Humanistyczna głębia, nowatorstwo i niezwykłość liryki Bolesława Leśmiana.









Kategoria:
Polski


Zakres:
XX lecie


Tytuł:
Humanistyczna głębia, nowatorstwo i niezwykłość liryki Bolesława Leśmiana.


Dodano:
1999.07.17










Debiut - 1895 r. - "Sekstywy" . 1912 r. - "Sad rozstajny".

Przełamywał konwencje młodopolskie: - powrót do natury, - rozważania filozoficzne, - symbolika.

W okresie XX lecia znika z jego poezji lekki humor, widać humor posępny, motywy nicości i śmierci. Tragiczny humanizm - podstawowy problem człowieka to drugi człowiek. Jest indywidualnością.

MŁODA POLSKA

- Związek człowieka z przyrodą. Cywilizacja go osłabia.

- Człowiek w związku z naturą zatraca świadomość kultury (sprzeczność: natura kultura).

- Ludowość: groteska, symbol, fantastyka, alegoria.

-Elementy mitu i baśni.

- Nurt filozoficzny (balladowo-baśniowy).

- Rozwija pojęcia egzystencjalne.

- Wprowadza neologizmy (leśmianizmy "Przemiany", "Zmory wiosenne").

- Oniryzm.

- Dynamika, lęk, groza (skala nastrojów).

- Ostre kolory.

- Natura nie jest tłem (uczestniczy w akcji, jest bohaterem).

- Odhumanizowanie człowieka.

XX LECIE

"Łąka", "Napój cienisty", "Dziejba leśna"

Nurty:

- opisy przyrody, ludzkie przeżycia i uczucia,

- wiersze filozoficzne, baśniowo-poetyckie,

- neologizmy (Dusiołek, błyszczydła),

- szczegół, konkret,

- ludowość i baśniowość.

Był przeciwny poezji codzienności.

Koncepcje filozoficzne:

- Relacja: Bóg - człowiek (przeciwne bieguny), rzeczywistość ma dwie sfery: materialna - człowiecza i duchowa - boska. Człowiek jest zanurzony w swe życie i nie może się z niego wydobyć. Pyta o sens i absurd życia. Człowiek Leśmiana rzuca Bogu wyzwanie, chce udowodnić swą odrębność, ludzkość. Eksponuje ułomność i słabość człowieka (kalectwo).

- "Oto siła i duma człowieka". Dramatyzm egzystencji. Kreuje własny świat. Poezja zmysłowa. Metafizyka - próbuje przybliżyć mechanizmy ludzkie. Głębia psychologiczna - czerpie z psychiki bohatera, źródło światopoglądowe. Sensualizm.

- Neologizmy : tautologiczne ("zmorowanie zmor"); słowotwórcze; przeczące ("bezbrzask").

UTWORY:

- "W malinowym chruśniaku" - miłość i natura. Spokój.

- "Topielec" - demonizacja natury. Tragizm agnostyczny. Człowiek jako wędrowiec.

- "Pan Błyszczyński" - parabola. Panteizm.

- "Ballada bezludna" - narrator jest duchem. Reinterpretacja mitu genezyjskiego (natura powstała bez Boga). Tęsknota za pierwotnością (dramat poety, mitologizacja). Człowiek jest niedoskonały.

- "Srebroń" - dusz autora. Chce tworzyć bez Boga i tworzy w pustce, ale musi próbować. Człowiek jest samotny.

- "Szewczyk" - Bóg jest we wszystkim. Człowiek nie spełni się tak jak chce.

- "Urzszula Kochanowska" - brak zrozumienia.

- "Dwoje ludzieńków" - potężny Bóg i człowiek jako przedmiot. Bóg nie istnieje, umiera wraz z człowiekiem.

- "Dziewczyna" - heroiczna praca (życie, Syzyf szczęśliwy, 12 apostołów, zgłębienie niepoznawalnego).

- "Dusiołek" - naiwność ludu. Bóg nie pomaga człowiekowi, a on sam sobie zagraża.

- "Trupięgi" - męka życia.

- "Alkabon" - miłość marginesu - instynkt zwierzęcy. Miłość niespełniona.



Autor: Konrad Caban