ŚREDNIOWIECZE ANONIMOWOŚ, DWUJZYCZNOŚ, MORA- LIZOWANIE, DYDAKTYZM, ALEGORYZM(sk- łonność do obrazowego przedstawia- nia zjawisk i pojęć). ------------------------------- ZABYTKI JZYKA POLSKIEGO Geograf Bawarski-IXw. nazwy ple- mion polskich Dagome index-oddanie państwa pa- pieżowi przez Mieszka I, 990r (ok) Kronika (bp. Thietmara)-walki niemiecko polskie 1000, 1010, 1015, wymienia Bolesława Chrobrego Bulla gnieŚnieńska-1136 rok, w kancelarii papieskiej, 410 wyrazów polskich Księga henrykowska-1270r., cyste- rsi, DAJ, A JA POBRZUSZ, A TY PO- CZYWAJ Poezja Bogurodzica-najstarszy drukowany tekst polski, otwiera Statut polski z 1506r Jana śaskiego Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią-przejście od wiersza asy- labicznego do sylabizmu względnego, rymy nie tylko parzyste (aa, bb) Skarga umierającego (ok. 1424r). Cechy testamentu poetyckiego Legenda o św. Aleksym O zachowaniu się przy stole (Sło- ta) oraz Satyra na leniwych chłopów Proza Psałterz floriański, tłumaczenia Księgi psalmów, Biblia królowej Zo- fii, Kazania świętokrzyskie (XIII/XIVw), Kazania gnieŚnieńskie (XVw) Kronika Galla Anonima-początek państwa piastowskiego, Wincenty Ka- dłubek, Jan Długosz Roczniki-korzy- stał w sposób świadomy z materiałów o znaczeniu historycznym --------------------------------- BOGURODZICA-XIV-hymny grecko-bi- zantyjskie, tłumaczenie Theotokos. Najstarsza część pieśni składa się z dwóch zwrotek. Pierwsza skierowa- na jest do Matki Boskiej z prośbą o wstawiennictwo u Syna, by zechciał wysłuchać ludzi.Druga zwrotka, skierowana jest do Syna Bożego, za- wiera błagania o "zbożny pobyt" na ziemi i "rajski przebyt" po śmier- ci. Pieśń jest Śródłem wiadomości o słownictwie i formach gramatycznych ówczesnej polszczyzny. Obok słowa "Bogurodzica" występują inne archa- izmy językowe, np. dziela (dla), bożyc (syn Boży), zbożny (dostat- ni), sławiena (sławiona), zwolena (wybrana), jąż (która), jegoż (o co). Inaczej też wyglądała 2 osoba l. poj. trybu rozkazującego - zysz- czy, spuści, raczy. Różnice w gło- sowni ukazują wyrazy sławiena (dziś sławiona) i krzciciel (dziś chrzci- ciel). Wołacz deklinacji żeńskiej równy był mianownikowi, np. Boguro- dzica, dziewica, Maryja (dziś po- wiedzielibyśmy - Bogurodzico, dzie- wico, Maryjo). Rymy zewnętrzne i wewnętrzne, bu- dowa trójdzielne - każde trzy wersy to zamknięta myśl (oddzielna). Au- tor próbował się zbliżyć do sylabi- zmu Archaizmy: szyk przestawny wy- razów w zdaniu, archizmy fleksyjne, fonetyczne. Choć Bogurodzica ma charakter pieśni religijnej, szybko wyszła poza mury Kościoła i stała się jak gdyby hymnem narodowym. Jak twier- dzą ówczesne świadectwa, śpiewało ją rycerstwo polskie pod Grunwaldem i pod Warną (kronika Jana Długo- sza). Jednocześnie stanowiła nadal nieodłączną część ważniejszych uro- czystości kościelnych. -------------------------------- HAGIOGRAFIA-żywotopisarstwo PARANTETYCZNY-moralizatorski