Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

w Suwałkach

Instytut Politechniczny

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Temat ćwiczenia:

Badania makroskopowe gruntów

Numer ćwiczenia: 1

Laboratorium z przedmiotu:

Mechanika gruntów

Studia stacjonarne

Kod: BS5093

Opracował:

dr inż. Wojciech Gosk

Suwałki 2013

1

1. DEFINICJE PODSTAWOWE

1.1. Podłoże gruntowe – grunt rodzimy, antropogeniczny lub skała istniejące na miejscu
budowy przed wykonaniem prac budowlanych w strefie, której właściwości mają wpływ na
projektowanie, wykonanie i eksploatację budowli .
1.2. Klasyfikacja gruntów ze względu na pochodzenie:
- grunty antropogeniczne
- gruntu naturalne: - grunty nasypowe: - nasyp budowlany (NB)
- nasyp niebudowlany (NN)
- grunty rodzime: - grunty mineralne: - grunty niespoiste
- grunty spoiste
- grunty organiczne: - grunty próchniczne
- namuły
- gytie
- torfy.
1.3. Frakcja gruntu- zbiór ziaren lub cząstek o wymiarach (d) zawartych w określonym
zakresie - według Tab.1.

Tabela 1. Frakcje gruntów nieskalistych wg PN-86/B-02480 pkt 2.16.

Nazwa frakcji

Symbol frakcji

Zakres

ś

rednic zast

ę

pczych d* [mm]

KAMIENIE Kamienista

f

k

d

>

40

ZIARNA

Ż

wirowa

f

ż

40

≥

d

>

2

Piaskowa

f

p

2

≥

d

>

0,05

CZ

Ą

STKI Pyłowa

f

π

0,05

≥

d

>

0,002

Iłowa

f

i

0,002

≥

d

*

d - średnica zastępcza jest to średnica cząstki kulistej o tej samej gęstości właściwej co cząstka gruntowa,

opadającej w wodzie z taką samą prędkością jak rzeczywista cząstka gruntowa

1.4. Badania makroskopowe - przybliżone określenie rodzaju gruntu i niektórych jego cech
fizycznych bez pomocy przyrządów.

1.5. Rodzaje badań makroskopowych:
- oznaczenie rodzaju i nazwy :
- grunty organiczne - w sposób organoleptyczny,
- grunty niespoiste - wizualnie + Tab. 3.
- grunty spoiste - na podstawie prób: - wałeczkowania
- rozcierania w wodzie Tab.2.
- rozmakania
- oznaczenie stanu gruntów spoistych - na podstawie liczby wałeczkowań - Tab.4.
- określenie barwy gruntu - w sposób wizualny,
- określenie wilgotności gruntu - za pomocą dotyku,
- określenie zawartości węglanu wapnia - działając roztworem HCl (20%).

1.6. Rodzaje próbek gruntów:
- NU - próbki o naturalnym uziarnieniu (metoda C pobierania próbek),
- NW - próbki o naturalnej wilgotności (metoda B pobierania próbek),
- NNS - próbki o naturalnej strukturze i spełniające warunek próbek NW (metoda A
pobierania próbek).
Uwaga: Określenie „naturalne” oznacza rodzaj i stan w warunkach zalegania.

2

2. CEL

Ć

WICZENIA LABORATORYJNEGO

Opanowanie umiejętności rozpoznawania rodzajów gruntów niespoistych oraz

rodzajów i stanów gruntów spoistych metodą makroskopową.
Zakres stosowania - do próbek NW i NNS wszystkich rodzajów gruntów.

3. BADANIA MAKROSKOPOWE według PN-88/B-04481

3.1. Oznaczanie rodzaju gruntów - p-t 3.2.
3.2. Oznaczanie stanu gruntów spoistych - p-t 3.3.
3.3. Oznaczanie wilgotności - p-t 3.4.
3.4. Oznaczanie barwy gruntu - p-t 3.5.
3.5. Oznaczanie klasy zawartości węglanów wapnia - p-t 3.6.


Tabela 2. Określenie rodzajów gruntów spoistych wg PN-88/B-04481 pkt 3.2.

Tabela 3. Określenie rodzajów gruntów niespoistych wg PN-88/B-04481 pkt 3.2.

3

Tabela 4. Ustalenie stanu gruntów spoistych wg PN-88/B-04481 pkt 3.3.

STAN

zwarty

półzwarty

twardoplastyczny

plastyczny

mi

ę

kkoplastyczn

y

płynny

GRUNTU

I

L

<

0

I

L

≤

0

0

<

I

L

≤

0,25

0,25

<

I

L

≤

0,50

0,50

<

I

L

≤

1,00

I

L

>

1,00

Grupa gruntu:

Liczba wałeczkowa

ń

X=..../...../......

mało spoisty

0-z
badanego

0- z gruntu mo

ż

na

1

2

>>>>

2

z gruntu nie

ś

rednio spoisty

gruntu nie
mo

ż

na

uformowa

ć

kulk

ę

,

wałeczek p

ę

ka

<<<<

2

2

÷÷÷÷

4

>>>>

4

da si

ę

ufor-

mowa

ć

kul-

zwi

ę

zło spoisty

uformowa

ć

kulki

przy pierwszym
wałeczkowaniu

<<<<

3

3

÷÷÷÷

7

>>>>

7

ki – grunt
oblepia r

ę

ce

bardzo spoisty

<<<<

5

5

÷÷÷÷

10

>>>>

10

4. WYMAGANIA BHP

- należy zachować ostrożność w posługiwaniu się nożem oraz kwasem HCl,
- należy pozostawić porządek na stanowisku badawczym.

5. SPRAWOZDANIE STUDENCKIE

5.1. Cel i zakres ćwiczenia laboratoryjnego

Metodę makroskopową stosuje się w celu przybliżonego określenia rodzajów gruntów

niespoistych oraz rodzajów i stanów gruntów spoistych.

5.2. Opis stanowiska badawczego i przebieg realizacji eksperymentu
– należy zaplanować i wypisać kolejność czynności oraz symbol wyniku otrzymanego z danej
czynności.

5.3. Zestawienie wyników badań - według Tabeli 5.

4

Tabela 5. Wyniki badań próbek gruntów spoistych, pobranych w terenie:

Nr
pr.

Próba wałeczkowania

Próba rozcierania

w wodzie

Liczba

wałeczkowa

ń

X=

Badanie

wilgotno

ś

ci

Reakcja

z HCl

Uwagi

1

2

3

4

5

WYNIKI BADA

Ń

Nr
pr.

Rodzaj

gruntu

(nazwa)

Spoisto

ść

Gruntu

f

i

[%]

I

p

[%]

I

L

[ - ]

Stan

gruntu

Wilgotno

ść

gruntu

Klasa

zaw

CaCO

3

Barwa
gruntu

1

.....

÷

.....

.....

÷

.....

.....

÷

.....

2

3

4

5

5.4. Wnioski

- powtórzyć wiadomości o pochodzeniu gruntów (Geologia inżynierska i petrografia)

6. LITERATURA
PN-88/B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu.
PN-86/B-02480 Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów.
PN-B-02481 Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki
miar.
Myślińska E.: Laboratoryjne badania gruntów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
1992.
Pisarczyk S., Rymsza B.: Badania laboratoryjne i polowe gruntów. Wydawnictwa
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1988.
Steckiewicz R., Karska Z.: Laboratorium z mechaniki gruntów. Wydawnictwa Politechniki
Białostockiej, 1981.

5

Załącznik 1 do instrukcji

1. Oznaczanie wilgotności wg PN-88/B-04481 pkt 3.4.

2. Oznaczanie barwy gruntu wg PN-88/B-04481 pkt 3.5.

3. Oznaczanie klasy zawartości węglanów wapnia PN-88/B-04481 pkt 3.6.