Ćwiczenie 1. Fakultet : Dermatologia zwierząt.
dr J.Popiel

Temat: Historia choroby. Wywiad i szczegółowe badanie dermatologiczne.

Karta pacjenta dermatologicznego. Kliniczne testy dodatkowe. Lupa
dermatologiczna, badanie lampą Wooda, test wyczesywania i próba
bibułowa, scotch test.



KARTA KLINICZNA PACJENTA D

ERMATOLOGICZNEGO Nr………



Data:…………………….



Dane właściciela:



Nazwisko i imię: ......................................................



..................................................................................



Adres: …………………………………………………..



……………………………………………………………



……………………………………………………………



Telefon: ............................................



Dane pacjenta:



Nazwa: .............................................



Rasa: ................................................



Wiek: ...............................................



Płeć: ♀ ♂



Kastrat: tak/nie



Umaszczenie: ..................................



Masa ciała: ..............................



Dane z wywiadu:



1.Przyczyna konsultacji:

………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………



2.Czy zwierze cierpi na inne schorzenia:

………………………………………………………………………... .......................................................................................................................................................



3.Czy pies ma skłonność do kąpieli podczas spacerów?: tak/nie



4.Obecność innych zwierząt w domu: tak/nie; gatunek: pies/kot/ królik/ptaki/inne- (szczegóły): …………………………………………………………………….

…………………... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..



5.Czy występują u nich objawy dermatologiczne? ……………………………………….……………….

…………………………………………………………….........................................................................................



6.Czy u osób mających kontakt ze zwierzęciem występują zmiany

skórne? .......................................................................................................................................................



7.Czy zwierze podróżowało? Tak/nie;

gdzie?.................................................................... .......................................................................................................................................................



8.Miejsce do spania:…………………………………………………………………………………………………………..



9.Miejsce spacerów:…………………………………………………………………………………………………………..



10.Wiek, w którym pojawiły się pierwsze objawy:

…………………………………………………………………………………………………………………...................................



11.Czas trwania objawów:……………………………………………………………………………………………………



12.Pierwsze zaobserwowanie objawy: …………………………………………............................................................................................................



13.Wahania sezonowe: tak/nie

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…



14.Profilaktyka przeciwpasożytnicza u zwierzęcia:…………………………………………………..…

…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………….



15.Kąpiele: tak/ nie; jak często; użyty

środek:.................................................................. .......................................................................................................................................................



16.Strzyżenie: tak/nie



17.Ewentualna, wcześniejsza terapia i jej skuteczność

Badanie ogólne:



18.Temperatura:



19.Tętno



20.Oddechy:



21.Układ oddechowy:



22.Układ limfatyczny: ……



23.Układ pokarmowy ( w tym jama ustna i zęby):



24.Układ moczo-płciowy:



25.Zachowanie:

Badanie kliniczne:



26.Świąd: tak/nie

1

Ćwiczenie 1. Fakultet : Dermatologia zwierząt.
dr J.Popiel



27.Intensywność świądu



28.Nasilenie w ciągu dnia



Cytologia



Trichogram:



Zeskrobina:



Fluorescencja w świetle lampy Wooda:



Uwagi dodatkowe:



Żywienie

Leczenie

Trichografia — badanie mikroskopowe włosów



Trichografia to metoda łatwa w wykonaniu, niedroga i bardzo pomocna w

rozpoznaniu różnicowym łysienia. Należy upewnić się, że wyrwane włosy
są całe, ułożone w takim kierunku, jak wyrastają ze skóry, a badanie
mikroskopowe obejmie końce proksymalne (cebulki), dystalne i łodygi
włosów.

Fazy rozwojowe włosa



anagen - faza rozwoju włosa, cebulka okrągła, pigmentowana –

metabolicznie aktywna



katagen – faza pośrednia



telogen – faza spoczynku, metabolicznie nieaktywna, włos pozostaje w

mieszku aż do wypadnięcia ,brak pigmentu – cebulka ostra

2

Ćwiczenie 1. Fakultet : Dermatologia zwierząt.
dr J.Popiel

Włosy będące w fazie spoczynkowej (telogen),
sugerują:



Endokrynopatię (nadczynność kory nadnerczy, niedoczynność tarczycy, cukrzyca),



Choroby metaboliczne (nadczynność tarczycy, liczne choroby o ciężkim przebiegu)



Podaż niektórych leków (glikokortykoidy, progestageny).



Niedobory substancji odżywczych.



Hypotrychozy o podłożu genetycznym.



Wypadanie włosów w fazie spoczynkowej wzrostu (Telogen defluxion)



paraneoplastic alopecia



Łysienie plackowate (alopecia areata)



Idiopatyczne łysienie małżowin usznych (np. u kotów syjamskich).

Niektórym z w/w jednostek mogą towarzyszyć nieprawidłowości łodyg

włosowych. I tak:

niedoborom substancji odżywczych — miniaturyzacja, kręcenie się włosów,
hypotrychozie — miniaturyzacja, różne nieregularności,

łysieniu nowotworowemu — miniaturyzacja,
łysieniu plackowatemu — “exclamation point”. (włos wykrzyknikowaty –
pozbawionycebulki, na krawędzi ogniska łysienia plackowatego)

Włosy wykazujące nieregularną łamliwość i frakcjonowanie końców dystalnych,
normalne w swoim wyglądzie, będące zarówno w fazie wzrostu, jak i spoczynku,
sugerują:



Nadwrażliwość (atopia, alergia pokarmowa, APZS, reakcje polekowe).



Zaburzenia spowodowane obecnością ektopasożytów (pchły, wszy, Cheyletiella,

Demodex, Otodectes cynotis),



Zaburzenia psychogenne.



Podrażnienie miejscowe (np. gruczoły okołoodbytowe, ból mięśniowo-szkieletowy,

zaburzenia neurologiczne).

Różnorodne nieprawidłowości łodyg włosowych mogą być
następstwem:



Dermatofytozy.



Wypadania włosów w fazie wzrostu.



Węzełkowego rozszczepienia włosa Trichorrhexis nodosa.



Pili torti.



Dysplazji mieszków włosowych.



Hypotrychozy o podłożu genetycznym.



Niedoborów substancji odżywczych.



Łysienia plackowatego.



Nieprawidłowości łodyg włosów u kotów rasy abisyńskie

3

Ćwiczenie 1. Fakultet : Dermatologia zwierząt.
dr J.Popiel

WYRYWANIE WŁOSA



Bardzo użyteczna i prosta technika, często jednak pomijana



Włosy należy uchwycić przy pomocy pensety, wyrwać i przenieść na szkiełko

mikroskopowe lub umocować pomiędzy dwoma szkiełkami połączonymi razem taśmą
klejącą



Pasożyty i ich jaja, spory dermatofitów są dzięki tej metodzie łatwo wykrywalne, jest

ona użyteczna w przypadku nużycy



Przydatne informacje dzięki badaniu korzenia włosa i określeniu jego fazy wzrostu

(telogen lub anagen). Złamane lub uszkodzone włosy mogą wskazywać na świąd lub
dysplazję mieszka włosowego.
SZCZOTKOWANIE SIERŚCI
Umożliwia zebranie luźnych włosów i strupów. Metoda sprawdza się zwłaszcza przy
zmianach powierzchniowych i rozsianych
Zwierze kładzie się na czystym papierze pakowym, sierść wyczesuje się używając
szorstkiego grzebienia. Meteriał zebrany z papieru jest badany podobnie jak poprzednio.
Można znaleźć kał pcheł.
TEST Z PRZYLEPCEM
Taśma klejąca jest użyta w celu usunięcia komórek i włosów z naskórka i może być
badana w takim stanie lub barwiona (DiffQuick)
Taśmę przykleja się do szkiełka mikroskopowego. Można oglądać pod imersją.

ILUMINACJA W ŚWIETLE LAMPY WOODA



ultrafiolet powoduje charakterystyczną fluorescencję (zielono – niebieską)
keratyny włosa i naskórka zmienionej przez enzymy proteolityczne niektórych
grzybów: głównie Microsporum canis (ok. 50 % przypadkow)



inne rzadziej występujące szczepy, Trichophyton schoenlenii, Microsporum
audouinii mogą również powodować fluorescencję



Przyrząd powinien zawierać szkło powiększające i być ogrzany 5 min. Przed
użyciem



Zaatakowane włosy są wyrywane do badania mikroskopowego i wykonania
posiewu



Fałszywie dodatnia fluorescencja może pojawić się w przypadkach stosowania
pudrów lub maści zawierających oxytetracyklinę



Brak fluorescencji nie wyklucza dermatofitozy

Badanie mikroskopowe włosa w kierunku dermatofitów

Materiał do badań laboratoryjnych pobieramy wyłącznie z miejsc chorobowo

zmienionych, jeżeli pobieramy włosy- nie należy ich wycinać lecz mają to być włosy

chorobowo zmienione, wyrwane z różnych miejsc.

Materiał można poddać bezpośredniemu badaniu mikroskopowemu w którym

powinniśmy stwierdzić obecność grzybów lub ich zarodników. Szuka się grzybni i

zarodników pomiędzy komórkami naskórka, wokół włosa i w samych włosach. Badany

4

Ćwiczenie 1. Fakultet : Dermatologia zwierząt.
dr J.Popiel
materiał można poddać kilku do kilkunastominutowemu działaniu 10 % KOH lub 10 %

NaOH i również obejrzeć pod mikroskopem.

Badaniem tym można stwierdzić obecność grzybów lub ich zarodników a także

uszkodzenia włosa ( ocena keratolityczna- 3 lub 5 pkt.w zal. od lab.).Badanie to nie

może jednak decydować jednoznacznie o grzybicy lub jej braku ponieważ wiele

czynników może uszkadzać włos w podobny sposób jak np. niedobory w org. wit. A,

cynku, działanie na włos różnymi środkami jak kwasy, zasady, niektórymi lekami (np.

Biodylon) i wieloma innymi.

Do badania kontrolnego pobieramy włos nowoodrastający (najlepiej z miejsc

wystrzyżonych) ponieważ stałe pobieranie włosa do badań z tego samego miejsc a

nawet mimo leczenia może nam dawać fałszywy wynik gdyż uszkodzenia włosa są

trwałe i nie ustępują mimo leczenia. Porastanie zdrowym włosem może świadczyć

dopiero o wyleczeniu.

Do najprostszego barwienia grzybów można użyć atrament Parkera, który zabarwia

grzyby na kolor żywo-niebieski, natomiast barwa włosa i komórek naskórka pozostaje

niezmieniona, zabarwiają się wszystkie części roślinne, lecz te łatwo odróżnić od

zarodników grzybów. Przykładowy skład odczynnika do barwienia :

10 ml atramentu odczynnik trwały

89,5 ml 10% NaOH kilka lat

0,5 ml gliceryny

W celu potwierdzenia diagnozy należy wykonać badanie mykologiczne posiewając

materiał na odpowiednich podłożach.

Badanie hodowlane

Podłoża mykologiczne (z dodatkiem tłuszczu np. Saburoda lub DTM)
Ocena min. Po 14 dniach lepiej po 21 dniach

5