SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO

CENTRUM DOKTRYN I SZKOLENIA SIŁ ZBROJNYCH

BYDGOSZCZ

2011

INSTRUKCJA

SYSTEMU WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEŃ

W SIŁACH ZBROJNYCH RP

2

ROZKAZ Nr 904/Szkol/CDiS SZ

SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP

z dnia

22 września 2011 r.

w sprawie wprowadzenia do użytku „Instrukcji Systemu Wykorzystania Doświadczeń

w

Siłach Zbrojnych RP”

Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r.

o urzędzie

Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 56 z późn. zm.) oraz § 7

ust.

3 „Regulaminu Organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej" stanowiącego

załącznik do zarządzenia Nr 40/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 listopada

2006 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej

(Dz. Urz. MON

Nr 21 poz. 270 z późn. zm.)

rozkazuję:

1.

Wprowadzić z dniem 1 stycznia 2012 roku do użytku w Siłach Zbrojnych RP

„Instrukcję Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP”

stanowiącą załącznik do niniejszego rozkazu.

2.

Rozkaz wchodzi w życie z dniem podpisania.

/-/

Generał Mieczysław CIENIUCH

SZTAB GENERALNY WP

3

SPIS TREŚCI

WSTĘP ....................................................................................................................... 4

DOKUMENTY ODNIESIENIA ..................................................................................... 7

R

OZDZIAŁ

1. ORGANIZACJA

I

STRUKTURA

SYSTEMU

WYKORZYSTANIA

DOŚWIADCZEŃ

W

SZ

RP ......................................................................................... 8

1.1

Funkcjonowanie systemu. .......................................................................... 8

1.2

Struktura i obowiązki komórek/specjalistów SWD w SZ RP ..................... 10

1.3

Charakterystyka funkcjonalna Centralnej Bazy Danych (CBD) ................ 13

R

OZDZIAŁ

2. PROCES

WYKORZYSTANIA

DOŚWIADCZEŃ

W

SZ

RP .................... 16

2.1

Etap I /Identyfikacja obserwacji/ ............................................................... 16

2.2

Etap II /Analiza/ ........................................................................................ 19

2.3

Etap III /Zatwierdzanie i stawianie zadań/ ................................................ 22

2.4

Etap IV /Implementacja i monitorowanie/ ................................................. 23

2.5

Etap V /Weryfikacja/ ................................................................................. 23

ZAŁĄCZNIKI ............................................................................................................. 28

4

Wstęp

Analiza doświadczeń historycznych minionych wojen oraz współcześnie

realizowanych operacji z udziałem kontyngentów wojskowych wydzielanych z SZ RP

wskazują na potrzebę bieżącego i w miarę możliwości wyprzedzającego

doskonalenia sposobów użycia i działania wojsk. Kierunek systemowego

uwzględniania doświadczeń w działalności bieżącej i planistycznej wskazują również

teoria i praktyka zarządzania w organizacjach.

Systemy pozyskiwania

i wdrożenia doświadczeń są również integralną częścią

systemów zarządzania nowoczesnych organizacji, działających w warunkach

turbulencyjnego otoczenia XXI wieku.

Systemy zbierania, analizowania i wykorzystania

doświadczeń funkcjonują

w

większości sił zbrojnych państw NATO i Unii Europejskiej. Rozwój i doskonalenie

tych systemów traktuje się priorytetowo, z uwagi na wymierne korzyści, wyrażające

się między innymi w osiąganiu lepszych wyników szkoleniowych, wprowadzaniu

w

praktykę doskonalszych rozwiązań organizacyjnych oraz użycia wojsk

w

operacjach, a także osiąganiu wyższej jakości wyposażenia i uzbrojenia. Właściwie

funkcjonujący System Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP (SWD)

przyczyni się do zmniejszenia ryzyka powtarzania błędów i zwiększy szanse na

powtarzalność sukcesów, co w wojskowym kontekście oznacza zmniejszenie ryzyka

operacyjnego,

zwiększony poziom ochrony i obrony wojsk, a także racjonalizację

kosztów SZ RP i poprawę efektywności operacyjnej.

Umiejętność identyfikacji i eliminowania błędów w ramach działalności

służbowej na wszystkich szczeblach dowodzenia w SZ RP należy traktować jako

niezbędną cechę każdego dowódcy

1

.

Stąd proces wykorzystania doświadczeń ma

być realizowany w skali całych SZ RP we wszystkich obszarach i okresach ich

funkcjonowania.

Cel.

Celem Systemu Wykorzystania D

oświadczeń SZ RP (SWD) jest wspieranie

dowódców w procesie doskonalenia działalności i zdolności podległych im struktur

1

W niniejszej instrukcji określenia „dowódca” używa się również w odniesieniu do: szefa, komendanta,

dyrektora, itd.

5

organizacyjnych w okresie pokoju, kryzysu i wojny

2

poprzez wdrażanie zdobytych

doświadczeń i dobrych praktyk.

System przeznaczony jest do doskonalenia funkcjonowania SZ RP w oparciu

o

zdobyte doświadczenia własne oraz właściwe wykorzystanie doświadczeń państw

Sojuszu,

partnerskich i koalicyjnych, w tym również w oparciu o wnioski z operacji

wojskowych i konfliktów zbrojnych uwzględniające źródła historyczne.

Istota.

SWD funkcjonuje w okresie pokoju, kryzysu i wojny, wspierając i zasilając

wszystkie systemy funkcjonalne SZ RP. Podstawowymi zasadami funkcjonowania

SWD są:

1)

powiązanie działań SWD z misją, zadaniami i priorytetami wynikającymi

z p

lanów i programów rozwoju SZ RP;

2)

ekonomizacja wysiłku w ramach Procesu Wykorzystania Doświadczeń

(WD)

poprzez umiejętne sprawowanie roli organizatora i koordynatora

przez CDiS SZ;

3)

wypracowywanie wniosków i rekomendacji w oparciu o naukowe metody

badawcze;

4)

powszechność dostępu i udziału wszystkich zainteresowanych dowódców

i

decydentów w Procesie WD;

5)

połączenie

Procesu

WD

z

obszarem

rozwoju

koncepcji

i eksperymentowania;

6)

właściwe wykorzystanie doświadczeń sojuszników oraz wniosków

z

operacji wojskowych i konfliktów zbrojnych, uwzględniając źródła

historyczne.

Doświadczenia uzyskane w SWD podlegają upowszechnianiu w SZ RP

za

pośrednictwem dostępnych mediów, w tym technologii informatycznych

oraz publikacji.

Determinantami efektywności SWD są:

1)

zaangażowanie w Proces Wykorzystania Doświadczeń dowódców

na wszystkich szczeblach dowodzenia i kierowania SZ RP;

2

Funkcjonowanie SWD SZ RP w okresie kryzysu i wojny zostanie określone i unormowane

w oddzielnym dokumencie.

6

2)

kreatywne i innowacyjne myślenie żołnierzy i pracowników wojska

ukierunkowane na doskonalenie

działalności i zdolności SZ RP;

3)

gotowość do dzielenia się doświadczeniami i wymiana informacji w ramach

systemu

obejmująca wszystkie szczeble dowodzenia i kierowania w SZ RP

oraz współdziałanie w tym zakresie z komórkami organizacyjnymi MON;

4)

sukcesywna aktualizacja dokumentów doktrynalnych uwzględniająca

doświadczenia wykorzystane i dobre praktyki.

SWD

nie zastępuje systemu meldunkowo-rozliczeniowego w SZ RP.

Treść.

Instrukcja Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP określa

zasady funkcjon

owania, strukturę organizacyjną, precyzuje zakres kompetencyjno-

zadaniowy uczestników systemu oraz sposób realizacji procesów WD na wszystkich

szczeblach dowodzenia SZ RP.

Zapisy instrukcji uwzględniają standardy obowiązujące w NATO, stąd

s

pełnienie jej wymogów w praktyce działania i doskonalenia zdolności SZ RP

zapewni spójność narodowego SWD ze standardami NATO, UE i armii

sojuszniczych.

Przedstawiony w niniejszej instrukcji

wykaz pojęć podlega okresowej

aktualizacji

– stosownie do potrzeb SZ RP oraz w przypadku nowelizacji sojuszniczej

doktryny w zakresie WD (Bi-SC 80-6 Lessons Learned).

7

Dokumenty odniesienia

1.

Koncepcja Systemu Wykorzystania Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP

z dnia 17 czerwca 2009 r.

2. Rozkaz nr 2/Szkol./P7 Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 stycznia

2011

r. w sprawie wdrożenia i funkcjonowania Systemu Wykorzystania

Doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP.

3.

Wytyczne Zastępcy Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 23 maja 2011 r.

w

sprawie organizacji i funkcjonowania Systemu Wykorzystania Doświadczeń

w Siłach Zbrojnych RP.

4. Bi

– SC Command Directive 80 – 6 Lessons Learned, 6 lipca 2011 r.

5. BI

– SC Collective Training and Exercise Directive (CT&ED) 75-3,

28

październik 2010 r.

1. JALLC, Joint Analysis Handbook Edycja 3, Lizbona 2007 r.

2. JALLC, Lessons Learned Handbook Edycja 1, Lizbona 2010 r.

3. EU Military Lessons Learned (LL) Concept, Bruksela, 1 lipca 2011 r.

8

Rozdział 1. ORGANIZACJA I STRUKTURA SYSTEMU WYKORZYSTANIA

DOŚWIADCZEŃ W SZ RP

1.1 Funkcjonowanie systemu.

1000. SWD

jest integralnym elementem Sił Zbrojnych RP.

1001. SWD funkcjonuje w

oparciu o jednolity i uniwersalny dla Sił Zbrojnych RP

Proces Wykorzystania Doświadczeń, zwany dalej Procesem WD,

oraz struktur

ę

organizacyjną

obejmującą

wyspecjalizowane

komórki

organizacyjne

oraz specjalistów na strategicznym, operacyjnym i taktycznym

poziomach dowodzenia.

Dla zapewnienia synergii SWD jest połączony

kooperatywnymi relacjami z jednostkami i komórkami organizacyjnymi MON.

1002.

Za koordynację i funkcjonowanie SWD w Ministerstwie Obrony Narodowej

odpowiada

Dyrektor

Departamentu

Transformacji

MON.

Sposób

funkcjonowania systemu w departamentach i biurach Ministerstwa Obrony

Narodowej,

Żandarmerii Wojskowej, Inspektoracie Uzbrojenia, placówkach

wyższego szkolnictwa wojskowego, Dowództwie Garnizonu Warszawa

oraz w pla

cówkach

naukowo-badawczych

określono

w

odrębnym

dokumencie.

Sposób połączenia systemu wykorzystania doświadczeń MON

z SWD przedstawiono na rysunku nr 1.

Rys. nr 1. Relacje SWD na poziomie strategicznym.

9

1003.

Relacje w ramach tej współpracy obejmują:

1)

opracowanie propozycji problemów badawczych do List Priorytetowych

Analiz (LPA)

3

;

2)

udział w Procesie Wykorzystania Doświadczeń;

3) wzajemne korzystanie z wiedzy

ekspertów i wymiana informacji;

4) korzystanie

z

Centralnej

Bazy

Danych

Systemu

Wykorzystania

Doświadczeń Sił Zbrojnych RP

4

.

1004.

W Systemie Wykorzystania Doświadczeń uczestniczą wszystkie jednostki

organizacyjne SZ RP, prawo zgłaszania obserwacji mają wszyscy żołnierze

i pracownicy wojska.

1005. Organizatorem i koordynatorem Systemu WD w SZ RP jest Dyrektor Centrum

Doktryn i Szkolenia SZ (CDiS SZ)

, który podlega Szefowi SG WP.

POZIOM TAKTYCZNY

CDiS SZ

Dowódca
Opera-
cyjny SZ

Dowódca

WL

Dowódca

SP

Dowódca

MW

Dowódca

WS

Szef

IWspSZ

Szef

IWSZ

Komendant
Główny ŻW

Komórka

WD

Dowódca: korpusu, dywizji

(równorzędny)

Sekcja / Specjalista WD

CBD

Szef Sztabu Generalnego WP

Dowódca: brygady, pułku

(równorzędny)

Specjalista WD

MINISTER OBRONY

NARODOWEJ

Departament

Transformacji

Komórka

WD

Komórka

WD

Komórka

WD

Komórka

WD

Komórka

WD

Komórka

WD

Komórka

WD

POZIOM STRATEGICZNY

POZIOM OPERACYJNY

PKW/PJW

Specjalista WD

Rys. nr 2. Schemat ideowy specjalistycznej struktury SWD.

Legenda:

bezpośrednia współpraca wynikająca z organizacji SWD

realizacja SWD

na zasadzie współpracy partnerskiej

3

Patrz wykaz pojęć.

4

Dalej używa się określenia CBD.

10

1.2

Struktura i obowiązki komórek/specjalistów SWD w SZ RP

1006. Wyspecjalizowana struktura SWD obejmuje:

1) Pion Rozwoju Koncepcji i Wykorzystania

Doświadczeń CDiS SZ

na poziomie strategicznym;

2)

komórki wewnętrzne WD

5

bezpośrednio podległe Dowódcy Operacyjnemu

SZ, Dowódcom Rodzajów SZ, Szefowi IWsp SZ, Szefowi IWSZ

na poziomie operacyjnym;

3) sekcj

ę/specjalistę WD

6

na poziomie taktycznym;

4) sekcj

ę/specjalistę WD

7

- PKW/PJW.

1007. Centrum Doktryn i Szkolenia SZ odpowiada za:

1) opracowanie i aktualizowanie LPA SZ RP na podsta

wie zgłoszonych

do Centrum oraz

zidentyfikowanych we własnym zakresie problemów

do analizy;

2) przedstawienie LPA SZ RP do akceptacji Szefowi SG WP

8

;

3) prowadzenie analiz zgodnie z LPA oraz organizowanie procesu weryfikacji

wdrożonych działań naprawczych, w ramach procesów WD obejmujących

połączone zdolności operacyjne oraz pokojowe funkcjonowanie Sił

Zbrojnych RP;

4)

aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich

problemów do analizy;

5)

upowszechnianie

najlepszych

rozwiązań

(dobrych

praktyk

9

)

wypracowanych w ramach SWD;

6)

zarządzanie CBD;

7)

przedstawianie Szefowi SG WP wniosków i propozycji w zakresie

funkcjonowania systemu;

8)

organizowanie i koordynowanie współpracy w zakresie wykorzystania

doświadczeń w Siłach Zbrojnych RP oraz w wymiarze sojuszniczym

i

międzynarodowym;

5

Strukturę i organizację komórek określa właściwy dowódca.

6

Ibid.

7

Ibid.

8

LPA zatwierdzona przez Szefa SG WP stanowi załącznik do Planu Zasadniczych Przedsięwzięć

CDiS SZ.

9

Patrz wykaz pojęć.

11

9)

organizowanie

odpraw

koordynacyjnych,

szkoleń

i

warsztatów

doty

czących problematyki wykorzystania doświadczeń;

10) opracowanie i przedstawienie Szefowi SG WP, w terminie do 31 stycznia

każdego roku, sprawozdania z realizacji zamierzeń w zakresie

funkcjonowania SWD w SZ RP za rok poprzedni.

1008.

Wewnętrzne komórki WD (DO SZ, RSZ, IWsp SZ, IWSZ) realizują

następujące zadania:

1)

aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich

problemów do analizy;

2) wykorzystywanie CBD

w ramach realizowanych procesów WD zgodnie

z posiadanymi kompetencjami i nadanymi uprawnieniami;

3) opracowanie LPA

na podstawie zgłoszonych do Dowództwa/Inspektoratu

oraz zidentyfikowanych we własnym zakresie problemów do analizy;

4) prowadzenie analiz zidentyfikowanych obserwacji;

5) przygotowanie

sprawozdań końcowych z przeprowadzanych analiz;

6) koordynowanie

wdrażania Planów Działań Naprawczych

10

do realizacji

których Dowództwo/Inspektorat określono jako głównego wykonawcę;

7) upowszechnianie w skali SZ RP

najlepszych rozwiązań (dobrych praktyk)

wypracowanych w ramach SWD;

8)

udział w odprawach koordynacyjnych, warsztatach i spotkaniach

roboczych dotyczących SWD;

9)

sprawozdania z funkcjonowania SWD oraz osiągniętych efektów składać

poprzez Dyrektora CDiS SZ (

według wzorca w załączniku A) w terminie

do

10 stycznia każdego roku, za rok ubiegły.

1009.

Komórka wewnętrzna WD Dowództwa Operacyjnego SZ realizuje zadania

w zakresie

prowadzenia analiz i weryfikacji działań naprawczych

obejmujących:

1) operacje realizowane przez Polskie Kontyngenty Wojskowe (PKW)

i Polskie

Jednostki

Wojskowe

(PJW) poza granicami państwa

(z

wyłączeniem operacji znajdujących się w kompetencjach Dowództwa

Wojsk Specjalnych);

10

Patrz wykaz pojęć.

12

2) p

roces szkolenia i zgrywana dowództw, sztabów oraz sił wydzielonych

z

RSZ do operacji połączonych;

3) z

dolności operacyjne narodowych komponentów wydzielonych do Sił

Odpowiedzi NATO (SON) i Grup Bojowych Unii Europejskiej (GB UE).

1010. O

rganami właściwymi do prowadzenia analiz i weryfikacji działań

naprawczych w ramach realizacji

procesów wykorzystania doświadczeń są:

1)

wewnętrzne komórki WD Dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych w odniesieniu

do zdolności operacyjnych oraz pokojowego funkcjonowania RSZ;

2)

wewnętrzna komórka WD Inspektoratu Wsparcia SZ w odniesieniu

do kompleksowe

go rozwiązywania problemów organizacji i kierowania

systemem wsparcia bojowego oraz zabezpieczenia logis

tycznego Sił

Zbrojnych RP;

3)

wewnętrzna komórka WD Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia

w odniesieniu

do

kompleksowe

go

rozwiązywania

problemów

zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP.

1011. Na poziomie taktycznym sekcja/specjalista WD

realizuje następujące zadania:

1)

koordynowanie funkcjonowania SWD w podległych jednostkach;

2) opracowanie LPA

na podstawie zgłoszonych oraz zidentyfikowanych

we

własnym zakresie problemów do analizy;

3) wykorzystywanie CBD

w ramach realizowanych procesów WD zgodnie

z posiadanymi kompetencjami i nadanymi uprawnieniami;

4)

prowadzenie

wstępnej

analizy

zgłaszanych

problemów

oraz

przygotowywanie

wniosków przekraczających kompetencje dowódcy

do

właściwego przełożonego;

5) prowadzenie analiz zidentyfikowanych obserwacji

11

oraz zgłoszonych

problemów do analizy;

6) przygotowanie

sprawozdań końcowych z przeprowadzanych analiz

zgodnie z

opisem w załączniku B;

7)

identyfikowanie obserwacji na bieżąco i bezpośrednio po każdej

działalności ZT/oddziału, takich jak misje, szkolenia lub ćwiczenia

oraz fo

rmułowanie problemów do analizy;

11

Patrz wykaz pojęć.

13

8) pozyskiwanie dodatkowych informacji i danych na potrzeby SWD szczebla

nadrzędnego;

9) monitorowanie procesu WD;

10) upowszechni

anie wykorzystanych doświadczeń;

11)

doskonalenie procedur funkcjonowania oraz przedstawianie wniosków

i propozycji w tym zakresie;

12) pro

wadzenie szkoleń w zakresie SWD;

13)

pełnienie funkcji punktu kontaktowego w SWD;

14)

opracowywanie sprawozdań z działalności SWD.

1012. Ponadto sekcja/specjalista PKW/PJW odpowiada za:

1) prowadzenie autonomicznego zbioru informacji z zakresu WD na potrzeby

kontyngentu i sojuszników w przypadku braku dostępu do CBD;

2) wykorzystywanie

obserwacji i doświadczeń w ramach sojuszniczych

systemów WD funkcjonujących na teatrze działań;

3)

współpracę w zakresie sojuszniczych systemów WD funkcjonujących

na teatrze

działań.

1013. Stosownie do posiadanych kompetencji, m

ożliwości oraz potrzeb szefowie

komórek organizacyjnych tworzących Sztab Generalny WP, Centrum

Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej, Inżynierii

Wojskowej, Obrony Przeciwlotniczej, Obrony Przed Bronią Masowego

Rażenia, Zespołu ds. Sytuacji Szczególnych realizują następujące zadania:

1) monitorowanie i wspieranie realizacji proces

ów WD wykorzystując CBD;

2)

wdrażanie Planów Działań Naprawczych, w których Zarząd/Centrum/

Szefostwo/Zespół określono jako głównego wykonawcę działań

naprawczych;

3) zapewnianie, na wniosek Dyrektora CDiS SZ lub s

zefów wewnętrznych

komórek WD poziomu operacyjnego, udziału ekspertów lub przedstawicieli

gestorów w etapie analizy procesu WD;

4)

aktywne pozyskiwanie obserwacji oraz formułowanie wynikających z nich

problemów do analizy.

1.3 Charakterystyka funkcjonalna Centralnej Bazy Danych (CBD)

1014. Upowszechnianie w SZ RP informacji o przebiegu realizacji procesu WD oraz

wdrożonych doświadczeniach jest jednym z zasadniczych zadań SWD.

14

1015. Pozytywne zmiany wypracowane przez SWD, tj. zmiany doktrynalne,

proceduralne oraz dotyczące nowych zdolności operacyjnych, powinny być

upowszechniane, a wszyscy zainteresowa

ni odbiorcy powinni posiadać

do

nich dostęp, szczególnie w celu szybkiej implementacji przekładającej się

na

praktyczne działania.

1016. Upowszechnianie oraz archiwizacja informacji SWD

są realizowane w głównej

mierze

poprzez dostęp do CBD, zarządzanej na szczeblu strategicznym przez

CDiS SZ. Do bazy tra

fiają wszystkie obserwacje oraz aktualne informacje

dotyczące procesów realizowanych w ramach SWD, portali informacyjnych

Centrum,

biuletynów informacyjnych, sprawozdań, opracowań, prac

naukowych oraz wszelkich pu

blikacji dotyczących obszaru WD.

1017. CBD jest wykorzystywana w procesie WD na wszystkich jego etapach,

po

czynając od identyfikacji obserwacji, a kończąc na weryfikacji przyjętych

rozwiązań.

1018. CBD jest z

arządzana przez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną, jaką

stanowi Wydział Upowszechniania Wniosków i Doświadczeń CDiS SZ.

1019. Zamieszczanie informacji w

CBD jest jednym z zasadniczych obowiązków

komórek i specjalistów uczestniczących w Systemie Wykorzystania

Doświadczeń SZ RP.

1020. CBD

zapewnia

efektywne

funkcjonowanie

Systemu

Wykorzystania

Doświadczeń oraz

umożliwia wymianę informacji pomiędzy jej użytkownikami.

1021.

Do najważniejszych funkcji CBD należą:

1) archiwizacja

obserwacji

i

doświadczeń

zidentyfikowanych

oraz

doświadczeń wykorzystanych;

2) wsparcie Pr

ocesu Wykorzystania Doświadczeń;

3) systematyzacja archiwizowanych informacji;

4) zaawansowane wyszukiwanie

i szybki dostęp do informacji;

5)

zestawianie informacji (sprawozdań) na potrzeby meldunkowe.

1022.

CBD umożliwia monitorowanie, zamieszczanie komentarzy oraz generowanie

zestawień i informacji dotyczących każdego etapu realizacji procesu

wykorzystania

doświadczeń.

1023.

Środowiskiem

pracy

oprogramowania

CBD

jest

resortowa

sieć

teleinformatyczna MIL-WAN.

W przyszłości możliwe są inne rozwiązania.

15

1024.

Użytkownikami CBD są wyłącznie żołnierze i pracownicy wojska, którzy

posiadają uprawnienia nadane przez CDiS SZ.

1025.

Nadawanie użytkownikom CBD uprawnień w postaci „loginu” i hasła odbywa

się na podstawie wniosku o uzyskanie dostępu do CBD. Formularz wniosku

o

uzyskanie dostępu oraz opis konfiguracji stanowiska komputerowego sieci

MIL-WAN

są dostępne na portalu informacyjnym WISE CDiS SZ.

1026. CDiS SZ prowa

dzi ewidencję użytkowników CBD.

1027.

Sposób korzystania z CBD określi „Instrukcja użytkownika Centralnej Bazy

Danych SWD”.

16

Rozdział 2. PROCES WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZEŃ W SZ RP

2000.

System Wykorzystania Doświadczeń funkcjonuje w oparciu o jednolity Proces

Wykorzystania Doświadczeń (schemat - załącznik C), który realizowany jest

zgodnie z

algorytmem postępowania w procesie WD (załącznik D)

obejmującym następujące etapy:

1) identyfikacja obserwacji;

2) analiza;

3) z

atwierdzenie działań naprawczych i ich wykonawców oraz stawianie

zadań;

4) w

drażanie i monitorowanie zmian;

5) weryfikacja

przyjętych rozwiązań.

2.1

Etap I /Identyfikacja obserwacji/

2001. Identyfikacja

obserwacji

to

działanie mające na celu określenie

powtarzających się problemów lub negatywnych zjawisk, które mają

zasadniczy

wpływ na zdolności operacyjne SZ lub ich pokojowe

funkcjonowanie, a

które nie zostały rozwiązane w ramach zwykłej działalności

służbowej. Identyfikacja obserwacji dotyczy również zaobserwowanych

dobrych praktyk.

2002. Identyfikacja obserwacji rozpoczyna

Proces Wykorzystania Doświadczenia

12

.

Polega

ona

na określeniu podstawowych informacji niezbędnych

do

rozpoczęcia procesu analizy.

2003. Identyfikacja obserwacji odbywa

się zgodnie ze schematem działania

(rys. nr 3

) obejmującym trzy zasadnicze czynności:

1) zbieranie danych;

2) interpretacja danych;

3) kwalifikacja problemu.

12

Patrz wykaz pojęć.

17

• Określenie

charakteru
problemu

• Określenie

zasadności
problemu do
dalszego
procedowania

KWALIFIKACJA

PROBLEMU

• Sformułowanie

sytuacji
problemowej

• Porównanie sytuacji

z

założeniami

• Stwierdzenie różnic

• Sformułowanie

problemu

INTERPRETACJA

DANYCH

• Pozyskiwanie

danych

• Grupowanie danych

ZBIERANIE

DANYCH

2004.

Każdy żołnierz i pracownik wojska ma możliwość dokonania spostrzeżeń

odnoszących się do:

1)

zdolności operacyjnych:

dowodzenia;

rozpoznania;

użycia sił;

potencjału SZ;

przemieszczenia

i mobilności;

utrzymania

ciągłości działania;

skutecznego działania;

przetrwania i ochrony wojsk;

projekcji siły;

udziału w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych.

2)

pokojowego funkcjonowania

sił zbrojnych.

2005.

Informacje należy pozyskiwać w ramach realizowanych:

1) operacji;

2)

szkoleń i ćwiczeń w wymiarze narodowym i międzynarodowym;

Rys. nr 3. Identyfikacja obserwacji

18

3) kontroli i inspekcji;

4)

innych ważnych przedsięwzięć i istotnych elementów działalności bieżącej;

5)

wykorzystując doświadczenia innych armii i źródła historyczne.

2006.

Zebrane

dane powinny

zawierać

wszelkie

informacje

dotyczące

obserwowanego problemu. Na tym etapie

należy, w miarę możliwości,

uzyskać następujące informacje:

1)

"co się stało?” (np. co funkcjonuje niewłaściwie);

2) "

jakie są rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a pożądanym?"

oraz ok

reślenie potencjalnych przyczyn;

3) czas i miejsce (lokalizacj

ę);

4) uczestni

ków;

5) charakter, nazw

ę realizowanego zadania, ćwiczenia, przedsięwzięcia;

6)

„jaki jest priorytet?” (np. do natychmiastowego rozpatrzenia, pilne, inne);

7) w

pływ na realizowane zadania (np. krytyczny, użyteczny, pożądany);

8) szacunkow

ą częstotliwość występowania (np. często, sporadycznie,

rzadko);

9) odniesienie

do zadania głównego komórki, jednostki, instytucji;

10) odniesienie do zdol

ności operacyjnej;

11)

odniesienie do komponentów funkcjonalnych zdolności (doktryny,

organizacja, personel, szkolenie, dowodzenie i kierowanie, infrastruktura,

inter

operacyjność, zasoby);

12) szczebel dowodzenia (polityczny, strategiczny, operacyjny lub taktyczny);

13)

źródło uzyskanych informacji (bezpośrednia obserwacja, wywiad, dane

oprzyrządowania, badania itp.);

14)

inne fakty, okoliczności, czynniki mogące mieć wpływ na zdarzenie.

2007. Obserwacje z

głoszone zgodnie z załącznikiem E (Formularz zgłoszenia

obserwacji)

mogą mieć różny poziom dojrzałości i przydatności

dla

rozpoczęcia procesu analizy. Wymagają one dokonania wstępnej

weryfikacji przez komórkę/specjalistę WD przed przedłożeniem jej

przełożonemu.

2008. Weryfikacja polega na:

1)

określeniu czy obserwacja jest obiektywna;

2)

wykluczeniu skarg, donosów itp.;

3)

określeniu czy jest to problem systemowy czy też prosty błąd ludzki;

19

4) sprawdzeniu czy opis obserwa

cji jest jasny i zrozumiały;

5)

określeniu

czy

ewentualne

przewidywane

skutki

finansowe

oraz

organizacyjne uzasadniają rozpoczęcie procesu WD.

2009.

Przedstawiciele specjalistycznych struktur powinni w sposób aktywny

pozyskiwać informacje z prowadzonych operacji oraz ćwiczeń i na ich

podstawie formułować problemy do rozwiązania w ramach SWD.

2010.

Zalecaną formą pozyskania informacji są wywiady i ankiety. Do ich

przeprowadzenia przygotowuje się specjalne kwestionariusze ankiet

lub

wywiadów.

Zaletą

kwestionariuszy

jest

możliwość

zachowania

anonimowości.

2011. Pozyskane informacje (dane),

odnoszące się do dokonanych spostrzeżeń,

są przedstawiane w formularzu zgłaszania obserwacji (wzór dokumentu

stanowi załącznik nr E) niniejszej instrukcji lub poprzez CBD.

2012.

Zweryfikowaną obserwację przedstawia się dowódcy jako propozycję

problemu do analizy w ramach Procesu WD.

2013. Po zatwierdzeniu obserwacji

przez dowódcę do dalszego procedowania

w ramach

SWD

(np.

na

podstawie

wypełnionego

formularza)

specjalista/komórka WD umieszcza ją w CBD jako obserwację

zidentyfikowaną.

2014. CDiS

SZ, komórki WD RSZ oraz specjaliści WD opracowują Listę

Priorytetowych Analiz stanowiącą załącznik do planu zasadniczych

przedsięwzięć. LPA zatwierdzana jest przez właściwego dowódcę.

2015. L

PA (zał. F) opracowywana jest na dany rok w oparciu o wnioski nadesłane

do CDiS SZ/

komórki/specjalisty WD oraz pozyskane we własnym zakresie

propozycje problemów do analizy.

2.2

Etap II /Analiza/

2016. Etap analizy obejmuje

ogół czynności badawczych, mających na celu

identyfikację zaobserwowanego problemu lub negatywnego zjawiska

oraz

jego elementów, polegających na zrozumieniu czynników wywołujących

ich występowanie i zachodzących między nimi związków.

2017. Etap realizowany jest przez

specjalistów/komórki WD lub zespoły robocze.

W

skład powoływanych zespołów roboczych wchodzą przedstawiciele

20

(specjaliści): komórek WD, gestorów oraz eksperci stosownie do potrzeb

i

możliwości.

2018. W wyniku przeprowadzonej analizy

formułowane są rekomendacje działań

naprawczych oraz identyfikowani są wykonawcy.

2019. Analiza jest etapem Procesu WD

, mającym na celu przełożenie Obserwacji

Zidentyfikowanej

w Doświadczenie Zidentyfikowane

13

. Proces analizy prowadzi

się zgodnie z sześciofazowym modelem

14

postępowania.

2020. Etap analizy obejmuje:

1)

Faza wstępna:

a. zbadanie obserwacji (problemu do analizy) - uzyskanie odpowiedzi

na

następujące pytania:

czy obserwacja zawiera określenie przyczyn zaobserwowanego

problemu (tzn. wyjaśnienie dlaczego wystąpił problem)?

czy wyjaśnienia przyczyn są prawidłowe?

czy obserwacje zawierają zalecenia (rozwiązania) w zakresie

wyeliminowania przyczyn zaobserwowanego problemu?

czy

proponowane

zalecenia

są właściwe w odniesieniu

do przyczyn?

czy określono wykonawców proponowanych zaleceń i czy

dokonano tego właściwie?

b. potwierdzenie celowo

ści prowadzenia dalszej analizy (jeżeli odpowiedź

na wszystkie

powyższe pytania brzmi „tak”, należy uznać obserwację

jako doświadczenie zidentyfikowane

15

i

odstąpić od dalszej analizy.

Jeżeli na którekolwiek z tych pytań odpowiedź brzmi „nie”, to należy

uznać, że obserwacja wymaga dalszej analizy);

c.

określenie szczegółowych problemów do analizy;

d.

określenie niezbędnych danych do przeprowadzenia analizy;

e. zaplanowanie

pozyskiwania informacji (danych);

f. zaplanowanie

procesu analizy;

g. opracowanie meldunku

z fazy wstępnej (formę określa dowódca).

13

Patrz wykaz pojęć.

14

JPA

– JALLC (Joint Analysis and Lessons Learned Centre) PROJECT APPROACH - oparty na

metodyce zarządzania projektami grupowymi PRINCE2 (Project In a Controlled Enviroment) model
postępowania stosowany w NATO oraz większości państw członkowskich.

15

Patrz wykaz pojęć.

21

2) Faza pozyskiwania informacji (danych):

a. zbieranie danych;

b. form

ułowanie wstępnych wniosków;

c.

określenie celowości prowadzenia dalszej analizy;

d. weryfikacja planu przeprowadzenia analizy;

e. opracowanie meldunku z fazy pozyskiwania informacji

(formę określa

dowódca);

f. zaplanowanie analizy danych.

3) Faza analizy

obserwacji

zidentyfikowanej (problemu do analizy)

oraz pozyskanych danych:

a. analiza danych;

b. we

ryfikacja i uzupełnienie danych;

c.

potwierdzenie celowości prowadzenia dalszej analizy;

d. opracowanie struktury

sprawozdania końcowego z analizy;

e. opracowanie meldunku z fazy analizy danych

(formę określa dowódca);

f. zaplanowanie

fazy uzgodnień.

4)

Faza uzgodnień projektu sprawozdania końcowego z analizy:

a. opracowanie projektu sprawozdania;

b.

potwierdzenie celowości prowadzenia dalszej analizy;

c.

rozesłanie projektu do uzgodnień;

d. opracowanie meldunku

z fazy uzgodnień (formę określa dowódca);

e. zaplanowanie harmonogramu opracowania

sprawozdania końcowego.

5) Faza opracowania

sprawozdania końcowego z analizy:

a.

przegląd propozycji zebranych w ramach uzgadniania;

b.

uzupełnienie projektu sprawozdania;

c.

potwierdzenie celowości projektu;

d.

formułowanie rekomendacji działań naprawczych i identyfikowania ich

wykonawców;

e. podpisanie sprawozdania

przez wykonawców;

f.

sporządzenie meldunku z fazy opracowania sprawozdania (formę

określa dowódca).

6) Z

amknięcie projektu:

a. potwierdzenie dostarczenia sprawozdania

końcowego z analizy

do wszystkich zainteresowanych;

22

b. wprowadzenie danych do CBD;

c. archiwizacja dokumentacji.

2021. Przeprowadzenie procesu analizy zgodnie z przedstawionym modelem

w

pełnym zakresie, szczególnie w odniesieniu do złożonych problemów,

wymaga

udziału specjalistów/ekspertów z zakresu zarządzania projektami

grupowymi

. Najczęściej niezbędny jest również udział w nim specjalistów

z zakresu analiz (np. systemowych, matematycznych itp.).

2022.

Realizacja etapu analizy w odniesieniu do złożonych problemów na poziomie

operacyjnym, strategicznym i politycznym trwa zwykle od 9 do

15 miesięcy.

2023. Realizacja etapu analizy na poziomie taktycznym i operacyjnym nie powinna

trwać dłużej niż 12 miesięcy.

2.3

Etap

III /Zatwierdzanie i stawianie zadań/

2024. Wnioski i rekomendacje zawarte w sprawozdaniu

końcowym z analizy

przedstawiane są do zatwierdzenia dowódcy. Po ich akceptacji stają się

podstawą do opracowania Planu Działań Naprawczych.

2025. W przypadku,

gdy

rekomendowane działania naprawcze przekraczają

kompetencje

dowódcy, może on zdecydować o przesłaniu wniosku o podjęcie

działań naprawczych do przełożonego wyższego szczebla.

2026.

Plan Działań Naprawczych powinien obejmować:

1)

działania naprawcze (tytuł obserwacji);

2)

określenie głównego wykonawcy;

3) zadania do realizacji;

4)

określenie miejsca wprowadzania zmian;

5) zasoby

/środki do wykonania zadania;

6)

określenie terminu wykonania zadania;

7)

określenie terminu i sposobu weryfikacji.

2027.

Plan Działań Naprawczych jest zatwierdzany przez przełożonego właściwego

do stawia

nia zadań wykonawcom.

2028.

Przykładowy wzór Planu Działań Naprawczych przedstawiono w załączniku G.

2029.

Obserwacja w odniesieniu do której opracowano i zatwierdzono Plan Działań

Naprawczych staje się Doświadczeniem Zidentyfikowanym

16

.

16

Patrz wykaz pojęć.

23

2.4

Etap IV /Implementacja i monitorowanie/

2030.

Wdrożenie działań naprawczych realizowane jest zgodnie z zatwierdzonym

Planem Dzi

ałań Naprawczych. Główny wykonawca składa sprawozdania

z realizacji

działań naprawczych zatwierdzającemu plan.

2031. Sprawozdania

składa się zgodnie z terminami określonymi w harmonogramie

zawartym w Planie Działań Naprawczych.

2032.

Wszelkie zmiany wprowadzane do Planu Działań Naprawczych w trakcie jego

realizacji podlegają akceptacji przez zatwierdzającego plan.

2033. Realizacja

wszystkich powiązanych ze sobą działań naprawczych jest

koordynowana przez

głównego wykonawcę oraz monitorowana przez

komórkę/specjalistę WD, którzy są informowani przez wskazanych w Planie

Działań Naprawczych wykonawców o:

1) przebi

egu i skutkach realizacji zadań;

2)

wszelkich odstępstwach w realizacji zadań wynikających z Planu Działań

Naprawczych;

3) potrzebie dokonania

modyfikacji działań naprawczych;

4) zamiarze wprowadzenia zmi

an do Planu Działań Naprawczych;

5)

zakończeniu poszczególnych etapów i całości procesu implementacji

działań naprawczych.

2034.

Komórka/specjalista WD monitorująca przebieg realizacji działań naprawczych

współpracuje z wykonawcami w zakresie przygotowania sprawozdań

z

realizacji procesu implementacji oraz wspiera ich w realizacji zadań.

2035.

Realizacja procesu wdrażania działań naprawczych jest na bieżąco

aktualizowana w CBD przez komórkę/specjalistę WD.

2.5

Etap V /Weryfikacja/

2036.

Weryfikacja określa skuteczność procesu WD, tak w zakresie

przeprowadzanych analiz jak i

działań naprawczych, podjętego w celu

wyeliminowania zaobserwowanego problemu.

2037. Pozytywny

wynik

weryfikacji

zamyka

proces

WD

i

powoduje,

że Doświadczenie Zidentyfikowane w drugim etapie procesu staje się

Doświadczeniem Wykorzystanym

17

.

17

Patrz wykaz pojęć.

24

2038.

Weryfikacja obejmuje przedsięwzięcia mające na celu sprawdzenie

właściwego

funkcjonowania

poprawionych

elementów

zdolności

lub

skuteczności wyeliminowania negatywnego zjawiska.

2039.

Jeśli to możliwe weryfikacja jest prowadzona w ramach przedsięwzięć

realizowanych zgodnie z

Planem Zasadniczych Przedsięwzięć.

2040.

W szczególnych przypadkach podyktowanych interesem SZ RP Szef SG WP,

na wniosek Dyrektora CDiS SZ, może wyrazić zgodę na organizację

dodatkowych

ćwiczeń, przeprowadzenie eksperymentów pod kątem zbadania

i wypracowania wniosków w zakresie doskonalenia priorytetowych zdolności

operacyjnych SZ RP.

2041. Negatywny wynik weryfika

cji jest podstawą do zakończenia lub ponownego

uruchomienia jednolitego Procesu WD.

Decyzję o zakończeniu procesu

na tym etapie podejmuje

dowódca który nakazał jego przeprowadzenie.

25

Wykaz pojęć stosowanych w ramach Systemu Wykorzystania Doświadczeń
w SZ RP i NATO

18

W celu zapewnienia jednolitej interpretacji zapisów ujętych w dokumentach

narodowych i

sojuszniczych dotyczących Systemu Wykorzystania Doświadczeń

zaleca się stosowanie w SZ RP następujących pojęć:

Analiza (ang. Analysis)

– ogół czynności mających na celu zbadanie

zaobserwowanego problemu, negatywnego lub niedoskonałego zjawiska, jego

elementów oraz zrozumienia przyczyn, czynników wywołujących ich występowanie

i

zachodzących między nimi zależności.

Centralna Baza Danych (ang. Lessons Learned Database - LLDb)

– centralnie

administrowany, dostępny zgodnie z posiadanymi certyfikatami bezpieczeństwa

i

przystępnie zorganizowany zbiór obserwacji, doświadczeń zidentyfikowanych oraz

doświadczeń wykorzystanych. W SZ RP CBD administrowana jest przez CDiS SZ.

Do

świadczenie Zidentyfikowane (ang. Lesson Identified - LI) – obserwacja

w

stosunku do której opracowano Plan Działań Naprawczych oraz określono

wykonawcę i uczestników procesu.

Do

świadczenie Wykorzystane (ang. Lessons Learned - LL) – rezultat działań

naprawczych, efektywne i pożądane zmiany w komponentach funkcjonalnych

zdolności.

Działania Naprawcze (ang. Remedial Action - RA) – możliwe do realizacji

przedsięwzięcia, które zapewnią usunięcie problemu i zapobiegną jego powtarzaniu

się.

Dobra Praktyka (ang. Best Practice)

– techniki, metody lub procesy, które

potwierdziły w praktyce swoją przydatność. Stosowane często w obszarach,

w

których nie funkcjonują oficjalnie przyjęte i zaakceptowane procedury lub techniki.

Eksperyment wojskowy (ang. Experimentation)

– jest metodą naukowego poznania

określonego wycinka rzeczywistości funkcjonowania SZ, polegającą na czynnej

modyfikacji

wybranych

cech

„komponentów

funkcjonalnych

zdolności”

18

JALLC, Joint Analysis Handbook Edycja 3, Lizbona 2007 oraz JALLC, Lessons Learned Handbook

Edycja 1, Lizbona 2010.

26

(DOTMLPF-I)

19

stanowiących przedmiot badań celem poznania związków,

zależności (zmian) powstałych pod ich wpływem.

Proces Wykorzystania Do

świadczeń (ang. Lessons Learned Process) – proces

kompleksowy, podczas którego „obserwacja” jest przetworzona w procesie analizy,

w

Doświadczenie Zidentyfikowane, a poprzez podjęte działania naprawcze staje się

Doświadczeniem Wdrożonym.

Lista Priorytetowych Analiz (ang. Prioritized Analyses Requirements List)

– dokument określający priorytety w odniesieniu do zgłoszonych problemów

(obserwacji) na

określonym szczeblu dowodzenia.

Obserwacja (ang. Observation)

– zidentyfikowany do naprawy problem, negatywne

lub

niedoskonałe zjawisko, wymagające poprawy lub zaobserwowana dobra

praktyka.

Obserwacja zidentyfikowana (ang. Identified observation)

– obserwacja w stosunku

do

której rozpoczęto proces analizy.

Plan Działań Naprawczych (ang. Action Plan - AP) – opracowany w formie

pisemnej, przez

wykonawcę działań naprawczych, plan realizacji działań

naprawczych, zawierający terminy i punkty decydujące, warunkujące powodzenie.

Plan Pozyskiwania Danych (ang. Data Collection Plan)

– dokument określający

jakie informacje są niezbędne do dokonania analizy oraz sposób ich pozyskania.

Problemy do Analizy (ang. Analysis Requirements)

– problem, niedoskonałość,

wadliwie funkcjonujące rozwiązanie, brak zdolności wymagające znalezienia jego

efektywnego rozwiązania.

Sprawozdanie Ko

ńcowe z Analizy (ang. Final Report) – dokument końcowy będący

wynikiem procesu analizy, zawierający konkluzje i rekomendacje wskazujące

obszary zmian w

komponentach funkcjonalnych zdolności.

Rozwój Koncepcji i Eksperymentowanie (ang. Concept Development

& Experimentation

– CD&E) jest procesem towarzyszącym Procesowi Rozwoju

Zdolności (CDP), jednym z wielu środków (narzędzi) do identyfikacji negatywnych

zjawisk

w poszczególnych zdolnościach poprzez dostarczanie innowacyjnych

koncepcji i rozwiązań.

19

Doctrine, Organization, Training, Materiel, Leadership, Personnel, Facilities

– Interoperability

(Doktryny, Organizacja, Szkolenie, Zasoby, Dowodzenie i Kierowanie, Personel, Infrastruktura
– Interoperacyjność).

27

Specjalista ds. SWD (ang. Lessons Learned Staff Officer - LL SO)

– przeszkolony

w

zakresie WD żołnierz lub pracownik wojska posiadający umiejętności w zakresie

prowadzenia analiz i realizacji Jednolitego Procesu WD.

Weryfikacja (ang. Validation)

– określa, czy zaobserwowany problem, zgodnie

z

planem, został skutecznie wyeliminowany w toku Działań Naprawczych.

Wykonawca Działań Naprawczych (ang. Action Body - AB) – organizacja

(jednostka, komórka organizacyjna), która otrzymała zadanie wdrożenia lub wsparcia

procesu wdrożenia zaakceptowanych Działań Naprawczych.

28

Załączniki

Załącznik A – Sprawozdanie roczne /wzór/

Załącznik B –

Układ i treść sprawozdania końcowego z analizy

Załącznik C – Schemat jednolitego Procesu WD w SZ RP

Załącznik D –

Algorytm

postępowania w Procesie WD

Załącznik E –

Formularz zgłoszenia obserwacji

Załącznik F –

Lista Priorytetowych Analiz

/wzór/

Załącznik G – Plan Działań Naprawczych /wzór/

Komponenty

funkcjonalne

zdolności

operacyjnych