubieg³ym roku

wyniós³ 1100 z³. Czy ZUS mo¿e mi ograniczyæ lub zawiesiæ rentê?

Je¿eli zatem rencista osi¹ga tylko przy-

chód z prowadzonej przez siebie dzia³al-

noœci i jako jego wysokoœæ zadeklaruje
najni¿sz¹ podstawê wymiaru sk³adek, to

ten przychód nie spowoduje ani zawiesze-
nia, ani zmniejszenia renty, poniewa¿ jest

on mniejszy ni¿ ni¿sza kwota graniczna
przychodu, wynosz¹ca 70% przeciêtnego

miesiêcznego wynagrodzenia za kwarta³
kalendarzowy ostatnio og³oszonego przez

Prezesa GUS.

Za ca³y 2003 r. kwota graniczna przy-

chodu odpowiadaj¹ca 70% przeciêtnego
miesiêcznego wynagrodzenia wynosi

18.296,40 z³.

O ³¹cznej kwocie przychodu osi¹gniê-

tego w ubieg³ym roku kalendarzowym,
rencista winien zawiadomiæ organ rento-

wy do koñca lutego ka¿dego roku, a wiêc
do 29 lutego 2004 r. Czytelnik zobowi¹-

zany by³ do z³o¿enia w ZUS stosowne-
go oœwiadczenia.

Nale¿y zaznaczyæ, ¿e je¿eli osi¹gaj¹-

cy przychód rencista nie dope³ni obowi¹z-

ku powiadomienia ZUS o przychodach, to
ten ma prawo do rozliczenia renty

za okres 3 lat wstecz.

A wiêc warto zwróciæ uwagê, ¿e przy

zawieszaniu lub zmniejszaniu œwiad-
czeñ emerytalno-rentowych nie jest

brany pod uwagê dochód na osobê
w rodzinie, lecz – w przypadku Czytel-

nika – przychód stanowi¹cy podstawê wy-
miaru sk³adki na ubezpieczenia spo³ecz-

ne, a w szczególnoœci zadeklarowana
przez niego kwota przychodu, która nie

mo¿e byæ ni¿sza ni¿ wymieniona ju¿
wczeœniej kwota.

Zgodnie z rozporz¹dzeniem Rady Mi-

nistrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w spra-
wie szczegó³owych zasad ustalania pod-

stawy wymiaru emerytur i rent, do usta-
lenia podstawy wymiaru dla pracowni-

ków uspo³ecznionych zak³adów pracy nie
przyjmuje siê tych sk³adników wyna-

grodzenia w gotówce i naturze z tytu-
³u wykonywania pracy w ramach sto-

sunku pracy, od których nie ma obo-
wi¹zku op³acania sk³adek na ubezpie-

czenie spo³eczne. Przy ustalaniu, czy ist-
nieje obowi¹zek op³acania sk³adek

na ubezpieczenie spo³eczne od okreœlo-
nych sk³adników wynagrodzeñ, stosuje

siê przepisy obowi¹zuj¹ce w okresie,
z którego wynagrodzenie jest uwzglêd-

niane w podstawie wymiaru. Natomiast
do obliczenia podstawy wymiaru emery-

tury dla pracowników zatrudnionych
w nieuspo³ecznionych zak³adach pracy

lub przez osoby fizyczne przyjmuje siê
sk³adniki wynagrodzenia, od których zo-

sta³y ustalone sk³adki na ubezpieczenia

Œwiadczenie w naturze a podstawa wymiaru

emerytury

Jeszcze w tym roku chcê z³o¿yæ wniosek o emeryturê. Korzystam

ze œwiadczeñ w naturze, które po przejœciu na emeryturê nie bêd¹ mi przy-

s³ugiwa³y. W zwi¹zku z tym mam pytanie, czy do ustalenia podstawy wy-

miaru to œwiadczenie bêdzie mi wliczone?

spo³eczne. Wynagrodzenie obejmuj¹ce

wartoœæ œwiadczeñ w naturze okreœla siê
w wysokoœci ekwiwalentu pieniê¿nego

ustalonego we w³aœciwych przepisach
bran¿owych lub normach bud¿etowych,

w razie ich braku, na podstawie cen deta-
licznych artyku³ów obejmuj¹cych œwiad-

czenia w naturze, a je¿eli te œwiadczenia
stanowi¹ produkty rolne to wed³ug cen

kontraktacyjnych ich skupu z okresów,
z których wynagrodzenie przyjmuje siê

do podstawy wymiaru. Przy ustaleniu
podstawy wymiaru nie uwzglêdnia siê tej

czêœci wynagrodzenia w naturze lub
jego ekwiwalentu, do których emeryt

zachowuje nadal prawo po uzyskaniu
emerytury. A wiêc, je¿eli po uzyskaniu

prawa do emerytury Czytelnik nie zacho-
wa prawa do œwiadczenia w naturze,

a od tego œwiadczenia by³y ustalone i od-
prowadzane sk³adki, to wówczas w pod-

stawie wymiaru emerytury œwiadczenie
w naturze bêdzie uwzglêdnione.

Ewa Wawryszuk

soby ubezpieczone, których stan
zdrowia nie pozwala na wykonywa-

nie czynnoœci zawodowych, za

okres niezdolnoœci do pracy spowodowanej

chorob¹, nabywaj¹ prawo do wyp³aty zasi³-
ku chorobowego, przys³uguj¹cego z fundu-

szu chorobowego.

Dla osoby prowadz¹cej pozarolnicz¹

dzia³alnoœæ gospodarcz¹ podleganie ubez-
pieczeniu chorobowemu jest dobrowolne.

Jeœli zatem taka osoba zg³osi siê do wymie-
nionego ubezpieczenia i w wymaganych ter-

minach op³aca odpowiednie sk³adki, mo¿e
równie¿ nabyæ prawo do wyp³aty zasi³ku.

Przedsiêbiorca mo¿e równie¿ nabyæ prawo
do zasi³ku chorobowego po up³ywie tzw.

okresu wyczekiwania, który w tym przypad-
ku wynosi 180 dni nieprzerwanego ubezpie-

czenia chorobowego.

Jednak brak wymaganego okresu wycze-

kiwania nie jest jedynym przypadkiem, w któ-
rym w³aœciciel firmy nie otrzyma zasi³ku cho-

robowego. Istniej¹ bowiem inne okoliczno-
œci pozbawiaj¹ce wyp³aty œwiadczenia w ra-

zie niezdolnoœci do pracy z powodu choroby.
Przede wszystkim jest to sytuacja, któr¹ omó-

wimy w dzisiejszym artykule, a mianowicie:
- kiedy w okresie orzeczonej niezdolnoœci

do pracy ubezpieczony wykonuje pracê
zarobkow¹.

Wykonywanie pracy

zarobkowej

Najczêœciej spotykan¹ przyczyn¹ utraty

prawa do zasi³ku chorobowego jest wyko-

nywanie pracy zarobkowej w okresie orze-
czonej niezdolnoœci do pracy.

Prac¹ zarobkow¹ jest ka¿da praca,

która przynosi ubezpieczonemu przy-

chód. Mo¿e to byæ zarówno praca wykony-
wana na podstawie przepisów prawa pracy

jak równie¿ bez podstawy prawnej, tzw. pra-
ca na czarno, bez wzglêdu na wymiar czasu

pracy oraz okres przez jaki jest wykonywa-
na. Jednoczeœnie nale¿y zauwa¿yæ, ¿e bez-

wzglêdny zakaz pracy w okresie trwania
orzeczonej zaœwiadczeniem lekarskim

niezdolnoœci do pracy, dotyczy jakiejkol-
wiek pracy, tj. zarówno tej, która wyko-

nywana by³a przed zachorowaniem jak
i ewentualnie nowo podjêtej. W tym mo-

mencie bez znaczenia pozostaje te¿ fakt, czy
praca zarobkowa mia³aby jakikolwiek ne-

gatywny wp³yw na stan zdrowia przebywa-
j¹cego na zwolnieniu lekarskim.

WA¯NE!

Konsekwencj¹ wykonywa-

nia pracy zarobkowej w czasie zwol-

nienia lekarskiego jest pozbawienie
ubezpieczonego prawa do zasi³ku cho-

robowego za ca³y okres trwania tego
zwolnienia, nawet wówczas, gdy praca

w tym okresie by³a wykonywana choæ-
by jeden dzieñ.

Te same zasady maj¹ zastosowanie za-

równo w przypadku ubezpieczonych bêd¹-

cych pracownikami, jak i w przypadku
przedsiêbiorców.

Fakt ten potwierdza wyrok S¹du Apela-

cyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 1996 r.,

sygn. akt III AUr 388/96: „Za wykonywa-
nie pracy zarobkowej (...) nale¿y rozumieæ

wykonywanie wszelkich czynnoœci
zmierzaj¹cych do uzyskania wynagrodzenia

lub dochodu, w tym tak¿e prowadzenie
dzia³alnoœci gospodarczej.”

A zatem, zgodnie z wyrokiem S¹du Ape-

lacyjnego w Katowicach z dnia 9 paŸdzier-

nika 1997 r., sygn. akt III AUa 758/97 „Wy-
konywanie przez osobê prowadz¹c¹ dzia³al-

noœæ gospodarcz¹ w trakcie korzystania
ze zwolnienia lekarskiego, czynnoœci zwi¹-

zanych z t¹ dzia³alnoœci¹ stanowi wykorzy-
stywanie przez ni¹ zwolnienia od pracy

w sposób niezgodny z celem tego zwolnie-
nia i jako takie powoduje utratê prawa do za-

si³ku chorobowego.”

Co prawda, zacytowane tu wyroki zosta-

³y wydane na podstawie nieobowi¹zuj¹cej
ju¿ dziœ ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r.

Co wolno a co zabronione,

czyli kiedy przedsiêbiorca

mo¿e straciæ zasi³ek chorobowy?

o œwiadczeniach pieniê¿nych z ubezpiecze-
nia spo³ecznego w razie choroby i macie-

rzyñstwa, s¹ one jednak nadal aktualne.

Wykonywanie pracy przez

prowadz¹cego dzia³alnoœæ

Stwierdzenie wykonywania pracy zarob-

kowej w okresie trwania niezdolnoœci
do pracy w przypadku osób prowadz¹cych

pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, jest
zagadnieniem skomplikowanym i budzi spo-

ro w¹tpliwoœci.

A wiêc, czy ka¿da czynnoœæ w firmie

w przypadku tych osób bêdzie uznana
za wykonywanie dzia³alnoœci? Jakie ewen-

tualnie obowi¹zki mo¿e wykonywaæ przed-
siêbiorca w czasie przebywania na zwolnie-

niu lekarskim, by nie zostaæ pozbawionym
wyp³aty zasi³ku chorobowego?

Przede wszystkim w myœl wyroku S¹du

Najwy¿szego z dnia 7 paŸdziernika 2003 r.

sygn. akt II UK 76/03 nale¿a³oby rozgrani-
czyæ „pracê zarobkow¹” wykonywan¹ jed-

noosobowo w ramach dzia³alnoœci gospo-
darczej, od czynnoœci formalno-prawnych

do jakich jest zobowi¹zany ubezpieczony
prowadz¹cy dzia³alnoœæ, bêd¹cy jednocze-

œnie pracodawc¹. Oznacza to, ¿e tak¹ oso-
bê prowadz¹c¹ jednoosobow¹ dzia³alnoœæ

gospodarcz¹ nale¿a³oby w tym momencie
traktowaæ nie tylko jako tzw. „rzemieœlnika”,

ale równie¿ jako zatrudniaj¹cego pracowni-
ków. A wiêc przy ocenie, czy w stosunku

do przebywaj¹cego na zwolnieniu lekarskim
ubezpieczonego prowadz¹cego jednoosobo-

wo firmê i zatrudniaj¹cego pracowników, ist-
niej¹ przes³anki pozbawiaj¹ce tê osobê pra-

wa do zasi³ku chorobowego, nale¿a³oby
uwzglêdniæ nie tylko fakt dalszego prowa-

dzenia tej dzia³alnoœci, lecz równie¿ charak-
ter wykonywanych przez ni¹ czynnoœci.

Niew³aœciwe by³oby w tym momencie

zajêcie stanowiska, ¿e przedsiêbiorca bêd¹-

cy równoczeœnie pracodawc¹, w okresie
swojej niezdolnoœci do pracy z powodu cho-

roby i korzystania ze zwolnienia lekarskie-
go, powinien w tym czasie zaprzestaæ pro-

wadzenia dzia³alnoœci. Wi¹za³oby to siê
z koniecznoœci¹ zlikwidowania firmy, zwol-

nieniem – z pierwszym dniem choroby – pra-
cowników, a po odzyskaniu zdolnoœci

do pracy, ponownym poszukiwaniu i zatrud-
nianiem odpowiednich osób.

Mo¿na jednak przypuszczaæ, ¿e powy¿-

sze rozwi¹zanie nie by³o zamiarem ustawo-

dawcy.

A wiêc nie ka¿de czynnoœci przedsiêbior-

cy wymagaj¹ce prowadzenia firmy bêd¹ przy-
czyn¹ pozbawienia zasi³ku chorobowego.

Warto przytoczyæ tutaj stanowisko S¹du

Najwy¿szego wyra¿one w wyroku z dnia

17 stycznia 2002 r., sygn. akt II UKN 710/00
decyduj¹ce i¿: „ Podpisanie w trakcie zwol-

nienia lekarskiego dokumentów finansowych
nie mo¿e byæ traktowane jako prowadzenie

dzia³alnoœci gospodarczej powoduj¹ce utra-
tê prawa do zasi³ku chorobowego (…).”

UWAGA!

Podpisywanie przez w³aœci-

ciela firmy dokumentów w okresach

jego zwolnieñ lekarskich w sytuacji,
gdy ustanowiony zosta³ pe³nomocnik,

zostanie uznane za prowadzenie tej
dzia³alnoœci.

Czynnoœci pozbawiaj¹ce

przedsiêbiorcê prawa do zasi³ku

Z uzasadnienia zacytowanego powy¿ej

wyroku wynika, ¿e: „(...) rzemieœlnicy trac¹

prawo do zasi³ku chorobowego, je¿eli w trak-
cie zwolnienia lekarskiego wykonuj¹ prace

zarobkowe w swoim zak³adzie, przy czym
pracami takimi bêdzie wykonywanie konkret-

nych czynnoœci zwi¹zanych wprost z dzia³al-
noœci¹ gospodarcz¹ w tym nadzór nad zatrud-

nionymi pracownikami, obs³uga klientów,
przyjmowanie i wydawanie materia³ów.”

Z powy¿szego wynika zatem, ¿e osoba

prowadz¹ca dzia³alnoœæ gospodarcz¹ utraci

prawo do zasi³ku chorobowego w sytuacji,

gdy w czasie trwania zwolnienia lekarskie-

go wykonywaæ bêdzie prace zarobkowe
w swoim zak³adzie, polegaj¹ce na okreœlo-

nych dzia³aniach bezpoœrednio wynikaj¹-
cych z rodzaju prowadzonej przez siebie

dzia³alnoœci gospodarczej.

Przyczyn¹ utraty prawa do zasi³ku mog¹

wiêc byæ m.in. osobiste czynnoœci polega-
j¹ce na :

- nadzorowaniu pracowników,
- wyjazdach po towar,

- przyjmowaniu i wydawaniu towaru,
- handlu i us³ugach gastronomicznych lub

rozrywkowych,

- wydawaniu dyspozycji zatrudnionym

pracownikom i przydziale poszczegól-
nych prac,

- sporz¹dzaniu harmonogramu pracy.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 25.06.1999 r. o œwiadczeniach pie-

niê¿nych z ubezpieczenia spo³ecznego w razie cho-

roby i macierzyñstwa (Dz. U. nr 60, poz. 636 ze zm.),

- rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjal-

nej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegó³o-

wych zasad i trybu kontroli prawid³owoœci wy-

korzystywania zwolnieñ lekarskich od pracy oraz

formalnej kontroli zaœwiadczeñ lekarskich (Dz.

U. nr 65, poz. 743).

Anna Minierska

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

VII. RACHUNKOWOŒÆ DLA KA¯DEGO

ermin wyp³aty wynagrodzeñ to zawsze oczekiwany moment dla pracowników. Dla pra-

codawcy mniej. Dlaczego? Poniewa¿ lista p³ac to przede wszystkim koszt, który w ter-

minie nale¿y op³aciæ. Koszt, który od 1 stycznia 2005 r. nie bêdzie móg³ byæ rozliczony

w rachunku podatkowym bez uprzedniej wyp³aty. Co wiêcej, równie¿ sk³adki z tytu³u ubez-

pieczeñ spo³ecznych, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Œwiadczeñ Pracowni-

czych, które s¹ pochodnymi wynagrodzeñ, nie bêd¹ zaliczone do kosztów podatkowych

w przypadku braku ich zap³aty.

Wynagrodzenia i ich pochodne nale¿y uj¹æ w ewidencji ksiêgowej i prawid³owo rozliczyæ.

Zatem jak prawid³owo uj¹æ wynagrodzenia w ewidencji ksiêgowej? Jak post¹piæ na prze³omie

roku, gdy data wyp³aty jest po 1 stycznia? Gdzie prezentowaæ zobowi¹zania z tego tytu³u w spra-

wozdaniu finansowym? To s¹ pytania, które nurtuj¹ niejednego ksiêgowego.

Kilka s³ów o wynagrodzeniach

Prowadz¹c ksiêgi rachunkowe kierujemy siê przede wszystkim przyjêtymi zasadami (poli-

tyk¹) rachunkowoœci i przepisami zawartymi w ustawie o rachunkowoœci by rzetelnie i jasno

przedstawiæ sytuacjê maj¹tkow¹ i finansow¹ oraz wynik finansowy jednostki gospodarczej.

Wynagrodzenia to koszty. Koszty wed³ug art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy o rachunkowoœci

to – uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyœci ekonomicznych,

o wiarygodnie okreœlonej wartoœci, w formie zmniejszenia wartoœci aktywów albo zwiêk-

szenia wartoœci zobowi¹zañ i rezerw, które doprowadz¹ do zmniejszenia kapita³u w³asnego

lub zwiêkszenia jego niedoboru w inny sposób ni¿ wycofanie œrodków przez udzia³owców

lub w³aœcicieli. Zatem definicj¹ t¹ objête s¹ koszty, które powstaj¹ w wyniku podstawowej

dzia³alnoœci gospodarczej przedsiêbiorstwa. Do kosztów powsta³ych w wyniku podstawo-

wej dzia³alnoœci gospodarczej jednostki zaliczamy m.in. wynagrodzenia, które przybieraj¹

postaæ rozchodu œrodków pieniê¿nych.

Definicja ta ma swoje Ÿród³o w Miêdzynarodowym Standardzie Rachunkowoœci MSR 19

„Œwiadczenia pracownicze”, który reguluje rachunkowoœæ œwiadczeñ pracowniczych oraz

ujawniania informacji na ich temat.

Œwiadczenia pracownicze to wszystkie formy œwiadczeñ jednostki oferowanych w za-

mian za pracê wykonan¹ przez pracowników. W ich sk³ad wchodz¹ m.in. krótkoterminowe

œwiadczenia pracownicze, takie jak: wynagrodzenia i ubezpieczenie spo³eczne, p³atne urlo-

py wypoczynkowe i zwolnienia lekarskie, premie i nagrody dla aktualnie zatrudnionych pra-

cowników.

Ksiêgujemy listê p³ac

Koszty wynagrodzeñ z tytu³u umów o pracê w ci¹gu roku obrotowego jak i za ostatni

jego miesi¹c (w przypadku gdy rok obrotowy pokrywa siê z rokiem kalendarzowym, ostat-

nim miesi¹cem roku obrotowego bêdzie grudzieñ) podlegaj¹ zarachowaniu w koszty mie-

si¹ca, którego dotycz¹ bez wzglêdu na termin ich p³atnoœci. Takie postêpowanie wynika

z zastosowania zasady memoria³u wyra¿onej w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowoœci, zgod-

nie z któr¹ w ksiêgach rachunkowych jednostki nale¿y uj¹æ wszystkie osi¹gniête, przypada-

j¹ce na jej rzecz przychody i obci¹¿aj¹ce j¹ koszty zwi¹zane z tymi przychodami dotycz¹ce

danego roku obrotowego, niezale¿nie od terminu zap³aty. Zasada ta ma zastosowanie rów-

nie¿ do naliczonych przez pracodawców sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne oraz Fundusz

Pracy i Fundusz Gwarantowanych Œwiadczeñ Pracowniczych.

Przyk³ad

Zgodnie z regulaminem wynagradzania obowi¹zuj¹cym w Firmie A, wynagrodzenia wy-

p³acane s¹ w terminie do 10. dnia nastêpnego miesi¹ca za miesi¹c poprzedni. Sporz¹dzono

listê p³ac za grudzieñ, która obejmuje ³¹cznie wynagrodzenia brutto w kwocie 68.000,00 z³,

w tym:

- sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne obci¹¿aj¹ce pracowników 12.722,80 z³,

- zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych pomniejszona o sk³adkê na ubezpie-

czenie zdrowotne 4.948,00 z³,

- sk³adkê na ubezpieczenie zdrowotne (8,25%) 4.560,40 z³,

oraz naliczone sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne obci¹¿aj¹ce pracodawcê 12.056,40 z³.

Naliczono sk³adkê na Fundusz Pracy 1.666,00 z³ oraz na Fundusz Gwarantowanych Œwiad-

czeñ Pracowniczych 102,00 z³.

Zarachowanie w ksiêgach rachunkowych w grudniu 2004 r.

1) Wynagrodzenia zgodnie z list¹ p³ac

68.000,00 z³

- Wn konto 40 „Koszty wed³ug rodzajów” (w analityce: wynagrodzenia),

- Ma konto 23 „Rozrachunki z pracownikami”.

2) Sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne obci¹¿aj¹ce pracowników

12.722,80 z³

- Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami”,

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: ZUS).

3) Sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne

4.560,40 z³

- Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami”,

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: ZUS).

4) Zaliczki na podatek dochodowy

4.948,00 z³

- Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami”,

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce:

urz¹d skarbowy).

5) Sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne obci¹¿aj¹ce pracodawcê ³¹cznie

z FP i FGŒP

13.824,40 z³

- Wn konto 40 „Koszty wed³ug rodzajów” (w analityce: Ubezpieczenia

spo³eczne i inne œwiadczenia),

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: ZUS).

Prezentacja w bilansie

Nierozliczone na dzieñ bilansowy wynagrodzenia wykazujemy w pasywach bilansu w po-

zycji B.III.2 lit. h) – Zobowi¹zania krótkoterminowe z tytu³u wynagrodzeñ. Natomiast sk³adki

na ubezpieczenia spo³eczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Œwiadczeñ Pracow-

niczych i zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, z uwagi na to, ¿e nie s¹ zo-

bowi¹zaniami wymagalnymi mog¹ byæ prezentowane w pasywach bilansu w pozycji B.I.3

– Pozosta³e rezerwy lub w pozycji B.III.2 lit. g) – Zobowi¹zania krótkoterminowe z tytu³u

podatków, ce³, ubezpieczeñ i innych œwiadczeñ w zale¿noœci od przyjêtych rozwi¹zañ.

Ewidencja w ksiêgach rachunkowych 2005 r.

1) Wyp³ata wynagrodzeñ za grudzieñ 2004 r.

45.768,80 z³

- Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami”,

- Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13-0 „Rachunek bie¿¹cy”.

Pozosta³e aspekty rozliczania wynagrodzeñ

Zarachowane na prze³omie roku podatkowego wynagrodzenia oraz sk³adki na ubezpie-

czenia spo³eczne, ³¹cznie ze sk³adkami na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Œwiad-

czeñ Pracowniczych, stanowi¹ dla pracodawców koszty uzyskania przychodów w miesi¹cu

Zobowi¹zania z tytu³u wynagrodzeñ

przed i po 1 stycznia 2005 r.

ich naliczenia w koszty. Takie stanowisko zajê³o Ministerstwo Finansów w piœmie z dnia

18 lipca 2000 r. nr PB 3-1442-IP-8214-2/2000, w którym czytamy „…wynagrodzenia pra-

cowników (w tym premia) oraz sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne od tych wynagrodzeñ,

je¿eli zosta³y zarachowane do okresu i roku podatkowego, za które to wynagrodzenie przy-

s³uguje i by³y znane co do kwoty s¹ kosztem uzyskania przychodu w roku podatkowym, w któ-

rym zosta³y zarachowane, mimo ¿e faktycznie zosta³y wyp³acone w nastêpnym roku podat-

kowym.” Stanowisko to zachowuje swoj¹ aktualnoœæ do naliczonych wynagrodzeñ i sk³a-

dek na ubezpieczenia spo³eczne za grudzieñ 2004 r.

Z dniem 1 stycznia 2005 r. w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów na-

liczonych wynagrodzeñ, sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne oraz FP i FGŒP obowi¹zuj¹

nowe uregulowania zawarte w ustawach o podatku dochodowym. W art. 23 ust. 1 pkt 55,

55a oraz ust. 3d ustawy o podatku od osób fizycznych (w art. 16 ust. 1 pkt 57, 57a oraz ust. 7d

ustawy o podatku od osób prawnych) czytamy „… Nie uwa¿a siê za koszty uzyskania przy-

chodów: niewyp³aconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wyp³at, œwiad-

czeñ oraz innych nale¿noœci z tytu³ów okreœlonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9

oraz w art. 18, a tak¿e zasi³ków pieniê¿nych z ubezpieczenia spo³ecznego wyp³acanych przez

zak³ad pracy; nieop³aconych do Zak³adu Ubezpieczeñ Spo³ecznych sk³adek, z zastrze¿eniem

pkt 37, okreœlonych w ustawie z dnia 13 paŸdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeñ spo-

³ecznych (Dz. U. 137, poz. 887, z póŸn. zm.), w czêœci finansowanej przez p³atnika sk³adek.

Przepis ust. 1 pkt 55a stosuje siê odpowiednio, z zastrze¿eniem ust. 1 pkt 37, do sk³adek

na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Œwiadczeñ Pracowniczych.”

Zatem do kosztów uzyskania przychodów bêd¹ zaliczone dopiero wynagrodzenia wy-

p³acone, ale pocz¹wszy od wynagrodzeñ za styczeñ 2005 r. Moim zdaniem mo¿na w ci¹-

gu roku przyj¹æ tak¹ sam¹ zasadê ksiêgowania kosztów wynagrodzeñ, czyli dopiero

z chwil¹ wyp³aty, by nie by³o rozbie¿noœci z przepisami podatkowymi, ale pamiêtaæ trzeba,

¿e na koniec roku, czy na inny dzieñ, na który sporz¹dza siê sprawozdanie finansowe,

nale¿y uj¹æ wynagrodzenie w okresie, którego dotyczy, a nie w którym zosta³o wyp³acone.

Dodam jeszcze, ¿e tak¿e prowadz¹cy podatkowe ksiêgi przychodów i rozchodów od 1

stycznia 2005 r. ujmuj¹ w ksiêdze dopiero wynagrodzenia wyp³acone. Wynagrodzenia

za grudzieñ 2004 r. mog¹ uj¹æ w kosztach grudnia wy³¹cznie ci podatnicy, którzy stosuj¹ zasadê

memoria³ow¹.

Andrzej Bogus

Likwidacja spó³ki z o.o.

– czy trzeba sporz¹dzaæ dwa bilanse?

Kiedy nastêpuje otwarcie likwidacji spó³ki z o.o.?

Otwarcie likwidacji nastêpuje z dniem uprawomocnienia siê orzeczenia o rozwi¹zaniu

spó³ki przez s¹d, powziêcia przez wspólników uchwa³y o rozwi¹zaniu spó³ki lub zaistnienia

innej przyczyny jej rozwi¹zania (art. 274 K.s.h.). Decyduj¹ce wiêc znaczenie, w przypadku

gdy wspólnicy podejmuj¹ uchwa³ê o likwidacji spó³ki z o.o., dla momentu rozpoczêcia li-

kwidacji ma uchwa³a wspólników, a nie dzieñ wpisu otwarcia likwidacji do rejestru.

Przyk³ad

W dniu 18 listopada zgromadzenie wspólników spó³ki z o.o. podjê³o uchwa³ê o likwidacji

spó³ki. Dniem otwarcia likwidacji bêdzie w tym przypadku 18 listopada.

Bilans likwidacyjny a sprawozdanie finansowe

Bilans likwidacyjny jest pojêciem z Kodeksu spó³ek handlowych. Wed³ug przepisów art. 281

K.s.h., likwidatorzy sporz¹dzaj¹ bilans otwarcia likwidacji, który nastêpnie sk³adaj¹ zgroma-

dzeniu wspólników do zatwierdzenia. Do bilansu likwidacyjnego nale¿y przyj¹æ wszystkie

sk³adniki aktywów wed³ug ich wartoœci zbywczej (w tym w³aœnie przepisie pojawia siê pojêcie

bilans likwidacyjny). Likwidatorzy powinni po up³ywie ka¿dego roku obrotowego sk³adaæ zgro-

madzeniu wspólników sprawozdanie ze swej dzia³alnoœci oraz sprawozdanie finansowe.

Zwróæmy uwagê, ¿e w tym samym art. 281 raz mówi siê o bilansie likwidacyjnym, który

nale¿y sporz¹dziæ na dzieñ otwarcia likwidacji, a w innym miejscu mówi siê o sprawozda-

niu finansowym, którego elementem sk³adowym jest bilans. To niekoniecznie musi ozna-

czaæ, ¿e chodzi o ró¿ne bilanse. Po prostu na dzieñ otwarcia likwidacji sporz¹dzamy tylko

bilans, a na dzieñ koñcz¹cy rok obrotowy sporz¹dzamy sprawozdanie finansowe, czyli oprócz

bilansu tak¿e rachunek zysków i strat oraz informacjê dodatkow¹ (zestawienia zmian w ka-

pitale w³asnym nie musimy sporz¹dzaæ, bo oczywiœcie spó³ka taka nie jest kontynuuj¹c¹

dzia³alnoœæ). Natomiast zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o rachunkowoœci, sprawozdanie fi-

nansowe, a wiêc tak¿e bilans, sporz¹dza siê na dzieñ zamkniêcia ksi¹g rachunkowych oraz

na inny dzieñ bilansowy. Ustawa o rachunkowoœci w art. 12 ust. 2 okreœla na jaki dzieñ za-

mykamy ksiêgi rachunkowe, bêdzie to jednoczeœnie dzieñ, na który musimy sporz¹dziæ spra-

wozdanie finansowe, a wiêc bêdzie to m.in.:

1) dzieñ koñcz¹cy rok obrotowy,

2) dzieñ zakoñczenia dzia³alnoœci jednostki, w tym równie¿ jej sprzeda¿y i zakoñczenia li-

kwidacji lub postêpowania upad³oœciowego,

3) dzieñ poprzedzaj¹cy dzieñ postawienia jednostki w stan likwidacji lub upad³oœci,

4) inny dzieñ bilansowy okreœlony odrêbnymi przepisami

- nie póŸniej ni¿ w ci¹gu 3 miesiêcy od dnia zaistnienia tych zdarzeñ.

Pamiêtajmy, ¿e zamkniêcie ksi¹g rachunkowych polega na nieodwracalnym wy³¹czeniu

mo¿liwoœci dokonywania zapisów ksiêgowych w zbiorach tworz¹cych zamkniête ksiêgi ra-

chunkowe.

Z kolei na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowoœci nale¿y na dzieñ rozpo-

czêcia likwidacji otworzyæ ksiêgi rachunkowe – ale ju¿ nie sporz¹dzamy na ten dzieñ spra-

wozdania finansowego.

Z powy¿szego wynika, ¿e:

- wed³ug przepisów K.s.h. bilans likwidacyjny sporz¹dza siê na dzieñ otwarcia likwidacji,

- sprawozdanie finansowe, w tym m.in. bilans, sporz¹dza siê na dzieñ poprzedzaj¹cy dzieñ

postawienia w stan likwidacji, a na dzieñ rozpoczêcia likwidacji otwiera siê ksiêgi ra-

chunkowe – i w œwietle przepisów ustawy o rachunkowoœci nie sporz¹dza siê na ten dzieñ

¿adnych sprawozdañ,

- poniewa¿ bilans zamkniêcia jest jednoczeœnie bilansem otwarcia zatem bilans likwida-

cyjny bêdzie zawiera³ te same dane co bilans dla celów rachunkowoœci, ró¿ne bêd¹ tylko

daty bilansu, gdy¿ dla celów rachunkowoœci bêdzie to data poprzedzaj¹ca postawienie

w stan likwidacji, a dla celów kodeksowych data rozpoczêcia likwidacji. A ponadto bi-

lans likwidacyjny podpisuje likwidator.

Przyk³ad

Zgromadzenie wspólników spó³ki z o.o. podjê³o uchwa³ê 18 listopada o likwidacji spó³ki

z o.o. Na dzieñ 17 listopada spó³ka musi zamkn¹æ ksiêgi rachunkowe i sporz¹dziæ sprawoz-

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

VII. RACHUNKOWOŒÆ DLA KA¯DEGO

Porady eksperta

danie finansowe, a na dzieñ 18 listopada spó³ka musi otworzyæ ksiêgi rachunkowe, sporz¹-

dziæ bilans likwidacyjny celem przedstawienia do zatwierdzenia zgromadzeniu wspólników.

Wszelkie koszty i przychody, których nie da³o siê przypisaæ do poszczególnych okresów zosta³y

podzielone proporcjonalnie odpowiednio na okres przed likwidacj¹ i na okres w trakcie

likwidacji. Na dzieñ 31 grudnia spó³ka (jeœli wczeœniej nie zostanie zakoñczona likwidacja)

musi – poniewa¿ jest to koniec roku – zamkn¹æ ksiêgi rachunkowe i sporz¹dziæ sprawozda-

nie finansowe.

Czy zasady wyceny aktywów s¹ identyczne w bilansie

likwidacyjnym i w bilansie rocznym?

Wed³ug K.s.h. aktywa w bilansie likwidacyjnym musz¹ byæ wycenione w wartoœci zbyw-

czej. Z kolei wed³ug art. 29 ustawy o rachunkowoœci w przeddzieñ postawienia jednostki

w stan likwidacji (tak¿e na koniec roku obrotowego w trakcie trwania postêpowania likwi-

dacyjnego) wycena aktywów jednostki nastêpuje po cenach sprzeda¿y netto mo¿liwych

do uzyskania, nie wy¿szych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych

o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a tak¿e odpisy z tytu³u trwa³ej

utraty wartoœci. W takim przypadku jednostka jest równie¿ obowi¹zana utworzyæ rezerwê

na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utrat¹ zdolno-

œci do kontynuowania dzia³alnoœci.

Ró¿nica powsta³a w wyniku wyceny oraz utworzenia rezerwy, wp³ywa na kapita³ (fun-

dusz) z aktualizacji wyceny.

Ponadto nale¿y uwzglêdniæ przepis art. 36 ust. 3 ustawy o rachunkowoœci, zgodnie z któ-

rym sk³adniki kapita³u w³asnego jednostek postawionych w stan likwidacji, nale¿y na dzieñ

rozpoczêcia likwidacji po³¹czyæ w jeden kapita³ podstawowy, zmniejszaj¹c go o udzia³y

w³asne (w przypadku spó³ek z o.o.).

Uwa¿am, ¿e ¿adnej rozbie¿noœci nie ma jeœli chodzi o wycenê aktywów. Wprawdzie

K.s.h. mówi o wartoœci zbywczej, a ustawa o rachunkowoœci o cenie sprzeda¿y netto mo¿li-

Wewn¹trzwspólnotowe nabycie towarów – zapisy

w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów

i rejestrach VAT

W dniu 29 listopada 2004 roku wystawiono mi fakturê na zakup towaru

we W³oszech. Za towar, który otrzyma³em 2 grudnia, zap³aci³em gotówk¹

w walucie zakupionej w kantorze. Niestety, nie zachowa³em dowodu zaku-

pu waluty. Wed³ug jakich kursów zaewidencjonowaæ operacjê zakupu towa-

rów w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów oraz rejestrach VAT?

Zapisy w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty

poniesione w walutach obcych przelicza siê na z³ote wed³ug kursów œrednich og³a-

szanych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Za dzieñ poniesienia

kosztu nale¿y uznaæ dzieñ dostarczenia towaru do nabywcy, czyli w przypadku przedsta-

wionym w pytaniu bêdzie to 2 grudnia 2004 roku (zastosowany kurs oraz wartoœæ w z³o-

tych uzyskan¹ w wyniku przeliczenia waluty nale¿y umieœciæ w wolnym polu faktury).

Przepis ten wskazuje równie¿, ¿e je¿eli koszty wyra¿one s¹ w walutach obcych, a miê-

dzy dniem ich zarachowania i dniem zap³aty wystêpuj¹ ró¿ne kursy walut, koszty te od-

powiednio podwy¿sza siê i obni¿a o ró¿nice wynikaj¹ce z zastosowania kursu sprze-

da¿y walut z dnia zap³aty, ustalonego przez bank, z którego us³ug korzysta³ ponosz¹-

cy koszt oraz z zastosowania kursu œredniego og³aszanego przez Narodowy Bank

Polski z dnia zarachowania kosztów.

W zwi¹zku z tym, ¿e w przepisach wskazuje siê kurs waluty banku, z którego korzy-

sta³ podatnik, czêsto pojawiaj¹ siê w¹tpliwoœci, czy podmioty gospodarcze mog¹ zawie-

raæ transakcje kupna – sprzeda¿y walut w kantorze. Od 1 stycznia 2002 roku nie ma w tym

zakresie zakazu w Prawie dewizowym, co oznacza, ¿e osoba prowadz¹ca dzia³alnoœæ go-

spodarcz¹ ma swobodê w wyborze miejsca, w którym chce zakupiæ lub sprzedaæ walutê

obc¹. Wartoœæ jednorazowej transakcji zawartej w kantorze, nie mo¿e jednak przekroczyæ

równowartoœci 20.000 euro.

PAMIETAJ!

W kwestii regulowania zobowi¹zañ gotówk¹ w walucie obcej istniej¹

pewne ograniczenia. Je¿eli kwota przekazu lub rozliczenia z nierezydentami prze-

kracza równowartoœæ 10.000 euro, wówczas na podstawie art. 25 ust. 1 ustawy

z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe, podatnik ma obowi¹zek dokonywaæ

przekazów pieniê¿nych za granicê oraz rozliczeñ w kraju za poœrednictwem upraw-

nionych banków.

Je¿eli kurs sprzeda¿y waluty przez bank (kantor) w dniu kupna by³ ni¿szy ni¿ œredni

kurs NBP w dniu dostarczenia towaru – powstanie ujemna ró¿nica kursowa, zmniejsza-

j¹ca koszty. Jej wartoœæ wpisuje siê do podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów ze zna-

kiem minus lub kolorem czerwonym.

Je¿eli kurs sprzeda¿y waluty przez bank (kantor) w dniu zakupu by³ wy¿szy ni¿ œredni

kurs NBP w dniu dostarczenia towaru – powstanie dodatnia ró¿nica kursowa, zwiêksza-

j¹ca koszty. Jej wartoœæ wpisuje siê do podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów w war-

toœci dodatniej.

W zale¿noœci od rodzaju kosztów ujêtych na fakturze, ró¿nice kursowe ewidencjonuje

siê w tych kolumnach ksiêgi, w których wpisano wydatki, których dotycz¹.

Czytelnik wspomnia³, ¿e dowodu dokumentuj¹cego zakup waluty w kantorze nie za-

chowa³, co w tej sytuacji bardzo komplikuje ewidencjê w podatkowej ksiêdze przycho-

dów i rozchodów, bowiem ka¿da operacja wpisana do ksiêgi musi byæ odpowiednio udo-

kumentowana. Dlatego w tej sytuacji powinien zwróciæ siê do kantoru o wydanie dupli-

katu dowodu. Jeœli nie bêdzie to mo¿liwe, wówczas nie bêdzie te¿ mo¿liwe zaliczenie

do kosztów uzyskania przychodów ró¿nic kursowych, chyba ¿e na fakturze jest pokwito-

wanie odbioru waluty przez kontrahenta zagranicznego. Wówczas, moim zdaniem, mo¿-

na by przyj¹æ kurs sprzeda¿y banku, z którego korzysta podatnik, z tego dnia.

Zapisy w rejestrach VAT – faktura wewnêtrzna

Zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy o VAT, w przypadku wewn¹trzwspólnotowego naby-

cia towarów podatnik ma obowi¹zek wystawiæ fakturê wewnêtrzn¹ w celu rozliczenia
podatku VAT, bowiem jest to czynnoœæ opodatkowana w rozumieniu przepisów tej ustawy.

W wewn¹trzwspólnotowym nabyciu towarów obowi¹zek podatkowy (naliczenia po-

datku VAT) powstaje 15. dnia miesi¹ca nastêpuj¹cego po miesi¹cu, w którym dokonano

dostawy towaru bêd¹cego przedmiotem wewn¹trzwspólnotowego nabycia. W przypadku
gdy fakturê wystawiono przed tym terminem obowi¹zek podatkowy powstaje z chwil¹

wystawienia faktury.

wej do uzyskania – lecz s¹ to pojêcia jednakowe. Mo¿na by s¹dziæ, ¿e wartoœæ zbywcza jest

³¹cznie z VAT, ale przecie¿ VAT nale¿ny nie mo¿e byæ aktywem jednostki, skoro jest zobo-

wi¹zaniem wobec urzêdu skarbowego.

Ksiêgowania zwi¹zane z postawieniem spó³ki z o.o. w stan likwidacji

Ewidencja ksiêgowa przed zamkniêciem ksi¹g i sporz¹dzeniem sprawozdania finan-

sowego, na dzieñ poprzedzaj¹cy dzieñ otwarcia likwidacji spó³ki

1) Aktualizacja wartoœci aktywów

- Wn konto 81-3 „Kapita³ (fundusz) z aktualizacji wyceny”,

- Ma konto zespo³u 0, 1, 2, 3, 5, 6.

2) Utworzenie rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane likwi-

dacj¹ jednostki

- Wn konto 81-3 „Kapita³ (fundusz) z aktualizacji wyceny”,

- Ma konto 83 „Rezerwy” (w analityce: Rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty

i straty spowodowane likwidacj¹ jednostki).

Ewidencja w ksiêgach spó³ki „w likwidacji”

1) Po³¹czenie sk³adników kapita³u w³asnego w jeden kapita³ podstawowy – zapis na dzieñ

rozpoczêcia likwidacji

- Wn konto 80-1 „Kapita³ (fundusz) zak³adowy”,

- Wn konto 81-2 „Kapita³ (fundusz) zapasowy”,

- Wn konto 81-3 „Kapita³ (fundusz) rezerwowy”,

- Wn konto 81-4 „Kapita³ (fundusz) z aktualizacji wyceny”,

- Ma konto 80-0 „Kapita³ (fundusz) podstawowy”.

2) Zmniejszenie kapita³u podstawowego na dzieñ rozpoczêcia likwidacji spó³ki z o.o.

o udzia³y w³asne

- Wn konto 80-0 „Kapita³ (fundusz) podstawowy”,

- Ma konto 24 „Pozosta³e rozrachunki”.

Regina ¯arejko

Na podstawie rozporz¹dzenia z dnia 27 kwietnia 2004 roku w sprawie wykonania nie-

których przepisów ustawy o podatku od towarów i us³ug (Dz. U. nr 97, poz. 970 ze zm.),

kwoty wyra¿one w walucie obcej wykazywane na fakturze przelicza siê na z³ote wed³ug

wyliczonego i og³oszonego przez Narodowy Bank Polski bie¿¹cego kursu œredniego wa-

luty obcej na dzieñ wystawienia faktury, je¿eli faktura jest wystawiana w terminie, w któ-

rym podatnik obowi¹zany jest do jej wystawienia. Je¿eli faktura nie zosta³a wystawiona

w terminie, kwoty wyra¿one w walucie obcej przelicza siê na z³ote wed³ug kursu og³o-

szonego na dzieñ powstania obowi¹zku podatkowego.

W przypadku gdy na dzieñ wystawienia faktury (b¹dŸ powstania obowi¹zku podatko-

wego) bie¿¹cy kurs œredni waluty obcej nie zosta³ wyliczony i og³oszony przez NBP,

do przeliczenia stosuje siê kurs wymiany ostatnio wyliczony i og³oszony.

Podstawê naliczenia podatku VAT stanowi kwota jak¹ podatnik jest zobowi¹zany za-

p³aciæ dostawcy, ³¹cznie z kosztami ubocznymi zakupu (tj. transportu, ubezpieczenia, roz-

³adunku itp.), którymi sprzedawca obci¹¿y³ podatnika, niezale¿nie od tego, czy koszty

uboczne zosta³y udokumentowane na tej samej fakturze, czy te¿ na odrêbnej, jednak do-

tycz¹cej tej dostawy towarów. Opodatkowanie nastêpuje stawk¹ w³aœciw¹ dla tego rodza-

ju towaru w Polsce.

Faktura wewnêtrzna zawiera te same elementy jakie wymagane s¹ dla faktury VAT,

mo¿na jednak nie ujmowaæ w niej NIP dostawcy. Podatnik mo¿e wystawiæ jedn¹ fakturê

wewnêtrzn¹ zawieraj¹c¹ wszystkie czynnoœci dokonane w danym okresie rozliczeniowym

(miesi¹cu, kwartale).

Wystawion¹ fakturê ujmuje siê zarówno w rejestrze zakupu jak i sprzeda¿y VAT. Rów-

nie¿ w deklaracji podatkowej, podatnik wykazuje zarówno VAT nale¿ny jak i naliczony

wynikaj¹cy z faktury wewnêtrznej, dlatego te¿ operacja ta pozostaje neutralna podatkowo.

Przyk³ad
Podatnik VAT UE – Pan X, otrzyma³ 2 grudnia 2004 roku towary od kontrahenta z W³och

wraz z faktur¹ wystawion¹ 29 listopada 2004 roku. Kurs œredni NBP z dnia 2 grudnia
wynosi³ 4,1607 z³ za 1 euro. Wartoœæ towarów wykazana na fakturze to 1.000 euro, zaœ

koszty transportu obci¹¿aj¹ce nabywcê 200 euro. Pan X zap³aci³ za dostawê gotówk¹ za-
kupion¹ dzieñ wczeœniej, tj. 1 grudnia w kantorze, po kursie sprzeda¿y 4,2400 za 1 euro.

Pan X wystawi³ fakturê wewnêtrzn¹ z obowi¹zuj¹c¹ dla tego towaru w Polsce stawk¹

22%. Kurs œredni NBP z dnia powstania obowi¹zku podatkowego w VAT, tj. 29 listopada

wynosi³ 4,2203 z³ za 1 euro.

Zapisy w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów

Pan X dokona³ przeliczenia wartoœci faktury na walutê polsk¹ wed³ug œredniego kursu

NBP z 2 grudnia, tj. 4,1607 z³ za 1 euro:

- wartoœæ zakupionego towaru – 1000 euro x 4,1607 z³ za 1 euro = 4.160,70 z³
- koszty uboczne zakupu (koszty transportu) – 200 euro x 4,1607 z³ za 1 euro = 832,14 z³.

Zastosowany kurs oraz przeliczon¹ na z³ote wartoœæ zakupu umieœci³ w wolnym polu

faktury. Podatnik dokona³ nastêpuj¹cych zapisów w podatkowej ksiêdze przychodów i roz-

chodów:
• w kolumnie 10 „Zakup towarów i materia³ów wg cen zakupu” wartoœæ 4.160,70 z³,

• w kolumnie 11 „Koszty uboczne zakupu” wartoœæ 832,14 z³.

Nastêpnie, na podstawie dowodu zakupu waluty z dnia 1 grudnia 2004 roku, dokona³

wyliczenia ró¿nic kursowych:
- dotycz¹cych zakupu towarów

(1000 euro x 4,1607 z³ za 1 euro) – (1000 euro x 4,2400 z³ za 1 euro) = ( – 79,30 z³),
- dotycz¹cych kosztów ubocznych zakupu

(200 euro x 4,1607 z³ za 1 euro) – (200 euro x 4,2400 z³ za 1 euro) = ( – 15,86 z³).

Podatnik na podstawie sporz¹dzonego dowodu ksiêgowego dokona³ nastêpuj¹cych za-

pisów w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów:
• w kolumnie 10 „Zakup towarów i materia³ów wg cen zakupu” wartoœæ 79,30 z³,

• w kolumnie 11 „Koszty uboczne zakupu” wartoœæ 15,86 z³.

Z uwagi na to, ¿e dostawa towarów i zap³ata nast¹pi³y w tym samym dniu, aby dwu-

krotnie nie przeliczaæ na z³ote wartoœci zakupionego towaru oraz kosztów ubocznych jego
zakupu, wartoœæ faktury mo¿na od razu przeliczyæ stosuj¹c kurs sprzeda¿y waluty z dnia

1 grudnia.

Zapisy w rejestrach VAT

Obowi¹zek podatkowy w rozumieniu ustawy o VAT, powsta³ 29 listopada. Podstawê

opodatkowania stanowi wartoœæ zakupionego towaru wraz z kosztami jego transportu.

Wartoœci wykazane na fakturze wewnêtrznej wynosz¹ odpowiednio:
• wartoœæ netto

1.200 euro x 4,2203 z³ za 1 euro = 5.064,36 z³
• podatek VAT

5.064,36 z³ x 22% = 1.114,16 z³
• wartoœæ brutto

5.064,36 z³ + 1.114,16 z³ = 6.178,52 z³

Wartoœci te Pan X uj¹³ zarówno w rejestrze zakupu jak i sprzeda¿y VAT.

Karolina Tomczyszyn

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

Porady eksperta

VIII. POSTÊPOWANIE PRZED FISKUSEM

Klauzula obejœcia prawa

podatkowego na cenzurowanym

To bynajmniej nie jedyny mankament tej

regulacji. Z punktu widzenia interesów fi-

skalnych pañstwa podejrzane by³y wszyst-
kie te umowy, które nie przynosi³y innych

korzyœci ni¿ podatkowe. Nie zosta³o jednak
sprecyzowane, co nale¿y rozumieæ pod po-

jêciem „inne korzyœci”. A nawet jeœli po-
datnik wykaza³by, ¿e przez dan¹ czynnoœæ

odniós³ korzyœæ tak¿e inn¹ ni¿ obni¿enie
opodatkowania, organ podatkowy nie

musia³ uznawaæ jej za korzyœæ istotn¹. Nie
u³atwia³o to podatnikowi obrony przed za-

rzutem obejœcia prawa podatkowego – wrêcz
przeciwnie, obronê tê utrudnia³o, a niekie-

dy uniemo¿liwia³o.

Krajobraz po wyroku

Uznany za sprzeczny z Konstytucj¹

art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej przesta³

obowi¹zywaæ 31 maja 2004 r. Czy to zna-
czy, ¿e fiskus nie mo¿e ju¿ podatnikom za-

rzuciæ obejœcia prawa podatkowego? Nie-
koniecznie. Klauzula obejœcia prawa podat-

kowego zosta³a uregulowana w dwóch ar-
tyku³ach Ordynacji podatkowej – nie tylko

w art. 24b, ale tak¿e w art. 24a. Urzêdnicy
skarbowi maj¹ wiêc do swojej dyspozycji

jeszcze art. 24a oraz – chocia¿ nie jest to
takie jednoznaczne – art. 24b § 2.

Zacznijmy od tego ostatniego przepisu.

Stanowi on, ¿e jeœli podatnicy poprzez

dokonanie danej czynnoœci osi¹gnêli za-
mierzony rezultat gospodarczy, dla któ-

rego w³aœciwa jest inna czynnoœæ praw-
na, s³u¿by skarbowe mog¹ wywodziæ skut-

ki prawne z tej innej czynnoœci prawnej.
Przy czym przez „dan¹ czynnoœæ” nale¿y

rozumieæ czynnoœæ maj¹c¹ na celu osi¹gniê-
cie jedynie korzyœci podatkowych, okreœlon¹

w art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej. Try-
buna³ Konstytucyjny uzna³, ¿e organy skar-

bowe mog¹ powo³ywaæ siê na ten zapis, ale
z pominiêciem odwo³ania do uchylonego

przepisu. Stanowisko to nie przekonuje tych,
którzy uwa¿aj¹, ¿e obydwa paragrafy

art. 24b s¹ ze sob¹ nierozerwalnie zwi¹za-
ne, przez co art. 24b § 2 w oderwaniu

od art. 24b § 1 staje siê przepisem martwym.

Nawet jeœli powo³anie siê na art. 24b § 2

Ordynacji podatkowej wydaje siê w¹tpliwe,
do dyspozycji s³u¿b skarbowych pozostaje

jeszcze art. 24a. Dziêki niemu mog¹ ustalaæ
treœæ czynnoœci prawnej, np. umowy,

uwzglêdniaj¹c cel czynnoœci i zgodny zamiar
stron, a nie tylko dos³own¹ treœæ z³o¿onych

przez nich oœwiadczeñ. Jeœli uznaj¹, ¿e tak
naprawdê strony pod dan¹ czynnoœci¹

ukry³y inn¹ czynnoœæ, wywodz¹ skutki
podatkowe z tej ukrytej czynnoœci. Cho-

dzi tutaj o eliminowanie dzia³añ pozornych,
czyli takich, przez które podatnicy osi¹gaj¹

co innego ni¿ to wynika z ich oœwiadczeñ
woli, a praktyka taka wyp³ywa z chêci zmi-

nimalizowania skutków podatkowych. Za
przyk³ad niech pos³u¿y zawarcie umowy

darowizny zamiast umowy sprzeda¿y.

Warto przy tym zauwa¿yæ, ¿e pracowni-

cy skarbowi nie musz¹ zastanawiaæ siê nad
kwesti¹ wa¿noœci czynnoœci pozornej i ukry-

tej pod ni¹ czynnoœci rzeczywistej – licz¹

Nadp³ata podatku podlega z urzêdu za-

liczeniu na poczet zaleg³oœci podatkowych

wraz z odsetkami za zw³okê oraz bie¿¹cych

zobowi¹zañ podatkowych. Je¿eli kwota

nadp³aty nie wystarcza na pokrycie wszyst-

kich zobowi¹zañ, w pierwszej kolejnoœci

bierze siê pod uwagê zobowi¹zania o naj-

wczeœniejszym terminie p³atnoœci. Zalicza

siê j¹ proporcjonalnie na zaleg³oœæ podat-

kow¹ oraz nale¿ne odsetki. W sprawie zali-

czenia urz¹d skarbowy wydaje postanowie-

nie, na które podatnikowi s³u¿y za¿alenie.

Zwrot podatku VAT traktowany jest tak

samo jak nadp³ata i tak samo jak nadp³ata

Odpowiedzialnoœæ spadkobierców za nieokreœlony podatek

Mój ojciec, wype³niaj¹c zeznanie za 2003 rok, zani¿y³ kwotê podatku. Urz¹d

skarbowy wszcz¹³ postêpowanie w sprawie okreœlenia prawid³owej wysoko-

œci tego podatku, ale przed wydaniem decyzji ojciec zmar³. Czy w takiej sytu-

acji urz¹d skarbowy mo¿e dokoñczyæ postêpowanie wymiarowe? Jeœli tak,

czy bêdê musia³ zap³aciæ okreœlony przez urz¹d skarbowy podatek?

Obowi¹zek zap³aty podatku wynikaj¹-

cego z decyzji spoczywa na spadkobier-

cach. Mog¹ jednak zwróciæ siê do urzê-

du skarbowego o roz³o¿enie go na raty,

odroczenie terminu p³atnoœci lub umo-

rzenie. Aby jednak mogli skorzystaæ z te-

go typu ulg, musz¹ wykazaæ, ¿e ze wzglê-

du na swoj¹ szczególnie trudn¹ sytuacjê fi-

nansow¹ czy rodzinn¹ nie s¹ w stanie sp³a-

ciæ d³ugu po zmar³ym podatniku.

Warto wspomnieæ, ¿e zakres odpowie-

dzialnoœci spadkobierców zale¿y od tego,

w jaki sposób przyjêli spadek – wprost czy

z dobrodziejstwem inwentarza. Jeœli spadko-

bierca przyj¹³ spadek wprost, za d³ugi zmar-

³ego podatnika odpowiada bez ograniczeñ

ca³ym swoim maj¹tkiem. W przypadku przy-

jêcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza

spadkobierca odpowiada równie¿ ca³ym swo-

im maj¹tkiem, ale tylko do wartoœci odziedzi-

czonych aktywów. Podpowiedzi¹ w wyborze

sposobu przyjêcia spadku powinno byæ wy-

dawane przez urz¹d skarbowy zaœwiadczenie

o stanie zaleg³oœci zmar³ego podatnika. O ta-

kie zaœwiadczenie mo¿e ubiegaæ siê ten, kto

uprawdopodobni, ¿e jest spadkobierc¹,

np. przedstawi akt zgonu. Co wa¿ne, w tym

zaœwiadczeniu urz¹d skarbowy ujawnia,

czy wobec zmar³ego podatnika nie toczy³o

siê (niezakoñczone) postêpowanie wymia-

rowe. Jeœli tak, podawana jest przybli¿ona

kwota zobowi¹zañ podatkowych.

Ma³gorzata ¯ujewska

Zwrot podatku VAT zaliczony na zaleg³oœæ

W deklaracji VAT-7 za listopad 2004 roku wykaza³am do zwrotu nadwy¿kê

podatku naliczonego nad nale¿nym. W podatku dochodowym z kolei mam

zaleg³oœæ za paŸdziernik 2004 roku. Czy je¿eli nie zwrócê siê do urzêdu skar-

bowego z pismem o zarachowanie nadp³aty na poczet zaleg³oœci w podatku

dochodowym, to nadp³ata wynik³a w podatku VAT zostanie mi zwrócona na ra-

chunek bankowy?

podlega z urzêdu zaliczeniu na sp³atê zale-

g³ych oraz bie¿¹cych zobowi¹zañ podatni-

ka. Nawet wiêc je¿eli podatnik nie zwróci

siê do urzêdu skarbowego z pismem o za-

rachowanie nadp³aty na poczet zaleg³oœci

podatkowych, to i tak zostanie ona prze-

znaczona na pokrycie zaleg³oœci, o ile ta-

kowe istniej¹. Je¿eli jednak kwota zwrotu

podatku VAT jest znaczna i po pokryciu za-

leg³oœci nadal zostaje jej czêœæ, to zostanie

ona zwrócona podatnikowi na rachunek ban-

kowy w przewidzianym przepisami terminie.

Anna Owczarek

Z chwil¹ dorêczenia protoko³u koñczy siê

kontrola podatkowa, co nie oznacza, ¿e po-

datnik nie mo¿e wypowiedzieæ siê w kwestii

ustaleñ dokonanych przez inspektorów kon-

troli podatkowej. Podstawowym uprawnie-

niem kontrolowanego jest prawo do kwestio-

nowania ustaleñ zawartych w protokole kon-

troli. Je¿eli kontrolowany nie zgadza siê

z ustaleniami protoko³u, to w terminie 14

Œmieræ podatnika w trakcie postêpowania

maj¹cego na celu okreœlenie wysokoœci po-

datku nie oznacza, ¿e fiskus traci mo¿liwoœæ

dokonania wymiaru tego podatku. Zanim

jednak urz¹d skarbowy bêdzie móg³ do-

prowadziæ postêpowanie wymiarowe

do koñca, musz¹ zostaæ ustaleni spadko-

biercy zmar³ego podatnika. To oni wchodz¹

bowiem w ogó³ maj¹tkowych praw i obo-

wi¹zków po zmar³ym. I to oni przejm¹ odpo-

wiedzialnoœæ za podatek, którego prawid³o-

wa wysokoœæ nie zosta³a jeszcze okreœlona.

Niedokoñczone z powodu œmierci podat-

nika postêpowanie wymiarowe zawiesza siê

do czasu ustalenia krêgu dziedzicz¹cych

po nim osób. Dokumentem wi¹¿¹cym w tym

zakresie urz¹d skarbowy jest postanowienie

s¹du o stwierdzeniu nabycia spadku. W osta-

tecznoœci – jeœli w ci¹gu roku od zawiesze-

nia postêpowania wymiarowego nie zg³osz¹

siê lub nie zostan¹ ustaleni spadkobiercy po-

datnika – urz¹d skarbowy mo¿e zwróciæ siê

do s¹du o ustanowienia kuratora spadku. Po

ustaleniu osób, które dziedzicz¹ po zmar³ym

podatniku (lub po wyznaczeniu kuratora spad-

ku) wznawia siê zawieszone postêpowanie

wymiarowe. Z tym ¿e w miejsce zmar³ego

podatnika wstêpuj¹ w charakterze strony jego

spadkobiercy. Decyzja koñcz¹ca to postêpo-

wanie jest ju¿ adresowana do spadkobier-

ców (mimo ¿e samo zobowi¹zanie dotyczy

zmar³ego podatnika). Od tej decyzji przy-

s³uguje oczywiœcie odwo³anie.

Zastrze¿enia do protoko³u kontroli

W zwi¹zku z przeprowadzon¹ kontrol¹ podatkow¹ otrzyma³em protokó³

z przeprowadzonych czynnoœci kontrolnych. Nie zgadzam siê ze wszystkimi

ustaleniami kontroluj¹cych, wiêc chcia³bym wnieœæ do protoko³u argumenty

œwiadcz¹ce na moj¹ korzyœæ. Czy istnieje taka mo¿liwoœæ?

dni od jego otrzymania mo¿e zg³osiæ za-

strze¿enia oraz wyjaœnienia. Równoczeœnie

powinien wskazaæ stosowne wnioski dowo-

dowe. Jest to niew¹tpliwie okazja do przed-

stawienia argumentów przemawiaj¹cych

na korzyœæ podatnika. Wnioski takie powin-

ny byæ rozpatrzone w ci¹gu 14 dni, a kon-

trolowany musi zostaæ powiadomiony o spo-

sobie ich za³atwienia.

Anna Owczarek

ci¹g dalszy ze str. 1

W opisywanym przypadku podatnik zo-

sta³ zapewne wezwany do stawienia siê

w urzêdzie skarbowym w ramach czynno-

œci sprawdzaj¹cych. Czynnoœci sprawdza-

j¹ce ró¿ni¹ siê zasadniczo od kontroli po-

datkowej.

Celem kontroli podatkowej jest

sprawdzenie, czy kontrolowany podat-

nik wywi¹zuje siê z obowi¹zków wyni-

kaj¹cych z przepisów prawa podatkowe-

go. Wszczêcie takiej kontroli nastêpuje

przez dorêczenie kontrolowanemu upo-

wa¿nienia do jej przeprowadzenia. Czyn-

noœci kontrolnych dokonuje siê w siedzi-

bie kontrolowanego lub w miejscu prze-

chowywania dokumentacji podatkowej.

Natomiast czynnoœci sprawdzaj¹ce

maj¹ na celu sprawdzenie terminowoœci

sk³adania deklaracji, ich poprawnoœci

formalnej i zgodnoœci z dokumentami

Ÿród³owymi, na podstawie których dana

deklaracja zosta³a sporz¹dzona. Inspektor

Czynnoœci sprawdzaj¹ce to nie kontrola

Zosta³em wezwany przez urz¹d skarbowy do z³o¿enia wyjaœnieñ w spra-

wie dokonanych odliczeñ w deklaracji VAT-7 za paŸdziernik 2004 roku. Czy

to oznacza, ¿e urz¹d skarbowy ma zamiar wszcz¹æ wobec mnie kontrolê?

dokonuj¹cy czynnoœci sprawdzaj¹cych po-

równuje otrzymane dowody ze stanem de-

klaracji i na ich podstawie stwierdza popraw-

noœæ dokonanych odliczeñ. Je¿eli wszystkie

dokumenty oka¿¹ siê zgodne, to orygina³y

dokumentów zostan¹ podatnikowi zwróco-

ne, kserokopie do³¹czone do jego akt,

a na okolicznoœæ przeprowadzonych czynno-

œci sprawdzaj¹cych zostanie sporz¹dzona no-

tatka s³u¿bowa. Ponadto czynnoœci spraw-

dzaj¹cych dokonuje siê przewa¿nie we w³a-

œciwym urzêdzie skarbowym, do którego po-

datnik zostaje wezwany, je¿eli przeprowa-

dzenie czynnoœci sprawdzaj¹cych okaza³o siê

niezbêdne do wyjaœnienia sprawy.

Same czynnoœci sprawdzaj¹ce nie s¹ kon-

trol¹ prowadzon¹ przez organ podatkowy.

Sprawdzanie podatnika w ramach czyn-

noœci sprawdzaj¹cych nie oznacza jednak,

¿e wobec niego nie mo¿e byæ wszczêta

w póŸniejszym terminie kontrola.

Anna Owczarek

siê tylko skutki podatkowe. Niejasne jest
przy tym to, na kim spoczywa ciê¿ar dowie-

dzenia s³usznoœci swoich racji: czy to orga-
ny skarbowe powinny wykazaæ, ¿e dzia³a-

nia podatnika s¹ pozorne czy te¿ podatnik
musi dowieœæ, ¿e z³o¿one przez niego

oœwiadczenie woli odzwierciedla jego rze-
czywiste intencje. Niezale¿nie jednak od te-

go komu przyznaæ palmê pierwszeñstwa
w procesie dowodzenia, ryzyko wydawania

b³êdnych rozstrzygniêæ wydaje siê byæ spo-
re. Negatywne skutki nietrafnych decyzji

mog³oby niwelowaæ obligatoryjne wstrzy-
manie wykonania decyzji wydanych na pod-

stawie art. 24a Ordynacji podatkowej.
Wstrzymanie ich wykonania zale¿y jednak

wy³¹cznie od uznania fiskusa. Tymczasem
z realizacj¹ decyzji opartych na art. 24b

urzêdy skarbowe musia³y wstrzymaæ siê
do czasu rozpatrzenia sprawy przez s¹d ad-

ministracyjny.

Powrót do przesz³oœci

Sytuacja podatnika po uchyleniu kontro-

wersyjnego art. 24b § 1 Ordynacji podatko-

wej polepszy³a siê. Zosta³o bowiem wyeli-
minowane ryzyko subiektywnego oceniania

przedsiêwziêæ gospodarczych podatników
przez urzêdników skarbowych. Nie mo¿na

jednak powiedzieæ, ¿e obecny stan jest za-
dowalaj¹cy. Czy jest szansa, ¿e to siê zmie-

ni? Pos³owie pracuj¹ w³aœnie nad noweli-
zacj¹ Ordynacji podatkowej. Jednym z jej

punków jest rekonstrukcja klauzuli obejœcia
prawa podatkowego.

Zgodnie z za³o¿eniami projektu nowe-

lizacji Ordynacji podatkowej, jeœli w trak-

cie postêpowania organy podatkowe lub
organy kontroli skarbowej stwierdz¹, ¿e

istniej¹ w¹tpliwoœci co do rzeczywi-
stej treœci czynnoœci prawnej, z doko-

nania której podatnik wywodzi skutki

podatkowe, bêd¹ musia³y zwróciæ siê
do s¹du powszechnego, aby ustali³ rzeczy-

wist¹ treœæ tej czynnoœci. Do kompetencji
s¹du bêdzie te¿ nale¿a³o ustalenie, ¿e

z dokonania tej czynnoœci nie mo¿na by³o
oczekiwaæ innych istotnych skutków ni¿

korzyœci podatkowe wynikaj¹ce z zapobie-
¿enia lub opóŸniania powstania zobowi¹za-

nia podatkowego, obni¿enia podatku, zwiêk-
szenia straty, podwy¿szenia nadp³aty lub

zwrotu podatku. Organy podatkowe i or-
gany kontroli skarbowej zwi¹zane bêd¹

prawomocnymi rozstrzygniêciami s¹dów.
Jeœli s¹d uzna, ¿e umowa zosta³a zawarta tyl-

ko po to, aby osi¹gn¹æ korzyœci podatkowe,
organy skarbowe pomin¹ te skutki rozstrzy-

gaj¹c sprawê. Jeœli natomiast s¹d dojdzie
do wniosku, ¿e podatnik zawar³ umowê po-

zorn¹, organy skarbowe bêd¹ wywodzi³y
skutki podatkowe z czynnoœci ukrytej pod

czynnoœci¹ pozorn¹.

Jak widaæ niewiele zmieni³y siê przes³an-

ki stosowania klauzuli obejœcia prawa po-
datkowego w stosunku do umów zawiera-

nych przez podatników. Nadal s¹ nieprecy-
zyjne i nadal pozwalaj¹ kwestionowaæ czyn-

noœci przez prawo dozwolone, a przynaj-
mniej niezakazane, tylko dlatego, ¿e s³u¿¹

zminimalizowaniu obci¹¿eñ podatkowych.
Zmieni³ siê jedynie organ, który ma oceniaæ

umowy pod k¹tem konsekwencji podatko-
wych – nie bêd¹ to urzêdnicy skarbowi a s¹d.

Tym samym odpowiedzialnoœæ za meryto-
ryczne rozstrzygniêcie kwestii obejœcia pra-

wa podatkowego zostanie przekazana s¹dom
– organy skarbowe stan¹ siê jedynie wy-

konawcami orzeczeñ s¹dowych. Czy rze-
czywiœcie taka konstrukcja klauzuli obejœcia

prawa podatkowego odpowiada standardom
konstytucyjnym?

Ma³gorzata ¯ujewska

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

IX. SPÓ£KI I WSPÓLNICY

Porady eksperta

Jak zabezpieczyæ interesy

spadkobierców wspólnika

w spó³ce z o.o.?

Spó³ka z ograniczon¹ odpowiedzialno-

œci¹ jest jak wiadomo spó³k¹ kapita³ow¹,

choæ z pewnymi elementami osobowymi.

Udzia³ w spó³ce z o.o. nie jest œciœle zwi¹-

zany z osob¹ wspólnika i podlega dziedzi-

czeniu (o ile umowa spó³ki nie wy³¹cza wst¹-

pienia spadkobierców do spó³ki). Œmieræ

wspólnika mo¿e jednak wi¹zaæ siê z nara-

¿eniem interesów jego spadkobierców,

zw³aszcza jeœli istnieje choæby potencjalny

konflikt pomiêdzy nimi a pozosta³ymi

wspólnikami. Niniejszy artyku³ ma za zada-

nie wskazaæ na te niebezpieczeñstwa i za-

proponowaæ sposoby przeciwdzia³ania im.

Kilka uwag ogólnych

o dziedziczeniu

Polskie prawo spadkowe przyjê³o koncep-

cjê, zgodnie z któr¹ nabycie spadku nastê-

puje automatycznie, w chwili œmierci spad-

kodawcy. Osoba, która jest spadkobierc¹

nie musi podejmowaæ ¿adnych czynnoœci,

aby przesz³y na ni¹ prawa i obowi¹zki spad-

kodawcy. Regu³a ta dotyczy zarówno spad-

kobierców ustawowych, jak i testamento-

wych. Obowi¹zuje ona niezale¿nie od tego,

czy w konkretnym wypadku zachodz¹ kon-

trowersje co do krêgu spadkobierców, czy te¿

panuje zgoda w tej kwestii. Jeœli spadko-

bierca nie ¿yczy sobie dziedziczyæ po spad-

kodawcy, mo¿e spadek odrzuciæ. W zwi¹z-

ku z tym, wspomniane, automatyczne naby-

cie spadku z chwil¹ œmierci spadkodawcy ma

charakter prowizoryczny.

Mo¿liwoœæ sporów wokó³ tego, kto jest

spadkobierc¹ bywa Ÿród³em niepewnoœci dla

osób trzecich, które zazwyczaj nie maj¹ ani

niezbêdnej znajomoœci stanu faktycznego,

ani kompetencji, ¿eby rozstrzygaæ spory

pomiêdzy rzeczywistymi i rzekomymi spad-

kobiercami. W zwi¹zku z tym K.c. stanowi,

i¿ wzglêdem osoby trzeciej, która nie roœci

sobie praw do spadku z tytu³u dziedzicze-

nia, spadkobierca mo¿e udowodniæ swe pra-

wa wynikaj¹ce z dziedziczenia tylko stwier-

dzeniem nabycia spadku. Stwierdzenie to

nastêpuje w drodze postanowienia wydawa-

nego przez s¹d.

WA¯NE!

Postanowienie o stwierdzeniu

nabycia spadku jedynie potwierdza to, ¿e

okreœlona osoba (lub okreœlone osoby)

z chwil¹ œmierci spadkodawcy naby³a

spadek. Postanowienie to nie jest prze-

s³ank¹ nabycia spadku, jednak¿e wobec

osób trzecich spadkobierca mo¿e wyka-

zaæ nabycie spadku tylko za jego pomoc¹.

Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e postêpowanie w spra-

wie stwierdzenia nabycia spadku zazwyczaj

trwa okreœlony czas. K.c. stanowi, ¿e stwier-

dzenie nabycia spadku nie mo¿e nast¹piæ przed

up³ywem szeœciu miesiêcy od œmierci spadko-

dawcy, chyba ¿e wszyscy znani spadkobier-

cy z³o¿yli ju¿ oœwiadczenia o przyjêciu lub

odrzuceniu spadku. W praktyce, w razie kon-

fliktu kto jest spadkobierc¹, postêpowanie

w sprawie stwierdzenia nabycia spadku mo-

¿e trwaæ dobre kilka lat.

Dziedziczenie udzia³u w spó³ce z o.o.

Z chwil¹ œmierci wspólnika w spó³ce

z o.o. jego udzia³ przechodzi automatycznie

na spadkobiercê. Udzia³ stanowi ogó³ upraw-

nieñ czysto maj¹tkowych (np. prawo do zy-

sku), jak te¿ podporz¹dkowanych im upraw-

nieñ korporacyjnych (np. prawo g³osowania

na zgromadzeniu wspólników). Nie oznacza

to jednak, ¿e ju¿ z chwil¹ œmierci spadko-

dawcy jego spadkobierca uzyskuje fak-

tyczn¹ mo¿liwoœæ wykonywania praw

udzia³owych. Do czasu uprawomocnienia

siê postanowienia o stwierdzeniu nabycia

spadku, spadkobierca nie mo¿e skutecznie

powo³ywaæ siê wobec osób trzecich (czyli

w tym wypadku wobec spó³ki i pozosta³ych

wspólników) na to, ¿e odziedziczy³ udzia³.

Z powy¿szym mechanizmem wykazywa-

nia nabycia spadku wi¹¿e siê ryzyko

uszczerbku dla interesów spadkobiercy

wspólnika. W okresie, w którym jest on ju¿

co prawda wspólnikiem (po œmierci spadko-

dawcy), lecz jeszcze nie jest w stanie tej oko-

licznoœci wykazaæ stwierdzeniem nabycia

spadku mo¿e bowiem dojœæ do ró¿nych zda-

rzeñ w ¿yciu spó³ki. W szczególnoœci mo¿e

zdarzyæ siê, ¿e w tym okresie pozostali

wspólnicy podejm¹ uchwa³y, których skutki

bêd¹ dla takiego spadkobiercy niekorzystne.

Spadkobierca ów nie bêdzie móg³ g³osowaæ

przeciwko takim uchwa³om, nie bêdzie

te¿ móg³ ich zaskar¿yæ. Mo¿na jednak wska-

zaæ przynajmniej na kilka sposobów zabez-

pieczenia interesów spadkobiercy przed

podjêciem przez pozosta³ych wspólników

niekorzystnych dla niego uchwa³.

Zaostrzenie wymogów podjêcia

uchwa³

Najprostszym chyba sposobem zabezpie-

czenia interesów spadkobiercy jest takie zre-

dagowanie umowy spó³ki, aby dla uchwa³

w niektórych, kluczowych sprawach wpro-

wadziæ wymóg g³osowania „za” przez

wspólników reprezentuj¹cych okreœlony u³a-

mek kapita³u zak³adowego. Wymaga siê

wówczas zarazem okreœlonego kworum

na zgromadzeniu wspólników, jak te¿ wy¿-

szej ni¿ kodeksowa wiêkszoœci g³osów od-

danych za uchwa³¹.

Przyk³ad

Wspólnik posiada 25% udzia³ów w kapi-

tale spó³ki. Celem zabezpieczenia intere-

sów m.in. jego spadkobiercy umowa spó³-

ki mo¿e stanowiæ, ¿e dla podjêcia uchwa³y

np. w przedmiocie podwy¿szenia kapita³u

zak³adowego potrzebne jest oddanie g³osów

„za” przez wspólników uprawnionych

z udzia³ów stanowi¹cych ³¹cznie co najmniej

80% kapita³u zak³adowego.

Rozwi¹zanie powy¿sze jednak nie w ka¿-

dym wypadku nadaje siê do zastosowania.

Nie zawsze dany wspólnik dysponuje dosta-

tecznie siln¹ pozycj¹, aby przekonaæ pozosta-

³ych wspólników do ukszta³towania umowy

spó³ki w taki sposób. Omawiane rozwi¹zanie

wymaga równie¿ precyzyjnego przewidzenia

wszystkich uchwa³, których podjêcie mo¿e

naraziæ interesy spadkobiercy i które w kon-

sekwencji nale¿y obj¹æ podwy¿szonymi wy-

mogami co do wiêkszoœci g³osów.

Pe³nomocnictwo niegasn¹ce

wskutek œmierci

Innym sposobem zabezpieczenia spadko-

biercy przed czasow¹ utrat¹ wp³ywu na treœæ

podejmowanych przez zgromadzenie wspól-

ników uchwa³ mo¿e byæ umiejêtne wykorzy-

stanie instytucji pe³nomocnictwa. Otó¿, co

do zasady, pe³nomocnictwo gaœnie z chwil¹

œmierci mocodawcy. Mocodawca mo¿e jed-

nak postanowiæ inaczej i zdecydowaæ, ¿e

pomimo jego œmierci umocowanie pe³no-

mocnika bêdzie nadal trwa³o. W takim wy-

padku, je¿eli pe³nomocnictwo bêdzie doty-

czyæ wykonywania praw udzia³owych w spó³-

ce, to pomimo œmierci wspólnika, jego pe³-

nomocnik bêdzie móg³ np. wykonywaæ pra-

wo g³osu na zgromadzeniu wspólników. Taki

pe³nomocnik bêdzie de facto dzia³a³ za spad-

kobiercê wspólnika, a nie samego wspólni-

ka, gdy¿ ten – jak osoba zmar³a – nie bêdzie

ju¿ podmiotem praw. Udzielenie przez wspól-

nika – spadkodawcê precyzyjnych instrukcji

pe³nomocnikowi co do sposobu g³osowa-

nia mo¿e pomóc zabezpieczyæ spadkobiercê

przed podjêciem przez pozosta³ych wspólni-

ków uchwa³ dla niego niekorzystnych.

Wykonawca testamentu

Istnieje równie¿ mo¿liwoœæ powo³ania

wykonawcy testamentu. Wykonawca taki,

przewidziany przez spadkodawcê w testa-

mencie, po œmierci spadkodawcy bêdzie za-

rz¹dzaæ maj¹tkiem spadkowym do czasu

wydania go spadkobiercy lub spadkobier-

com. Pozycja wykonawcy testamentu prze-

widziana w kodeksie sprawia, ¿e mo¿e on

równie¿ czuwaæ nad zabezpieczeniem inte-

resów spadkobiercy (spadkobierców) wspól-

nika spó³ki z o.o. przed nielojalnymi dzia-

³aniami innych wspólników.

Dopóki spadek nie zostanie

podzielony

Je¿eli zmar³y wspólnik pozostawi³ dwóch

lub wiêcej spadkobierców, nabywaj¹ oni

ca³y spadek w czêœciach u³amkowych.

Do chwili dzia³u spadku, wszyscy spadko-

biercy wspólnika pozostaj¹ zatem wspó³-

uprawnieni z ka¿dego udzia³u.

Przyk³ad

Do spadkodawcy nale¿a³o 5 udzia³ów.

Pozostawi³ on 5 spadkobierców. Do chwili

dzia³u spadku ka¿dy ze spadkobierców bê-

dzie wspó³uprawniony w 1/5 z tytu³u ka¿de-

go z udzia³ów.

K.s.h. przewiduje, ¿e wspó³uprawnieni

z udzia³u wykonuj¹ swoje prawa w spó³ce

przez wspólnego przedstawiciela. Wspólny

przedstawiciel realizuje wszystkie prawa,

w szczególnoœci prawa korporacyjne

wspó³uprawnionych spadkobierców. Je¿e-

li jednak nie wska¿¹ oni tego wspólnego

przedstawiciela, ich prawo wykonywania

praw w spó³ce zostaje zawieszone.

WA¯NE!

W interesie samych spadko-

bierców jest, aby do chwili dzia³u spad-

ku wyznaczyli wspólnego przedstawi-

ciela do wykonywania ich praw udzia-

³owych. Tym przedstawicielem mo¿e

byæ jeden z nich.

Konkluzje

Planuj¹c treœæ umowy spó³ki, nawet jeœli

w danej chwili zak³adamy najlepsze inten-

cje pozosta³ych wspólników, powinniœmy

postêpowaæ zgodnie z zasad¹ ograniczone-

go zaufania. Dobrze zredagowana umowa

spó³ki ujawni bowiem swoje zalety nie tyle

w dobie harmonijnej wspó³pracy pomiêdzy

wspólnikami, co w razie konfliktu. Tak¹

newralgiczn¹ chwil¹, w której dochodzi nie-

raz do ujawnienia drzemi¹cych ró¿nic inte-

resów i sporów bywa œmieræ jednego

ze wspólników. Obejmuj¹c lub nabywaj¹c

udzia³y w spó³ce z ograniczon¹ odpowie-

dzialnoœci¹, warto wiêc pamiêtaæ o zabez-

pieczeniu spadkobierców przed nielojalnym

postêpowaniem pozosta³ych wspólników.

Podstawa prawna:

- art. 183, 241, 243, 245 ustawy z dnia 15.09.2000 r.

– Kodeks spó³ek handlowych. (Dz. U. nr 94,

poz. 1037 ze zm.),

- art. 101 § 2, art. 922, 986, 988, 1027, 1035 usta-

wy z dnia 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U.
nr 16, poz. 93 ze zm.).

Jakub Pokrzywniak

W opisanej sytuacji mo¿e siê pojawiæ

konflikt interesów pomiêdzy cz³onkiem

zarz¹du a spó³k¹. Jest bowiem prawdopo-

dobne, ¿e zarz¹dca mo¿e przed³o¿yæ in-

teres cz³onka swojej rodziny nad interes

spó³ki przy ustalaniu warunków umowy

najmu (np. w zakresie wysokoœci czyn-

szu). Co prawda z pytania nie wynika, kto

jest owym cz³onkiem rodziny, ale jeœli jest

to wspó³ma³¿onek, krewny, powinowaty

do drugiego stopnia lub osoba, z któr¹

cz³onek zarz¹du jest powi¹zany osobiœcie,

to zgodnie z art. 209 Kodeksu spó³ek han-

dlowych zarz¹dca jest obowi¹zany po-

wstrzymaæ siê od udzia³u w rozstrzyga-

niu takiej sprawy. Dodatkowo mo¿e on

Sprzecznoœæ interesów w spó³ce z o.o.

Kto powinien podj¹æ decyzjê o zawarciu umowy najmu lokalu u¿ytko-

wego, który nale¿y do jednego z cz³onków rodziny cz³onka zarz¹du spó³-

ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹?

za¿¹daæ, aby w protokole zaznaczono, ¿e

nie bra³ udzia³u w podejmowaniu decyzji.

Skoro cz³onek zarz¹du nie powinien

braæ udzia³u w za³atwianiu sprawy ze

wzglêdu na mog¹c¹ siê pojawiæ sprzecz-

noœæ interesów, to pozostali cz³onkowie

zarz¹du powinni zaj¹æ siê t¹ spraw¹ (oczy-

wiœcie gdy zarz¹d jest wieloosobowy). Pro-

blem mo¿e powstaæ natomiast, gdy w sk³ad

zarz¹du wchodzi tylko jeden cz³onek. W ta-

kim bowiem przypadku zarz¹dca powinien

równie¿ powstrzymaæ siê od podjêcia de-

cyzji i wydaje siê, ¿e do wspólników nale-

¿eæ bêdzie wówczas rozpatrzenie zawarcia

umowy najmu.

Robert Sienkiewicz

Orzecznictwo s¹dowe

Cz³onkowie zarz¹du spó³ki z o.o. odpo-

wiadaj¹ solidarnie za zobowi¹zania zaci¹-

gniête przez spó³kê, je¿eli egzekucja prze-

ciwko spó³ce oka¿e siê bezskuteczna. Jest

to zasada przewidziana w art. 299 Kodek-

su spó³ek handlowych, a cz³onek zarz¹-

du mo¿e uwolniæ siê od odpowiedzialno-

œci pod warunkiem, ¿e wyka¿e i¿ we w³a-

œciwym czasie zg³oszono wniosek o og³o-

szenie upad³oœci lub wszczêto postêpowa-

nie uk³adowe, albo ¿e niezg³oszenie wnio-

sku o og³oszenie upad³oœci oraz niewszczê-

cie postêpowania uk³adowego nast¹pi³o nie

z jego winy, albo ¿e pomimo niezg³osze-

nia wniosku o og³oszenie upad³oœci oraz

niewszczêcia postêpowania uk³adowego

wierzyciel nie poniós³ szkody.

Zagadnienie, kiedy roszczenie wierzy-

ciela ulega przedawnieniu budzi³o rozbie¿-

noœci w literaturze i orzecznictwie, a zwi¹-

zane jest to z charakterem odpowiedzial-

noœci cz³onków zarz¹du. Je¿eli bowiem

przyjmie siê, ¿e jest to odpowiedzialnoœæ

za cudzy d³ug (d³ug spó³ki), to mo¿na by-

³oby skutecznie podnieœæ zarzut przedaw-

nienia roszczenia objêtego tytu³em egze-

kucyjnym dopiero po up³ywie dziesiêciu

lat, czyli terminu ustanowionego w art. 125

§ 1 Kodeksu cywilnego, który liczy siê

od momentu uprawomocnienia siê tytu³u

egzekucyjnego (niezale¿nie od tego przy-

s³ugiwa³by zarzut przedawnienia na zasa-

dach ogólnych, czyli tak¿e po up³ywie lat

Przedawnienie roszczenia wierzyciela przeciwko

cz³onkom zarz¹du

Roszczenie wierzyciela przeciwko cz³onkom zarz¹du za zobowi¹zania

spó³ki z o.o. ulega przedawnieniu w terminie 3 lat od dnia, w którym wie-

rzyciel dowiedzia³ siê o bezskutecznoœci egzekucji z maj¹tku spó³ki.

dziesiêciu). S¹d Najwy¿szy uzna³, ¿e taka

koncepcja jest trudna do zaakceptowania

i opowiedzia³ siê za przyjêciem odpowie-

dzialnoœci cz³onków zarz¹du za winê

w³asn¹. Cz³onkowie zarz¹du prowadz¹

sprawy spó³ki oraz decyduj¹ o jej dzia³a-

niach i w zwi¹zku z tym ponosz¹ odpowie-

dzialnoœæ za to, ¿e nale¿noœci wierzycieli

w drodze egzekucji przeciwko spó³ce

nie mog¹ zostaæ uregulowane. Je¿eli jed-

nak dope³nili ci¹¿¹cych na nich obowi¹z-

ków, to nie mo¿na przypisaæ im winy

i tym samym wykluczona jest ich odpo-

wiedzialnoœæ wobec wierzycieli. Gdyby

natomiast przyj¹æ zasady odpowiedzialno-

œci gwarancyjnej, to nale¿yta starannoœæ

zarz¹dców nie mia³aby znaczenia. Intere-

sy wierzycieli podlegaj¹ zatem ochro-

nie, gdy cz³onkowie zarz¹du w sposób nie-

rzetelny pe³nili swoj¹ funkcjê i nie mog¹

wykazaæ, ¿e nie ponieœli winy za zaistnia³¹

sytuacjê.

W zwi¹zku z powy¿szym S¹d Najwy¿-

szy uzna³, ¿e roszczenie wierzyciela prze-

ciwko cz³onkom zarz¹du za zobowi¹zania

spó³ki z o.o. ulega przedawnieniu zgodnie

z terminem okreœlonym w art. 442 §1 K.c.,

czyli z up³ywem 3 lat. Termin ten rozpo-

czyna swój bieg w zasadzie od dnia, w któ-

rym stwierdzono bezskutecznoœæ egzeku-

cji, gdy¿ z regu³y ju¿ wtedy wierzyciele

spó³ki dowiaduj¹ siê o szkodzie i osobie

odpowiedzialnej do jej naprawienia.

Wyrok S¹du Najwy¿szego z dnia 28 stycznia 2004 r. (sygn. akt IV CK 176/02)

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

X. WSKAZÓWKI DLA PRZEDSIÊBIORCY

Porady eksperta

dane tylko w trybie zg³oszenia o dokonanie

zmiany wpisu. To z kolei zwi¹zane jest z ko-

niecznoœci¹ poniesienia op³aty wynosz¹-

cej maksymalnie 50 z³otych (maksymalnie,

poniewa¿ rada gminy mo¿e wprowadziæ

zwolnienie z tej op³aty).

Inne konsekwencje

nieuzupe³nienia wpisu

Ustawodawca okreœli³, ¿e konsekwencj¹

za brak uzupe³nienia przez przedsiêbiorcê

brakuj¹cych we wpisie danych bêdzie odmo-

wa ze strony organu ewidencyjnego wyda-

nia mu zaœwiadczenia o wpisie do ewiden-

cji dzia³alnoœci gospodarczej. Sam wpis jed-

nak nie straci swej wa¿noœci. O ile organy

ewidencyjne nie bêd¹ wydawa³y zaœwiad-

czeñ, o których mowa powy¿ej, zanim

przedsiêbiorca nie uzupe³ni wpisu, to nie ma

przeszkód prawnych, aby mo¿na by³o uzy-

skaæ potwierdzenie istnienia wpisu (z taki-

mi danymi jakie w nim figuruj¹ bez uzupe³-

nienia). W takich przypadkach przedsiêbior-

ca, który chcia³by uzyskaæ potwierdzenie

Wpis do ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej

Kto nie uzupe³ni wpisu – bêdzie musia³ go zmieniæ

Praktycznie do koñca tego tygodnia

przedsiêbiorcy wpisani do ewidencji dzia³al-

noœci gospodarczej maj¹ czas na uzupe³nie-

nie brakuj¹cych w tym wpisie danych, jakie

podlegaj¹ zg³oszeniu od 1 stycznia 2004 r.

Najczêœciej chodzi o numer PESEL

przedsiêbiorcy, o ile taki zosta³ mu nadany,

a tak¿e okreœlenie wykonywanej dzia³alno-

œci gospodarczej w oparciu o Polsk¹ Klasy-

fikacjê Dzia³alnoœci (PKD).

Do koñca roku bez op³at

Za uzupe³nienie wpisu o brakuj¹ce da-

ne gminy nie powinny pobieraæ op³at, tak jak

przy jego zmianie w sytuacji, gdy ulega

zmianie stan faktyczny i prawny dotycz¹cy

przedsiêbiorcy i wykonywanej przez niego

dzia³alnoœci (np. przy zmianie miejsca za-

mieszkania przedsiêbiorcy lub wykonywa-

nia dzia³alnoœci gospodarczej czy przedmio-

tu tej dzia³alnoœci).

Niektóre gminy w Polsce za omawiane

uzupe³nienie wpisów pobieraj¹ tak¹ op³atê,

ale nie maj¹ do tego podstawy prawnej. Na

takim stanowisku stoi te¿ Ministerstwo Go-

spodarki i Pracy, uzasadniaj¹c w komunika-

cie wydanym w dniu 17 grudnia br., ¿e

„zmiana wpisu i uzupe³nienie s¹ odrêbnymi

pojêciami prawnymi”. Dodatkowo ustawo-

dawca nak³adaj¹c na przedsiêbiorców obo-

wi¹zek uzupe³nienia danych, nie okreœli³, ¿e

za tê czynnoœæ mo¿e zostaæ pobrana op³ata,

a w obowi¹zuj¹cym w naszym pañstwie sta-

nie prawnym jakiekolwiek op³aty za nowo

wprowadzane czynnoœci publicznopraw-

ne mog¹ byæ nak³adane wy³¹cznie na pod-

stawie ustawy.

Jak wynika z wyjaœnieñ ministerstwa

„pojêcie uzupe³nienia traci moc z koñcem

bie¿¹cego roku” i tylko do tego czasu gmi-

ny nie maj¹ podstawy prawnej do pobiera-

nia op³at.

Od 1 stycznia 2005 r. – ju¿ nie

uzupe³nienie a zmiana

Ci przedsiêbiorcy, którzy nie zd¹¿¹ uzu-

pe³niæ wpisu, po Nowym Roku bêd¹ mogli

zg³osiæ do ewidencji brakuj¹ce we wpisie

swojego wpisu, jako strona postêpowania
ewidencyjnego, otrzyma³by je w formie od-

pisu z dotychczasowego zaœwiadczenia
o wpisie. Natomiast osoby trzecie zaintere-

sowane wpisem do ewidencji danego przed-
siêbiorcy otrzymywa³yby potwierdzenie

jego istnienia w formie wypisu z ewidencji
na podstawie przepisów Kodeksu postêpo-

wania administracyjnego.

Je¿eli przedsiêbiorca po 31 grudnia

2004 r. z³o¿y zg³oszenie o dokonanie zmia-
ny wpisu (które zawiera³oby samo uzupe³-

nienie), wówczas organ ewidencyjny powi-
nien dokonaæ zmiany i potwierdziæ j¹ dorê-

czeniem zaœwiadczenia o zmianie wpisu, tak
jak przewiduje to Prawo dzia³alnoœci gospo-

darczej.

Podstawa prawna:

- art. 8 ustawy z dnia 14.11.2003 r. o zmianie usta-

wy – Prawo dzia³alnoœci gospodarczej oraz nie-

których innych ustaw (Dz. U. nr 217, poz. 2125),

- art. 7a ust. 3, art. 7b ust. 2 i 3 oraz art. 7d ust. 1

ustawy z dnia 19.11.1999 r. – Prawo dzia³alno-

œci gospodarczej (Dz. U. nr 101, poz. 1178

ze zm.),

- art. 217 ustawy z dnia 14.06.1960 r. – Kodeks

postêpowania administracyjnego (Dz. U.

z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.).

Dagmara Pabiœ

Do gospodarstw agroturystycznych,

w których rolnicy wynajmuj¹ pokoje,

sprzedaj¹ posi³ki oraz œwiadcz¹ inne us³u-

gi zwi¹zane z pobytem turystów, nie maj¹

zastosowania przepisy ustawy o swobo-

dzie dzia³alnoœci gospodarczej. Zatem

w stanie, jaki przedstawia Czytelnicz-

ka, podniesienie standardu œwiadczo-

nych us³ug o udostêpnienie turystom

mo¿liwoœci skorzystania z jazd konnych

nie zmieni zakresu dzia³alnoœci w rozu-

mieniu ww. ustawy.

Zamiar, z jakim nosi siê Czytelniczka,

nie bêdzie mia³ równie¿ wp³ywu na obo-

Sprzedawca reklamuj¹cy towar lub

us³ugê wraz z cen¹ sprzeda¿y w czasopi-

œmie, gazecie, prospekcie, katalogu, na plaka-

cie, afiszu lub ekranie telewizyjnym, a tak¿e

w handlu elektronicznym albo na specjalnie

zorganizowanych pokazach, prezentacjach,

jak równie¿ w inny sposób, ma obowi¹zek

uwidoczniæ cenê za opakowanie towaru

oraz cenê jednostkow¹ tego towaru lub

us³ugi oraz datê lub termin obowi¹zywa-

nia podanej ceny. Co istotne, nie wystarczy

podanie tylko ceny za opakowanie towaru, jak

to najczêœciej ma miejsce, gdy¿ obok ceny

za opakowanie niezbêdne jest zawsze poda-

nie równie¿ ceny jednostkowej. Cena jednost-

kowa uwidoczniona w dostêpnej dla kupuj¹-

cego formie powinna dotyczyæ ceny za:

- 1 litr lub 1 metr szeœcienny – dla towa-

rów przeznaczonych do sprzeda¿y we-

d³ug objêtoœci,

- 1 kilogram lub 1 tonê – dla towarów prze-

znaczonych do sprzeda¿y wed³ug masy,

- 1 metr lub 1 metr kwadratowy – dla to-

warów sprzedawanych wed³ug d³ugoœci

lub powierzchni,

- 1 sztukê – dla towarów sprzedawanych

na sztuki.

Ceny jednostkowe towarów sprzedawa-

nych wed³ug objêtoœci mog¹ tak¿e dotyczyæ

100 mililitrów lub 0,1 litra, a towarów sprze-

dawanych wed³ug masy – iloœci za 100 gra-

mów albo 100 kilogramów, je¿eli te jednost-

ki s¹ stosowane zwyczajowo i powszechnie

dla tych towarów. W przypadku gdy cena

Oznaczanie cen towarów w ulotkach reklamowych

W jaki sposób nale¿y oznaczaæ ceny towarów w ulotkach reklamowych

supermarketów i jak oznaczaæ ceny promocyjne? Co grozi za oznaczanie cen

towarów niezgodnie z przepisami?

jednostkowa okreœlonego towaru jest iden-

tyczna z cen¹ sprzeda¿y tego towaru, cena

jednostkowa nie wymaga uwidocznienia.

W przypadku stosowania przez

sprzedawcê promocji w postaci prezen-

towania cen promocyjnych lub obni¿o-

nych obok uwidocznienia ceny promo-

cyjnej, uwzglêdniaj¹cej rabat, nale¿y

zawsze podaæ przekreœlon¹ poprzedni¹

cenê. Zasady tej nie stosuje siê tylko do to-

warów oferowanych do sprzeda¿y po raz

pierwszy. W materia³ach reklamowych

przy towarach oferowanych do sprzeda¿y

po przecenie obok przekreœlonej dotych-

czasowej ceny i wyrazu „przecena” albo

wyrazów „obni¿ka ceny” lub „podwy¿-

ka ceny” nale¿y równie¿ uwidoczniæ

cenê obni¿on¹ (lub podwy¿szon¹), okres

jej obowi¹zywania, a tak¿e przyczynê

dokonanej przeceny.

Naruszenie przez sprzedawcê powy¿-

szych zasad skutkuje jego odpowiedzial-

noœci¹ za pope³nienie wykroczenia. Za nie-

przestrzeganie w przedsiêbiorstwie handlo-

wym lub us³ugowym przepisów o obowi¹z-

ku uwidaczniania cen lub iloœci nominal-

nej towarów (us³ug) grozi kara grzywny

w wysokoœci do 1.500 z³otych albo kara

nagany. Kwestie prawid³owego uwidacz-

niania cen kontroluje Inspekcja Handlowa,

która ma równie¿ uprawnienia oskar¿yciela

publicznego w powy¿szym zakresie.

Robert Walczak

Niew¹tpliwie ¿eby radca prawny móg³

reprezentowaæ Czytelnika przed s¹dem, ko-

niecznym jest wpierw udzielenie mu pe³no-

mocnictwa procesowego. Pe³nomocnictwo

takie ju¿ z mocy samego prawa uprawniaæ

bêdzie osoby wystêpuj¹ce w imieniu Czy-

telnika do dokonania szeregu czynnoœci,

których pe³ny wykaz zawarty jest w art. 91

Kodeksu postêpowania cywilnego.

I tak pe³nomocnik Czytelnika bêdzie

uprawniony do dokonywania wszystkich

³¹cz¹cych siê ze spraw¹ czynnoœci proce-

sowych, nie wy³¹czaj¹c powództwa wza-

jemnego, skargi o wznowienie postêpowa-

nia i postêpowania wywo³anego ich wnie-

sieniem, jak te¿ wniesieniem interwen-

cji g³ównej przeciwko mocodawcy. Pe³no-

mocnictwo uprawniaæ bêdzie równie¿

do dokonywania czynnoœci zmierzaj¹cych

do zabezpieczenia powództwa lub egzeku-

cji. Pe³nomocnik Czytelnika bêdzie móg³

tak¿e udzielaæ dalszego pe³nomocnictwa

procesowego adwokatowi lub radcy praw-

nemu, popularnie zwanego pe³nomocnic-

twem substytucyjnym.

Co wiêcej, pe³nomocnictwo to z mocy

samego prawa obejmuje równie¿ upraw-

Jazdy konne w agroturystyce

Jestem w³aœcicielk¹ gospodarstwa agroturystycznego, w ramach które-

go prowadzê wynajem czterech pokoi i zapewniam moim goœciom ca³odzien-

ne wy¿ywienie. Chcia³abym uatrakcyjniæ moj¹ ofertê, do³¹czaj¹c do niej tak-

¿e jazdê konn¹, przy czym konie w moim gospodarstwie bêd¹ s³u¿y³y wy-

³¹cznie goœciom. Nie zamierzam prowadziæ jazd konnych dla klientów z ze-

wn¹trz ani nauki jazdy konnej. Chcê w jednej op³acie zawrzeæ cenê jednego

noclegu, ca³odziennego wy¿ywienia i jazd konnych (bez limitu czasu). Czy

nie zmieni siê charakter moich us³ug – czyli dzia³alnoœci agroturystycznej?

wi¹zki wynikaj¹ce z przepisów dotycz¹-

cych us³ug turystycznych. Zmiany w za-

kresie prowadzonej dzia³alnoœci (us³ug ho-

telarskich) wymaga³yby poinformowania

stosownych organów (wójta, burmistrza lub

prezydenta miasta), gdyby dotyczy³y: za-

przestania œwiadczenia us³ug, zmiany licz-

by miejsc noclegowych lub uzyskania decy-

zji o zaszeregowaniu danego obiektu do ro-

dzaju i nadania mu kategorii – podlegaj¹cym

wpisaniu do ewidencji prowadzonej przez

wojewodê. ¯adna z tych okolicznoœci nie

zachodzi jednak w opisanej sytuacji.

Dagmara Pabiœ

Udzielenie kupuj¹cemu gwarancji nastê-

puje przez odpowiednie oœwiadczenie gwa-

ranta zamieszczone w dokumencie gwaran-

cyjnym lub reklamie – dotycz¹cych danego

towaru. W obowi¹zuj¹cym stanie praw-

nym za udzielenie gwarancji nie pobiera

siê odrêbnych op³at, tzn. ¿e sprzedawca

nie mo¿e uzale¿niæ wydania konsumento-

wi gwarancji na kupowany przez niego

towar od wniesienia dodatkowej op³aty.

Gwarancja na towar konsumpcyjny

udzielona konsumentowi jest pewnym do-

datkowym zobowi¹zaniem gwaranta wobec

kupuj¹cego (konsumenta). Gwarantem mo-

¿e byæ np. sprzedawca, producent, importer

towaru, jak równie¿ inna osoba – trzecia.

Kupuj¹cy, w razie stwierdzenia przez niego

niezgodnoœci z umow¹ w zakupionym towa-

rze konsumpcyjnym, ma prawo wyboru miê-

dzy przys³uguj¹cymi mu uprawnieniami,

okreœlonymi w ustawie o sprzeda¿y

konsumenckiej, a zobowi¹zaniem gwaranta.

Dlatego, je¿eli konsument zg³osi sprze-

dawcy swoje roszczenia, mimo ¿e na to-

Co wolno pe³nomocnikowi?

Jestem w³aœcicielem niewielkiej firmy zajmuj¹cej siê us³ugami transpor-

towymi. W zwi¹zku z prowadzon¹ dzia³alnoœci¹ doœæ czêsto jestem zmuszo-

ny, czy to jako powód, czy pozwany do wystêpowania przed s¹dami. Spraw

tych jest coraz wiêcej, chcia³bym wiêc podpisaæ umowê o prowadzenie mo-

ich spraw z kancelari¹ radców prawnych. Obawiam siê jednak, i¿ mo¿e dojœæ

do sytuacji, w której mój pe³nomocnik zdecydowa³by siê na zawarcie ugody

z drug¹ stron¹ bez mojej zgody. Ja chcia³bym mieæ jednak jak¹œ rzeczywist¹

kontrolê nad moimi sprawami. W zwi¹zku z tym chcia³bym siê dowiedzieæ

do jakich czynnoœci uprawniony bêdzie mój pe³nomocnik przed s¹dem oraz

czy mam mo¿liwoœæ ograniczenia zakresu takiego pe³nomocnictwa, tak ¿eby

do dokonania niektórych z nich by³a wymagana moja zgoda?

nienie radcy prawnego do zawarcia z po-
zwanym ugody, zrzeczenia siê roszczenia
albo uznania powództwa, a tak¿e odbioru
kosztów procesu od strony przeciwnej.

Niemniej jednak nie ma ¿adnych prze-

szkód, by Czytelnik w udzielanym radcy
prawnemu pe³nomocnictwie zakres ten
ograniczy³. Zmiana taka jest bowiem ca³-
kowicie dopuszczalna. Jednak¿e by mody-
fikacje pe³nomocnictwa by³y w pe³ni sku-
teczne, koniecznym jest wymienienie czyn-
noœci procesowych, co do których wy³¹cza-
my kompetencje naszego pe³nomocnika.
Przyk³adowo pe³nomocnictwo takie mog³o-
by mieæ nastêpuj¹c¹ treœæ: udzielam pe³no-
mocnictwa radcy prawnemu Janowi Kowal-
skiemu do reprezentowania mnie w sprawie
I C 100/04 z wy³¹czeniem mo¿liwoœci zawar-
cia ugody i zrzeczenia siê roszczenia.

Je¿eli Czytelnik w ten sposób sformu³u-

je pe³nomocnictwo, nie musi siê wówczas
obawiaæ, i¿ pe³nomocnik dokona bez jego
zgody czynnoœci, które zostan¹ w pe³nomoc-
nictwie wy³¹czone.

Bartosz Kowalak

Odpowiedzialnoœæ sprzedawcy za towar „na gwarancji”

Od niedawna jestem w³aœcicielem sklepu ze sprzêtem radiowo-telewizyj-

nym i artyku³ami gospodarstwa domowego. W wiêkszoœci towar, którym han-

dlujê, posiada gwarancje dostawcy (producenta lub importera). Czy, jako

sprzedawca, mogê uzale¿niaæ udzielenie gwarancji na dany towar konsump-

cyjny od wniesienia przez klienta dodatkowej op³aty? Czy, je¿eli na towar

zosta³a udzielona przez jego producenta gwarancja, nie muszê odpowiadaæ

przed klientem za sprzedany mu towar?

war zosta³a udzielona gwarancja

np. producenta, sprzedawca bêdzie po-

nosi³ odpowiedzialnoœæ za niezgodnoœæ

sprzedanego konsumentowi towaru.

Nale¿y przy tym dodaæ, ¿e sprzedawca

odpowiada za niezgodnoœæ towaru kon-

sumpcyjnego z umow¹ jedynie w przypad-

ku stwierdzenia w towarze niezgodnoœci

przed up³ywem dwóch lat od wydania to-

waru. W praktyce oznacza to, ¿e w sytu-

acji, w której gwarant (inny ni¿ sprzedaw-

ca) udzieli³ na towar gwarancji np.

na okres trzech lat i na krótko przed up³y-

wem tego okresu kupuj¹cy stwierdzi nie-

zgodnoœæ towaru, wówczas nawet jeœli

zg³osi swoje roszczenia sprzedawcy, ten

nie bêdzie ju¿ ponosi³ odpowiedzialnoœci

za tê niezgodnoœæ. Po up³ywie dwóch lat

od wydania towaru, w przypadku stwier-

dzenia w nim niezgodnoœci, konsument

bêdzie móg³ wnosiæ roszczenia wy³¹cznie

w stosunku do gwaranta.

Dagmara Pabiœ

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

XI. UMOWY CYWILNOPRAWNE

Porady eksperta

Waloryzacjê œwiadczenia umo¿liwia, co

do zasady, art. 358

§ 3 Kodeksu cywilne-

go. Przepis ten znajdzie zastosowanie w sy-

tuacji, gdy po powstaniu zobowi¹zania

dojdzie do istotnej zmiany si³y nabywczej

pieni¹dza. ¯¹danie waloryzacji nale¿y

skierowaæ wówczas do s¹du, który po roz-

wa¿eniu interesów stron oraz zasad wspó³-

¿ycia spo³ecznego, mo¿e zmieniæ wyso-

koœæ lub sposób spe³nienia œwiadczenia. Co

wa¿ne, waloryzacja ta dotyczy jedynie tzw.

œwiadczeñ pieniê¿nych – polegaj¹cych

na przekazaniu okreœlonej kwoty.

W podanym przez Czytelnika stanie

faktycznym nale¿y zatem zastanowiæ siê

w pierwszej kolejnoœci, czy wniesienie

do spó³dzielni wk³adu mieszkaniowego

jest œwiadczeniem pieniê¿nym, czy te¿

niepieniê¿nym. Od tego bowiem zale¿eæ

bêdzie mo¿liwoœæ jego waloryzacji. Na-

le¿y przy tym pamiêtaæ, ¿e zgodnie z art. 4

ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.

o spó³dzielniach mieszkaniowych (Dz. U.

z 2003 r., nr 119, poz. 1116 ze zm.)

do wniesienia wk³adu mieszkaniowego

lub budowlanego zobowi¹zani s¹ cz³on-

kowie spó³dzielni, którzy oczekuj¹

Waloryzacja wk³adu mieszkaniowego

W 1986 roku zosta³em cz³onkiem Spó³dzielni Mieszkaniowej w P. Zgod-

nie z obowi¹zuj¹cymi przepisami wnios³em wymagany przez spó³dzielniê

wk³ad mieszkaniowy. Od tamtej pory, mimo hiperinflacji na prze³omie lat

80. i 90., wk³ad ten nie by³ waloryzowany. Czy mogê za¿¹daæ od spó³dzielni

jego waloryzacji?

na ustanowienie na ich rzecz spó³dziel-

czego lokatorskiego prawa do loka-

lu mieszkalnego albo spó³dzielczego w³a-

snoœciowego prawa do lokalu lub te¿ pra-

wa odrêbnej w³asnoœci lokalu.

S¹d Najwy¿szy rozstrzygn¹³ w analo-

gicznej sprawie, ¿e roszczenie cz³onka

spó³dzielni o przydzia³ mieszkania ma

charakter niepieniê¿ny (postanowienie

S¹du Najwy¿szego z dnia 19 listopada

1997 r., sygn. akt III CZP 52/97). Przed-

miotem zobowi¹zania spó³dzielni jest tu

bowiem dostarczenie cz³onkowi okreœlo-

nego lokalu, nie zaœ zwrot wniesionego

przez niego wk³adu.

Ponadto nale¿y dodaæ, ¿e cz³onek spó³-

dzielni nie mo¿e przed ustaniem cz³onko-

stwa ¿¹daæ zwrotu wp³at dokonanych

na udzia³y. Ma on zatem prawo ¿¹dania

zwrotu wniesionego wk³adu dopiero z mo-

mentem ustania cz³onkostwa. Odpowiada-

j¹c na pytanie Czytelnika nale¿y wobec

tego uznaæ, ¿e ewentualna waloryzacja

wniesionego przez niego wk³adu miesz-

kaniowego bêdzie mo¿liwa dopiero

po ustaniu cz³onkostwa w spó³dzielni.

Aleksander Raczyñski

Prowizja nale¿y siê w zasadzie

od umów zawartych w czasie trwania

umowy agencyjnej. Je¿eli Czytelnik nie

korzysta z prawa wy³¹cznoœci w odniesie-

niu do pewnej grupy klientów b¹dŸ tere-

nu, dodatkowym warunkiem jest, by

do umowy z klientem dosz³o w wyniku

jego dzia³alnoœci. Samo z³o¿enie Czytelni-

kowi wypowiedzenia nie zakoñczy³o jesz-

cze wi¹¿¹cej go z funduszem emerytalnym

(daj¹cym zlecenie) umowy. Umowa agen-

cyjna wygaœnie w tym przypadku dopie-

ro z up³ywem trzymiesiêcznego terminu

wypowiedzenia. Natomiast sama realiza-

cja umowy, która budzi u Czytelnika pew-

ne w¹tpliwoœci i przez któr¹ nale¿a³oby

rozumieæ spe³nienie œwiadczenia przez któ-

r¹kolwiek ze stron, ma oczywiœcie znacze-

nie, lecz dotyczy ju¿ samego momentu

nabycia prawa do prowizji. Tu nale¿y do-

daæ, ¿e umowa agencyjna mo¿e do pewne-

go stopnia zmieniaæ chwilê nabycia przez

agenta prawa do prowizji.

Nale¿a³oby zatem odró¿niæ, choæ nie

jest to ³atwe, problem, czy agentowi

w ogóle nale¿y siê prowizja od danej umo-

wy z klientem (tutaj decyduj¹ce znacze-

nie ma chwila jej zawarcia oraz udzia³

agenta) od tego, kiedy agent nabywa pra-

Prowizja dla agenta

Poœredniczê w zawieraniu umów pomiêdzy funduszem emerytalnym,

z którym mam podpisan¹ umowê agencyjn¹, a klientami. Niedawno otrzy-

ma³em wypowiedzenie umowy z trzymiesiêcznym terminem. Czy bê-

dê móg³ ¿¹daæ prowizji na starych zasadach od obecnie zawieranych, lecz

jeszcze niezrealizowanych umów?

wo do prowizji od takiej umowy. Czytel-

nik (agent) bêdzie wiêc móg³ domagaæ

siê od daj¹cego zlecenie zap³aty prowi-

zji od umowy zawartej z klientem jesz-

cze w czasie trwania umowy agencyj-

nej, mimo ¿e spe³nienie œwiadczenia

i tym samym nabycie przez niego pra-

wa do prowizji póŸniej, tj. ju¿ po wyga-

œniêciu umowy agencyjnej. Roszczenie

o zap³atê prowizji staje siê jednak wyma-

galne dopiero z up³ywem ostatniego

dnia miesi¹ca nastêpuj¹cego po kwartale,

w którym agent naby³ prawo do prowizji,

chyba ¿e umowa agencyjna przewiduje

korzystniejsze dla agenta warunki.

Jedynie na marginesie wspomnieæ na-

le¿y, ¿e w dwóch przypadkach agent mo-

¿e równie¿ ¿¹daæ prowizji od umów

z klientami zawartych ju¿ po rozwi¹zaniu

umowy agencyjnej. Po pierwsze wte-

dy, gdy skutkiem dzia³añ agenta daj¹cy

zlecenie lub on sam jeszcze przed rozwi¹-

zaniem umowy agencyjnej otrzyma³

od klienta propozycjê zawarcia umowy.

Po drugie, gdy do zawarcia umowy dosz³o

w rozs¹dnym czasie od rozwi¹zania umo-

wy agencyjnej, lecz w przewa¿aj¹cej mie-

rze dziêki staraniom by³ego agenta.

Tomasz Konieczny

Czy to oferta?

Podstawow¹ kwesti¹ dla ochrony praw

klienta jest rozwa¿enie, czy reklama taka sta-

nowi ofertê w rozumieniu przepisów Kodek-

su cywilnego (art. 66 i nast.). Jeœli reklama

okreœla istotne postanowienia umowy sprze-

da¿y, a wiêc przedmiot, jego w³aœciwoœci

i cenê, nale¿y j¹ uznaæ za ofertê. Wówczas

oferent (sprzedawca) jest zwi¹zany jej tre-

œci¹ i jeœli kupuj¹cy (klient) przyjmie ofertê,

dochodzi do zawarcia umowy na warunkach

okreœlonych w reklamie. Oferta taka, skie-

rowana do nieokreœlonego krêgu odbiorców,

wi¹¿e od chwili og³oszenia do chwili odwo-

³ania albo zmiany warunków, chyba ¿e jest

opatrzona terminem jej obowi¹zywania.

Kwestia, czy reklama jest ofert¹ czy tylko

zaproszeniem do zakupów mo¿e budziæ w¹t-

pliwoœci. Dlatego ustawodawca zdecydowa³

o zamieszczeniu w Kodeksie cywilnym

art. 71, który stanowi i¿ og³oszenia, reklamy,

cenniki i inne informacje poczytuje siê

w razie w¹tpliwoœci nie za ofertê, lecz za za-

proszenie do zawarcia umowy. Przedsiê-

biorcy s¹ œwiadomi brzmienia tego przepisu

i zastrzegaj¹ w ulotkach reklamowych, i¿ nie

stanowi¹ one oferty. Choæ stosowanie wpro-

wadzaj¹cej w b³¹d reklamy jest co najmniej

naganne moralnie, w œwietle Kodeksu cywil-

nego w takiej sytuacji klient nie mo¿e liczyæ

na ochronê. Nie mo¿e bowiem ¿¹daæ zawar-

cia umowy sprzeda¿y na raty na korzyst-

nych, podanych w reklamie warunkach.

Z odmienn¹ sytuacj¹ bêdziemy mieli

do czynienia wtedy, gdy w lokalu handlo-

wym wystawiono produkty i oznaczono ich

cenê oraz sposób sprzeda¿y ratalnej itp.

Nale¿y to uznaæ za ofertê, na co jasno wska-

zuje treœæ art. 543 Kodeksu cywilnego. Je-

œli wiêc produkt jest oznaczony w ten spo-

sób, i¿ proponuje siê zakup ratalny, lecz nie

informuje o oprocentowaniu i innych op³a-

tach (w tym ubezpieczeniu sp³aty kredytu),

to klient ma roszczenie o zawarcie umowy

na ujawnionych w lokalu warunkach. Sprze-

dawca nie mo¿e siê zas³aniaæ pomy³k¹, nie-

dopatrzeniem, które zawsze w takim przy-

padku obci¹¿aj¹ w³aœnie jego, a nie konsu-

menta. Szkoda, ¿e nie dotyczy to tak¿e re-

klam i ulotek, co ju¿ zd¹¿yliœmy ustaliæ.

Ustawa chroni konsumenta, ale...

Pomocy szukajmy najpierw w ustawie

o kredycie konsumenckim, która znajdzie

zastosowanie do sprzeda¿y na raty, o ile

okres sp³aty jest d³u¿szy ni¿ 3 miesi¹ce,

a kwota kredytu wynosi od 500 z³ do

80 tys. z³. Zgodnie z art. 4 tej ustawy

w umowie nale¿y poinformowaæ klien-

ta m.in. o ca³kowitym rzeczywistym kosz-

cie kredytu. Na koszt ten sk³adaj¹ siê: opro-

centowanie, wszelkie op³aty, prowizje, a tak-

¿e koszt ubezpieczenia sp³aty kredytu. Gdy-

by ten obowi¹zek kredytodawca naruszy³,

kredytobiorca mo¿e zwróciæ kredyt bez

oprocentowania. Jest to sankcja dotkliwa

Zakupy w systemie ratalnym 0%

Czy rzeczywiœcie „raty bez kosztów”?

dla kredytodawcy i bardzo korzystna dla kre-

dytobiorcy, lecz przewidziana tylko w sy-

tuacji, gdy sprzeczna z ustaw¹ jest sama

umowa o sprzeda¿y na raty.

Co jeœli reklama sprzeda¿y na raty jest

niezgodna z ustaw¹? Wprawdzie art. 16

ustawy o kredycie konsumenckim przewi-

duje, ¿e w ofertach i reklamach kredytodaw-

ca lub podmiot poœrednicz¹cy w zawarciu

umowy s¹ obowi¹zani podawaæ rzeczywi-

sty koszt kredytu, jednak ustawodawca nie

przewidzia³ ¿adnej sankcji w przypadku

naruszenia tego przepisu. Na tle owej usta-

wy pozostaje jedynie stwierdziæ, i¿ reklama

taka jest sprzeczna z prawem i nic poza tym.

Poszukajmy wiêc rozwi¹zania w innych ak-

tach prawnych.

Nieuczciwa konkurencja

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konku-

rencji ma na celu zapobieganie i zwalczanie

nieuczciwej konkurencji w dzia³alnoœci go-

spodarczej. Ustawa ta pos³uguje siê termi-

nem „czyn nieuczciwej konkurencji”. Czy

opisana wy¿ej reklama sprzeda¿y ratal-

nej mo¿e byæ za taki czyn uznana? Bez w¹t-

pienia tak. W œwietle tej ustawy za czyn nie-

uczciwy uznaje siê m.in. reklamê

sprzeczn¹ z przepisami prawa. Omawia-

na wy¿ej reklama, jak ju¿ wczeœniej zauwa-

¿yliœmy, jest sprzeczna z art. 16 ustawy

o kredycie konsumenckim. Ponadto jest re-

klam¹ wprowadzaj¹c¹ klienta w b³¹d. Tak

wiêc nie powinno ulegaæ w¹tpliwoœci, i¿ jest

ona czynem nieuczciwej konkurencji. Mo¿e

wiêc na tej podstawie konsument osi¹gnie

cokolwiek w sporze z przedsiêbiorc¹?

Niestety, w zasadzie roszczenia w tym

zakresie przys³uguj¹ jedynie innym przed-

siêbiorcom, których interesy zosta³y naruszo-

ne albo zagro¿one. Mog¹ oni ¿¹daæ np. za-

niechania niedozwolonych dzia³añ, usuniêcia

skutków takich dzia³añ, z³o¿enia oœwiadcze-

nia odpowiedniej treœci w mediach, zas¹dze-

nia odpowiedniej sumy pieniê¿nej na okre-

œlony cel spo³eczny – jeœli czyn nieuczciwej

konkurencji by³ zawiniony.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konku-

rencji nie przewiduje jednak ¿adnych rosz-

czeñ, które przys³ugiwa³yby konsumentowi.

Nie mo¿e wiêc byæ mowy o roszczeniu o za-

warcie umowy na warunkach wskazanych

w reklamie. Nadal poszukujemy rozwi¹zania.

Czy UOKiK pomo¿e?

Prezes Urzêdu Ochrony Konkurencji

i Konsumentów jest centralnym organem

stoj¹cym na stra¿y konkurencji i praw kon-

sumentów. Czy jego kompetencje daj¹ jak¹œ

nadziejê konsumentowi na zawarcie umowy

sprzeda¿y na raty zgodnie z treœci¹ reklamy?

Po pierwsze, gdy czyn nieuczciwej kon-

kurencji narusza interesy konsumentów Pre-

zes UOKiK mo¿e wyst¹piæ z roszczeniami

przewidzianymi w ustawie o zwalczaniu

nieuczciwej konkurencji. Có¿ jednak z te-

Niektóre sieci handlowe staraj¹ siê przyci¹gn¹æ klientów oferuj¹c zakupy

w systemie ratalnym 0%, co oznacza zerowe oprocentowanie, zerow¹ prowi-

zjê i brak op³aty wstêpnej. Propozycja ta wydaje siê bardzo atrakcyjna. Nieste-

ty, po przyjœciu do sklepu i po przeczytaniu umowy okazuje siê, ¿e warunkiem

skorzystania z ratalnych zakupów jest op³acenie przez kupuj¹cego sk³adki

na ubezpieczenie sp³aty kredytu w wysokoœci od kilku do nieraz kilkunastu

procent ceny nabywanego towaru. Koszt ten dzielony jest na iloœæ rat (np. 20)

i dodawany w odpowiedniej kwocie do ka¿dej z nich. Informacji o tym pró¿no

jednak szukaæ w ulotkach reklamuj¹cych zakupy na raty bez dodatkowych

kosztów. Jest to oczywiœcie nieuczciwe w stosunku do potencjalnych klien-

tów. Jakie s¹ prawne konsekwencje takiego sposobu prowadzenia akcji rekla-

mowej przez przedsiêbiorcê? Czy prawo przewiduje dla klientów w tej sytu-

acji jakieœ uprawnienia? Czy ewentualnie klient mo¿e skutecznie domagaæ siê

zawarcia z nim umowy na warunkach okreœlonych w reklamie?

go, skoro jak ju¿ wczeœniej zauwa¿yliœmy,

konsumentowi nic to nie daje.

Po drugie, gdy Urz¹d dowie siê, ¿e przed-

siêbiorca stosuje praktykê naruszaj¹c¹ zbio-

rowe interesy konsumentów (np. nieuczciw¹

lub wprowadzaj¹c¹ w b³¹d reklamê), wyda-

je decyzjê, w której nakazuje zaniecha-

nie jej stosowania. Jeœli przedsiêbiorca nie

dostosuje siê do takiej decyzji, Prezes

UOKiK mo¿e na³o¿yæ na niego karê pie-

niê¿n¹ w wysokoœci od 500 do 10.000 euro

za ka¿dy dzieñ zw³oki w wykonaniu decy-

zji. Zanim do tego dojdzie przedsiêbiorca

zapewne zd¹¿y zaprzestaæ praktyki, która

sta³a siê przedmiotem zainteresowania

UOKiK i kar¹ t¹ nie zostanie obci¹¿ony.

Prezes UOKiK nie ma wiêc kompetencji,

by nakazaæ przedsiêbiorcy zawarcie z kon-

sumentem umowy na warunkach okreœlo-

nych we wprowadzaj¹cej w b³¹d reklamie.

Bezbronny klient

W obecnym stanie prawnym klient jest

w zasadzie bezbronny wobec niezgodnego

z prawem i niemoralnego procederu, jakim

jest kuszenie klientów w reklamach tylko

z pozoru darmowym kredytem. Konsumen-

ci z powodu takiej reklamy nierzadko udaj¹

siê do sklepu po³o¿onego o kilkadziesi¹t ki-

lometrów od miejsca zamieszkania. W skle-

pie doznaj¹ jednak rozczarowania. Aby po-

³o¿yæ kres takim praktykom, byæ mo¿e na-

le¿a³oby wprowadziæ do ustawy o kredycie

konsumenckim przepis stanowi¹cy, i¿ rekla-

ma kredytu konsumenckiego (np. sprzeda-

¿y na raty) stanowi w razie w¹tpliwoœci ofer-

tê. By³oby to doœæ skuteczne narzêdzie w rê-

kach konsumentów do walki z nieuczciwy-

mi praktykami niektórych sieci handlowych.

Podstawy prawne:

- art. 66, 543 ustawy z dnia 23.04.1964 r. – Kodeks

cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.),

- art. 4, 16 ustawy z dnia 20.07.2001 r. o kredycie

konsumenckim (Dz. U. nr 100, poz. 1081 ze zm.),

- art. 16, 18 ustawy z dnia 16.04.1993 r. o zwal-

czaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r.

nr 153, poz. 1503 ze zm.),

- art. 19, 23 a ustawy z dnia 15.12.2000 r. o ochro-

nie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r.

nr 86, poz. 804 ze zm.).

Mi³osz Janiak

Znajdziesz

Znajdziesz bardzo

bardzo ciekawe

ciekawe dodatki

dodatki

W kolejnych numerach

AZETY

AZETY ODATKOWEJ

ODATKOWEJ

w kioskach za jedyne 2,50 z³.

AZETA

ODATKOWA

Ustawa o VAT

- stan prawny na 01.01.2005 r.

Poniedzia³ek

10.01.2005

Czwartek

06.01.2005

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

- stan prawny na 01.01.2005 r.

Poniedzia³ek

03.01.2005

1) Jak opodatkowaæ najem w 2005 r.?

2) Ustawa o podatkach i op³atach lokalnych

- stan prawny na 01.01.2005 r.

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

XII. OBRÓT GOSPODARCZY

Porady eksperta

la przedsiêbiorców dzia³aj¹cych na

masowym rynku konsumenckim,
firm windykacyjnych i samych d³u¿-

ników sprawa ma niebagatelne znaczenie.
Sprzeda¿ d³ugów konsumentów pozwala

szybko odzyskaæ choæ czêœæ nale¿noœci bez
anga¿owania w³asnych pracowników

w ¿mudny proces windykacji. Dla firm win-
dykacyjnych d³ugi konsumenckie to atrak-

cyjny i ci¹gle rosn¹cy obszar rynku. Dla tych
konsumentów, których d³ugi maj¹ charak-

ter sporny, bo wynikaj¹ np. z zawy¿onych
rachunków telefonicznych, ich sprzeda¿

oznacza k³opoty i niejednokrotnie „zawie-
szenie w pró¿ni” miêdzy firm¹, z któr¹ za-

warli kiedyœ umowê a firm¹ windykacyjn¹,
która d³ugi kupi³a. W praktyce okazuje siê

bowiem, ¿e znacznie trudniej wyjaœniæ spra-
wê czy z³o¿yæ reklamacjê. Z kolei przyjê-

cie, ¿e bez zgody zainteresowanego w ogó-
le nie mo¿na sprzedaæ d³ugów konsumenc-

kich, w sposób nieuzasadniony premiowa-
³oby osoby nieuczciwe, które nie reguluj¹

swych zobowi¹zañ.

Zgoda d³u¿nika potrzebna?

Zdaniem Generalnego Inspektora Ochro-

ny Danych Osobowych (GIODO) oraz Pre-

zesa Urzêdu Ochrony Konkurencji i Kon-
sumentów (UOKiK) ju¿ sama sprzeda¿ d³u-

gów konsumenta bez jego zgody jest w ogóle
niedopuszczalna. Powo³uj¹ siê na przepis

art. 385

pkt 5 Kodeksu cywilnego. Zgod-

nie z nim niedozwolonymi postanowienia-

mi umownymi s¹ te, które zezwalaj¹ kon-
trahentowi konsumenta na przeniesienie

praw i przekazanie obowi¹zków wynikaj¹-
cych z umowy bez zgody konsumenta. Za-

równo UOKiK jak i GIODO z przepisu tego

wywnioskowa³y, ¿e na przelew wierzytel-
noœci konsumenckich musi siê zgodziæ d³u¿-

nik. Jeœli zgody nie ma, to umowa przelewu
jest niewa¿na. A skoro tak, to nie ma powo-

du, ¿eby firmie windykacyjnej bez zgody
d³u¿nika przekazywaæ jego dane osobowe.

Do tego stanowiska przychyli³ siê w mar-

cu br. Wojewódzki S¹d Administracyjny

w Warszawie. Abonent sieci telefonii komór-
kowej poskar¿y³ siê GIODO, ¿e jego dane

osobowe zosta³y bezprawnie przekazane
przez spó³kê Polkomtel (w³aœciciela sieci

Plus GSM) firmie windykacyjnej PRESCO,
która œle do niego wezwania do zap³aty. Oka-

za³o siê, ¿e firma windykacyjna kupi³a d³ug
od operatora. GIODO uzna³, ¿e sprzeda¿

wierzytelnoœci i przekazanie danych osobo-
wych bez zgody abonenta by³y niedopusz-

czalne i nakaza³ firmie windykacyjnej usu-
niêcie ich z bazy danych, a operatorowi za-

kaza³ ich przekazywania. Operator i firma
windykacyjna od decyzji odwo³ali siê do

WSA. Ten decyzje GIODO podtrzyma³.
Ostatni¹ szans¹ na ich uchylenie by³a skar-

ga kasacyjna do NSA. 12 paŸdziernika
2004 r. NSA skargê kasacyjn¹ oddali³.

S¹dy zmieniaj¹ zdanie?

W grudniu w podobnych sprawach zapa-

d³y jednak zupe³nie inne rozstrzygniêcia.
Najpierw wy³ama³ siê Wojewódzki S¹d Ad-

ministracyjny w Warszawie, który uzna³, ¿e
zbywca wierzytelnoœci mo¿e jednak prze-

kazaæ nabywcy dane osobowe d³u¿nika –
konsumenta. Art. 23 ust. 4 ustawy o ochro-

nie danych osobowych przewiduje, ¿e praw-
nie usprawiedliwionym celem pozwalaj¹-

cym na przetwarzanie danych osobowych
bez zgody zainteresowanego jest dochodze-

nie roszczeñ wynikaj¹cych z prowadzonej

dzia³alnoœci gospodarczej. Nie mo¿e tu byæ

mowy o naruszeniu praw i wolnoœci d³u¿ni-

ka. Jeszcze szerszym echem odbi³ siê tym

razem korzystny dla firm windykacyjnych

i przedsiêbiorców wyrok NSA z 16 grudnia

br. S¹d znowu zajmowa³ siê kasacj¹ spó³ki

Polkomtel na decyzjê GIODO kwestionu-

j¹c¹ przekazanie danych osobowych kolej-

nego niep³ac¹cego rachunków abonenta fir-

mie windykacyjnej PRESCO. Tym razem

Polkomtel wygra³. NSA uzna³, ¿e GIODO

nie powinien by³ rozstrzygaæ, czy umowa

przelewu by³a wa¿na czy nie, lecz ograni-

czyæ siê do przepisów ustawy o ochronie
danych osobowych.

Ochrona za daleko id¹ca

Pogl¹d o koniecznoœci zgody d³u¿nika –

konsumenta na sprzeda¿ jego d³ugów, po-

twierdzony w kilku orzeczeniach WSA

i NSA wzbudzi³ szereg w¹tpliwoœci prawni-

ków i przedstawicieli zainteresowanych firm.

Zarzucano GIODO, ¿e wyszed³ poza swoje

kompetencje, bo nie mu rozstrzygaæ, czy

umowa przelewu by³a wa¿na, czy nie – to

rola s¹du powszechnego, a sprawa mog³aby

zostaæ ewentualnie wyjaœniona w procesie

cywilnym. Powo³ywano siê na treœæ art. 509

K.c. dotycz¹cego przelewu wierzytelnoœci,

zgodnie z którym wierzyciel mo¿e bez zgo-

dy d³u¿nika przenieœæ wierzytelnoœæ na oso-

bê trzeci¹, chyba ¿e sprzeciwia³oby siê to

ustawie, zastrze¿eniu umownemu albo w³a-

œciwoœci zobowi¹zania. W¹tpliwoœci budzi

te¿, czy art. 385

pkt 5 K.c., na który powo-

³uje siê GIODO rzeczywiœcie zabrania prze-

niesienia na inn¹ firmê samych wierzytelno-

œci wynikaj¹cych z umowy (np. wierzytel-

noœci o zap³atê za wykonan¹ us³ugê) bez

zgody konsumenta. Czy przepis ten nie za-

kazuje raczej ³¹cznego przenoszenia zarów-

no praw (wierzytelnoœci), jak i obowi¹zków

wynikaj¹cych z umowy na inny podmiot?

W kwestionowanych przez GIODO i UOKiK

umowach przelewu przenoszono na firmê

windykacyjn¹ tylko prawa z umowy, nato-

miast obowi¹zki pozostawa³y przy przedsiê-

biorcy i nie przechodzi³y na firmê windyka-

cyjn¹. Gdyby przyj¹æ, ¿e umowa przelewu

samych wierzytelnoœci jest jednak wa¿na, to

nie by³oby w¹tpliwoœci, ¿e mo¿na równie¿
przekazaæ dane osobowe d³u¿nika.

Dyskusyjne jest te¿, czy rzeczywiœcie sy-

tuacja konsumenta ulega pogorszeniu w ra-

zie przelewu wierzytelnoœci. D³u¿nikowi
przys³uguj¹ przeciwko nabywcy wierzytel-

noœci wszelkie zarzuty, które mia³ przeciw-
ko zbywcy w chwili powziêcia wiadomoœci

o przelewie – wyraŸnie przewiduje to art. 513

§ 1 Kodeksu cywilnego. Poza tym przelew
nie likwiduje prawa konsumenta do z³o¿e-

nia reklamacji, bo obowi¹zki wynikaj¹ce
z umowy (w tym obowi¹zek rozpatrzenia re-

klamacji) nie zosta³y na nikogo przelane.

Siedmiu sêdziów rozstrzygnie

Zamieszanie, jakie powsta³o po powy¿-

szych wyrokach NSA, nie sprzyja stabilno-

œci obrotu gospodarczego. Najjaskrawiej

widaæ to na przyk³adzie firm Polkomtel

i PRESCO. W odstêpie zaledwie dwóch mie-

siêcy NSA najpierw stwierdzi³, ¿e Polkom-

tel nie mia³ prawa przekazaæ danych osobo-

wych d³u¿nika X firmie PRESCO, przyzna-

j¹c tym samym racjê Generalnemu Inspek-

torowi Ochrony Danych Osobowych.

Nastêpnie, rozpatruj¹c sprawê abonenta Y

inny sk³ad sêdziów NSA uzna³, ¿e jego dane

osobowe Polkomtel móg³ jednak przekazaæ

PRESCO. Podobnych spraw czekaj¹cych na

rozstrzygniêcie jest wiêcej, a zachêceni do-

niesieniami prasowymi o pierwszych ko-

rzystnych dla nich wyrokach s¹dów d³u¿ni-

cy zamiast p³aciæ, skar¿yli siê Generalnemu

Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych.

D³ugi konsumenckie to obiecuj¹cy segment

rynku windykacyjnego, a jego ewentualne

zamkniêcie z uwagi na ochronê danych oso-

bowych d³u¿ników spowoduje wymierne

straty dla szeregu firm.

Sprawa przekazywania danych osobo-

wych d³u¿ników powinna zostaæ jednoznacz-

nie rozstrzygniêta, bo niejednolite orzecznic-

two WSA i NSA w tej kwestii powoduje zbyt

wiele komplikacji. Dlatego z uznaniem na-

le¿y przyj¹æ decyzjê z 20 grudnia 2004 r.

o przekazaniu rozpatrzenia kolejnej sprawy

poszerzonemu, siedmioosobowemu sk³ado-

wi NSA. Do czasu wydania rozstrzygniêcia

przez poszerzony sk³ad NSA niezakoñczo-

ne postêpowania w pozosta³ych sprawach

zosta³y zawieszone.

Andrzej Janowski

Ochrona danych osobowych a windykacja

Czy mo¿na sprzedawaæ

d³ugi konsumentów?

Czy mo¿na sprzedaæ d³ugi konsumenta firmie windykacyjnej i przekazaæ

jej dane osobowe d³u¿nika bez jego zgody? Kwestia ta budzi emocje i nie jest

jednoznaczna, co potwierdzaj¹ diametralnie odmienne niedawne orzeczenia

s¹dów administracyjnych, w tym NSA. Ze wzglêdu na wagê problemu NSA

zadecydowa³ 20 grudnia br., ¿e kolejn¹ sprawê dotycz¹c¹ przetwarzania da-

nych osobowych d³u¿ników rozstrzygnie w sk³adzie siedmioosobowym.

Nowe prawo upad³oœciowe d¹¿y do te-

go, by postêpowanie toczy³o siê bez zbêd-
nej przewlek³oœci. Przejawia siê to przede
wszystkim w zwiêkszeniu jego formali-
zmu, który ma u³atwiæ zadanie s¹dowi.
Z tego wzglêdu wnioski o og³oszenie upa-
d³oœci musz¹ byæ sporz¹dzone bardzo pre-
cyzyjnie i zawieraæ elementy przewidzia-
ne przepisami prawa upad³oœciowego.
W przypadku wniosku wierzyciela s¹ to:

Braki we wniosku o og³oszenie upad³oœci

Niedawno z³o¿y³em do s¹du wniosek o og³oszenie upad³oœci mojego d³u¿-

nika. Niestety, s¹d wyda³ zarz¹dzenie o zwrocie wniosku, twierdz¹c, ¿e za-
wiera on braki, ale nie wzywa³ mnie wczeœniej do ich uzupe³nienia. Czy mia³
do tego prawo? Czy mogê siê od tego odwo³aæ?

dane d³u¿nika, oznaczenie miejsca, w którym
znajduje siê jego przedsiêbiorstwo lub inny
maj¹tek, wskazanie okolicznoœci uzasadnia-
j¹cych wniosek i ich uprawdopodobnienie,
a tak¿e informacja, czy d³u¿nik jest spó³k¹
publiczn¹. Ponadto wniosek powinien byæ
od razu op³acony – od wniosku pobiera siê
wpis w wysokoœci 200 z³. Konsekwencje nie-
spe³nienia wszystkich wymogów formalnych
mog¹ byæ bardzo dotkliwe. Zgodnie z art.

W przypadku gdy pierwsza licytacja sa-

mochodu nie dosz³a do skutku, tzn. nie zo-
sta³ on sprzedany, wierzyciel w terminie 2 ty-
godni od otrzymania zawiadomienia komor-
nika o nieskutecznoœci licytacji mo¿e ¿¹daæ
wyznaczenia kolejnego jej terminu lub
przej¹æ na w³asnoœæ samochód po cenie nie
ni¿szej ni¿ cena wywo³ania. Je¿eli nie z³o-
¿y w tym terminie ¿adnego wniosku, postê-
powanie co do niesprzedanego pojazdu zo-
stanie umorzone. W przypadku z³o¿enia
wniosku o przejêcie pojazdu, komornik
wyda postanowienie o przyznaniu wierzy-
cielowi samochodu.

Natomiast w przypadku ¿¹dania prze-

prowadzenia drugiej licytacji cena wywo-

Nieskuteczna licytacja

Prowadzê dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Nie zap³aci³em swojemu kontrahen-

towi kilku faktur za materia³y. S¹d wyda³ nakaz zap³aty i wierzyciel wszcz¹³

przeciwko mnie postêpowanie egzekucyjne. Komornik zaj¹³ mój samochód

i wystawi³ go na licytacjê. Nikt jednak go nie kupi³. Co w takiej sytuacji sta-

nie siê z moim samochodem?

³awcza samochodu ulegnie zmniejszeniu
i bêdzie wynosiæ nie trzy czwarte, lecz

po³owê jego ceny szacunkowej. O ter-
minie i miejscu licytacji Czytelnik po-

winien zostaæ zawiadomiony przez ko-
mornika najpóŸniej na trzy dni przed

jej odbyciem. Gdyby i ta licytacja nie
dosz³a do skutku, wierzyciel Czytelnika

mo¿e w terminie 2 tygodni od zawiado-
mienia go o nieskutecznoœci licytacji

skorzystaæ z prawa przejêcia samocho-
du. Je¿eli tego nie uczyni, komornik

umorzy postêpowanie co do pojazdu.
Wówczas wezwie Czytelnika do odebra-

nia w terminie 14 dni zajêtego wczeœniej
samochodu.

Katarzyna Œlaska

Tak, z prawnego punktu widzenia ist-

nieje mo¿liwoœæ odzyskania przez porê-
czaj¹cego zap³aconej kwoty. Porêczyciel
sp³acaj¹c kredyt za znajomego zwolni³ go
z d³ugu wobec banku. Jednak fakt zaspo-
kojenia przez niego banku nie powoduje
wygaœniêcia d³ugu znajomego. Porêczy-
ciel bowiem z mocy ustawy wstêpuje
w prawa zaspokojonego wierzyciela
(banku), do wysokoœci spe³nionego za-
miast d³u¿nika g³ównego œwiadczenia
(art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego). Tym
samym d³u¿nik nadal jest zobowi¹zany,

Porêczyciel mo¿e ¿¹daæ zwrotu zap³aconej kwoty

Porêczy³em znajomemu kredyt. Poniewa¿ on nie sp³aca³ nale¿nych rat

bank za¿¹da³ ode mnie, ¿ebym zap³aci³ pozosta³¹ kwotê kredytu, tj. 3.500 z³o-
tych. Czy mam mo¿liwoœæ odzyskania tych pieniêdzy?

tyle ¿e nie wobec banku, lecz wobec porê-
czyciela, który mo¿e ¿¹daæ od niego zwrotu
wszystkiego co sam œwiadczy³ z tytu³u d³u-
gu. Wy³¹czenie lub ograniczenie mo¿liwo-
œci dochodzenia przez porêczyciela tego
roszczenia jest mo¿liwe, ale tylko wtedy, gdy
porêczyciel i d³u¿nik zawarli w tym zakre-
sie odmienne porozumienie.

Je¿eli w omawianym przypadku tego

typu ustalenia nie zosta³y poczynione, Czy-
telnik mo¿e ¿¹daæ od znajomego zwrotu
zap³aconej za niego kwoty 3.500 z³otych.

Katarzyna Œlaska

28 ust. 2 prawa upad³oœciowego i napraw-
czego w przypadku wyst¹pienia braków

wniosek z³o¿ony przez wierzyciela repre-
zentowanego przez adwokata lub radcê

prawnego, a tak¿e wierzyciela bêd¹cego
przedsiêbiorc¹, jak w przypadku naszego

Czytelnika, zwraca siê bez wzywania o
uzupe³nienie lub op³acenie wniosku. S¹d

mia³ wiêc prawo zwróciæ wniosek, je¿eli
istotnie nie zawiera³ on wszystkich niezbêd-

nych elementów. Istnieje jednak mo¿liwoœæ
pomy³ki s¹du. Czytelnik pyta, czy wówczas

ma on mo¿liwoœæ odwo³ania siê od takiej
decyzji. Kwestia ta przez jakiœ czas nie by³a

jednoznaczna.

Wszelkie w¹tpliwoœci rozwia³ na szczê-

œcie S¹d Najwy¿szy, który w orzeczeniu

z dnia 5 lutego 2004 r., sygn. akt III CZP
111/03 stwierdzi³, i¿ na zarz¹dzenie
przewodnicz¹cego, którego przedmio-
tem jest zwrot wniosku d³u¿nika
o og³oszenie upad³oœci, przys³uguje za-
¿alenie. Nale¿y uznaæ, i¿ teza ta znajdu-
je analogiczne zastosowanie do zwraca-
nia wniosków wierzyciela, gdy¿ uregu-
lowane s¹ one podobnie. OdpowiedŸ
na pytanie Czytelnika musi wiêc byæ
twierdz¹ca – przys³uguje mu odwo³anie
do s¹du wy¿szej instancji. Wnosi siê je
w terminie 7 dni od dorêczenia zarz¹dze-
nia za poœrednictwem s¹du, który je
wyda³.

Pawe³ Judek

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

XIII. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

Kto mo¿e byæ projektodawc¹,

a kto skorzysta z pomocy?

Wnioski mog¹ sk³adaæ instytucje rynku

pracy (np. publiczne s³u¿by zatrudnienia),
organizacje pozarz¹dowe dzia³aj¹ce na rzecz
osób niepe³nosprawnych, jednostki samorz¹-
du terytorialnego i ich jednostki organiza-
cyjne, szko³y – ich organy za³o¿ycielskie
oraz szko³y wy¿sze, jednostki naukowe,
a tak¿e pracodawcy. Osoby niepe³nospraw-
ne w Dzia³aniu 1.4 SPO RZL nie mog¹ byæ
jednak projektodawcami. Mog¹ one nato-
miast bezpoœrednio skorzystaæ z wdro¿onej
pomocy. Odbiorcami pomocy bêd¹ wiêc
w tym Dzia³aniu osoby powy¿ej 16. roku
¿ycia o znacz¹cym lub umiarkowanym
stopniu niepe³nosprawnoœci, które po raz
pierwszy wchodz¹ na rynek pracy, s¹ d³u-
gotrwale bezrobotne lub maj¹ najwiêksze
trudnoœci z wejœciem na rynek pracy.
Nale¿y zwróciæ uwagê, ¿e osoby te objête
s¹ obowi¹zkiem rejestracji w Powiatowych
Urzêdach Pracy. Drug¹ grup¹ odbiorców po-
mocy bêd¹ instytucje m.in. takie jak: s³u¿-

Celem Dzia³ania 1.4 Integracja zawo-

dowa i spo³eczna osób niepe³nospraw-
nych schemat a) Wsparcie osób o znacz¹-
cym i umiarkowanym stopniu niepe³no-
sprawnoœci na otwartym rynku pracy
z SPO Rozwój Zasobów Ludzkich jest
zwiêkszenie aktywnoœci zawodowej osób
niepe³nosprawnych, a w efekcie zatrud-
nienie tych osób na otwartym rynku pra-
cy. Pracodawca, który bêdzie chcia³ uzy-
skaæ pomoc na dofinansowanie zatrudnie-
nia osób niepe³nosprawnych bêdzie móg³
byæ tutaj projektodawc¹ (bêdzie móg³ sam
z³o¿yæ wniosek o dofinansowanie projek-
tu). Minimalna wartoœæ projektu w tym
dzia³aniu to 25 tys. euro. Z kolei udzia³
w³asny projektodawcy w realizacji pro-
jektu zosta³ okreœlony na poziomie 3%
wartoœci projektu, czyli 3% ca³kowi-
tych wydatków kwalifikowanych. Mak-
symalna wysokoœæ pomocy to 100%
kosztów kwalifikowanych. W ramach
tego Dzia³ania status instytucji wdra¿aj¹-
cej otrzyma³ PFRON.

by medycyny pracy, pracodawcy, instytucje
rynku pracy, PFRON, organizacje pozarz¹-
dowe dzia³aj¹ce na rzecz osób niepe³no-
sprawnych.

Dofinansowanie zatrudnienia

W Dzia³aniu 1.4 SPO RZL przewidzia-

no m.in. wsparcie, które ma na celu rekom-
pensatê z tytu³u dodatkowych kosztów po-
noszonych w zwi¹zku z zatrudnieniem osób
niepe³nosprawnych. Jest to pewnego rodza-
ju zachêcenie pracodawców i organizacji
non-profit do zatrudniania osób niepe³no-
sprawnych. Pracodawcy mog¹ tak¿e obie-
gaæ siê o zwrot czêœci kosztów przystoso-
wania stanowisk pracy do potrzeb pracow-
ników niepe³nosprawnych.

Wsparcie na dofinansowanie zatrudnie-

nia osób niepe³nosprawnych przez przed-
siêbiorców bêdzie udzielane tylko pod ta-
kim warunkiem, ¿e ponios¹ oni podwy¿-
szone koszty zatrudnienia osób niepe³no-
sprawnych. Koszty kwalifikowane do ob-
jêcia pomoc¹ wynikaj¹ z ni¿szej wydajno-
œci niepe³nosprawnego pracownika. Ta ni¿-
sza wydajnoœæ mo¿e byæ skutkiem tego, ¿e
zwiêkszy siê czas wykonywania pracy
przez osobê niepe³nosprawn¹, osoby takie
maj¹ dodatkowy urlop wypoczynkowy
i skrócony czas pracy, trzeba tak¿e liczyæ
siê ze zwiêkszon¹ absencj¹ chorobow¹.
Koszty, o których mowa, nie mog¹ prze-
kroczyæ 130% najni¿szego wynagrodze-
nia – w przypadku osób zaliczanych
do znacznego stopnia niepe³nosprawnoœci,
110% najni¿szego wynagrodzenia –
w przypadku osób zaliczanych do umiar-
kowanego stopnia niepe³nosprawnoœci.
Pu³apy dotycz¹ce wynagrodzeñ zwiêksza-
ne s¹ o 75% najni¿szego wynagrodzenia
w przypadku osób chorych psychicznie,
upoœledzonych umys³owo, choruj¹cych
na epilepsjê oraz niewidomych.

Subsydiowanie wynagrodzeñ dla osób

niepe³nosprawnych stanowi pomoc pu-
bliczn¹, której równowartoœæ nie mo¿e prze-
kroczyæ 15 mln euro brutto w okresie kolej-
nych 3 lat na jedno przedsiêbiorstwo.

Wsparciu podlegaj¹ równie¿ projekty

zwi¹zane z przystosowaniem stanowisk pra-
cy do potrzeb pracowników niepe³nospraw-
nych. Kosztami kwalifikuj¹cymi siê do po-
mocy bêd¹ m.in. koszty zakupu œrodków
trwa³ych (w tym komputery i oprogramowa-
nie), które bêd¹ stanowi³y wyposa¿enie
zwi¹zane z przystosowaniem stanowiska
pracy.

UWAGA!

Zwrot kosztu nie mo¿e

przekroczyæ dwudziestokrotnego
przeciêtnego wynagrodzenia za ka¿-
de przystosowane stanowisko pracy
osoby niepe³nosprawnej.

Je¿eli przystosowanie stanowiska pra-

cy dla potrzeb osoby niepe³nosprawnej

bêdzie stanowi³o tylko element projektu
to wsparcie nie mo¿e wówczas przekro-

czyæ 10% wartoœci ca³ego projektu.

Nie tylko na zatrudnienie

Oprócz dzia³añ s³u¿¹cych tworzeniu

miejsc pracy dla osób niepe³nospranych

uzupe³nienie programu SPO RZL przewi-
duje jeszcze kilka typów projektów, któ-

re kwalifikuj¹ siê do wsparcia. Kwalifi-
kowane projekty to:

- doradztwo/poradnictwo zwiêkszaj¹ce

potencja³ zawodowy i mo¿liwoœci uzy-

skania pracy przez osoby niepe³no-
sprawne, warsztaty psychologiczne

ukierunkowane na zwiêkszenie aktyw-
noœci zawodowej bezrobotnych osób

niepe³nosprawnych, podnosz¹ce zdol-
noœæ do zatrudnienia osób niepe³no-

sprawnych,

- szkolenia i warsztaty dla otoczenia

wspó³pracuj¹cego z osobami niepe³no-
sprawnymi,

- rozwój i promocja us³ug doradczych

dla osób niepe³nosprawnych, dla orga-

nizacji pozarz¹dowych i innych us³u-
godawców dla dzia³añ zmierzaj¹cych

do integracji osób niepe³nosprawnych
na otwartym rynku pracy oraz innych

us³ug zwiêkszaj¹cych aktywnoœæ za-
wodow¹ tych osób,

- rozwijanie form i programów szkole-

nia osób niepe³nosprawnych on-line,

- zmiana postaw spo³ecznych wobec

osób niepe³nosprawnych w szczegól-

noœci w œrodowisku pracy, poprzez
kampanie informacyjno-promocyjne,

- badania i ekspertyzy w obszarze reha-

bilitacji zawodowej i zatrudnienia osób

niepe³nosprawnych, w tym badania
s³u¿¹ce zindywidualizowaniu œwiad-

czeñ us³ug.

Gdzie sk³adaæ wnioski

Wnioski wraz ze wszystkimi wymaga-

nymi za³¹cznikami nale¿y sk³adaæ

do 14 stycznia 2005 r. do godz. 12

w punkcie informacyjnym PFRON lub te¿

przes³aæ listem poleconym lub poczt¹ ku-

riersk¹ do Wydzia³u Wdra¿ania Progra-

mów UE PFRON na adres Al. Jana Paw-

³a II 11 w Warszawie. Wnioski nale¿y

sk³adaæ w formie papierowej i elektro-

nicznej (generator wniosków wersja

2.0.2.25. na stronie internetowej www.

pfron.org.pl lub www.efs.gov.pl).

PFRON og³osi³ konkurs na Dzia³anie 1.4 w ramach SPO RZL

Z pytania Czytelnika wynika, ¿e trudni

siê on wywozem nieczystoœci p³ynnych,

prawdopodobnie nie jest on wiêc przedsiê-
biorstwem transportowym poniewa¿ podci¹-

ga siê pod kategoriê PKD 90.01.2 (odpro-
wadzanie i oczyszczanie œcieków). Skoro

firma Czytelnika nie bêdzie przedsiêbior-
stwem transportowym to kosztem kwalifi-

kowanym mo¿e byæ nawet zakup samocho-
du asenizacyjnego wraz z beczk¹.

Nale¿y tak¿e zauwa¿yæ, ¿e w dzia³aniu,

o którym mowa, firmy œwiadcz¹ce us³ugi

transportowe nie s¹ wykluczone ze wspar-
cia, natomiast zakup œrodka transportu

w przypadku takiej firmy nie mo¿e byæ
kosztem kwalifikowanym. W przypadku

firm niebêd¹cych firmami transportowymi
zakup œrodka transportu mo¿e byæ kosz-

tem kwalifikowanym, gdy stanowi nie-
zbêdny element projektu i beneficjent

zobowi¹¿e siê wykorzystaæ go jedynie

Œrodek transportu kosztem kwalifikowanym

Przeczyta³em w gazecie dodatek o dotacjach na inwestycje. Wyczyta³em,

¿e dla firm, które zajmuj¹ siê transportem, zakup ciê¿arówki nie jest wydat-

kiem kwalifikowanym. Ja mam jednoosobow¹ firmê, która trudni siê wywo-

zem nieczystoœci p³ynnych. Skoro zakup samochodu asenizacyjnego czy

to nowego, czy u¿ywanego nie jest wydatkiem kwalifikowanym w Dzia³aniu

2.3 SPO WKP to czy mo¿na uznaæ za taki wydatek kupno samej beczki?

do celu okreœlonego w projekcie, a tak-
¿e przedstawi wiarygodn¹ metodê wery-

fikacji wykorzystania œrodka transportu.

Czytelnik musi jednak pamiêtaæ, ¿e

w Dzia³aniu 2.3 SPO WKP bêd¹ dofinan-
sowane takie projekty, które wprowadz¹

w firmie innowacjê produktow¹ lub
procesow¹. Przez tê innowacjê nale¿y ro-

zumieæ prace zwi¹zane z przygotowa-
niem i uruchomieniem wytwarzania,

a tak¿e przygotowaniem do sprzeda¿y
nowych lub udoskonalonych produktów

i us³ug przeznaczonych do wprowadze-
nia na rynek albo innego wykorzystania

w praktyce. Projekt w tym wypadku bê-
dzie wiêc wymaga³ solidnego uzasadnie-

nia bowiem ciê¿ko bêdzie przekonaæ ko-
misjê oceniaj¹c¹ projekty, ¿e zakup sa-

mochodu asenizacyjnego i beczki spe³ni
powy¿sze kryteria.

Stronê opracowa³a Jolanta Burzyñska

Porady eksperta

Ju¿ w nied³ugim czasie zostanie znie-

siony wymóg legalizacji polskich doku-
mentów urzêdowych, czyli dokumentów

s¹dowych, administracyjnych (w tym
œwiadectw i dyplomów uczelni wy¿-

szych), aktów notarialnych jak równie¿
dokumentów prywatnych podpisywanych

przez strony i poœwiadczonych urzêdowo.
Jest to konsekwencja podpisania przez

Polskê Konwencji Haskiej z dnia 5 paŸ-
dziernika 1961 r. W miejsce legalizacji

Konwencja wprowadza, do³¹czone do do-
kumentu lub umieszczone na samym do-

kumencie, jednolite poœwiadczenie zwa-
ne apostille. Potwierdza ono autentycz-

noœæ podpisu, charakter w jakim dzia-
³a osoba podpisuj¹ca dokument oraz

to¿samoœæ pieczêci, któr¹ jest opatrzo-
ne. Najbardziej skorzystaj¹ na tym osoby

fizyczne i prawne, które chc¹ przed³o¿yæ
za granic¹ polskie dokumenty urzêdowe.

Jak jest teraz, a jak bêdzie

Dokumenty urzêdowe, aby mog³y byæ

wprowadzone do obrotu prawnego z za-
granic¹, musz¹ byæ zalegalizowane. Le-

galizacji dokonuje siê po to, by dokument
sporz¹dzony w jednym kraju wykorzystaæ

lub przedstawiæ w innym kraju. Jest to d³u-
gotrwa³y proces i do tego jeszcze kosz-

towny. I tak np. dyplom szko³y wy¿szej
trzeba zalegalizowaæ w Ministerstwie

Edukacji Narodowej i Sportu, potem dy-
plom taki trafia do Ministerstwa Spraw

Zagranicznych i do t³umacza przysiêg³e-
go, a ostatnim krokiem jest z³o¿enie do-

kumentu wraz z t³umaczeniem do konsu-
latu. Podobnie sytuacja wygl¹da ze œwia-

dectwem ukoñczenia liceum – trzeba je
zalegalizowaæ we w³aœciwym ze wzglêdu

na siedzibê szko³y kuratorium oœwiaty na-
stêpnie wêdruje ono do MSZ i do t³uma-

cza przysiêg³ego, a ostatni etap to w³aœci-
wy konsulat. Przed naborem na zagranicz-

ne wy¿-sze uczelnie konsulaty prze¿ywaj¹
pospolite ruszenie po zdobycie piecz¹tki

i podpis konsula. Wszystko to po to, aby
potwierdziæ autentycznoœæ dokumentu. Po

wprowadzeniu apostille ju¿ nie trzeba bê-
dzie siê udawaæ do polskich konsulatów,

bo ostatnim etapem bêdzie wizyta w MSZ.

Apostille ma byæ sporz¹dzone wed³ug

wzoru za³¹czonego do Konwencji (wzór po-
ni¿ej). Jednolite poœwiadczenie wydawane

bêdzie na wniosek osoby, która podpisa³a
dokument b¹dŸ te¿ na wniosek jego posia-

dacza. Ma ono pierwszeñstwo przed innymi
umowami, które przewiduj¹ dla poœwiadcze-

nia dokumentów czynnoœci bardziej rygory-
styczne ni¿ przewidziane w Konwencji.

W³aœciwy organ bêdzie prowadzi³ re-

jestr lub kartotekê, w której odnotuje wy-

danie apostille, wyszczególniaj¹c:

Apostille dla polskich papierów urzêdowych

Koniec biurokracji w obiegu dokumentów

- numer i datê wydania apostille,

- nazwisko osoby, która podpisa³a dokument

urzêdowy oraz charakter w jakim ona dzia-

³a³a lub w przypadku dokumentów niepod-
pisanych, nazwê organu, który opatrzy³

dokument pieczêci¹ lub stemplem.
Opatrzone numerem i zarejestrowane po-

œwiadczenie bêdzie potwierdza³o autentycz-
noœæ podpisu, charakter, w jakim dzia³a oso-

ba podpisuj¹ca dokument oraz to¿samoœæ pie-
czêci, któr¹ jest opatrzony. Co najwa¿niejsze

podpis i pieczêæ wskazane na poœwiadczeniu
nie wymagaj¹ ju¿ dalszego poœwiadczania.

Wzór apostille

Apostille bêdzie sporz¹dzone

w formie kwadratu o bokach o d³ugoœci

co najmniej 9 centymetrów

Kto bêdzie wydawa³ apostille

i ile za nie zap³acimy?

Jednolite poœwiadczenie bêdzie wydawa-

ne przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych

(prawdopodobnie od sierpnia 2005 r., gdy¿
nie ma jeszcze przepisów wykonawczych).

To ile zap³acimy za apostille bêdzie uzale¿-
nione od przepisów upowa¿niaj¹cych MSZ

do pobierania op³at za wykonywanie tej
czynnoœci oraz ustalenia jej wysokoœci. Prak-

tyka innych pañstw cz³onkowskich pokazu-
je, ¿e pobieranie op³at za apostille jest bar-

dzo zró¿nicowane. Przyk³adowo w Grecji,
Hiszpanii, Portugalii nie pobiera siê op³at

za apostille. W innych krajach wysokoœæ
op³aty waha siê w przedziale od 1 do 130

euro. U nas ta op³ata prawdopodobnie nie
bêdzie przekracza³a 15 euro, a wiêc bêdzie

wynosi³a oko³o 60 z³.

Ustawa z dnia 22 lipca 2004 r. o ratyfi-

kacji Konwencji znosz¹cej wymóg legaliza-
cji zagranicznych dokumentów urzêdowych

zosta³a podpisana przez Prezydenta 8 sierp-
nia br., teraz tylko jeszcze akty wykonaw-

cze do ustawy i jeden dokument zast¹pi ca³¹
skomplikowan¹ procedurê. Jednolite po-

œwiadczenie niew¹tpliwie u³atwi miêdzyna-
rodowy obrót urzêdowymi dokumentami.

Dajmy szansê osobom niepe³nosprawnym

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

XIV. PRAWNIK RODZINNY

Porady eksperta

Ulga mieszkaniowa

Przypomnijmy, ¿e tzw. ulga mieszkanio-

wa w podatku od spadków i darowizn doty-
czy nabycia budynku mieszkalnego lub jego

czêœci, lokalu mieszkalnego stanowi¹cego
odrêbn¹ nieruchomoœæ, spó³dzielczego w³a-

snoœciowego prawa do lokalu mieszkalne-
go oraz wynikaj¹cych z przydzia³u spó³-

dzielni mieszkaniowych: prawa do domu
jednorodzinnego lub prawa do lokalu w ma-

³ym domu mieszkalnym. Nabycie musi siê
jednak dokonaæ w odpowiedni sposób

i przez okreœlone grupy podmiotów. Tak
wiêc z ulgi mo¿na skorzystaæ w razie naby-

cia ww. nieruchomoœci i praw spó³dziel-
czych w drodze spadku lub darowizny przez

osoby zaliczane do I grupy podatkowej lub
w drodze spadku przez osoby zaliczane do II

grupy podatkowej, a tak¿e w drodze spad-
ku przez osoby zaliczane do III grupy po-

datkowej, sprawuj¹ce przez co najmniej dwa
lata opiekê nad wymagaj¹cym takiej opieki

spadkodawc¹, na podstawie umowy zawar-
tej z nim przed organem gminy.

Ulga polega na tym, i¿ do podstawy opo-

datkowania nie wlicza siê wartoœci ww. nie-

ruchomoœci i praw spó³dzielczych do ³¹cz-
nej wysokoœci nieprzekraczaj¹cej 110 m

po-

wierzchni u¿ytkowej budynku lub lokalu.

Skorzystanie z ulgi mieszkaniowej uza-

le¿nione jest od spe³nienia szeregu warun-
ków. Warunkiem budz¹cym w praktyce

najwiêcej w¹tpliwoœci jest oczywiœcie ten
obliguj¹cy nabywcê do zamieszkiwania

w nabytym lokalu lub budynku przez 5
lat od dnia z³o¿enia zeznania podatkowe-

go (je¿eli w chwili z³o¿enia zeznania na-
bywca mieszka w nabytym lokalu lub

budynku) lub od dnia zamieszkania w na-
bytym lokalu lub budynku (je¿eli nabyw-

ca zamieszka w nim w ci¹gu roku od dnia
z³o¿enia zeznania podatkowego). Warunek

powy¿szy uwa¿a siê za spe³niony równie¿
wtedy, gdy budynek lub lokal zosta³ zbyty

Jak nie utraciæ ulgi mieszkaniowej

w podatku od spadków i darowizn?

Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn stanowi znacz¹cy

element wp³ywaj¹cy na obni¿enie ciê¿aru podatkowego, w tym podatku. Jed-

nym z warunków jej zastosowania jest zamieszkiwanie w nabytym lokalu lub

budynku przez okreœlony czas, zaœ zbycie nieruchomoœci w tym okresie – co

do zasady – powoduje utratê prawa do ulgi. Ulgê mo¿na jednak czasem utrzy-

maæ mimo zbycia lokalu czy budynku.

przed rozpoczêciem zamieszkiwania
ze wzglêdu na koniecznoœæ zmiany warun-

ków lub miejsca zamieszkania, a nabycie
innego budynku lub uzyskanie pozwolenia

na jego budowê albo nabycie innego lokalu
nast¹pi³o nie póŸniej ni¿ w ci¹gu 6 miesiê-

cy od dnia zbycia (art. 16 ust. 8 ustawy).
Do krêgu przyczyn uzasadniaj¹cych ko-

niecznoœæ zmiany warunków lub miejsca
zamieszkania mo¿na zaliczyæ np. trudne

warunki materialne podatnika (wyrok
NSA z dnia 26.11.1998 r., sygn. akt III SA

1587/97).

Kiedy mo¿na j¹ utraciæ?

Sprawa jest prosta, je¿eli nabywca rze-

czywiœcie bêdzie zamieszkiwa³ w nabytym
lokalu lub budynku przez wskazany wy¿ej

okres 5 lat od dnia z³o¿enia zeznania lub
od dnia zamieszkania. Niestety, doœæ czêsto

zdarza siê, ¿e w wyniku trudnych do prze-
widzenia wczeœniej zdarzeñ, nabywca musi

pozbyæ siê nabytego lokalu (budynku). Czy
w tej sytuacji oznaczaæ to bêdzie automa-

tyczn¹ utratê ulgi? Otó¿ zgodnie z art. 16
ust. 7 ustawy, utrata nie nast¹pi w razie

zbycia udzia³u w budynku lub lokalu
na rzecz innego ze spadkobierców lub

obdarowanych oraz zbycia budynku lub
lokalu, je¿eli by³o ono uzasadnione ko-

niecznoœci¹ zmiany warunków mieszka-
niowych, a nabycie innego budynku lub

uzyskanie pozwolenia na jego budowê
albo nabycie innego lokalu nast¹pi³o nie

póŸniej ni¿ w ci¹gu szeœciu miesiêcy

od dnia zbycia. Przede wszystkim wiêc, nie
powoduje utraty prawa do ulgi zbycie udzia-

³u w lokalu lub budynku na rzecz innego
spadkobiercy lub obdarowanego. Zasada ta

nie budzi raczej wiêkszych problemów
w praktyce. Najwiêksze w¹tpliwoœci inter-

pretacyjne powstaj¹ zaœ w drugim przypad-
ku, tzn. w razie zbycia budynku lub lokalu

na rzecz innych podmiotów. W tej sytuacji,

zachowanie ulgi wymaga spe³nienia ³¹cznie

nastêpuj¹cych warunków:
1) zbycie musi byæ uzasadnione konieczno-

œci¹ zmiany warunków mieszkaniowych,

2) nabycie innego budynku lub uzyskanie

pozwolenia na jego budowê albo naby-
cie innego lokalu nastêpuje nie póŸniej

ni¿ w ci¹gu szeœciu miesiêcy od dnia
zbycia.

„Koniecznoœæ zmiany warunków miesz-

kaniowych” jest pojêciem ogólnym i nie

mo¿na wyczerpuj¹co okreœliæ co ono ozna-
cza. O tym, czy bêdziemy mieli do czynie-

nia z t¹ koniecznoœci¹, bêd¹ wiêc decydo-
wa³y okolicznoœci konkretnej sprawy.

Nie póŸniej ni¿ szeœæ miesiêcy

Co z kolei oznacza zapis, ¿e nabycie in-

nego lokalu lub budynku albo te¿ uzyskanie

pozwolenia na budowê ma nast¹piæ nie póŸ-
niej ni¿ w ci¹gu szeœciu miesiêcy od dnia

zbycia nabytego lokalu (budynku)? W prak-
tyce najwiêksze spory dotycz¹ sytuacji,

w której najpierw nastêpuje nabycie lokalu
(budynku) lub uzyskanie pozwolenia na bu-

dowê, a dopiero póŸniej zbycie odziedziczo-
nej lub nabytej w drodze darowizny nieru-

chomoœci. Wydawaæ by siê mog³o, ¿e wa-
runki zachowania ulgi zosta³y spe³nione –

wszak nabycie innego lokalu czy budynku
(albo uzyskanie pozwolenia na budowê)

nast¹pi³o nie póŸniej ni¿ w ci¹gu pó³ roku
od chwili zbycia nabytej nieruchomoœci.

Wydaje siê bez znaczenia, ¿e nast¹pi³o to
wczeœniej ni¿ zbycie tej nieruchomoœci.

Okazuje siê jednak, ¿e organy podatkowe
maj¹ na tê sprawê inny pogl¹d, zaœ podatni-

cy, jeœli nie chc¹ siê wdawaæ w niepotrzeb-
ne spory, powinni przynajmniej zapoznaæ siê

ze stanowiskiem tych organów. Otó¿, zgod-
nie z pismem Drugiego Urzêdu Skarbowe-

go £ódŸ – Ba³uty z dnia 17.09.2004 r. (sygn.
IV-436/3/04), uzyskanie pozwolenia na bu-

dowê przed zbyciem lokalu otrzymanego
w drodze darowizny nie spe³nia warun-

ku zachowania prawa do ulgi. Podobne
stanowisko zaj¹³ Pierwszy Urz¹d Skarbowy

w Lublinie w piœmie z dnia 12.07.2004 r.
(sygn. E-2/436/3/04), w którym czytamy, ¿e

w przypadku uzasadnionej koniecznoœci
zmiany warunków mieszkaniowych, gdy

przed up³ywem 5 lat najpierw nast¹pi

zakup nowego mieszkania lub uzyskanie
pozwolenia na budowê domu, a nastêpnie

mieszkanie, do którego zastosowano ulgê
zostanie zbyte w ci¹gu 6 m-cy, przedmio-

towe zwolnienie podatkowe nie mo¿e byæ
utrzymane.

Umowa przedwstêpna a utrata
prawa do ulgi

Jak zaznaczono wy¿ej, aby zachowaæ

ulgê, nabycie innego budynku lub uzyska-

nie pozwolenia na jego budowê albo naby-
cie innego lokalu nie mo¿e nast¹piæ póŸniej

ni¿ w ci¹gu szeœciu miesiêcy od dnia zbycia.
Ustawodawca nie wyjaœnia, co nale¿y rozu-

mieæ pod pojêciem „nabycia”. Niezbêdnym
warunkiem wa¿noœci nabycia lokalu lub

budynku jest zachowanie formy aktu no-
tarialnego w zwi¹zku z przeniesieniem

prawa w³asnoœci. Mo¿na mieæ zatem w¹t-
pliwoœci czy warunek nabycia zostanie spe³-

niony w razie podpisania przedwstêpnej
umowy nabycia nieruchomoœci (np. z dewe-

loperem). Organy podatkowe nie maj¹ w¹t-
pliwoœci i jednoznacznie wykluczaj¹ tak¹

mo¿liwoœæ. Konieczne jest przestrzeganie
kolejnoœci postêpowania, tj. dokonanie da-

rowizny, sprzeda¿ lokalu otrzymanego w da-
rowiŸnie, w ci¹gu 6 miesiêcy zakup lokalu

potwierdzony aktem notarialnym osta-
tecznie przenosz¹cym w³asnoœæ na nabyw-

cê (nie mo¿e to byæ umowa przedwstêpna
ani warunkowa). Fakt zawarcia przedwstêp-

nej umowy sprzeda¿y z firm¹ developersk¹
w celu realizacji przedsiêwziêcia polegaj¹-

cego na wybudowaniu przez firmê lokalu
mieszkalnego i dokonywanie wp³at zgodnie

z harmonogramem nie stanowi spe³nienia
warunku nabycia lokalu mieszkalnego, gdy¿

nabycie lokalu mieszkalnego nast¹pi dopie-
ro z chwil¹ przeniesienia w³asnoœci przed-

miotu umowy. W¹tpliwoœci mog¹ siê rów-
nie¿ pojawiæ odnoœnie tego co nale¿y rozu-

mieæ przez „uzyskanie pozwolenia na budo-
wê”. Wydaje siê, ¿e o uzyskaniu tego po-

zwolenia mo¿na mówiæ dopiero z chwil¹,
gdy decyzja w tym przedmiocie stanie siê

ostateczna. Na marginesie trzeba jednak za-
znaczyæ, ¿e wyra¿one wy¿ej stanowiska or-

ganów podatkowych nie stanowi¹ obowi¹-
zuj¹cego prawa i nie jest wykluczone, ¿e

mog¹ zostaæ one podwa¿one przez s¹d.

Podstawa prawna: art. 16 ustawy z dnia

28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn

(Dz. U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 ze zm.).

Marcin Pacyna

Co do zasady, do spadku po zmar³ym

ojcu Czytelnika wchodz¹ prawa i zobowi¹-
zania, które mu przys³ugiwa³y lub go ob-
ci¹¿a³y za jego ¿ycia, a które nie wygas³y
z chwil¹ jego œmierci. Jednak¿e do d³ugów
spadkowych nale¿¹ tak¿e pewne zobowi¹-
zania powsta³e w zwi¹zku z dziedziczeniem,
które nie istnia³y jeszcze za ¿ycia spadko-
dawcy, lecz powsta³y dopiero z chwil¹ jego
œmierci lub nawet w terminie póŸniejszym.

W myœl art. 922 § 3 Kodeksu cywilnego

do d³ugów spadkowych nale¿¹ tak¿e kosz-
ty pogrzebu spadkodawcy w takim zakre-
sie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwy-
czajom przyjêtym w danym œrodowisku,
koszty postêpowania spadkowego, obowi¹-
zek zaspokojenia roszczeñ o zachowek oraz
obowi¹zek wykonania zapisów i poleceñ,
jak równie¿ inne obowi¹zki przewidziane
w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z przytoczonego wy¿ej przepisu wyni-

ka wiêc, i¿ Czytelnik ma uprawnienie
do przedstawienia poniesionych przez sie-
bie wydatków zwi¹zanych z pogrzebem
ojca do pozosta³ego po nim spadku. Jednak
koszty te nie mog¹ przekraczaæ wydat-

Koszty pogrzebu a d³ug spadkowy

Jestem jednym z trojga rodzeñstwa. Dwa miesi¹ce temu po ciê¿kiej choro-

bie zmar³ nasz ojciec. Co prawda, moje rodzeñstwo jest dobrze sytuowane

materialnie, to jednak ja wy³o¿y³em pieni¹dze potrzebne na pochówek nasze-

go ojca, bowiem zasi³ek pogrzebowy okaza³ siê niewystarczaj¹cy na organi-

zacjê przyjêcia pogrzebowego, pogrzebu i zamówienie nagrobka. Mój ojciec

nie mia³, co prawda, znacznego maj¹tku, to jednak pozostawi³ po sobie dom

i spor¹ dzia³kê, gdzie mieszka³. Czy jestem uprawniony do tego, aby zg³osiæ

poniesione przeze mnie koszty (prawie 10 tys. z³otych) do postêpowania spad-

kowego, które zosta³o wszczête z wniosku mojego brata i czy zostan¹ one mi

ze spadku zwrócone?

ków przyjêtych w danym œrodowisku,
a wiêc wydatków okreœlonych zarówno
przy uwzglêdnieniu warunków miejsco-
wych, jak i grupy spo³ecznej do której
nale¿a³ ojciec Czytelnika. Co wiêcej, d³u-
giem spadkowym bêd¹ jedynie wydatki ju¿
poniesione, w szczególnoœci je¿eli Czytel-
nik nie zamówi³ jeszcze nagrobka, to nie
bêdzie móg³ przedstawiæ wynikaj¹cych
z tego tytu³u kosztów jako d³ugu spadko-
wego.

Zaznaczyæ równie¿ trzeba, i¿ koszty po-

grzebu, wchodz¹c w sk³ad d³ugów spadko-
wych, oczywiœcie obci¹¿aæ bêd¹ wszystkich
spadkobierców, w tym wiêc tak¿e samego
Czytelnika. Faktycznie wiêc jego udzia³
w spadku zmniejszy siê o jedn¹ trzeci¹ wy-
datków zwi¹zanych z pogrzebem ojca (o ile
nast¹pi dziedziczenie ustawowe i nie ma
innych poza zstêpnymi uprawnionych
do dziedziczenia).

Podstawa prawna: art. 922 ustawy z dnia

23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93

ze zm.).

Bartosz Kowalak

Co do zasady, pojazd usuwa siê z miej-

sca postoju lub miejsca zatrzymania,
przewo¿¹c lub odholowuj¹c na parking

strze¿ony na koszt w³aœciciela. Policja
mo¿e usun¹æ ka¿dy pojazd:

1) który jest pozostawiony w miejscu, gdzie

jest to zabronione i utrudnia ruch lub za-

gra¿a bezpieczeñstwu,

2) którego kierowca nie oka¿e dokumentu

stwierdzaj¹cego zawarcie umowy ubez-
pieczenia OC lub stwierdzaj¹cego op³a-

cenie sk³adki tego ubezpieczenia,

3) przekracza wymiary, dopuszczaln¹ masê

ca³kowit¹ lub nacisk osi okreœlony
w przepisach ruchu drogowego.

Ponadto mo¿na usun¹æ pojazd który jest

kierowany przez osoby znajduj¹ce siê w sta-

nie po spo¿yciu alkoholu albo œrodka dzia-
³aj¹cego podobnie do alkoholu (narkotyku)

oraz bez wymaganych dokumentów, albo
którego stan techniczny zagra¿a bezpieczeñ-

stwu lub porz¹dkowi ruchu drogowego oraz
powoduje uszkodzenie drogi albo narusza

wymagania ochrony œrodowiska. Usuniêty
mo¿e byæ tak¿e taki pojazd, który utrud-

Kiedy mo¿na odholowaæ pojazd na parking

strze¿ony?

W trakcie wyjazdu s³u¿bowego spotka³a mnie doœæ przykra niespodzian-

ka. Swój samochód zaparkowa³em w centrum miasta. Po powrocie jednak bar-

dzo siê zdenerwowa³em, gdy¿ w miejscu, w którym zostawi³em auto ju¿ go nie

by³o. By³em przekonany, ¿e zosta³ skradziony, wiêc zg³osi³em siê na policjê.

Tam jednak okaza³o siê, ¿e moje auto zosta³o usuniête, gdy¿ utrudnia³o ruch.

W jakiej sytuacji tak naprawdê samochód mo¿e byæ usuniêty z ulicy i jakie siê

z tym wi¹¿¹ konsekwencje dla jego w³aœciciela?

nia prowadzenie akcji ratowniczej.

W tym przypadku jednak o usuniêciu po-
jazdu mo¿e zadecydowaæ dowodz¹cy tak¹

akcj¹.

W Pañskim przypadku policja najpraw-

dopodobniej uzna³a, ¿e samochód zosta³ za-
parkowany niezgodnie z przepisami i utrud-

nia³ ruch. Bardzo wa¿nym jest, aby podmiot
inny ni¿ policja, który wyda³ dyspozycjê

usuniêcia lub przemieszczenia pojazdu nie-
zw³ocznie powiadomi³ o tym fakcie komen-

dê policji w³aœciw¹ ze wzglêdu na miejsce,
z którego usuniêto lub przemieszczono po-

jazd, o dokonanych czynnoœciach, ze wska-
zaniem parkingu strze¿onego, na którym

umieszczono pojazd, lub miejsca, na które
zosta³ on przemieszczony. W Pañskim przy-

padku wiadomoœæ o tym dotar³a w chwili
zg³aszania rzekomej kradzie¿y. Wszystko

odby³o siê, wiêc zgodnie z obowi¹zuj¹cymi
przepisami.

Podstawa prawna: art. 130a ustawy z dnia

20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U.

2003 r. nr 58, poz. 515 ze zm.).

Micha³ Jaworski

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

XIV. PRAWNIK RODZINNY

Nie ma Pan takiego obowi¹zku. Musi siê

Pan jednak liczyæ z tym, ¿e pozwany przez
Pana d³u¿nik bêdzie móg³ domagaæ siê zwro-

tu poniesionych kosztów zwi¹zanych z wy-
toczon¹ przeciw niemu spraw¹ s¹dow¹. Dzie-

je siê tak dlatego, ¿e zgodnie z art. 101 Ko-
deksu postêpowania cywilnego pozwane-

mu nale¿y siê zwrot kosztów, je¿eli nie da³
powodu do wytoczenia sprawy i uzna³ przy

pierwszej czynnoœci procesowej ¿¹danie
pozwu. Pana d³u¿nik, w razie wytoczenia mu

procesu, bêdzie móg³ powo³ywaæ siê na to,
¿e nic nie wiedzia³ o tym, ¿e ma Pan do nie-

go pretensje i zamierza go pozwaæ. Jeœli do-
datkowo skwapliwie zgodzi siê z Pana rosz-

czeniem bêdzie móg³ œmia³o domagaæ siê, aby
to Pan pokry³ wydatki jakie poniós³ on

w zwi¹zku z wezwaniem do s¹du, np. koszty
przejazdu. Ponadto sprawa mo¿e okazaæ siê

bardziej skomplikowana, gdy Pana d³u¿nik
zechce skorzystaæ z pomocy profesjonalnego

prawnika. Do kosztów s¹dowych zaliczane
jest bowiem równie¿ wynagrodzenie i wydat-

ki pe³nomocnika procesowego. Pana d³u¿nik
bêdzie móg³ argumentowaæ, ¿e gdyby wie-

dzia³ o Pana zamiarze natychmiast pieni¹dze
by zwróci³. Uznanie roszczenia mo¿e nast¹-

Wezwanie przeds¹dowe

Mój daleki krewny jest mi winien pieni¹dze. Nie mam œmia³oœci zwróciæ siê

do niego wprost z ¿¹daniem oddania pieniêdzy. Zastanawia³em siê, czy nie

lepiej by³oby z³o¿yæ przeciw niemu pozew w s¹dzie. Liczê na to, ¿e d³u¿nik,

gdy dowie siê o tym przestraszy siê i szybciej odda d³ug. Czy mam obowi¹zek

poinformowaæ go o zamiarze z³o¿enia pozwu do s¹du?

piæ przy pierwszej czynnoœci procesowej, czy-

li w odpowiedzi na sk³adany pozew b¹dŸ
w oœwiadczeniu z³o¿onym na pierwszym po-

siedzeniu s¹dowym. W tym przypadku sam
mo¿e postawiæ siê Pan w niekorzystnej sytu-

acji, gdy¿ nie zrobi³ Pan nic, co mog³oby sk³o-
niæ d³u¿nika do zap³aty. Przyjmuje siê, ¿e

pozwany nie daje powodu do wytoczenia
sprawy je¿eli jego postawa i okolicznoœci

sprawy uzasadniaj¹ wniosek, ¿e pokrzyw-
dzony otrzyma³by zaspokojenie roszczenia

bez koniecznoœci wytaczania powództwa.

Zatem, aby unikn¹æ opisanego wy¿ej nie-

bezpieczeñstwa, powinien Pan wys³aæ d³u¿-
nikowi wezwanie, w którym wyznaczy mu

Pan termin do spe³nienia œwiadczenia. We-
zwanie najlepiej wys³aæ listem poleconym

za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Wówczas, w razie wytoczenia przez Pana

powództwa, d³u¿nik nie bêdzie móg³ ¿¹daæ
zwrotu poniesionych kosztów, nawet mimo

uznania roszczenia przy pierwszej czynno-
œci procesowej.

Podstawa prawna: art. 101 ustawy z dnia

17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania cywilnego

(Dz. U. nr 43, poz. 269 ze zm.).

Wies³aw Pucek

Jak wynika z przedstawionego przez Czy-

telnika pytania, s¹d wyda³ na razie postano-
wienie w sprawie stwierdzenia nabycia spad-

ku. Na mocy takiego postanowienia ka¿dy
ze spadkobierców naby³ udzia³ w spadku

(tj. w ka¿dym sk³adniku tego spadku –
np. 40% domu, 40% samochodu, 40% tele-

wizora itd.). Spadkobiercy, z chwil¹ przyjê-
cia spadku staj¹ siê wspó³w³aœcicielami

odziedziczonego maj¹tku. Tak d³ugo, jak ist-
nieje wspó³w³asnoœæ, ka¿dy ze wspó³w³aœci-

cieli ma prawo do po¿ytków i innych przy-

Podzia³ spadku

Jako spadkobierca po zmar³ym ojcu odziedziczy³em 40% jego maj¹tku, któ-

rego g³ównym sk³adnikiem jest zak³ad wytwórczy. Oprócz mnie spadkobier-

cami s¹ równie¿ mój brat oraz jego syn. Wszyscy wspólnie prowadzimy za-

k³ad. Czy jest mo¿liwe, abym sta³ siê wy³¹cznym w³aœcicielem tego zak³adu?

chodów ze spadku w stosunku do wielkoœci

swoich udzia³ów, niezale¿nie czy zajmuje siê
sprawami maj¹tku, czy te¿ nie. W taki sa-

mym stosunku spadkobiercy uczestnicz¹
w ponoszeniu wydatków zwi¹zanych

z maj¹tkiem spadkowym (art. 207 K.c.).

Istnieje jednak mo¿liwoœæ, aby znieœæ

wspó³w³asnoœæ i przyznaæ okreœlone sk³ad-
niki maj¹tku na wy³¹czn¹ w³asnoœæ spad-

kobierców. Taki skutek nast¹pi w sytuacji,
gdy dojdzie do podzia³u spadku. Spadek

mo¿e zostaæ podzielony umownie, jak rów-

Zgodnie z art. 1047 K.r.o. umowy o spa-

dek po osobie nie¿yj¹cej s¹ z mocy prawa
niewa¿ne. Prawo przewiduje jedynie nie-

wielk¹ liczbê umów, które mog¹ byæ w tych
kwestiach podpisane (np. umowa o zrzecze-

niu siê spadku przez ustawowego spadkobier-
cê). Nie jest w ¿adnym wypadku dopuszczal-

ne zabronienie spadkodawcy sporz¹dzenia
testamentu o treœci odmiennej od przyjêtych

miêdzy stronami ustaleñ. Sporz¹dzenie te-
stamentu na korzyœæ Pañskiego syna nic Pañ-

stwu nie daje, gdy¿ spadkodawca mo¿e te-
stament odwo³aæ w ka¿dej chwili, mo¿e go

zniszczyæ, jak równie¿ zmieniæ. Wszelkie
umowne ograniczenia spadkodawcy w za-

kresie wyra¿ania jego woli na wypadek
œmierci s¹ niewa¿ne i nie wywo³aj¹ ¿ad-

nych skutków prawnych. Nawet jeœli spad-
kodawca sporz¹dzi³by testament, w którym

powo³a³by do ca³oœci spadku Pañstwa syna,
aby pozbawiæ pozosta³e dzieci oraz wspó³-

Umowa o spadek

Moi teœciowie chc¹ wykupiæ na w³asnoœæ mieszkanie. Wraz z ¿on¹ chcemy

wy³o¿yæ na ten zakup pieni¹dze pod warunkiem, ¿e osob¹ dziedzicz¹c¹ po ich

œmierci bêdzie nasz syn. Teœæ posiada jednak z poprzedniego ma³¿eñstwa dwój-

kê dzieci. Czy mo¿na uzyskaæ gwarancjê, ¿e po pewnym czasie teœciowie nie

bêd¹ chcieli siê wycofaæ z wczeœniejszych ustaleñ i nie zmieni¹ testamentu?

ma³¿onka prawa do zachowku, musia³by

wykazaæ zaistnienie nadzwyczajnych oko-
licznoœci. Przyczyny uzasadniaj¹ce wydzie-

dziczenie s¹ wyraŸnie wskazane w Kodek-
sie cywilnym, st¹d instytucja wydziedzicze-

nia ma charakter zupe³nie wyj¹tkowy. Tak
wiêc nawet wówczas, gdy spadkodawca spo-

rz¹dzi testament o treœci, na której Panu za-
le¿y oraz nie zmieni jego ustaleñ a¿ do swo-

jej œmierci, Pañstwa syn zobowi¹zany bêdzie
do zap³acenia zachowku na rzecz ma³¿onka

oraz pozosta³ych dzieci spadkodawcy (o ile
nie dojdzie do ich wydziedziczenia).

Nale¿y równie¿ podkreœliæ, ¿e teœciowie

nie mog¹ sporz¹dziæ wspólnego testamen-

tu. Mo¿e to uczyniæ jedynie ka¿dy z nich
z osobna.

Podstawa prawna: art. 943, 1047 ustawy z dnia

23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93

ze zm.).

Dawid Szwarc

W sytuacji przedstawionej przez Czy-

telniczkê o pomoc mo¿e siê ona zwróciæ

do policji lub prokuratury, jak równie¿
do oœrodka interwencji kryzysowej.

Za ka¿dym razem kiedy stosowana jest prze-
moc nale¿y wezwaæ policjê. Sytuacji nie

usprawiedliwia dzia³anie partnera pod wp³y-
wem alkoholu lub innych œrodków odurza-

j¹cych. Czêsto jest tak, ¿e krzywdzony ma³-
¿onek (partner) d³ugo zwleka zanim zdecy-

duje siê podj¹æ formalne kroki. Warto pa-
miêtaæ, ¿e przemoc nie koñczy siê sama.

Jeœli partner stosuje przemoc nale¿y we-

zwaæ policjê i za¿¹daæ przyjazdu patrolu.

W razie odmowy nale¿y za¿¹daæ nazwiska
przyjmuj¹cego zg³oszenie do którego siê do-

dzwoniliœmy. Je¿eli policja w czasie inter-
wencji ograniczy siê jedynie do pouczenia

sprawcy, warto poprosiæ o wype³nienie tzw.
Niebieskiej Karty. Jest to notatka urzêdowa

policji, w której rejestruje siê wydarzenia
z miejsca zdarzenia, podjête czynnoœci, do-

starczone osobie poszkodowanej informacje.
Dokument taki mo¿e pos³u¿yæ w póŸniejszym

czasie, jako dowód w sprawie. Ponadto, je-
¿eli partner jest pijany i agresywny mo¿na

¿¹daæ od policji zabrania go do izby wytrzeŸ-
wieñ. W przypadku wype³nienia Niebieskiej

Karty w ci¹gu najbli¿szych dni rodzinê mo¿e
odwiedziæ dzielnicowy wraz z osobami

z oœrodka interwencji kryzysowej.

Je¿eli partner staje siê z czasem coraz bar-

dziej agresywny, a pouczenia przez policjê
i inne œrodki nie daj¹ rezultatów, najbardziej

rozs¹dnym jest z³o¿enie w prokuraturze lub
na policji zawiadomienia o pope³nieniu prze-

stêpstwa. Przestêpstwo znêcania siê fizycz-
nego lub psychicznego przez osobê najbli¿sz¹

jest zagro¿one kar¹ pozbawienia wolnoœci
od trzech miesiêcy do lat piêciu, a w szcze-

gólnie ciê¿kich przypadkach kar¹ pozbawie-
nia wolnoœci do lat dziesiêciu (art. 207 K.k.).

Przemoc w rodzinie

Mój m¹¿ niemal ka¿dego dnia nadu¿ywa alkoholu. Po wypiciu staje siê

wobec mnie agresywny. Bojê siê o nasz¹ córkê. Do tej pory nie dochodzi³o

do rêkoczynów, koñczy³o siê na k³ótniach. Sytuacja jednak siê zmienia i ostat-

nio m¹¿ przesta³ zupe³nie panowaæ nad swoim postêpowaniem. Co mam w tej

sytuacji robiæ? Wzywa³am raz policjê, jednak ona jedynie pouczy³a mê¿a.

W czasie postêpowania przygotowawczego
pokrzywdzona ma prawo wgl¹du w akta

sprawy, mo¿e sk³adaæ wnioski dowodowe
(np. wskazuj¹c osoby, które mog³yby za-

œwiadczyæ, ¿e partner stosowa³ przemoc wo-
bec niej). O wszczêciu postêpowania oraz

o wniesieniu aktu oskar¿enia do s¹du, po-
krzywdzona zostanie powiadomiona. Po-

krzywdzona mo¿e równie¿ wnioskowaæ
o zastosowanie wobec sprawcy dozoru po-

licyjnego, a je¿eli to nie pomo¿e o zastoso-
wanie aresztu tymczasowego.

Po wniesieniu sprawy do s¹du pokrzyw-

dzona mo¿e równie¿ dalej aktywnie uczest-

niczyæ w postêpowaniu. Do czasu odczyta-
nia aktu oskar¿enia mo¿e ona wnieœæ

wniosek – ustnie lub pisemnie – o wst¹-
pieniu do sprawy w charakterze oskar¿y-

ciela posi³kowego. Bêdzie mog³a wówczas
w sposób formalny pomagaæ prokuratorowi

w wyjaœnieniu sprawy.

Niezale¿nie od postêpowañ s¹dowych

pokrzywdzona mo¿e zwróciæ siê do oœrod-
ka interwencji kryzysowej. Oœrodki te

czynne s¹ najczêœciej ca³¹ dobê. Poszkodo-
wana mo¿e skorzystaæ z pomocy psycholo-

ga w formie spotkañ indywidualnych lub
w grupie wsparcia. Z pomocy takiej mog¹

skorzystaæ równie¿ dzieci. Najczêœciej w ta-
kich oœrodkach dy¿uruje prawnik, który

mo¿e pomóc przygotowaæ stosowne pisma,
m.in. w sprawie zawiadomienia o pope³nie-

niu przestêpstwa, czy te¿ za³o¿enia mê¿owi
sprawy o alimenty. W sytuacjach nadzwy-

czajnych, tj. w szczególnoœci w sytuacji za-
gro¿enia ¿ycia ze strony mê¿a, z regu³y

poszkodowana mo¿e tymczasowo schroniæ
siê z dzieæmi w oœrodku.

Podstawa prawna: art. 207 ustawy z dnia

6.06.1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. nr 88, poz. 553

ze zm.).

Dawid Szwarc

nie¿ na drodze postêpowania s¹dowego.

Umowny podzia³, jak równie¿ zgodny po-
dzia³ s¹dowy w przypadku zawarcia s¹dowej

ugody, mo¿liwy jest jedynie wówczas, gdy
wszyscy spadkobiercy zgodz¹ siê na jego do-

konanie oraz na warunki na jakich ma to na-
st¹piæ. Umowa mo¿e zostaæ zawarta w do-

wolnej formie, chyba ¿e w sk³ad dzielone-
go maj¹tku spadkowego wchodzi np. nie-

ruchomoœæ, wówczas wymagane jest za-
chowanie formy szczególnej. Jeœli istnieje

zgoda miêdzy spadkobiercami, a prawo wy-
maga szczególnej formy umowy (np. aktu

notarialnego), warto z uwagi na koszty, do-
konaæ s¹dowego podzia³u na zgodny wnio-

sek spadkobierców. W takiej sytuacji wpis
wynosi jedynie 1/5 wartoœci wpisu stosun-

kowego, który pomniejszony jest o po³owê
jego wartoœci. Jeœli wiêc dzielimy spadek

w sk³ad, którego wchodzi zak³ad (przedsiê-
biorstwo) obejmuj¹cy nieruchomoœæ, o ³¹cz-

nej wartoœci 10 tys. z³otych, to wpis wynie-
sienie 80 z³ (1/5 wpisu stosunkowego to

160 z³). Koszt wiêc takiego postêpowania
bêdzie znikomy zwa¿ywszy na koszty, jakie

musielibyœmy ponieœæ u notariusza.

Podzia³ maj¹tku spadkowego mo¿e mieæ

postaæ podzia³u fizycznego lub cywilnego.
Fizyczny podzia³ to po prostu przydzielenie

poszczególnych sk³adników spadku okreœlo-
nym spadkobiercom. Najczêœciej przyzna-

ne przedmioty (ich wartoœæ) nie bêd¹ ide-
alnie pokrywaæ siê z wielkoœci¹ posiada-

nego udzia³u w spadku, dlatego w takiej
sytuacji spadkobierca, który dosta³ wiê-

cej, bêdzie zobowi¹zany do sp³aty (lub do-

p³aty) na rzecz spadkobiercy, który otrzy-
ma³ mniej ni¿ mu siê nale¿y.

W sytuacji gdy spadkobiercy nie mog¹

dojœæ do porozumienia, ka¿dy z nich mo¿e

z³o¿yæ do s¹du wniosek o podzia³ maj¹tku.
Jeœli ¿aden ze spadkobierców nie chce otrzy-

maæ przedmiotów spadkowych, gdy¿ nie po-
siada œrodków na sp³atê pozosta³ych spad-

kobierców, wówczas s¹d mo¿e dokonaæ po-
dzia³u cywilnego, tj. sprzedaæ wszystkie

przedmioty spadku (lub ich czêœæ) i uzy-
skan¹ kwotê podzieliæ miêdzy spadkobier-

ców w stosunku do ich udzia³ów.

Czytelnik powinien wiêc w pierwszej ko-

lejnoœci porozumieæ siê z pozosta³ymi spad-
kobiercami. Jeœli wyra¿¹ oni zgodê na przy-

znanie mu ca³oœci zak³adu wytwórczego
trzeba bêdzie spisaæ umowê, choæ z uwagi

na koszty, najlepiej bêdzie z³o¿yæ zgodny
wniosek do s¹du. Jeœli porozumienie nie bê-

dzie mo¿liwe, Czytelnik musi z³o¿yæ wnio-
sek do s¹du zawieraj¹cy propozycjê podzia-

³u maj¹tku spadkowego. Decyzja o tym, jak
zostanie podzielony spadek, bêdzie le¿a³a

wówczas w gestii s¹du. W ka¿dym przypad-
ku, przyznanie Czytelnikowi zak³adu wy-

twórczego na wy³¹czn¹ w³asnoœæ, bêdzie
wi¹za³o siê z obowi¹zkiem sp³aty pozosta-

³ych spadkobierców, chyba ¿e wyraŸnie zre-
zygnuj¹ oni z tego uprawnienia.

Podstawa prawna: art. 1035 ustawy z dnia

23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16,

poz. 93 ze zm.).

Dawid Szwarc

W PRENUMERACIE 2005:

W PPRREEN

MEERRAACCIIEE 22000055::

AZETA

ODATKOWA

bezp³atny dostêp

Gazety

w wersji on-line

bezp³atne internetowe archiwum Gazety

4 bezp³atne p³yty CD
p³yty CD

rabatem 11%

codzienne bezp³atne telefoniczne porady ekspertów
bezp³atne dodatki

do pe³nej zawartoœci wydañ

w 2005 roku

w internecie

z kwartaln¹ zawartoœci¹ wydañ Gazety,

do³¹czone do Gazety o ró¿norodnej ciekawej tematyce,

promocja specjalna z

merytoryczne i z przepisami prawnymi.

(www.gazetapodatkowa.pl),

(od 1 numeru Gazety)

(warunki promocji na www.gofin.pl),

- z b³yskawiczn¹ wyszukiwark¹,

0 800 162 732 lub (0-95) 720 85 40

w..g

etta

attk

a..p

pll

Zamówienia na prenumeratê przyjmuj¹:

jednostki kolporta¿owe RUCH S.A., KOLPORTER S.A. i inni kolporterzy,
wydawca

(telefon podano poni¿ej)

w kioskach za jedyne 2,50 z³ !

AZETA

AZETA ODATKOWA

ODATKOWA

* Przy prenumeracie bezpoœrednio u wydawcy doliczany jest koszt przesy³ki (nie dotyczy Prenumeratorów czasopism GOFIN-u).

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 102 • 30.12.2004 r.

Dzia³ opracowa³a: Ma³gorzata Wala

5. Dobrowolne

ubezpieczenie chorobowe

Podstawa wymiaru sk³adek na dobrowol-

ne ubezpieczenie chorobowe w grudniu

2004 r. nie mo¿e przekroczyæ kwoty

5.674,83 z³ (tj. 250% przeciêtnego miesiêcz-

nego wynagrodzenia w trzecim kwartale

2004 r., tj. kwoty 2.269,93 z³).

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 48, poz. 833)

6. Kwota rocznego ograniczenia

podstawy wymiaru sk³adek na ubezpiecze-

nia emerytalne i rentowe w 2004 r. wyno-

si 68.700 z³.

(Mon. Pol. z 2003 r. nr 58, poz. 915)

7. Sk³adka na FP

w 2004 r. wynosi 2,45% podstawy wymiaru

sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

(Dz. U. z 2004 r. nr 17, poz. 167)

8. Sk³adka na FGŒP

w 2004 r. wynosi 0,15% podstawy wymiaru.

(Dz. U. z 2004 r. nr 17, poz. 167)

1. Zasi³ek chorobowy

WskaŸnik waloryzacji podstawy wymia-

ru zasi³ku chorobowego w I kwartale 2005 r.

wynosi 97,3% i w zwi¹zku z tym, ¿e wskaŸ-

nik nie przekracza 100%, podstawa wymia-

ru zasi³ku chorobowego w I kwartale

2005 r. nie podlega waloryzacji.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 49, poz. 852)

2. Zasi³ek rodzinny

1) W okresie od 1 maja 2004 r. do 31 sierp-

nia 2005 r. wysokoœæ miesiêcznego za-

si³ku rodzinnego zale¿y od liczby dzieci

i wynosi:

• na pierwsze i drugie dziecko 43,00 z³

• na trzecie dziecko

53,00 z³

• na czwarte i kolejne dziecko 66,00 z³

Do zasi³ku rodzinnego przys³uguj¹ do-

datki z tytu³u:

a) urodzenia dziecka – 500,00 z³ jednora-

zowo na ka¿de dziecko (urodzone po

30 kwietnia 2004 r.);

b) opieki nad dzieckiem w okresie korzy-

stania z urlopu wychowawczego –

400,00 z³ miesiêcznie;

c) samotnego wychowywania dziecka i utra-

ty prawa do zasi³ku dla bezrobotnych na

skutek up³ywu ustawowego okresu jego

pobierania – 400,00 z³ miesiêcznie;

d) samotnego wychowywania dziecka:

• 170,00 z³ miesiêcznie na dziecko,

• 250,00 z³ miesiêcznie na dziecko le-

gitymuj¹ce siê orzeczeniem o niepe³-

nosprawnoœci lub znacznym stopniu

niepe³nosprawnoœci;

e) kszta³cenia i rehabilitacji dziecka nie-

pe³nosprawnego:

• 50,00 z³ miesiêcznie na dziecko

w wieku do ukoñczenia 5 roku ¿ycia,

• 70,00 z³ miesiêcznie na dziecko

w wieku powy¿ej 5 roku ¿ycia do

ukoñczenia 24 roku ¿ycia;

f) rozpoczêcia roku szkolnego – 90,00 z³

na ka¿de uprawnione do dodatku dziec-

ko (wyp³acany raz w roku – we wrzeœniu);

g) podjêcia przez dziecko nauki w szkole

poza miejscem zamieszkania (wyp³aca-

ny przez 10 miesiêcy w roku; od wrze-

œnia do czerwca nastêpnego roku):

• 80,00 z³ miesiêcznie na dziecko za-

mieszkuj¹ce w miejscowoœci, w której

znajduje siê siedziba szko³y ponadpod-

stawowej lub ponadgimnazjalnej,

• 40,00 z³ miesiêcznie na dziecko do-

je¿d¿aj¹ce z miejsca zamieszkania do

miejscowoœci, w której znajduje siê

siedziba szko³y ponadpodstawowej

lub ponadgimnazjalnej,

• 80,00 z³ miesiêcznie od 1 paŸdziernika

2004 r. z tytu³u podjêcia przez nie-

pe³nosprawne dziecko nauki w gim-

nazjum poza miejscem zamieszka-

nia, je¿eli zamieszkuje w miejscowo-

œci, w której znajduje siê szko³a.

(Dz. U. z 2003 r. nr 228, poz. 2255 ze zm.)

2) Granica dochodu uprawniaj¹ca do za-

si³ku rodzinnego i œwiadczenia pielê-

gnacyjnego

Prawo do zasi³ku rodzinnego i œwiadcze-

nia pielêgnacyjnego przys³uguje, je¿eli prze-

UBEZPIECZENIA

3. Dodatki do emerytur i rent

od 1 marca 2004 r. wynosz¹:

- dodatek pielêgnacyjny

144,25 z³,

- dodatek dla sieroty zupe³nej 271,12 z³.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 10, poz. 162)

4. Graniczne kwoty przycho-

du wp³ywaj¹ce na zmniej-

szenie lub zawieszenie

œwiadczeñ

w 2004 r. wynosz¹:

1) kwoty przychodu odpowiadaj¹ce 70%

przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia:

- 1.01.-29.02.2004 r. - 1.512,10 z³ miesiêcznie

- 1.03.-31.05.2004 r. - 1.593,80 z³ miesiêcznie

- 1.06.-31.08.2004 r. - 1.632,60 z³ miesiêcznie

- 1.09.-30.11.2004 r. - 1.561,40 z³ miesiêcznie

- 1.12.-31.12.2004 r. - 1.589,00 z³

2) kwoty przychodu odpowiadaj¹ce 130%

przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia:

- 1.01.-29.02.2004 r. - 2.808,10 z³ miesiêcznie

- 1.03.-31.05.2004 r. - 2.959,90 z³ miesiêcznie

- 1.06.-31.08.2004 r. - 3.031,90 z³ miesiêcznie

- 1.09.-30.11.2004 r. - 2.899,70 z³ miesiêcznie

- 1.12.-31.12.2004 r. - 2.951,00 z³

3) kwota roczna:

- 18.976,60 z³ – 70% przeciêtnego mie-

siêcznego wynagrodzenia

- 35.241,70 z³ – 130% przeciêtnego mie-

siêcznego wynagrodzenia

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 49, poz. 854)

ciêtny miesiêczny dochód na osobê w rodzi-

nie nie przekracza kwoty 504,00 z³ lub

583,00 z³ je¿eli cz³onkiem rodziny jest dziec-

ko niepe³nosprawne.

(Dz. U. z 2003 r. nr 228, poz. 2255 ze zm.)

3. Œwiadczenia opiekuñcze

1) Zasi³ek pielêgnacyjny od 1 maja 2004 r.

wynosi 144,00 z³ (bez wzglêdu na wyso-

koœæ dochodu).

(Dz. U. z 2003 r. nr 228, poz. 2255 ze zm.)

2) Œwiadczenie pielêgnacyjne od 1 maja

2004 r. wynosi 420,00 z³ miesiêcznie.

(Dz. U. z 2003 r. nr 228, poz. 2255 ze zm.)

4. Zasi³ek pogrzebowy

Zasi³ek pogrzebowy od 1 grudnia 2004 r.

do 28 lutego 2005 r. wynosi 4.539,86 z³.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 49, poz. 853)

5. Zasi³ek dla bezrobotnych

Od 1 marca 2004 r. zasi³ek dla bezro-

botnych wynosi 504,20 z³.

(Dz. U. z 2004 r. nr 99, poz. 1001)

ZASI£KI

1. Osoby prowadz¹ce

pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ

i osoby z nimi wspó³pracuj¹ce

1) zadeklarowana podstawa wymiaru

sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne

w grudniu 2004 r. nie mo¿e byæ ni¿sza

ni¿ 1.361,96 z³ (60% z kwoty 2.269,93 z³,

tj. przeciêtnego miesiêcznego wynagro-

dzenia w drugim kwartale 2004 r.)

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 48, poz. 833)

a) sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne

nie mog¹ byæ ni¿sze od kwot:

b) sk³adka na ubezpieczenie wypadkowe

Od 1 stycznia 2003 r. stopê procentow¹

sk³adki na ubezpieczenie wypadkowe

p³atnik sk³adek ustala zgodnie z za³¹cz-

nikiem nr 2 do rozporz¹dzenia MPiPS

z dnia 29 listopada 2002 r.

(Dz. U. nr 200, poz. 1692 ze zm.)

2) sk³adka na ubezpieczenie zdrowotne

Zadeklarowana podstawa wymiaru

w grudniu 2004 r. nie mo¿e byæ ni¿sza

ni¿ 1.822,13 z³ (czyli 75% z kwoty

2.429,50 z³, tj. z kwoty przeciêtnego mie-

siêcznego wynagrodzenia w sektorze

przedsiêbiorstw w trzecim kwartale

2004 r., w³¹cznie z wyp³atami z zysku).

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 43, poz. 755)

Sk³adka na ubezpieczenie zdrowotne

w grudniu 2004 r. nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿

150,33 z³ (tj. 8,25% podstawy wymiaru).

3) sk³adka na Fundusz Pracy w grudniu

2004 r. nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 33,37 z³

(2,45% z kwoty 1.361,96 z³)

2. Ubezpieczenia spo³eczne

pracowników m³odocianych

od 1 grudnia 2004 r. do 31 grudnia 2004 r.

Podstawê wymiaru sk³adek na ubezpiecze-

nia spo³eczne pracowników m³odocianych

stanowi odpowiednio: dla I roku nauki - 4%,

dla II roku nauki - 5%, dla III roku nauki -

6% przeciêtnego miesiêcznego wynagrodze-

nia w III kwartale 2004 r., tj. 2.269,93 z³.

3. Ubezpieczenie spo³eczne

rolników

Sk³adka na ubezpieczenie emerytalno-ren-

towe w IV kwartale 2004 r. wynosi 168,80 z³.

Podstawê wymiaru sk³adek na ubezpie-

czenie emerytalno-rentowe rolników stano-

wi 30% emerytury podstawowej.

(Dz. U. z 1998 r. nr 7, poz. 25 ze zm.)

Sk³adka na ubezpieczenie wypadkowe,

chorobowe i macierzyñskie od jednej osoby

w IV kwartale 2004 r. wynosi 60 z³.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 39, poz. 695)
Uwaga: Rolnik (domownik) prowadz¹cy po-

zarolnicz¹ dzia³alnoœæ pozostaj¹cy w ubezpiecze-

niu spo³ecznym rolników – op³aca sk³adki w po-

dwójnej wysokoœci.

4. Dobrowolne

ubezpieczenie zdrowotne

Podstawê wymiaru sk³adki w okresie od

1 paŸdziernika 2004 r. do 31 grudnia 2004 r.

stanowi kwota nie ni¿sza ni¿ przeciêtne mie-

siêczne wynagrodzenie w sektorze przedsiê-

biorstw, w³¹cznie z wyp³atami z zysku,

w III kwartale 2004 r., tj. 2.429,50 z³.

St¹d sk³adka na dobrowolne ubezpiecze-

nie zdrowotne w ww. okresie wynosi

200,43 z³ (2.429,50 z³ x 8,25%).

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 43, poz. 755)

Rodzaj
ubezpieczenia
emerytalne
rentowe
chorobowe

1.12.2004 r. -
31.12.2004 r.

265,85 z³
177,05 z³
33,37 z³

Stawka

19,52%
13,00%
2,45%

Podstawa

wymiaru

sk³adki

90,80 z³

(I rok nauki)

113,50 z³

(II rok nauki)

136,20 z³

(III rok nauki)

Finansowanie

Rodzaj

ubezpieczenia

emerytalne
rentowe
chorobowe
emerytalne
rentowe
chorobowe
emerytalne
rentowe
chorobowe

p³atnik

8,86 z³
5,90 z³

–

11,08 z³
7,38 z³

–

13,29 z³
8,85 z³

–

ubezpieczony

8,86 z³
5,90 z³
2,22 z³
11,08 z³
7,38 z³
2,78 z³
13,29 z³
8,85 z³
3,34 z³

XV. WSKAZNIKI I STAWKI

– do rozliczeñ z ZUS

1. Kwoty najni¿szej

emerytury i renty

Kwoty najni¿szej emerytury i renty od

1 marca 2004 r. wynosz¹:

• emerytura i renta z tytu³u

ca³kowitej niezdolnoœci

do pracy oraz renta rodzinna 562,58 z³

• renta z tytu³u czêœciowej

niezdolnoœci do pracy

432,74 z³

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 10, poz. 162)

• renta z tytu³u ca³kowitej

niezdolnoœci do pracy

w zwi¹zku z wypadkiem

lub chorob¹ zawodow¹ oraz

renta rodzinna wypadkowa

675,10 z³

• renta z tytu³u czêœciowej

niezdolnoœci do pracy

w zwi¹zku z wypadkiem

lub chorob¹ zawodow¹

519,29 z³.

(Komunikat Prezesa ZUS)

2. Renta socjalna

Od 1 marca 2004 r. renta socjalna wy-

nosi 472,57 z³.

(Komunikat Prezesa ZUS)

Graniczna kwota przychodu wp³ywaj¹-

ca na zawieszenie renty socjalnej w grud-

niu 2004 r. wynosi 681,00 z³.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 49, poz. 855)

EMERYTURY I RENTY

Wypadki przy pracy

lub choroby zawodowe

W okresie od 1 kwietnia 2004 r. do

31 marca 2005 r. kwoty jednorazowych od-

szkodowañ z tytu³u wypadku przy pracy lub

choroby zawodowej wynosz¹:

• 374 z³ za ka¿dy procent sta³ego lub d³u-

gotrwa³ego uszczerbku na zdrowiu oraz

z tytu³u zwiêkszenia tego uszczerbku co

najmniej o 10 punktów procentowych,

• 7.705 z³ z tytu³u orzeczenia ca³kowitej

niezdolnoœci do pracy oraz niezdolnoœci

do samodzielnej egzystencji ubezpieczo-

nego, a tak¿e wskutek pogorszenia siê

stanu zdrowia rencisty,

• 39.626 z³, gdy do jednorazowego odszko-

dowania uprawniony jest ma³¿onek lub

dziecko zmar³ego ubezpieczonego lub

rencisty,

• 19.813 z³, gdy do jednorazowego od-

szkodowania uprawniony jest cz³onek

rodziny zmar³ego ubezpieczonego lub

rencisty inny ni¿ ma³¿onek lub dziecko,

• 39.626 z³, gdy do jednorazowego odszko-

dowania uprawnieni s¹ równoczeœnie ma³-

¿onek i jedno lub wiêcej dzieci zmar³ego

ubezpieczonego lub rencisty, oraz 7.705 z³

z tytu³u zwiêkszenia tego odszkodowania

przys³uguj¹cego na ka¿de z tych dzieci,

• 39.626 z³, gdy do jednorazowego odszko-

dowania uprawnionych jest równoczeœnie

dwoje lub wiêcej dzieci zmar³ego ubez-

pieczonego lub rencisty, oraz 7.705 z³

z tytu³u zwiêkszenia tego odszkodowa-

nia przys³uguj¹cego na drugie i ka¿de na-

stêpne dziecko,

• 7.705 z³, gdy obok ma³¿onka lub dzieci

do jednorazowego odszkodowania upraw-

nieni s¹ równoczeœnie inni cz³onkowie ro-

dziny zmar³ego ubezpieczonego lub ren-

cisty, ka¿demu z nich niezale¿nie od od-

szkodowania przys³uguj¹cego ma³¿onko-

wi lub dzieciom,

• 19.813 z³, gdy do jednorazowego odszko-

dowania uprawnieni s¹ tylko cz³onkowie

rodziny inni ni¿ ma³¿onek lub dzieci zmar-

³ego ubezpieczonego lub rencisty, oraz

7.705 z³ z tytu³u zwiêkszenia tego odszko-

dowania przys³uguj¹cego na drugiego

i ka¿dego nastêpnego uprawnionego.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 13, poz. 217)

ODSZKODOWANIA

1. Kwoty œwiadczenia

przedemerytalnego

2. Kwoty przychodu maj¹ce

wp³yw na zmniejszenie

lub zawieszenie œwiadczeñ

przedemerytalnych

Uwaga:

Dla osób, które utraci³y prawo do

renty, wysokoœæ œwiadczenia ustalana jest w kwo-

cie renty, nie wy¿szej ni¿ 670 z³.

(Mon. Pol. z 2004 r. nr 28, poz. 483)

Przyznanego

przed 1 sierpnia 2004 r.

Przyznanego

po 31 lipca 2004 r.

nie ni¿sze

ni¿ 605,10 z³ i nie

wy¿sze ni¿ 1.008,40 z³

670,00 z³

ŒWIADCZENIA

PRZEDEMERYTALNE

Kwoty przychodu

1.08.2004 r. -
28.02.2005 r.

Miesiêczna

1.100,80 z³

dopuszczalna kwota

przychodu

1.541,10 z³

graniczna kwota

przychodu

Roczna

7.705,60 z³

dopuszczalna kwota

przychodu

10.787,70 z³

graniczna kwota
przychodu

Informacje o prenumeracie: tel. 0 800 162 732 lub www.gazetapodatkowa.pl

Prenumerata na 2005 rok

Y O

EJJ

o¿¿lliiw

a jje

esstt jje

esszzc

czze

e u

u w

wyyd

cyy !!

UWAGA !

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gazeta o padaczce Nr 30
Gazeta o padaczce Nr 12
Gazeta o padaczce Nr 30
Gazeta o padaczce Nr 12
warunki techniczne Dz U Nr 75, poz 690 z 12 04 2002
2013 11 27 12 04 HES Podatki (58 slajdów)id 28294 pptx
Gazeta o padaczce Nr 43
DMB ZW nr 02(30) luty 1993
Skutki podatkowe występujące u wspólników spółki dzielonej, Gazeta Podatkowa
Zasady refakturowania usług, Gazeta Podatkowa
Opodatkowanie VAT robót budowanych wykonanych w, Gazeta Podatkowa
Sposób dokumentowania niedoborów zawinionych, Gazeta Podatkowa
12 04 86
LD Decyzja o stwierdzeniu przygotowania zawodowego 30 12 1994 UW Sieradz
newsletter 12 04
Gazeta o padaczce Nr 41
0 PROGRAM SPOTKANIA Nr 2 dnia 26-28 04 Final Final, specjalizacja mięso
Rozrachunki z właścicielem, Gazeta Podatkowa

więcej podobnych podstron