Wpływ emocji na proces uczenia się

Emocja jest wynikiem nieświadomej lub świadomej oceny zdarzenia jako istotnie

wpływającego na cele lub interesy podmiotu. Emocja jest odczuwana jako pozytywna, jeśli

zdarzenie jest zgodne z tymi cechami/interesami, a negatywna – jeśli jest z nimi niezgodna

Istotą emocji jest uruchomienie gotowości do realizacji programu działania

Emocja jest doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego; często towarzyszą jej

lub następują po niej zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne lub pantomimiczne oraz

reakcje o charakterze behawioralnym.

Emocje są pierwotne, podstawowe

Emocje mają podłoże neurobiologiczne. Z emocjami się rodzimy . Emocje są odziedziczone

po zwierzętach Sposoby wyrażania emocji są uniwersalne, niezależne od wieku, pochodzenia

społecznego, kultury, rasy. Dzieci ślepe i głuche od urodzenia mają podobną co widzący

ekspresję emocji.

Wpływ Emocji na Zapamiętywanie

Emocje niewątpliwie mają znaczący wpływ na zapamiętywanie. Informacje mocno

„nasączone” emocjami zapamiętywane są lepiej, niż informacje, gdzie występowanie emocji

jest sporadyczne lub w ogóle ich nie ma. Pierwszym ważnym elementem oddziaływania

emocji na pamięć jest proces „Uwagi”.

Uwaga nasila pamięć zdarzenia, na którym została skupiona. Innymi słowy to na czym

skupimy naszą uwagę zostanie lepiej zapamiętane.

Siła z jaką nakierujemy naszą uwagę na dane zjawisko w dużej mierze zależy od stopnia w

jakim dane zjawisko jest interesujące co znaczy że im bardziej nas coś zainteresuje tym

większą uwagę poświęcamy danemu zjawisku. Podstawową tezą teorii uczenia się, jest

założenie ,że proces uczenia się jest napędzany porażką oczekiwań czyli jeżeli coś nie

przebiega tak jak powinno, lub gdy pamiętamy mniejszą część materiału niż sądziliśmy,

musimy uczyć się dalej, by dostosować oczekiwania do zmienionej rzeczywistości. Jak

zakłada Mandler (1984) sprzeczność z oczekiwaniem ma duże szanse wywołać emocje takie

jak frustracja czy zdenerwowanie które z kolei zaś mobilizują uwagę i proces uczenia się.

Proces uczenia się ma dwa cele

1. Szukanie sposobu modyfikacji planu by móc poradzić sobie z przeszkodą

2. Identyfikacje niespełnionego warunku, by podobna przeszkoda nie miała miejsca w

przyszłości.

Reakcja emocjonalna na inny efekt działań niż zakładany skupia uwagę na tej cesze sytuacji

by móc wyjaśnić i uniknąć podobnej w przyszłości. W ten sposób uczymy się zmieniać swoje

oczekiwania w adaptacyjny sposób.

Najogólniej ujmując emocje spełniają trojaką rolę w procesie uczenia się.

Po 1 emocje zawsze towarzyszą zawiedzionym oczekiwaniom i kierują uwagę człowieka na

towarzyszące temu zdarzenia jako warte zapamiętania.

Po2 emocje mobilizują zwracanie uwagi na te cechy otoczenia które człowiek uważa na

ważne a co pozwala mu na lepsze zapamiętanie tych cech.

Po 3 pobudzenie emocjonalne powoduje wielokrotne powtarzanie informacji co pozwala na

szybsze i efektywniejsze ich zapamiętanie.

Przejawem związku emocji z pamięcią jest pamięć uzależniona od stanu emocjonalnego.

Oznacza to, że materiał wyuczony w jakimś stanie emocjonalnym może być łatwiej lub lepiej

przypominany, gdy w momencie przypominania osoba znajduje się w tym samym stanie. Np.

jeżeli poprosić ludzi o zapisywanie codziennie jakiś wydarzeń nacechowanych emocjami i

ocenianie stopnia ich emocjonalności, po pewnym czasie okazuje się, że ludzie pamiętają

tylko te zdarzenia które wywołały głębsze (silniejsze) emocje.

Emocjonalna koncentracja uwagi- Obraz który wywołuje emocje jest w dużo większym

stopniu zapamiętany niż obraz neutralny. Np. scena z filmu podczas której rabuś okrada bank

i zabija przechodnia. Widz scenę zapamiętał doskonale (ofiara, krew) ale pominął neutrale

szczegóły jak kolor ścian, zegar, itd. Emocje więc nie polepszają pamięci wszystkich

szczegółów, ale zapamiętuje centralne elem. sceny. Czyli emocjonalna scena odwraca uwagę

od równolegle wydarzających się zdarzeń i pomija je.

Specyficzne emocje radości i smutku wpływają na selektywną percepcję materiału, ale musi

on być bardzo adekwatny do tych emocji, a nie tylko pozytywny lub negatywny;

Pamięć uzależniona od stanu emocjonalnego- Zapamiętany materiał zostanie lepiej

odtworzony jeżeli osoba która go zapamiętała będzie w takim samym stanie emocjonalnym w

jakim się uczyła. Zjawisko to występuję jednak w ograniczonych warunkach.

Efekt zgodności nastroju- ludzie zwracają większą uwagę na znaki zgodne z ich z nastrojem

tj osoba smutna będzie bardziej koncertować się na smutnych wydarzeniach, znakach.

Wnioski z Badań:

Emocje i ich wpływ na percepcję człowieka

Niedethal i Seterlund (1994) postanowili zbadać wpływ emocji na percepcję człowieka. W

tym celu poprzez utwory muzyczne wywoływali u badanego nastrój radosny bądź smutny.

Podczas gdy badani siedzieli przez cały eksperyment ze słuchawkami na uszach, zostały im

eksponowane na ekranie ciągi liter; niektóre z nich były wyrazami, inne nie (były to np. ciągi

liter które można wymówić, ale nie występują w słowniku jak np. wyraz blatkin). Badanych

poproszono by pracowali tak szybko jak tylko to było możliwe. Za zadanie mieli nacisnąć

jeden przycisk jeśli dany ciąg liter był wyrazem, jeśli zaś ciąg liter wyrazem nie był, mieli za

zadanie przycisnąć inny przycisk. Wyrazy należały do 5 kategorii Wyrazy RADOSNE takie

jak zachwyt, wyrazy POZYTYWNE, lecz nie związane z radością takie jak spokój, wyrazy

SMUTNE takie jak płacz, wyrazy NEGATYWNE nie związane ze smutkiem jak rana, oraz

NEUTRALNE takie jak nawyk. Poprzez to badanie dowiedli że muzyka istotnie wpływa na

nastrój. Osoby badane, dużo szybciej podejmowały decyzje czy dany ciąg liter jest wyrazem

w odniesieniu do wyrazów radosnych niż smutnych. Ponadto osoby które słuchały radosnej

muzyki szybciej identyfikowały wyrazy oznaczające radość, a osoby słuchające utworów

muzycznych które były smutne szybciej wybierały wyrazy oznaczające smutek. Warto

zaznaczyć, że wpływy radosnego i smutnego nastroju, nie objęły wyrazów pozytywnych i

negatywnych które nie były związane ze specyficznymi emocjami.

Oddziaływanie emocji na uwagę. Ridley Stroop

niezależnie od tego, jakim kolorem były napisane. Jednak gdy musieli nazwać kolor, jakim

napisane było słowo, robili to znacznie wolniej, jeśli bodźce były niespójne (np. słowo

„czerwony” napisane zielonym tuszem Badanie wpływu emocji na uwagę najlepsze wyniki

dało podczas badania uczucia lęku. Oczywiste jest, że uczucie lęku zwęża zakres uwagi.

Kiedy człowiek odczuwa lęk skupia się głównie na źródle swojego lęku, lub na sposobie

zabezpieczenia się przed tym, i nie zwracają uwagi na nic innego. John Ridley Stroop w

latach 30. XX wieku odkrył, że pewna wysoce zautomatyzowana czynność (tj.czytanie słowa)

silnie zakłóca wykonanie czynności mało zautomatyzowanej (tj. nazywanie koloru, jakim

słowo jest napisane). W eksperymencie Stroopa badani czytali tak samo szybko wyrazy

oznaczające kolory (np. „czerwony”, „żółty”, „zielony”),),a szybciej – jeśli były spójne (np.

słowo „zielony” napisane zielonym tuszem)w porównaniu do szybkości nazywania koloru

kolorowych pasków. W oryginalnym zadaniu Stroopa słowa oznaczające kolory zakłócały

nazywanie koloru czcionki słowa (jeśli kolor czcionki i znaczenie słowa nie były takie same).

Jak się później okazało, zakłócanie, choć słabsze, wywołują również słowa nieoznaczające

kolorów. Słowa semantycznie powiązane z określonym kolorem (np. „krew”) będą

wywoływały silniejszą interferencję niż słowa powiązane z nim umiarkowanie (np. „suknia”)

albo wcale niepowiązane (np. „pieśń”). Wynika to z tego, że w ludzkim umyśle pewne słowa

są prawdopodobnie powiązane w sieci semantyczne i aktywacja określonych powiązań (np.

„krew” będzie silnie aktywowała „czerwień”) może wydłużać czas reakcji w nazywaniu

koloru słów (MacLeod, 1991). Stwierdzono również, że dla niektórych osób pewne słowa

(nawet niezwiązane z kolorami) będą silnie interferowały z zadaniem Stroopa. Watts z

zespołem (1986) prosili osoby cierpiące na lęk przed pająkami (arachnofobików) o nazywanie

koloru słów neutralnych i słów związanych z pająkami (np. „pająk”, „sieć”, „pajęczyna”).

Osoby te potrzebowały znacznie więcej czasu na nazwanie koloru słów związanych z

pająkami niż słów neutralnych. Natomiast w grupie kontrolnej (osób nieodczuwających

takiego lęku) nie było różnicy w czasie nazywania obydwu rodzajów słów.

Emocje a pamięć . Frederic Barlett

Frederic Bartlett czytał angielskim studentom legendę indiańską, której ci wcześniej nie znali

Bartlett sprawdzał następnie (po upływie różnego czasu), jak dobrze studenci pamiętają tę

legendę. Okazało się, że im więcej czasu upłynęło od jej przeczytania, tym bardziej

zniekształcone były odtworzone z pamięci historie. Studenci dodawali informacje, które nie

były im wcześniej prezentowane, opuszczali pewne elementy historii, przestawiali kolejność

zdarzeń, itp. Generalnie opuszczali fragmenty, które były niejasne na gruncie kultury

amerykańskiej i uzupełniali historię o informacje „bardziej zrozumiałe”.

Kolejne badania

potwierdziły wniosek Bartletta: przechowujemy w pamięci informacje, które ocenione są jako

istotne, stanowią one „punkty orientacyjne” oraz zawierały w sobie jakiekolwiek emocje co

ułatwiało przypominanie. Podczas przypominania uzupełniamy je o brakujące fragmenty – do

głosu dochodzi tak zwana pamięć generatywna. Dalsze badania pokazały, że ten proces

przypominania dotyczy najczęściej informacji zawartych w pamięci semantycznej. Zdarzenia

rzeczywiste (pamięć epizodyczna) odtwarzane są jedynie z niewielkimi zniekształceniami.

Zaangażowanie emocjonalne a zeznanie naocznego świadka.

Yuille i Cutshall, postanowili 5 miesięcy po zdarzeniu (napad na sklep. Rabuś ukradł gotówkę

i kilka sztuk broni. Właściciel postanowił wyjść przed sklep by zapamiętać numery

rejestracyjne samochodu złodzieja. Ponieważ złodziej jeszcze nie odjechał z miejsca

przestępstwa oddał w kierunku właściciela sklepu 2 strzały które zraniły sprzedawcę.

Sprzedawca oddał 6 strzałów w kierunku rabusia co spowodowało zgon) przeprowadzić

wywiad ze świadkami napaści na sklep z bronią; zestresowanie świadków mających kontakt z

właścicielem sklepu lub rabusiem, wykazało ,że po 5 miesiącach od zdarzenia pamiętali oni

lepiej samo zdarzenie niż osoby u których zdiagnozowano brak zestresowania czyli osób

mniej zaangażowanych gdyż nie mieli oni kontaktu ani z rabusiem ani z właścicielem sklepu.

Udowodniono ,że Jeśli zdarzenie jest ważne i niezwykłe, powstają warunki zarówno do

wyrażenia emocji, jak i do dystynktywnego przypominania. Jeśli o zdarzeniu myśli się często

lub pojawiają się traumatyczne retrospektywne przebłyski jak to się zdarza w przypadku

silnie traumatycznych zdarzeń, to samo zdarzenie pozostanie bardziej wyraziste w pamięci.

Wpływ nastroju na przypominanie. Badanie Barona (1987)

Baron przepadał pary osób tej samej płci. Jedna osoba to rzekomy kandydat do pracy

(pomocnik eksperymentatora) a drugą był student. Wśród badanych Indukowany był nastrój

radosny, smutny lub neutralny. Podczas gdy osoba jaką był kandydat do pracy studiowała

pytania wywiadu, badacz wprowadzał w odpowiedni nastrój studenta dając mu do wykonania

zadanie. Po wykonaniu mówił mu wprost „wykonałeś zadanie lepiej niż inni/ gorzej niż

inni.”. Po wywiadzie z osobą aplikująca na stanowisko podczas której Pomocnik wymieniał

swoje 3 pozytywne cechy, a potem 3 negatywne. studencki którzy byli w radosnym nastroju

sprzyjał korzystnym ocenom i zatrudnieniu kandydata (w por. do smutnego) Pozytywny

nastrój sprzyjał przypominaniu pozytywnych cech kandydata. W przypadku gdy student był

w smutnym nastroju występowało lepsze przypominanie cech negatywnych.

Wpływ nastroju na dokonywanie ocen