Podstawy finansów publicznych

dr Jarosław Wierzbicki

24 października 2008 r.

4 godziny: 17.10 – 20.40

Plan wykładu

• 

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH;

• 

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH,

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH;

• 

PROCEDURA BUDŻETOWA, ZASADY UCHWALANIA

BUDŻETU PASTWA I BUDŻETÓW JEDNOSTEK

SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO;

• 

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE;

• 

FUNDUSZE I AGENCJE ZWIĄZANE Z GOSPODARKĄ

NIERUCHOMOŚCIAMI;

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

Całokształt zjawisk oraz procesów związanych z

powstawaniem i rozdysponowywaniem

pieniężnych środków publicznych

zapewniających funkcjonowanie sektora

publicznego (Owsiak);

•  zjawiska pieniężne;
•  dysponent / właściciel – podmiot publiczny;
•  nabycie; zarządzanie; wydatkowanie.

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

•  Przejęcie wartości od sektora prywatnego;

•  Rozdysponowanie pomiędzy agendami

publicznymi;

•  Wydatkowanie na dobra publiczne i cele

społecznie pożądane;

•  Przesunięcia majątkowe (

transfery

).

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

Decyzje:

– Co do rodzajów dochodów i wydatków

(

finansowania dóbr społecznie pożądanych i publicznych

);

– Czasu

(

moment konsumpcji, termin / charakter płatności

);

– Zakresu władzy publicznej

(

dominacja egzekutywy nad legislatywą bądź odwrotnie

).

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

•  Pieniądz;
•  Zagraniczne wartości pieniężne i inne nośniki

wartości;

•  System administracji publicznymi środkami

pieniężnymi

–  szczególna rola ministra finansów (

właściwego do spraw

działów: finanse publiczne; budżet; instytucje finansowe

),

–  administracja skarbowa;
–  administracja centralna i zdecentralizowana (

samorząd

terytorialny

).

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

•  Dochody publiczne

– daninowe (

podatki, opłaty, cła

);

– Pozostałe (

wynikające z prawa własności

);

•  Jednostki sektora finansów publicznych

– formy organizacyjne;

•  Zasady zarządzania i gospodarowania

środkami publicznymi (

system budżetowy

);

POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH

•  Zasady wydatkowania środków

publicznych;

•  Planowania finansowe i jego doniosłość

prawna;

•  Rachunkowość i sprawozdawczość;
•  Kontrola finansowa i audyt;
•  Zasady odpowiedzialności za zachowania

niezgodne z prawem.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Sektor finansów publicznych

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli

państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały;

2) gminy, powiaty i samorząd województwa, zwane dalej „jednostkami samorządu

terytorialnego”, oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek

budżetowych;

4) państwowe i samorządowe fundusze celowe;
5) państwowe szkoły wyższe;
6) jednostki badawczo-rozwojowe;
7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
8) państwowe i samorządowe instytucje kultury;
9) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;

10) Narodowy Fundusz Zdrowia;
11) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
12) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie

odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem

przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Podstawowe formy organizacyjne

•  Jednostka budżetowa

–  Gospodarstwo pomocnicze;
–  Rachunek dochodów własnych;
–  Fundusz motywacyjny.

•  Zakład budżetowy;
•  Fundusz celowy;
•  Inne.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Jednostka budżetowa I

•  Pokrywa wydatki bezpośrednio z budżetu, a

pobrane dochody odprowadza bezpośrednio na
rachunek budżetu państwa lub jednostki
samorządu terytorialnego (

budżetowanie brutto

);

•  Prowadzi gospodarkę na podstawie planu

dochodów i wydatków.

•  Nie posiada podmiotowości prywatnoprawnej –

mienie posiada w zarząd.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Jednostka budżetowa II

Elementy wyłączone spod zasady budżetowania

brutto:

–  Gospodarstwo pomocnicze działające j.b.

•  wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem

organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej

działalności lub działalność uboczna;

•  Pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych

przychodów własnych;

•  Sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej

dokonuje według kosztów własnych;

•  Wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Jednostka budżetowa III

–  Rachunek dochodów własnych;

•  Dochody z opłat za udostępnianie dokumentacji

przetargowej;

•  Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz

jednostki budżetowej;

•  Odszkodowania i wpłaty za utracone lub uszkodzone mienie

będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej;

•  Państwowe j.b. również tytuły określone w art. 22 ust. 2

ustawy o finansach publicznych

–  Fundusz motywacyjny (

wyłącznie państwowe j.b. z części

dochodów budżetu państwa uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub

korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i

wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń
skarbowych.

).

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Zakład budżetowy

•  Odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania;
•  Pokrywa koszty swojej działalności z przychodów

własnych (

budżetowanie netto

);

•  Prowadzi gospodarkę na podstawie rocznego planu

finansowego obejmującego przychody, w tym dotacje z

budżetu, koszty i inne obciążenia, stan środków

obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i

koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem;

•  Wpłaca do budżetu nadwyżki środków obrotowych,

ustalone na koniec okresu rozliczeniowego.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Fundusz celowy

•  Fundusz powołany ustawowo, którego

przychody pochodzą ze środków publicznych, a

wydatki są przeznaczone na realizację

wyodrębnionych zadań;

•  Wyjątek od zasady niefunduszowania (

jedności

materialnej budżetu

);

•  Forma: osoba prawna lub wyodrębniony

rachunek bankowy;

•  Podstawa gospodarki: roczny plan finansowy.

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Inne

Np. fundacje utworzone ze środków publicznych

(

pod warunkiem utworzenia ich w drodze ustawowej –art. 30 uofp

);

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Bank centralny i jego zadania

•  Bank emisyjny;
•  Bank banków;
•  Bank państwa.

•  Monopol na prowadzenie polityki pieniężnej

(

decydowanie o wartości pieniądza polskiego

);

•  Funkcje wykonawcze w sferze polityki dewizowej

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Rada Ministrów i jej kompetencje I

•  Uprawnienia kierownicze w zakresie realizacji budżetu

państwa (

137

), obejmujące udzielanie w drodze

rozporządzenia wytycznych obejmujących:

–  organy administracji rządowej uprawnione do dokonywania określonych

rodzajów wydatków;

–  szczegółowy sposób dokonywania wydatków;
–  szczegółowy sposób i terminy sporządzania informacji z wykonania

wydatków, oraz jednostki obowiązane do ich sporządzania;

–  jednostki sektora finansów publicznych, w których przeprowadza się

audyt zewnętrzny;

–  tryb i zasady wydawania decyzji dotyczących zapewnienia finansowania

z budżetu państwa projektów dofinansowywanych z budżetu Unii

Europejskiej.

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Rada Ministrów i jej kompetencje II

•  Dysponuje rezerwą ogólną budżetu państwa (

możliwość

upełnomocnienia Prezesa RM i MF

);

•  Uchwalanie polityki Rządu, na wniosek ministra

kierującego działem;

•  Uchwalanie projektów aktów prawnych na wniosek

ministra kierującego działem
(

w związku z inicjatywą legislacyjną

);

•  Przes RM może zwiększyć z rezerwy ogólnej wydatki do

kwoty 1 mln zł.

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Minister właściwy ds. finansów publicznych

•  Właściwość w zakresie działów:

–  Finanse publiczne;
–  Budżet;
–  Instytucje finansowe.

•  W zakresie działu, którym kieruje minister jest

obowiązany do przygotowywanie na posiedzenia

RM projektów polityki rządu, projektów aktów

prawnych, jak również do wykonywania polityki

rządu.

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Minister właściwy ds. finansów publicznych

•  Może zwiększyć z rezerwy ogólnej wydatki w

kwocie do 0,75 mln zł. (

zawiadamiając o tym Prezesa RM

);

•  W porozumieniu z właściwymi dysponentami

dokonuje podziału niektórych rezerw celowych;

•  Zarządza długiem skarbu państwa (również

wolnymi środkami);

ADMINISTRACJA FINANSÓW PUBLICZNYCH

•  Administracja dochodów publicznych;

•  Administracja wydatków publicznych;

•  Administracja właściwa w sferze kontrolnej.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Postulaty / zasady budżetowe

•  Powszechności (

zupełności

);

•  Jedności formalnej;
•  Jedności materialnej (

niefunduszowania

);

•  Szczegółowości budżetu;
•  Przejrzystości;
•  Jawności;
•  Roczności;
•  Uprzedniości;
•  Równowagi.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Prawo budżetowe

•  Materialne

Ustawa budżetowa /

ustawa o prowizorium
budżetowym.

•  Formalne

Regulacja zasad

postępowania w sferze
przygotowania i
uchwalania ustawy
budżetowej.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Konstrukcja budżetu

•  Roczny plan dochodów i wydatków oraz

przychodów i rozchodów:

–  organów władzy publicznej, w tym organów

administracji rządowej, organów kontroli i ochrony

prawa;

–  sądów i trybunałów.

•  Cel – sfinansowanie zadań państwa;
•  Pieniężne ujęcie;
•  Zestawienie wartości planowanych; forma

ustawowa.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Dochody / Przychody

• 

podatki i opłaty;

• 

cła;

• 

wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz

jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;

• 

wpłaty z tytułu dywidendy;

• 

wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;

• 

wpłaty nadwyżek dochodów własnych, nadwyżek środków

obrotowych oraz części zysku;

• 

dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe;

• 

dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o

podobnym charakterze dotyczące składników majątkowych

SP;

• 

odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych

jednostek budżetowych;

• 

odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków

zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu;

• 

odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek;

• 

grzywny, mandaty i inne kary pieniężne;

• 

spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz

Skarbu Państwa;

• 

dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy, praw, niestanowiące

przychodów;

• 

inne dochody;

• 

środki pochodzące z budżetu UE przeznaczone na

finansowanie programów i projektów realizowanych przez

administrację rządową.

• 

ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z

innych operacji finansowych,

• 

z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz

majątku jednostek samorządu terytorialnego,

• 

ze spłat pożyczek udzielonych ze środków

publicznych,

• 

z otrzymanych pożyczek i kredytów;

PROCEDURA BUDŻETOWA

Wydatki / Rozchody

• 

utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy

publicznej, kontroli i ochrony prawa;

• 

zadania wykonywane przez administrację

rządową;

• 

funkcjonowanie sądów i trybunałów;

• 

subwencje ogólne dla jednostek samorządu

terytorialnego;

• 

dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;

• 

środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej,

zwane dalej „środkami własnymi Unii

Europejskiej”;

• 

subwencje dla partii politycznych;

• 

dotacje na zadania określone odrębnymi

ustawami;

• 

obsługę długu publicznego;

• 

finansowanie programów i projektów, na realizację

których uzyskano środki pochodzące z budżetu

Unii Europejskiej, zwane dalej

„współfinansowaniem”;

• 

realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

• 

zadania określone w odrębnych ustawach i

umowach międzynarodowych.

• 

spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

• 

wykup papierów wartościowych;

• 

udzielone pożyczki;

• 

płatności wynikające z odrębnych ustaw,

których źródłem finansowania są przychody z

prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz

majątku jednostek samorządu terytorialnego;

• 

pożyczki udzielone na finansowanie

przejściowe zadań realizowanych z udziałem

środków pochodzących z budżetu Unii

Europejskiej, zwane dalej „prefinansowaniem”;

• 

inne operacje finansowe związane z

zarządzaniem długiem publicznym i

płynnością.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Klasyfikacja wydatków

•  Dotacje i subwencje;
•  Świadczenia na rzecz osób fizycznych;
•  Wydatki bieżące jednostek budżetowych;
•  Wydatki majątkowe;
•  Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa;
•  Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Opracowywanie projektu budżetu

– kompetencja organu wykonawczego RM lub Zarząd JST

•  Założenia projektu budżetu państwa na rok

następny przedstawiane są na Radzie Ministrów

przez Ministra Finansów;

•  Materiały do projektu opracowują i przedstawiają

MF dysponenci części budżetowych;

•  Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów

projekt ustawy budżetowej na rok następny z

uzasadnieniem;

•  Dysponenci „włączani” – względna autonomia

budżetowa z procedurą opiniowania przez RM.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Uzasadnienie projektu ustawy budżetowej

Uzasadnienie zawiera w szczególności:
• 

główne cele polityki społecznej i gospodarczej;

• 

założenia makroekonomiczne na rok budżetowy i dwa kolejne lata, dotyczące prognozy:

– 

produktu krajowego brutto i jego składowych, w tym:

• 

wielkości eksportu netto,

• 

popytu krajowego, w tym konsumpcji prywatnej i zbiorowej,

• 

nakładów brutto na środki trwałe,

– 

poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych,

– 

kursu walutowego,

– 

przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej,

– 

poziomu zatrudnienia i bezrobocia,

– 

salda obrotów bieżących;

• 

przewidywane wykonanie budżetu państwa za rok budżetowy poprzedzający;

• 

omówienie projektowanych:

– 

przychodów i rozchodów oraz dochodów i wydatków budżetowych,

– 

przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych,

– 

zestawień określonych w art. 99 ust. 2 pkt 8 i 9;

• 

omówienie przewidywanego salda i długu sektora finansów publicznych;

• 

omówienie wielkości środków własnych Unii Europejskiej oraz środków pochodzących z budżetu UE;

• 

informacje o udzielonych przez Skarb Państwa kwotach poręczeń i gwarancji;

• 

kierunki prywatyzacji majątku Skarbu Państwa.

PROCEDURA BUDŻETOWA

•  Rada Ministrów uchwala projekt ustawy

budżetowej i wraz z uzasadnieniem
przedstawia Sejmowi w terminie do dnia
30 września roku poprzedzającego rok
budżetowy;

•  Ustawa budżetowa posiada rangę

formalną równą pozostałym ustawom.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Specyfika normatywna ustawy budżetowej

•  Wyłączna inicjatywa ustawodawcza

przysługuje Radzie Ministrów;

•  Parlament nie może zwiększyć deficytu

budżetowego ponad zaproponowany w
projekcie;

•  Szczególny terminarz uchwalania;
•  Roczny okres obowiązywania;

PROCEDURA BUDŻETOWA

Specyfika normatywna ustawy budżetowej

•  Szczególny zakres materialny regulacji

(

zagadnienie dyskusyjne

);

•  Zakaz wetowania ustawy budżetowej

przez Prezydenta;

•  Obowiązek rozliczenia się RM z

wykonania budżetu i uzysknia

skwitowania;

PROCEDURA BUDŻETOWA

Uchwalenie budżetu państwa

•  Sfera wiążąca ustawy budżetowej;
•  Zasady dokonywania zmiany w planie

budżetowym;

•  Przesłanki rozwiązania parlamentu w przypadku

nieuchwalenia ustawy budżetowej;

•  Rozwiązania zastępcze w przypadku

nieuchwalenia ustawy budżetowej lub ustawy o
prowizorium budżetowym.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Harmonogram wykonania budżetu

• 

W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy

budżetowej dysponenci części budżetowych

przedstawiają Ministrowi Finansów

szczegółowy plan dochodów i wydatków danej

części budżetowej, zwany dalej „układem

wykonawczym”;

• 

Minister Finansów, w porozumieniu z

dysponentami części budżetowych opracowuje

harmonogram realizacji budżetu państwa

(

brak charakteru dyrektywnego tego planu

).

PROCEDURA BUDŻETOWA

Zasady gospodarki finansowej

•  ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa

następuje na zasadach i w terminach wynikających z

obowiązujących przepisów;

•  pełna realizacja zadań następuje w terminach określonych

przepisami i harmonogramem,

•  dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w

planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych

przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób

celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania

najlepszych efektów z danych nakładów;

•  przeniesienia wydatków w budżecie państwa mogą być

dokonywane na zasadach i w zakresie określonych w ustawie o

finansach publicznych;

•  zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru

najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów o

zamówieniach publicznych, a w odniesieniu.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Blokowanie wydatków budżetowych

•  Okresowy lub obowiązujący do końca roku

zakaz dysponowania częścią lub całością
planowanych wydatków;

•  Przesłanki zastosowania:

–  niegospodarności w określonych jednostkach;
–  opóźnień w realizacji zadań;
–  nadmiaru posiadanych środków;
–  naruszenia zasad gospodarki finansowej.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Wygasanie wydatków budżetowych

•  Niezrealizowane kwoty wydatków budżetu państwa wygasają;
•  Wyjątki (wydatki niewygasające):

–  których planowanym źródłem finansowania są przychody z kredytów

zagranicznych;

–  przeznaczone na finansowanie zadań, programów i projektów

realizowanych ze środków pomocowych;

–  których źródłem finansowania są dochody własne państwowych

jednostek budżetowych,

–  zgromadzone na rachunkach funduszy motywacyjnych.

•  Do 15 grudnia roku budżetowego Rada Ministrów może ustalić, w

drodze rozporządzenia, po uzyskaniu w tej sprawie opinii komisji

sejmowej właściwej do spraw budżetu wykaz i plan finansowy

wydatków niewygasających.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Środki wspólnotowe w krajowym systemie finansów

publicznych

Odmienności i podobieństwa procedury budżetowej w

samorządzie terytorialnym

Zasady sprawozdawczości budżetowej

–  Przejrzystość;
–  Ciągłość;
–  Istotność;
–  Kontynuacji działalności; memoriału i współmierności;
–  Ostrożności.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Kontrola finansowa

•  Przedmiot kontroli:

–  Procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem

środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem.

•  Elementy kontroli:

–  Wstępna ocena celowości zaciągania zobowiązań finansowych i

dokonywania wydatków;

–  Badanie i porównanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym

w zakresie dotyczącym procesów pobierania i gromadzenia

środków publicznych, zaciągania zobowiązań finansowych i

dokonywania wydatków ze środków publicznych, udzielania

zamówień publicznych oraz zwrotu środków publicznych;

–  Prowadzenie gospodarki finansowej oraz stosowanie procedur

dotyczących procesów kontrolnych.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Audyt wewnętrzny

•  Ogół działań obejmujących:

–  niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w

jednostce, w tym procedur kontroli finansowej, w wyniku którego

kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę

adekwatności, efektywności i skuteczności tych systemów;

–  czynności doradcze, w tym składanie wniosków, mające na celu

usprawnienie funkcjonowania jednostki.

•  Elementy oceny:

–  Zgodność prowadzonej działalności z przepisami prawa oraz

obowiązującymi w jednostce procedurami wewnętrznymi;

–  efektywność i gospodarność podejmowanych działań w zakresie

systemów zarządzania i kontroli;

–  wiarygodność sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z

wykonania budżetu.

PROCEDURA BUDŻETOWA

Odpowiedzialność w sferze finansów publicznych

•  Odpowiedzialność o charakterze powszechnym

(

prawo karne

);

•  Odpowiedzialność o charakterze powszechnym

szczególnym

(

prawo karne skarbowe

);

•  Odpowiedzialność wewnętrzna

(

odpowiedzialność dyscyplinarna i z zakresu dyscypliny finansów

publicznych

)

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Klasyfikacja budżetowa

•  System podziałek budżetowych w ramach

których ujmuje się poszczególne rodzaje

dochodów i wydatków budżetowych oraz

przychodów i rozchodów budżetu;

•  Każdej podziałce budżetu przypisany jest

właściwy dysponent;

•  Dochody (

wg źródeł, części i działów klasyfikacji budżetowej

);

•  Wydatki (

wg części działów rozdziałów oraz kategorie wydatków z

wyodrębnieniem środków operacyjnych / pomocowych

).

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Transfery publiczne

• 

Dotacje

• 

Podlegające szczególnym zasado rozliczenia

wydatki na:

• 

finansowanie lub dofinansowanie:

–  zadań z zakresu administracji rządowej oraz

innych zadań zleconych jednostkom samorządu

terytorialnego ustawami,

–  ustawowo określonych zadań, w tym zadań z

zakresu mecenatu państwa nad kulturą,

realizowanych przez jednostki inne niż jednostki

samorządu terytorialnego,

–  bieżących zadań własnych jednostek samorządu

terytorialnego,

–  zadań zleconych do realizacji organizacjom

pozarządowym

• 

kosztów realizacji inwestycji „dotacje celowe”;

• 

dofinansowanie działalności bieżącej

ustawowo wskazanego podmiotu, „dotacje

podmiotowe”;

• 

dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub

usług, kalkulowane według stawek

jednostkowych „dotacje przedmiotowe”;

• 

Subwencje - bezzwrotny

transfer ze środków

budżetowych udzielany

podmiotom określonym w

ustawie (forma pomocowa).

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Rezerwy

•  Rezerwa ogólna – tworzona obligatoryjnie, nie może być wyższa niż 0,2%

kwoty wydatków budżetu;

•  Rezerwy celowe –fakultatywnie - mogą być tworzone rezerwy celowe:

–  na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie

może być dokonany w okresie opracowywania budżetu;

–  na wydatki, których realizacja uwarunkowana jest zaciągnięciem kredytu w

międzynarodowej instytucji finansowej;

–  na wydatki związane z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej oraz programów i

projektów realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii

Europejskiej;

–  gdy odrębne ustawy tak stanowią.

•  Suma rezerw celowych, nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu.

•  W częściach budżetu państwa, których dysponentami są poszczególni

wojewodowie, może być tworzona rezerwa w wysokości do 1%

planowanych wydatków, z wyłączeniem dotacji dla jednostek samorządu

terytorialnego.

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Deficyt i zasady pokrywania

Różnica między dochodami a wydatkami budżetu

państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę

budżetu państwa lub deficyt budżetu państwa

•  Generowany przede wszystkim na poziomie

wydatków sztywnych budżetu państwa;

•  Zakaz pokrywania deficytu poprzez zaciąganie

zobowiązania w centralnym banku państwa;

•  Poziom maksymalny w danym roku określany na

poziomie projektu ustawy budżetowej.

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Źródła pokrywania deficytu

•  Przychody pochodzące ze:
•  sprzedaży skarbowych papierów wartościowych

na rynku krajowym i zagranicznym;

•  kredytów zaciąganych w bankach krajowych i

zagranicznych;

•  pożyczek;
•  prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
•  nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych.

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Państwowy dług publiczny II

Zobowiązania sektora finansów publicznych z tytułów:
•  wyemitowanych papierów wartościowych opiewających

na wierzytelności pieniężne;

•  zaciągniętych kredytów i pożyczek;
•  przyjętych depozytów;
•  wymagalnych zobowiązań:

–  wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń

sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych,

–  uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora

finansów publicznych, będącą dłużnikiem.

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Dług publiczny II

•  Państwowy dług publiczny nie może

przekroczyć 60% wartości rocznego
produktu krajowego brutto;

•  Strategia zarządzania długiem publicznym

(

trzyletnia

)

•  Podmiot odpowiedzialny – Minister

Finansów.

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Wymogi ostrożnościowe dot. długu publicznego

•  wartość relacji kwoty państwowego długu

publicznego do produktu krajowego brutto jest

większa od 50%, a nie większa od 55%:

–  na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy

budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu

państwa do dochodów budżetu państwa nie może być

wyższa niż analogiczna relacja z roku bieżącego;

–  Relacja ta, stanowi górne ograniczenie relacji deficytu

każdej jednostki samorządu terytorialnego do jej

dochodów, jaka może zostać uchwalona w budżecie

jednostki samorządu terytorialnego

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Wymogi ostrożnościowe dot. długu publicznego

•  wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego

do produktu krajowego brutto jest większa od 55%, a nie

większa od 60%:

–  na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy

budżetowej, przyjmując jako górne ograniczenie deficytu jego

poziom zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do

produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku

budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa;

–  górne ograniczenie relacji deficytu każdej jednostki samorządu

terytorialnego do jej dochodów, jaka może zostać uchwalona w

budżecie jednostki samorządu terytorialnego, zostaje

zmniejszone przez pomnożenie przez współczynnik R

R = (0,6 - PDP/PKB) : 0,05

ŚRODKI FINANSOWE NA CELE PUBLICZNE

Procedury sanacyjne

•  wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego

do produktu krajowego brutto jest równa lub większa od

60%, to:

–  poczynając od siódmego dnia po dniu ogłoszenia relacji, o której

mowa, jednostki sektora finansów publicznych nie mogą

udzielać nowych poręczeń i gwarancji,

–  Rada Ministrów, najpóźniej w terminie miesiąca od dnia

ogłoszenia relacji, przedstawia Sejmowi program sanacyjny

mający na celu ograniczenie tej relacji do poziomu poniżej 60%,

–  w kolejnym roku budżetowym obowiązuje zakaz udzielania

nowych poręczeń i gwarancji przez jednostki sektora finansów

publicznych,

–  w projekcie ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy oraz w

uchwalonych budżetach jednostek samorządu terytorialnego

kwota wydatków jest równa lub niższa od kwoty dochodów.

FUNDUSZE I AGENCJE ZWIĄZANE Z

GOSPODARKĄ NIERUCHOMOŚCIAMI

Pojęcie agencji i funduszy publicznych;

Skarb Państwa i jego mienie;

Organy państwa właściwe w zakresie

gospodarowania nieruchomościami

publicznymi ;

Agencja Nieruchomości Rolnych – studium

przypadku;

Tytuł slajdu

Dziękuję za uwagę